Гісторыя

«Гісторыя на Свабодзе». Чаму русінскай арыстакратыі не было ў першых складах Рады Вялікага Княства Літоўскага

Што такое паны-рада або Рада Вялікага Княства Літоўскага? Што такое вузкая рада паноў-рады? І чаму на пачатку існаваньня гэтай структуры там не было русінскай арыстакратыі, толькі балцкая? Пра гэта і пра іншае мы гаворым зь беларускім гісторыкам, кандыдатам гістарычных навук Нінай Скеп’ян.

Ужо сёньня: 80 гадоў таму Менск быў вызвалены ад нацысцкай акупацыі

Падзеі 3 ліпеня ў Беларусі, сьвеце, гісторыі.

Ужо сёньня: дзень памяці Сержука Вітушкі

Падзеі 2 ліпеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 40 гадоў таму пачаўся рэгулярны рух на першай лініі Менскага мэтро

Падзеі 30 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: тысячы жыхароў Заходняй Беларусі дэпартавалі ў Сібір

Падзеі 29 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Расейская пракуратура распачала справу аб рэабілітацыі нацызму супраць гісторыка Тамары Эйдэльман

Пракуратура Масквы паведаміла, што распачала крымінальную справу па артыкуле аб рэабілітацыі нацызму супраць гісторыка і пэдагога Тамары Эйдэльман. Нагодай стала публікацыя ў яе відэаблогу.

Ужо сёньня: Дзень памяці Янкі Купалы, 455 гадоў Люблінскай Уніі

Падзеі 28 чэрвеня ў Беларусі, сьвеце, гісторыі

Ужо сёньня: 35-я гадавіна ўтварэньня Таварыства беларускай мовы

Падзеі 27 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». Юры Грыбоўскі пра тое, якая сфэра дзейнасьці БНР аказалася вельмі пасьпяховай

Чаму некаторыя гісторыкі называюць самай пасьпяховай галіной дзейнасьці Беларускай Народнай Рэспублікі дыпляматычную? Як працавалі дыпляматычныя прадстаўніцтвы БНР? Дзе і да якога часу дзейнічалі і прымаліся яе пашпарты?

Ужо сёньня: чатыры гады таму затрымалі Ігара Лосіка

Падзеі 25 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Нейкі чалавек просіць Дзярждуму зрабіць яго прэзыдэнтам Беларусі». Выбары-1994: жывыя карцінкі

Першыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі ў 1994 годзе з арыгінальных ракурсаў асьвятляла самая папулярная апазыцыйная газэта таго часу — «Свабода».

Ужо сёньня: пачатак вайны Нямеччыны з СССР; дзень памяці Васіля Быкава

Падзеі 22 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 160 гадоў таму нарадзіўся Аляксандар Сержпутоўскі, фальклярыст, этнограф, публіцыст, мовазнавец

Падзеі 21 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». Як і калі беларусы пасяліліся ў Афрыцы і пабудавалі там сваю мураваную царкву

Як беларусы бралі ўдзел у Другой сусьветнай вайне ў складзе несавецкіх узброеных фармаваньняў, найперш польскіх? Ці быў сярод іх нацыянальны рух? Як беларусы з Лацінскай Амэрыкі трапілі на вайну ў Эўропу? І як яны апынуліся у Іране, Індыі і Ўсходняй Афрыцы?

Ужо сёньня: сусьветны дзень уцекачоў

Падзеі 20 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Што вы ведаеце пра Васіля Быкава? ТЭСТ

11 пытаньняў пра творцу, які пісаў пра вайну і маральны выбар чалавека. Праверце свае веды.

Ужо сёньня: 100 гадоў ад нараджэньня Васіля Быкава, гадавіна першага мітынгу ў Курапатах

Падзеі 19 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Чацьвёрка па Законе Божым, па астатніх прадметах тройкі. Як вучыўся Фэлікс Дзяржынскі, чыё імя далі Ліцэю БДУ

Ужо сёньня: Дзень памяці Аркадя Смоліча, аднаго з «айцоў БНР»

Падзеі 18 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: Bloomsday і іншыя памятныя даты

Падзеі 16 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 75 год таму пачаўся суд над Саюзам змаганьня за незалежнасьць Беларусі

Падзеі 15 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 105 гадоў таму пачалося Браслаўска-Дзісенскае паўстаньне супраць бальшавіцкіх уладаў

Падзеі 14 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«„Смачны“ кавалак у цэнтры, могуць і разбурыць». Што будзе з будынкамі былой «Валадаркі»

Зьявілася інфармацыя, што на месцы знакамітага СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага разьмесьціцца Нацыянальны гістарычны музэй. Вядомы дасьледчык дасавецкага Менску таксама прапануе зрабіць там музэй, але іншы.

Ужо сёньня: нарадзіўся Канстанцін Вераніцын, аўтар паэмы «Тарас на Парнасе»

Падзеі 13 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». За што ў войску міжваеннай Польшчы камандзіры хвалілі беларусаў — прафэсар Юры Грыбоўскі

Як жаўнеры-беларусы здабывалі незалежнасьць Польшчы ў 1919–1920 гадах? Колькі іх служыла ў польскім войску да Другой сусьветнай вайны і падчас яе? Ці паддаваліся яны палянізацыі і ці быў сярод іх нацыянальны рух?

Ужо сёньня: Сусьветны дзень барацьбы зь дзіцячай працай

Падзеі 12 чэрвеня ў Беларусі, сьвеце, гісторыі.

Ужо сёньня: гадавіна заснаваньня Полацкай езуіцкай акадэміі

Падзеі 10 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ці добра вы ведаеце гісторыю цэнзуры ў Беларусі? ТЭСТ

У нашы дні ў Рэспубліцы Беларусь, як і ў савецкія часы, існуе жорсткая ідэалягічная цэнзура. Кнігі беларускіх аўтараў абвяшчаюцца судамі «экстрэмісцкімі» і забіраюцца зь бібліятэк. Праверце, ці добра вы ведаеце гісторыю цэнзуры ў Беларусі, адказаўшы на пытаньні тэсту.

У Нямеччыне судзяць 95-гадовую жанчыну, якая адмаўляе Галакост

95-гадовая немка Урзуля Гафэрбэк настойвае, што Аўшвіц быў «працоўным лягерам», а ня лягерам для масавага зьнішчэньня людзей. Яна адмаўляе факт масавага забойства нацыянал-сацыялістамі габрэяў у Эўропе падчас Другой сусьветнай вайны.

Ужо сёньня: у гэты дзень выйшаў раман Джорджа Оруэла «1984»

Падзеі 8 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 160 гадоў таму нарадзіўся Іван Здановіч, лекар, дабрачынец, заснавальнік вучылішча для сьляпых у Менску

Падзеі 7 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Элізы Ажэшкі

Падзеі 6 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». Як лячыліся продкі беларусаў у XVI–XVII стагодзьдзях

Як лячыліся продкі беларусаў і чаму некаторыя важныя для гісторыі мэдыцыны падзеі адбыліся ў Беларусі значна раней, чым у некаторых краінах Цэнтральнай і нават Заходняй Эўропы. Пра гэта і пра іншае мы гаворым з аўтаркай больш 150-ці навуковых прац, кандыдатам гістарычных навук Натальляй Сьліж.

Ужо сёньня: дзень памяці Язэпа Варонкі і Юрася Бушлякова

Падзеі 4 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 1937 — загад Галоўліту БССР сканфіскаваць і спаліць кнігі 421 беларускага аўтара; 1988 — першая публікацыя пра Курапаты

Падзеі 3 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 105 гадоў таму ў Варшаве ініцыявалі стварэньне Польска-Беларускага таварыства

Падзеі 31 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». Натальля Сьліж пра шлюб, мараль і сэкс у Вялікім Княстве Літоўскім: «Уся гісторыя робіцца ў ложку»

Няўжо праўда ў Вільні ў XVI стагодзьдзі існаваў звычай, паводле якога мужчыны пускалі сваіх сяброў і гасьцей у спальню да жонкі? Ці ўсё мы ведаем пра норавы і мараль жыхароў Вялікага Княства Літоўскага?

Ужо сёньня: 100 гадоў з дня нараджэньня Леаніда Побаля, 37 гадоў таму Матыяс Руст пасадзіў самалёт каля Крамля

Падзеі 28 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: Нарадзіліся паэт Уладзімер Жылка, заснавальнік ЭГУ Анатоль Міхайлаў і гісторык Алег Латышонак

Падзеі 27 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: 29 гадоў таму зьнялі мяжу паміж Беларусьсю і Расеяй

Падзеі 26 траўня ў Беларусі, сьвеце, гісторыі

Ужо сёньня: 32 гады беларускаму рублю, 75 гадоў назад нарадзіўся Леанід Барткевіч

Падзеі 25 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ужо сёньня: тры гады таму ўлады прымусова пасадзілі самалёт Ryanair, каб затрымаць Пратасевіча

Падзеі 23 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Гісторыя на Свабодзе». Як эліта ВКЛ карысталася астралёгіяй у інтарэсах кіраваньня дзяржавай

Адкуль у Вялікае Княства Літоўскае прыйшла астралёгія і якую ролю адыграла ў навуковым і грамадзкім жыцьці гэтай дзяржавы? Як астралёгіяй карысталіся Францішак Скарына, Апанас Філіповіч і Сімяон Полацкі?

Аляксандар Лукашук: Радыё Свабода — там, дзе няма цемнаты

70 год таму ў Мюнхэне пачала вяшчаньне беларуская сэкцыя Радыё Вызваленьне (цяпер беларуская служба Радыё Свабода). На пытаньні пра мінулае і будучыню Радыё адказвае Аляксандар Лукашук, былы дырэктар Беларускай службы Радыё Свабода (1998–2023).

Ці шмат вы ведаеце пра Радыё Свабода? Тэст

20 траўня 1954 году — дзень, калі беларуская служба Радыё Свабода пачала сваю працу. Гэты тэст прысьвечаны гісторыі і сучаснасьці Свабоды.

Ужо сёньня: 70-я ўгодкі беларускай службы Радыё Свабода

Падзеі 20 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ці добра вы ведаеце гісторыю былой сталіцы ВКЛ Вільні ў ХІХ стагодзьдзі? ТЭСТ

Вільня была сталіцай Вялікага Княства Літоўскага на працягу амаль пяці стагодзьдзяў – з 1323-га да 1795 году. Паспрабуйце праверыць сябе і адказаць на некалькі пытаньняў нашага трэцяга тэсту пра Вільню.

80 гадоў таму адбылася бітва пад Монтэ-Касіна, у якой загінулі 264 жаўнеры-беларусы

Бітву пад Монтэ-Касіна называюць самай крывавай сярод бітваў заходніх хаўрусьнікаў зь нямецкім вэрмахтам. Монтэ-Касіна — гэта мястэчка паміж Рымам і Нэапалем, за 120 км ад італьянскай сталіцы, побач зь якім на скалістай гары знаходзіцца адзін з найстарэйшых у Эўропе кляштараў.

У Менску выступіў расейскі гісторык, які «разьвянчаў міт» пра Аршанскую бітву. Але ёсьць нюанс

Дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Вадзім Гігін пахваліўся ў сваім тэлеграм-канале сустрэчай з расейскім гісторыкам Аляксеем Лобіным. Ён выступаў у Менску на фэстывалі «Лічбавая гісторыя».