САМАЕ ВАЖНАЕ

«Беларусь пасьля 26 студзеня». Што значыць быць беларусам? Тлумачыць сацыёляг Вардамацкі

Што яднае беларускае грамадзтва? Як мяняюцца геапалітычныя перавагі беларускіх грамадзянаў? Як уплыў дыктатуры адбіваецца на нацыянальнай ідэнтычнасьці?

«Беларусы маюць права гуляць у гульні на сваёй мове». Размова з ІТ-спэцыялістам, які пераклаў на беларускую S.T.A.L.K.E.R. 2

Зьміцер зрабіў пераклад гульні з дапамогай штучнага інтэлекту, а пасьля ўручную ўнёс у яго праўкі. Свабода распытала яго, навошта ён займаецца перакладамі гульняў і чаму лічыць гэта карысным.

Што будзе з расейскімі вайсковымі базамі ў Сырыі пасьля падзеньня рэжыму Асада. Аналіз Свабоды

Сказаць «угу», паставіць подпіс — і жыць далей. Як дзяржава выкарыстоўвае дзяцей і моладзь у выбарчай кампаніі

«ПіК Свабоды». «І ў Беларусі магчыма, як у Сырыі», — Фейгін пра тое, як зрынаюць дыктатараў, якія падаваліся непахіснымі

Пра лёс Башара Асада і масавае вызваленьне сырыйскіх палітвязьняў у беларускім кантэксьце пагаворым з расейскім палітыкам, праваабаронцам, адвакатам і блогерам Маркам Фейгіным.

Эміграцыя як абцяжлівы фактар. Праваабаронцы дасьледавалі, як часта беларускі сутыкаюцца з харасмэнтам за мяжой

9 сьнежня адбылася прэзэнтацыя справаздачы «Сэксуалізаваны харасмэнт у беларускай грамадзянскай супольнасьці за мяжой: вынікі апытаньня і рэкамэндацыі», якое падрыхтавала арганізацыя «Прававая ініцыятыва» сумесна зь беларускай праваабаронцай Настай Базар.

Мова ў выгнаньні. Пра моўную сытуацыю беларусаў дома і за мяжой

«Беглымі» — як каменем, шпурнутым у сьпіну — Лукашэнка абразьліва называе тых беларусаў, якія праз рэпрэсіі вымушаныя былі пакінуць радзіму. Сярод іх адчувальная колькасьць беларускамоўных грамадзян.

Вынікі году. Апазыцыя: час стомленасьці, рэфлексій і пераацэнак

2024 год стаў для беларускай дэмакратычнай супольнасьці ў пэўным сэнсе пераломным, бо даў багата падстаў для рэфлексій, пераацэнак таго, у якім пункце палітычнага і гістарычнага працэсу знаходзяцца Беларусь і прыхільнікі перамен.

Вусныя прысуды. Асуджаныя паводле «палітычных» артыкулаў скардзяцца на цяжкасьці з атрыманьнем копій судовых рашэньняў

Крыніцы Свабоды ў юрыдычных колах расказваюць, што асуджаным з палітычных матываў усё часьцей не выдаюць копій судовых пратаколаў і пастановаў.

Страта Сырыі — «магутная поўха» для Расеі

Спатрэбілася 15 гадоў, каб Расея змагла назваць сваю вайсковую інтэрвэнцыю ў грамадзянскай вайне ў Сырыі доказам вяртаньня сваёй сілы і ўплыву на міжнароднай арэне.

«Вершы Дзяніса з-за кратаў — квінтэсэнцыя аптымізму і суцяшэньне нашым душам», — Вольга Івашына

Вершы журналіста-расьсьледніка Дзяніса Івашына, асуджанага больш як на 13 гадоў няволі за прафэсійную дзейнасьць, перасталі даходзіць да родных з-за кратаў пасьля прысуджэньня яму прэміі імя Францішка Аляхновіча.

Запытайся ў Дубаўца. Пра кандыдатаў у прэзыдэнты, якія самі за Лукашэнку, і 1200 асуджаных за яго «абразу»

25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.

«Дарэмна мы не рызыкнулі адмяніць прамыя выбары». Чым Лукашэнку вабіць досьвед Брэжнева

Прэзыдэнцкія выбары 2025 году — першыя за мінулыя тры дзесяцігодзьдзі, на якіх у Аляксандра Лукашэнкі няма рэальных супернікаў.

Падкаст «Архіпэляг БЕЛАГ» прызнаны працай году на Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода

Візуалізаваны падкаст Беларускай службы Радыё Свабода «Архіпэляг БЕЛАГ» расказвае пра карную сыстэму рэжыму Аляксандра Лукашэнкі.

Аналітыкі спрагназавалі, чым скончыцца вайна ў Сырыі: падзе рэжым Асада ці Расея зноў яго ўратуе

Дылема разьвяжацца неўзабаве, піша рэгіянальны рэдактар Радыё Свабода Фруд Бэжан.

«Людзі могуць убачыць зьмяншэньне даходаў». Чаму ўрад вырашыў не рабіць у Беларусі доўгіх выходных

У Літве сёлета будуць 4 дадатковыя выхадныя дні на сьвяты, у Беларусі — пяць, у Расеі — дзевяць. Як доўгія вакацыі ўплываюць на эканоміку.

На труне і на вакне. Цікавосткі пра беларускую выцінанку, якую ўключылі ў сьпіс UNESCO

Беларускую выцінанку ўключылі ў Сьпіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны UNESСO. Яна стала шостым беларускім аб’ектам у гэтым сьпісе, поруч з саломапляценьнем, бортніцтвам, Будслаўскім фэстам, абрадам «Калядныя цары» і Юраўскім карагодам. Рашэньне прынялі сёлета 4 сьнежня.

Гэта выбарчы фарс, і ўлада гэтага ўжо нават не саромеецца, — палітоляг Котаў

Палітоляг, былы супрацоўнік Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі Анатоль Котаў аналізуе сцэнары выбарчай кампаніі і адказвае на пытаньне, ці атрымае Лукашэнка публічную падтрымку з боку Пуціна.

«ПіК Свабоды». Ордэр на арышт Лукашэнкі можа быць выдадзены ў наступным годзе, — Латушка

Як прыцягнуць да адказнасьці ў Міжнародным крымінальным судзе рэжым Аляксандра Лукашэнкі? Якія асноўныя вынікі другога Стратэгічнага дыялёгу ЗША і беларускага дэмакратычнага руху? Якія зьмены ў Стратэгічным дыялёгу з ЗША могуць адбыцца пасьля ўступленьня на пасаду Дональда Трампа?

Фэстываль касплэю, канцэрт рок-гурту «Псыхея», выстава жывапісу. Якія імпрэзы сёлета адмянялі ў Беларусі і што на гэта ўплывала

Чаму пад забарону трапляюць беларускія мастакі, канцэрты ў гонар традыцыйных сьвятаў і расейскія рэпэры.

Беларускае слова 2024 году — інкамунікада

Як і ў іншых мовах Эўропы і сьвету, у беларускай мове вызначаецца „Слова году“. Сёлета гэта ІНКАМУНІКАДА.

Мэмарандум, які ня здолеў абараніць ад вайны. Чаму не працуюць гарантыі ядзерных дзяржаў

Адмова ад ядзернай зброі зрабіла Ўкраіну ўразьлівай перад вонкавай агрэсіяй. І цяпер Кіеў бачыць гарантыю бясьпекі толькі ў далучэньні да NATO. Беларусь жа імкнецца атрымаць гарантыю бясьпекі ад Расеі, якая выявіла сябе перед усім сьветам у якасьці агрэсара.

Двойчы за кратамі. Расказваем пра палітвязьняў, якія зноў трапілі ў турму пасьля вызваленьня

Свабодзе вядома пра паўторны арышт як мінімум аднаго з памілаваных у 2024 годзе палітзьняволеных. Сярод тых, хто цалкам адбыў пакараньне, такіх выпадкаў значна больш.

Тлумачым з Гурневічам. Граў нацыста і НКВДэшніка, танчыў у Тайляндзе: чым вядомы новы міністар культуры Чарнецкі

У Беларусі новы міністар культуры — Руслан Чарнецкі. Гэта актор тэатра і кіно, які заграў больш за 100 роляў. А яшчэ і танцор, які больш за 2 гады працаваў у Тайландзе, і сьпявак.

«Працу знайшоў праз абвестку, яшчэ калі быў у Беларусі». Як эмігранты шукаюць працу і колькі зь іх хочуць вярнуцца на радзіму

44% мігрантаў захавалі кар’еру без адчувальных стратаў, сьцьвярджаюць аўтары новага сацыялягічнага дасьледаваньня. Расказваем, як беларусы ўладкоўваюцца на эміграцыі.

Другі Стратэгічны дыялёг ЗША і беларускага дэмакратычнага руху абмяркоўвае, як наблізіць зьмены ў Беларусі і быць гатовымі да іх

Другі раўнд Стратэгічнага дыялёгу паміж ЗША і дэмакратычнымі сіламі Беларусі праходзіць 3–4 сьнежня ў Вільні. Першы раўнд прайшоў 6–8 сьнежня 2023 году ў Вашынгтоне.

Мастакі за кратамі. Чаму ўлады перасьледуюць творцаў

У кастрычніку ў Беларусі арыштавалі мастакоў Ігара Рымашэўскага і Людмілу Шчамялёву. Абаім выставілі абвінавачаньні паводле крымінальных артыкулаў, яны знаходзяцца ў СІЗА.

«„Грузінская мара“ вядзе краіну не ў Брусэль, а ў Будапэшт», — Вадзім Дубноў

Палітычны аглядальнік службы «Эхо Кавказа» Радыё Свабода Вадзім Дубноў тлумачыць, чаму ў пратэстоўцаў Грузіі, на ягоную думку, мала шанцаў на перамогу, і аналізуе паралелі з украінскімі і беларускімі вулічнымі пратэстамі.

«ПіК Свабоды». «Гвалт выехаў разам з намі на эміграцыю», — аўтарка справаздачы пра харасмэнт

Чаму беларускі найчасьцей маўчаць пра харасмэнт і ў якіх сфэрах дамаганьні найбольш распаўсюджаныя?

«Была пагроза, што вывезуць на мяжу з Расеяй». Беларус, якога затрымалі ў Грузіі, папрасіў пра міжнародную абарону

Беларус Яўген Муравіцкі, якога затрымлівалі ў Грузіі, падаў на міжнародную абарону. Хаця ў міграцыйнай службе яму прапанавалі выехаць за мяжу.

Сьвяточная інфляцыя. На колькі за год у Беларусі падаражэлі калядныя ялінкі і як выбраць самы экалягічны варыянт

Глядзім, якія калядныя дрэвы ўжо можна купіць у Беларусі і якія зь іх раяць выбіраць эколягі.

Пайсьці, хоць хочацца застацца. Чаму зьмена ўлады карысная нават пры дыктатуры

Мае суб’ектыўныя назіраньні за беларускай грамадзянскай супольнасьцю схіляюць да думкі, што беларусам вельмі складана вучыцца дэмакратычным правілам і працэдурам. Чаму?

«Кілямэтры дакумэнтаў». З чым сутыкаюцца за мяжой беларускія палітуцекачы, якія маюць інваліднасьць

3 сьнежня адзначаецца Сусьветны дзень людзей з інваліднасьцю. Пагаварылі зь беларусамі-вазочнікамі, якія пасьля падзей 2020 году былі вымушаныя пакінуць краіну.

Як Расея рыхтуе дзяцей на акупаваных тэрыторыях Украіны да вайны супраць уласнай краіны

У акупаваных частках Украіны Расея выкарыстоўвае мілітарысцкі моладзевы рух, каб мацаваць ляяльнасьць непаўналетніх і рыхтаваць іх да ўдзелу ў вайне Масквы супраць іх роднай краіны.

«ПіК Свабоды». Грузінскі журналіст і беларускі праваабаронца пра «сінія пальцы» на пратэстах у Грузіі

У Грузіі працягваюцца пратэсты, бо кіроўная партыя «Грузінская мара» пастанавіла адмовіцца да 2028 году ад перамоваў аб уступленьні ў Эўразьвяз. Грузінскія сілы бясьпекі жорстка разганяюць пратэстоўцаў. Як ацэньваюць пратэсты беларусы, якія жывуць у Грузіі? І які можа быць вынік пратэстаў?

«Скрадзеная маладосьць». Шэсьць гісторый студэнтаў, якія прайшлі праз турму

Дакумэнтальны праект Свабоды «Скрадзеная маладосьць» — гэта шэсьць гісторый студэнтаў, выпускніцы і выкладчыцы, якія правялі больш за два гады ў турме за тое, што далучыліся да пратэсту ў 2020 годзе.

«Схапілі і панесьлі. Некалькі разоў пасьпелі выцяць». Беларус расказаў пра сваё затрыманьне ў Грузіі

Яўген Муравіцкі расказаў Свабодзе, як яго затрымлівалі ў Тбілісі і як да яго ставіліся грузінскія сілавікі.

«І ў аптэкі забягалі, і ў царкву — лавілі, выцягвалі людзей». Беларусы расказваюць пра разгон пратэстаў у Грузіі

Пратэстоўцы страляюць пэтардамі і фаервэркамі. Сілавікі паліваюць вадой і газам, моцна б’юць. Свабода пагаварыла зь беларусамі Грузіі пра тое, як праходзяць акцыі пратэсту.

«Свая» дзяржава як пагроза. Пра палітычна актыўных беларусаў у расейскім вышуку

Пабачыць сваё прозьвішча ў расейскім міліцэйскім вышуку — малая «прыемнасьць». Сам перасьлед — прыкрая дадзенасьць: у Беларусі дыктатура і рэжым шукае ўсіх нязгодных. Але пры чым тут Расея?

За абвостранае пачуцьцё справядлівасьці. Як улады караюць людзей, якія ходзяць на працэсы па палітычных артыкулах

15 лістапада ў Берасьці на 7 гадоў асудзілі Віталя Чопіка, якога затрымалі ў сакавіку. Праваабаронцы перакананыя — прысуд стаў вынікам таго, што Чопік некалькі гадоў хадзіў на палітычна матываваныя суды ў якасьці назіральніка.

Штрафы за летнюю гуму, новыя правілы ўтылізацыі будаўнічых адыходаў. Што зьменіцца ў Беларусі з 1 сьнежня?

У сьнежні беларусаў чакаюць пэўныя зьмены. Свабода паглядзела, што зьменіцца зь першага дня апошняга месяца 2024 году.

«Не разумела, навошта я жывая, калі столькі сьмерцяў вакол». Украінская паэтка з Бучы пра вайну, творчасьць і стаўленьне да Беларусі

Украінская паэтка Алена Сьцепанка жыве ў горадзе Бучы, які стаў сымбалем расейскай акупацыі і масавых забойстваў мірных жыхароў. Пагаварылі зь ёй пра вайну і набліжэньне міру, сьмерць і ўцёкі ад яе, любоў і нянавісьць.

Як у 1990-х расейскія вайскоўцы наведвалі ядзерныя ракетныя базы ЗША. ФОТА

Архіўныя здымкі адлюстроўваюць аптымізм 1990-х гадоў, калі Вашынгтон і Масква адчынілі дзверы на свае найбольш адчувальныя ваенныя базы для экскурсій добрай волі.

Пасьля Пуціна. Калі ў Беларусі скончыцца дыктатура

Ці здольны Лукашэнка захаваць у Беларусі рэпрэсіўны дыктатарскі рэжым у выпадку, калі ў Расеі адбудуцца істотныя палітычныя зьмены?

Як у Беларусі фальшуюць выбары. 15 спосабаў падману

Беларускія выбары — гэта цікавы палітычны фэномэн. У Беларусі няма выбараў у звыклым для ўсяго астатняга сьвету разуменьні гэтага слова. Гэты працэс нават нельга назваць фальсыфікацыямі ў звычайным сэнсе. Тут ствараецца проста нейкі паралельны сьвет падману і хлусьні.

Чужы тарпанападобны конь замест свайго палескага. Што за жывёлу спрабуюць расьсяліць па Беларусі

Тарпанападобныя коні спрыяюць расьсяленьню качак і кірляў, дапамагаюць аленям і зубрам лепш харчавацца. Але гэта не нашчадкі тарпанаў, якія жылі на беларускіх землях раней. Імі займаюцца, пакуль папраўдзе мясцовыя пароды выміраюць.

Фармальна беларускі бізнэс застанецца прыватным, але стане яшчэ больш кантраляваным, — эканаміст Кавалкін

Эканаміст Уладзімер Кавалкін аналізуе, што адбываецца з курсам беларускага рубля, і дае свой адказ на пытаньне, ці сапраўды ўлады будуць прызначаць сілавікоў кіраваць прыватнымі прадпрыемствамі.

Ковід, вайна, шок. Як і чаму ў Беларусі адбываюцца скачкі курсу даляра

Даляр у беларускіх абменьніках зноў падаражэў. Курс амэрыканскай валюты расьце кожныя таргі, пачынаючы з 11 лістапада. Расказваем, чаму гэта адбываецца і ад чаго залежалі скачкі курсу апошнія 10 гадоў.

Як расейскія вайскоўцы стварылі ў Нароўлі фільтрацыйны лягер на пачатку вайны