Анкета Свабоды

Анкета Свабоды: Сяржук Сокалаў-Воюш

Паэт, бард. Нарадзіўся 16 кастрычніка 1957 году ў вёсцы Астроўшчына Полацкага раёну Віцебскай вобласьці у сям’і настаўнікаў. Скончыў беларускае аддзяленьне філялягічнага факультэту Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. Працаваў настаўнікам у Наваполацку, навуковым супрацоўнікам філіі музэю Якуба Коласа (вёска Мікалаеўшчына, Стаўпецкі раён), загадваў літаратурнай часткай лялечнай трупы Беларускага дзяржаўнага акадэмічнага тэатра імя Якуба Коласа (Віцебск), на Радыё Свабода ў Празе. Цяпер жыве з сям’ёй у Нью-Ёрку. Аўтар паэтычнага зборніка «Кроў на сумётах», п’есы-казкі «Сьвецяць, сьвецяць зорачкі», рамана «Крывавы памол» і паэмы «Мяккі знак», песенных альбомаў зь ягонымі «Нефармальны беларус» і «Песьні Лісоўчыкаў». Сам свой пра свой жыцьцяпіс напісаў: «Крывіцкага роду. Ліцьвінскага народу. Беларус.

Анкета Свабоды: Рыгор Кастусёў

Інжынэр, прадпрымальнік, палітык. Нарадзіўся 17 красавіка 1957 году ў вёсцы Цяхцін Бялыніцкага раёну. Закончыўшы сярэднюю школу працаваў рабочым саўгасу «Друць» Бялыніцкага раёну. Пасьля атрыманьня дыплёму Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі быў загадчыкам майстэрні, галоўным інжынэрам, дырэктарам саўгасу «Іскра» Бялыніцкага раёна. З 1991-га да 2001-га працаваў у Шклове галоўным мэханікам МПМК-283, а затым дырэктарам раённага вытворчага аб’яднаньня ЖКГ. Пасьля актыўнага ўключэньня ў дэмакратычны рух вымушаны быў сысьці з пасады. Быў дырэктарам сумеснага беларуска-украінскага прадпрыемства «Гідрасіла-Белая Русь», камэрцыйным дырэктарам прыватнага прадпрыемства ў Магілёве, прыватным прадпрымальнім. Ад 2008 году — супрацоўнік ТАА «СтройАрком» (Санкт-Пецярбург). Тройчы — у 1987, 1991 і 1995 гадах — абіраўся дэпутатам мясцовых Саветаў. У 1993 годзе абраны старшынёй Шклоўскай раённай арганізацыі Партыі БНФ. З 2002 па 2009 г. — старшыня Магілёўскай абласной арганізацыі БНФ, а з 2009 — намесьнік старшыні Партыі БНФ і ГА БНФ «Адраджэньне». Жыве ў Шклове.

Анкета Свабоды: Сяргей Ханжанкоў

Арганізатар "групы Ханжанкова" (1962-1963 гг.), якая мела на мэце падарваць радыёглушыльную вежу ў Менску, вязень сталінскіх лягераў. Нарадзіўся 13 сакавіка 1942 году ў пасёлку Усьць-Уціны Магаданскай вобласьці ў сям'і былых палітзьняволеных (бацька быў асуджаны ў 1935-м, дзед па матчынай лініі - у 1929-м). У 1955-м сям’і дазволілі вярнуцца ў Менск. З 1959-га Сяргей Ханжанкоў – студэнт гідратэхнічнага факультэту Беларускага палітэхнічнага інстытуту. 27 траўня 1963 году яго і ягоных сяброў арыштавалі савецкія спэцворганы. 7 кастрычніка таго ж году засуджаны за “спробу зрабіць дывэрсію” і “антысавецкую агітацыю і прапаганду” да 10 гадоў лягераў. Пасьля вызваленьня ў 1973-м вярнуўся ў Менск. Працаваў інжынэрам у Беларускім дзяржаўным інстытуце праектаваньня аўтадарог, на заводзе імя Кірава. З 2002-га на пэнсіі. Удзельнік I-га з’езду палітзьняволеных (жнівень 1990-га, Санкт-Пецярбург). Не рэабілітаваны і рэабілітацыі ніколі не дамагаўся.

Анкета Свабоды: Юрась Малаш

Юрась Малаш — мастацтвазнаўца, паэт, мастак. Працуе ў Заслаўскім гісторыка-культурным запаведніку. Дасьледуе творчасьць Язэпа Драздовіча і прадстаўнікоў інсітнага мастацтва. Аўтар кнігі «Патаемнае наіўных мастакоў Беларусі» (2007).

Анкета Свабоды: Якуб Лапатка

Перакладчык. Нарадзіўся ў 1944 годзе на Віцебшчыне ў вёсцы Аўсюкова Расонскага раёну. Скончыў гішпанскі факультэт Менскага інстытуту замежных моваў (цяпер лінгвістычны ўнівэрсытэт). Дваццаць гадоў працаваў настаўнікам у Наваполацку. Цяпер жыве ў Хэльсынкі (Фінляндыя). Займаецца перакладам фінскай літаратуры на беларускую мову. Аўтар поўнага перакладу фінскага нацыянальнага эпасу «Калевала».

Анкета Свабоды: Аляксей Фралоў

Музыка, саліст ансамблю «Клясык-авангард», стваральнік і кіраўнік трыа «Вытокі», аўтар шматлікіх дэмакратычных і культурных ініцыятываў, краязнаўца. Нарадзіўся ў 1974 годзе ў Менску. Закончыў музычны ліцэй пры Белдзяржкансэрваторыі, а потым, у 1998 годзе, і кансэрваторыю ў клясе фаготу. Аляксей Фралоў — першы беларускi фагатыст, якi атрымаў прызнаньне на прэстыжных заходнеэўрапэйскiх конкурсах як выканаўца-салiст. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Мікола Нікалаеў

Гісторык. Нарадзіўся 21 лістапада 1955 году на Гарадзеншчыне ў мястэчку Шчучын. Скончыў гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. З 1978 году жыве ў Санкт-Пецярбурзе. Працуе ў Расейскай нацыянальнай бібліятэцы. Даследуе гісторыю сусветнай культуры, беларускае мастацтва, гісторыю праваслаўнай царквы. Доктар філялягічных навук (1997). Аўтар манаграфіі “Палата кнігапісная” (1993), прысьвечанай традыцыям кніжнай культуры ў Беларусі, кнігі "Беларускі Пецярбург" (2009), таксама больш за 200 публікацый па археалёгіі, гісторыі бібліятэк, рукапіснай кнігі, бібліяграфіі. Адзін з заснавальнікаў і член прэзыдыюму Міжнароднай асацыяцыі беларусістаў.

Анкета Свабоды: Радзім Гарэцкі

Вучоны-геоляг, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук, грамадзкі дзеяч. Нарадзіўся 7 сьнежня 1928 году ў Менску. У 1930-я, калі на сям'ю Гарэцкіх абрынуліся палітычныя рэпрэсіі, знаходзіўся ў высылцы ў Расеі. Пасьля зьняцьця абвінавачваньняў з бацькі, вядомага вучонага Гаўрылы Гарэцкага, скончыў Маскоўскі нафтавы інстытут. У 1952-м прыняты ў Геалягічны інстытут Акадэміі навук СССР, дзе працаваў да вяртаньня сям'і ў 1971-м у Беларусь.У 1972-м абраны членам-карэспандэнтам АН БССР. У 1977-м абраны правадзейным членам АН БССР і прызначаны дырэктарам Інстытуту геахіміі і геафізікі АН БССР. З 1992-га да 1997-га быў віцэ-прэзыдэнтам Акадэміі навук Беларусі. З 1993-га да 2001-га зьяўляўся прэзыдэнтам "Згуртаваньня беларусаў сьвету „Бацькаўшчына“. Напісаў звыш пяцьсот навуковых працаў, уганараваны шматлікімі ўзнагародамі і прэміямі, аўтар дзьвюх кніг пра трагічны лёс сваёй сям'і і публіцыстычнага зборніка "Шляхам адраджэньня".

Анкета Свабоды: Мікола Пазьняк

>Былы палітвязень, каардынатар Фонду Аляксандра Салжаніцына для палітвязьняў зь Беларусі. Нарадзіўся 9 траўня 1926 году ў Лепелі. У вайну працаваў на лепельскім нямецкім радыёвузьле і таемна слухаў савецкія перадачы, а потым перадаваў іх зьмест для падпольных аркушовак. Пасьля прыходу савецкіх войскаў і да канца вайны быў на фронце, за што мае баявыя ордэны і мэдалі. Двойчы засуджаны на дваццаць пяць гадоў. Першы раз абвінавачаны ў здрадзе радзімы, а другі раз атрымаў у дадатак да гэтага яшчэ дваццаць пяць гадоў ужо ў зьняволеньні за нібыта спробу забіць лягернага стукача. Пасьля вызваленьня ў 1960-м вярнуўся ў Беларусь, спраўдзіў мару пра вышэйшую адукацыю і працаваў канструктрам. Жыве ў Барысаве.

Анкета Свабоды: Максім Жбанкоў

Максім Жбанкоў нарадзіўся ў 1958 годзе ў Менску. Скончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт (філязофскае аддзяленьне), асьпірантуру. Кандыдат філязофскіх навук. Працаваў у БДУ, Беларускім фондзе Сораса. Аўтар шматлікіх аналітычных артыкулаў па пытаньнях сучаснай культуры. Кола навуковых інтарэсаў: дынаміка культуры, маргінальныя культурніцкія стратэгіі, масавая культура, сучасны стан беларускай культуры, аналіз візуальных тэкстаў. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Уладзімер Дамашэвіч

Беларускі празаік. Нарадзіўся 17 лютага 1928 году ў вёсцы Вядзяціна Ляхавіцкага раёну. Пазьней сям'я пераехала на Клеччыну. Скончыў філфак БДУ. Працаваў рэдактарам і літсупрацоўнікам у розных выдавецтвах і часопісах. Аўтар больш дзясятка празаічных кніг. За раман "Камень з гары" атрымаў прэмію прафсаюзаў Беларусі. З шасьцідзесятых гадоў публічна выступаў у абарону роднае мовы, за што шмат цярпеў ад савецкае сыстэмы. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Вера Касмовіч

Удзельніца пасьляваеннага антысавецкага падпольнага руху. Нарадзілася ў 1928 годзе ў мястэчку Гарадзея на Нясьвіжчыне. Падчас нямецкай акупацыі вучылася ў Нясьвіскай настаўніцкай сэмінарыі. У 1949 годзе арыштаваная па справе «Саюзу змаганьня за незалежнасьць Беларусі». Засуджаная на 10 гадоў лягераў і 5 гадоў пазбаўленьня правоў. Пасьля вызваленьня ў 1955 годзе вярнулася ў Беларусь. Рэабілітаваная ваеннай калегіяй Вярхоўнага суду БССР 24.8.1967. Жыве ў родным мястэчку Гарадзея.

Анкета Свабоды: Валеры Мазынскі

Тэатральны рэжысэр і грамадзкі дзеяч. Нарадзіўся 20 лютага 1947 году ў вёсцы Вялікае Стахава Барысаўскага раёну. Быў галоўным рэжысэрам Беларускага драматычнага тэатру імя Якуба Коласа ў Віцебску. Ад 1991 году ў Менску. Ставіў спэктаклі ў Купалаўскім тэатры і выкладаў рэжысуру ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце, стварыў тэатар-лябараторыю беларускай драматургіі «Вольная сцэна», кіраўніком якога быў восем гадоў да самага яго закрыцьця ўладамі. Апошні свой спэктакль «На дне» (паводле М.Горкага) Валеры Мазынскі паставіў у камэры турмы на Акрэсьціна, дзе адбываў 10 сутак арышту пасьля затрыманьня на падыходзе да Кастрычніцкай плошчы падчас масавых акцый пратэсту супраць фальсіфікацыі прэзыдэнцкіх выбараў 2006 году. У 2008 годзе зьняў тэлефільм паводле п’есы Янкі Купалы «Тутэйшыя».

Анкета Свабоды: Віктар Казько

Віктар Казько — пісьменьнік. Нарадзіўся ў 1940 годзе ў Калінкавічах. У вайну страціў бацькоў, выхоўваўся ў дзіцячым доме, потым працаваў у Кемераве і Кузбасе. Да 1978 году пісаў па-расейску. Вярнуўшыся на радзіму, перайшоў на беларускую мову, працаваў у газэце «Чырвоная зьмена», у часопісе «Нёман». Аўтар кніг «Неруш», «Суд у Слабадзе» (Дзяржаўная прэмія Беларусі 1982 году), «Выратуй і памілуй нас, чорны бусел», «Дзікае паляваньне ліхалецьця», «Бунт незапатрабаванага праху» ды інш. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Анатоль Сідарэвіч

Нарадзіўся 1 сакавіка 1948 году на Піншчыне. У 1977-м скончыў Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт. Працаваў у газэце «Літаратура і мастацтва», часопісе «Крыніца». Дасьледуе гісторыю беларускага руху XX стагодзьдзя. Адзін з ініцыятараў адраджэньня сацыял-дэмакратычнага руху ў Беларусі ў найноўшы час. Аўтар кнігі «Пра Івана Луцкевіча: успаміны, сведчаньні» і шматлікіх навуковых працаў і артыкулаў. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Антаніна Хатэнка

Антаніна Хатэнка нарадзілася ў вёсцы Зенькаўцы на Зэльвеншчыне. Скончыла Пружанскую школу-інтэрнат і філфак БДУ. Працавала ў розных выдавецтвах, на тэлебачаньні, у Беларускім фондзе культуры. Дасьледуе праблемы этнакультуры. Аўтарка кніг «Зьдзічэлае рэха вясны», «Зьніч крыжовых дарог», «Чалавек на далоні Сусьвету» і іншых. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Павал Ляхновіч

Павал Ляхновіч нарадзіўся ў вёсцы Сярэдняя Менскага раёну, але сапраўднай радзімай лічыць мястэчка Ракаў і Ракаўшчыну, дзе прайшлі дзіцячыя і юнацкія гады. Адукацыю атрымаў у Касьпійскім вышэйшым вайскова-марскім чырванасьцяжным вучылішчы імя Кірава (г. Баку, Азэрбайджан). Служыў на падводных лодках і надводных караблях Паўночнага флёту, быў выкладчыкам у навучальным атрадзе ў Пінску. Пасьля звальненьня ў 1991 годзе ў запас працаваў карэспандэнтам у рэгіянальных газэтах, трэнерам па кік-боксінгу, «выбівалам» у рэстаране, целаахоўнікам, намесьнікам дырэктара і дырэктарам камэрцыйных прадпрыемстваў, на лядовых пераправах у Расеі, на будоўлях у Варшаве, Саляхардзе і пад Масквой. Піша прозу і перакладае з расейскай і польскай моваў на беларускую. Аўтар зборнікаў апавяданьняў "Пачатак сэзону" і "Золата князёўны". Жыве ў Пінску.

Анкета Свабоды: Сьвятлана Длатоўская

Сьвятлана Длатоўская нарадзілася і жыве ў Менску. Паводле адукацыі – дызайнэр. Працавала ў Акадэміі мастацтваў. Навучалася ў Беларускім калегіюме. Друкавалася ў "Нашай Ніве", часопісе "Паміж", удзельнічала ў праектах Свабоды. Паводле ладу жыцьця – хатняя гаспадыня, якая ў вольны ад выхаваньня дачкі і сына час мадэлюе арыгінальныя нацыянальныя строі. Сябра Менскага згуртаваньня спадкаемцаў шляхты і дваранства.

Анкета Свабоды: Антось Фурс

Антось Фурс нарадзіўся 30 красавіка 1928 году ў мястэчку Янза Дзісенскага павету (сёньня Мёрскі раён Віцебскай вобласьці). Пачатковую адукацыю атрымаў у польскай школе. Пад час нямецкай акупацыі наведваў беларускую школу ў сваёй роднай вёсцы. Пасьля адкрыцьця ў 1943 годзе Глыбоцкай прагімназіі ён працягваў навучаньне ў гэтай установе. Пасьля вайны паступіў у Глыбоцкую пэдагагічную вучэльню, дзе разам з аднадумцамі стварыў ў пэднавучальні нелегальнае таварыства Саюз Беларускіх Патрыётаў (СБП). У 1947 быў арышты органамі МГБ і засуджаны на 25 гадоў зьняволеньня. Вызвалены ў 1955 годзе. Пэўны час жыў на Радзіме, дзе ажаніўся са знаёмай яшчэ па СБП Алесяй Умпіровіч, якая да гэтага часу таксама выйшла на волю. Да 1982 разам зь ёй жыў у Карагандзе, дзе працаваў на будаўніцтве. Па выхадзе на пэнсію сям’я пераехала ізноў у Беларусь. Жыве ў Паставах.

Анкета Свабоды: Алеся Фурс (Умпіровіч)

Нарадзілася 24 сьнежня 1926 году ў вёсцы Азярава Відзаўскага раёну Полацкай вобласьці ( цяпер Браслаўскі раён Віцебскай вобласьці). У 1943 годзе, вучачыся ў Пастаўскай настаўніцкай сэмінарыі, увайшла ў шэрагі Саюзу Беларускай Моладзі (СБМ). Пасьля вайны паступіла ў Пастаўскую пэдагагічную вучэльню, дзе 25 сакавіка 1946 году разам зь іншымі маладымі патрыётамі-аднадумцамі ўступіла у Саюз Беларускіх Патрыётаў. Для цырымоніі прыняцьця прысягі сяброў СБП на вернасьць Беларусі намалявала «Пагоню», за што пасьля арышту ў 1948 годзе асуджаная на 25 гадоў ГУЛАГаў. Пасьля вызваленьня ў 1956 годзе выйшла замуж за сябра Глыбоцкай філіі СБП Антося Фурса. Жылі ў Казахстане. Завочна скончыла Маскоўскі народны ўнівэрсытэт мастацтваў і скарыстала тым самым свой даўны талент - здольнасьць да маляваньня. Па выхадзе на пэнсію ў 1982 сям'я Фурсаў вярнулася на радзіму, пасялілася ў Паставах, дзе жыве і сёньня. Рэабілітаваная 23 лістапада 1992 году.

Анкета Свабоды: Алесь Белакоз

Алесь Белакоз нарадзіўся ў 1928 годзе на Гарадзеншчыне ў вёсцы Ляткі Ваўкавыскага павету (цяпер Мастоўскі раён), якая з часам зьлілася зь вёскай Гудзевічы. Амаль усё жыцьцё пражыў там, працуючы настаўнікам роднай мовы і літаратуры. Стварыў унікальны Гудзевіцкі дзяржаўны літаратурна-гістарычны музей, які ўзначальваў болей за 30 гадоў. Заслужаны настаўнік Беларусі, заслужаны дзеяч культуры, адным з першых быў ушанаваны медалём імя Францыска Скарыны.

Анкета Свабоды: Віталь Рымашэўскі

Віталь Рымашэўскі нарадзіўся ў 1975 годзе ў Менску. Закончыў будаўнічы факультэт Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўнівэрсытэту па спэцыяльнасьці "Інжынэр-будаўнік". У 1999 годзе вучыўся ў Нямеччыне на курсах вышэйшай школы дзяржкіраваньня ў інстытуце "Саюз грамадзкага кіраваньня", вывучаў эканамічны і палітычны лад ФРГ. Працуе вядучым эканамістам кампаніі "Беларусь капітал мэнэджмэнт" (Расея). Беларускі палітык і грамадзкі дзеяч, сустаршыня "Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі".У траўні 2009 году быў абраны кандыдатам ад БХД на наступных прэзыдэнцкіх выбарах.

Анкета Свабоды: Данута Бічэль

Нарадзілася на Гарадзеньшчыне ў вёсцы Біскупцы Лідзкага раёну. Беларуская паэтка, аўтарка шматлікіх паэтычных зборнікаў і кнігі нарысаў, мэмуараў і эсэ «Хадзі на мой голас», ляўрэатка Дзяржаўнай прэміі БССР імя Я. Купалы (1984) за зборнік вершаў «Дзе ходзяць басанож», адна са стваральнікаў і першая дырэктарка музэя Максіма Багдановіча ў Горадні, ініцыятарка выпуску і рэдактарка самвыдавецкай газэты «Рэанімова».

Анкета Свабоды: Аляксей Кароль

Аляксей Кароль — гісторык, адзін зь лідэраў беларускай сацыял-дэмакратыі, пераможца Міжнароднага конкурсу журналістаў імя Найта за 2008 год. Быў галоўным рэдактарам недзяржаўнай газэты «Згода», зачыненай уладамі ў 2006 годзе, цяпер шэф-рэдактар незалежнай газэты «Новы час».

Анкета Свабоды: Зьміцер Сасноўскі

Зьміцер Сасноўскі — беларускі музыка, лідэр гурта сярэднявечнай музыкі «Стары Ольса», майстар і калекцыянэр старадаўніх інструмэнтаў, прадусар (акрамя «Ольсы» займаецца маладымі гуртамі свайго ўлюбёнага кірунку), рэжысэр (зьняў тры кліпы), навуковец (аўтар 13 навуковых артыкулаў), кіраўнік інфармацыйнага цэнтру ЗБС «Бацькаўшчына».

Анкета Свабоды: Лявон Баршчэўскі

Лявон Баршчэўскі нарадзіўся 4 сакавіка 1958 году ў Полацку. Скончыў Менскі пэдагагічны інстытут замежных моваў і асьпірантуру пры ім. Кандыдат філялягічных навук. Працаваў выкладчыкам нямецкай і ангельскай моваў у роднай школе № 10 Полацку, потым у Наваполацкім палітэхнічным інстытуце, цяпер — у Беларускім гуманітарным ліцэі. Перакладае са старажытнагрэцкай, лацінскай, нямецкай, ангельскай, французскай, польскай, гішпанскай і іншых моваў. Аўтар унікальнага 28-моўнага Эўрапейскага слоўніка.У 1990–1995 гадах — дэпутат Вярхоўнага Савету XII скліканьня, уваходзіў у склад парлямэнцкай апазыцыі БНФ.

Анкета Свабоды: Івонка Сурвіла

Івонка Сурвіла (дзявочае прозьвішча — Шыманец) нарадзілася 11 красавіка 1936 году ў Стоўбцах. У 1944 зь сям’ёй зьехала зь Беларусі ўва Ўсходнюю Прусію, затым у Данію, Францыю і Гішпанію. Скончыла Ў Парыжы Вышэйшую мастацкую школу, пасьля моўнае аддзяленьне Сарбоны. У 1958-1965 гадах працавала на Нацыянальным гішпанскім радыё ў Мадрыдзе, вяла перадачы на беларускай мове, што трансьляваліся на Беларусь. З 1969 году жыве ў Канадзе. Працавала перакладчыцай ва ўрадзе Канады (француская й ангельская мовы). Як мастак удзельнічала ў шматлікіх выставах. У 1989 годзе заснавала Канадыйскі фонд дапамогі ахвярам Чарнобылю ў Беларусі, узначаліла яго ў 1997. Ад 1997 узначальвае Раду БНР.

Анкета Свабоды: Ада Райчонак

Ада Райчонак — былая вясковая настаўніца.У 1995 годзе заснавала культурна-адукацыйны цэнтар імя Драздовіча, якім кіруе і да сёньня. Стварыла Музей мастацтва і этнаграфіі імя Язэпа Драздовіча і недзяржаўны літаратурна-мастацкі імя свайго заўчасна памерлага сына пісьменьніка і грамадзкага дзеяча Міхася Райчонка. Жыве на Віцебшчыне ў вёсцы Германавічы Шаркаўшчынскага раёну.

Анкета Свабоды: Алесь Бяляцкі

Алесь Бяляцкі нарадзіўся 25 верасьня 1962 году ў Карэліі. Скончыў Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт і асьпірантуру Інстытута літаратуры АН Беларусі. Адзін са стваральнікаў Таварыства маладых літаратараў «Тутэйшыя» (1986-1989), старшыня «Тутэйшых»; адзін з заснавальнікаў «Мартыралёгу Беларусі», сябра Арганізацыйнага камітэту БНФ «Адраджэньне», адзін з арганізатараў Беларускай Каталіцкай Грамады (1990). У 1992-1996 гадах быў дэпутатам Менскага гарадзкога савету. Працаваў дырэктарам Літаратурнага музэя Максіма Багдановіча (1989-1998) З 1997 кіруе праваабарончым цэнтрам «Вясна». Віцэ-прэзыдэнт Міжнароднай фэдэрацыі правоў чалавека.

Анкета Свабоды: Вера Кандраль

Вера Кандраль - архітэктар-рэстаўратар. Актыўная ўдзельніца менскай студэнцкай нефармальнай культурніцкай суполкі «Майстроўня» і беларускага патрыятычнага моладзевага руху 1980-90-х гадоў.

Анкета Свабоды: Марыя Мартысевіч

Паэтка, эсэістка, перакладчыца. Нарадзілася 28 сакавіка 1982 году ў Менску. Скончыла філялягічны факультэт БДУ (2004), літаратурна-філязофскае аддзяленьне Беларускага калегіюму. Стыпэндыятка Homines Urbani (Stowarzyszenie Villa Decius, Кракаў). У 2008 выйшла яе першая кніга «Цмокі лятуць на нераст». Перакладае з украінскай, польскай, чэскай, ангельскай моваў. У яе перакладзе з чэскай выйшлі ў 2008 годзе выйшлі дзьве кнігі — раман Антаніна Баяі «Зваўчэнне. Раманета пра ваўкоў, людзей і знакі» і раман Яраслава Рудзіша «Неба пад Бэрлінам».

Анкета Свабоды: Генадзь Бураўкін

Генадзь Бураўкін нарадзіўся 28 жніўня 1936 году ў вёсцы Шуляціна (цяпер вёска Тродавічы --> http://maps.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=en&geocode=&q=N55+49.792+E29+13.907&sll=37.0625,-95.677068&sspn=45.957536,93.076172&ie=UTF8&t=h&ll=55.792017,29.484558&spn=1.025315,2.90863&z=9&iwloc=near )  Расонскага раёну Віцебскай вобласьці. Скончыў аддзяленьне журналістыкі філфаку БДУ (1959). Працаваў у часопісе «Камуніст Беларусі», у газэце «Літаратура і Мастацтва», быў карэспандэнтам «Правды» па Беларусі, галоўным рэдактарам часопіса «Маладосць». З 1978 году — старшыня Дзяржаўнага камітэта Беларускай ССР па тэлебачаньні і радыёвяшчаньні. У 1990 атрымаў прызначэньне пастаяннага прадстаўніка Рэспублікі Беларусь пры ААН. Пасьля вяртаньня, у 1994-1995 гадах быў намесьнікам міністра культуры і друку. У 1995-2001 гадах працаваў у часопісе «Вожык». Аўтар больш двух дзясяткаў паэтычных кніг, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Янкі Купалы. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Зьміцер Санько

Зьміцер Санько нарадзіўся 31 сакавіка 1949 году ў вёсцы Азярычана Рудзенскага раёну Менскай вобласьці. Адзін з заснавальнікаў Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны, аўтар Слоўніка прыказак, прымавак і фразэм, ініцыятар і каардынатар выдавецкай сэрыі «Нашы славутыя землякі» і факсымільнага перавыданьня найстарэйшай беларускамоўнай газэты з малюнкамі «Наша Ніва». Працуе галоўным рэдактарам выдавецтва «Тэхналёгія». Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Дзьмітры Плакс

Дьмітры Плакс - мастак, літаратар, перакладчык, журналіст. Нарадзіўся ў Менску. Працаваў у галярэі «VITA NOVA», газэце “Имя”. Пятнаццаць гадоў таму зьехаў у Стакгольм, дзе стварыў Беларускую службу Швэдзкага радыё, якім кіраваў да самага яго закрыцьця ўвосень 2009 году. Піша па-швэдзку, расейску і беларуску, перакладае з гэтых і на гэтыя мовы. Аўтар некалькіх кніг паэзіі, прозы і драматургіі. Шмат экспэрымэнтуе з мастацкай формай, жанрамі і мовай твораў. У апошнім 44-м нумары часопіса “Дзеяслоў” надрукавана вялікая нізка ягоных новых вершаў. Жыве ў Стакгольме.

Анкета Свабоды: Арнольд Макмілін

Арнольд Макмілін нарадзіўся 21 чэрвеня 1941 году ў Вялікай Брытаніі ў горадзе Нью-Касл-Элен-Тайн. З 1987 году — прафэсар Школы славістыкі і ўсходне-эўрапейскіх дасьледаваньняў Лёнданскага ўнівэрсытэту. З 1991 году выкладае там курс лекцый «Уводзіны ў беларускую культуру: мова, літаратура, гісторыя». Разам зь Верай Рыч пераклаў на ангельскую мову паэму «Тарас на Парнасе» і іншыя творы беларускай літаратуры. Аўтар шматлікіх артыкулаў пра дзеячаў беларускай культуры і літаратуры і кніг «Слоўнік беларускай літаратурнай мовы XIX стагодзьдзя», «Гісторыя беларускай літаратуры ад яе вытокаў да нашых дзён» і інш. 25 лютага ў Лёндане прэзэнтавалася яго новая кніга «Writing In A Cold Climate: Belarusian Literature From The 1970s To The Present Day» (Пісанне ў халодным клімаце: Беларуская літаратура ад 1970-х да нашых дзён).

Анкета Свабоды: Алена Анісім

Нарадзілася 28 верасьня 1962году ў вёсцы Савані на Стаўпеччыне Менскай вобласьці. Скончыла філфак БДУ. Была актыўнай удзельніцай нефармальнага моладзевага аб’яднаньня “Майстроўня”. З 1991 году працуе ў Інстытуце мовазнаўства Нацыянальнай акадэміі навук (з 2008 году называецца Інстытут мовы і літаратуры). Намесьніца старшыні Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны, адна зь вядоўцаў штотыднёвай праграмы “Беларуская мова” на тэлеканале ОНТ.

Анкета Свабоды. Аляксей Шэін

Аляксей Шэін нарадзіўся ў Менску ў 1976 годзе. Скончыў школу з мастацкім ухілам у Горадні, філялягічны факультэт БДУ. Адзін з заснавальнікаў Маладога Фронту. У 2000-2004 гг. - намесьнік старшыні МФ. З 1999 да 2003 - сябра Сойму й Управы Партыі БНФ, прэс-сакратар партыі. У 2005-2006 годзе – прэсавы сакратар, а затым – сьпіч-райтэр кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Мілінкевіча. Ініцыятар правядзеньня кампаніі “За свабоду сумленьня”, у ходзе якой было сабрана больш за 50 000 подпісаў жыхароў Беларусі за зьмены ў рэлігійнае заканадаўства. Сустаршыня аргкамітэту "Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі".

Анкета Свабоды: Анатоль Астапенка

Навуковец, публіцыст, палітык, аўтар некалькіх палемічных артыкулаў і дзьвюх кніг, прысьвечаных гісторыі і сучаснасьці беларускага нацыяналізму. Дацэнт катэдры інжынэрнай матэматыкі Беларускага дзяржаўнага тэхнічнага ўнівэрсытэту, кіраўніцтва якога паставіла перад ім выбар: альбо звальненьне з працы, альбо спыненьне сяброўства ў перасьледаваным уладамі Саюзе беларускіх пісьменьнікаў.

Анкета Свабоды: Алесь Разанаў

Нарадзіўся 5 сьнежня 1947 году ў вёсцы Сялец Бярозаўскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Вучыўся ў БДУ (1966-1968), але быў выключаны за патрабаваньне беларусізацыі ўнівэрсытэту. У 1970 годзе скончыў Берасьцейскі пэдагагічны інстытут. Працаваў у «ЛіМе», «Роднай прыродзе», выдавецтве «Мастацкая літаратура» (1974-1986), часопісе «Крыніца» (1994-1999). Паэт і перакладчык, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Янкі Купалы. Увёў у беларускую паэзію новыя жанры: версэты, вершаказы, зномы, квантэмы. Яго творы перакладаліся больш як на дваццаць замежных моў. Жыў некаторы час у Нямеччыне й Аўстрыі. Цяпер жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Алег Трусаў

Анкета Свабоды: Арына Вячорка

Нарадзілася ў Менску. У 1983 годзе скончыла механіка-матэматычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсітэту, а ў 1990-м асьпірантуру БДУ па спэцыяльнасьці «гісторыя пэдагогікі». У 2009 годзе атрымала дыплём мэнэджара культуры. Адна з актыўных удзельніц нефармальнага моладзевага руху 1980-х. Цяпер займаецца выданьнем дыскаў і арганізацыяй канцэртаў сярэднявечнай беларускай музыкі.

Анкета Свабоды: Зьміцер Колас

Нарадзіўся 1 студзеня 1957 году ў Менску. Скончыў перакладчыцкі факультэт Менскага дзяржаўнага пэдагагічнага інстытуту (цяпер Лінгвістычны ўнівэрсітэт). Перакладчык і выдавец.

Анкета свабоды: Гэнік Лойка

Гэнік Лойка — скульптар. Закончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Працаваў у Музэі народнага дойлідзтва і побыту, у Заслаўскім гісторыка-культурным запаведніку, у Мастацкім каледжы імя І. Ахрэмчыка, у Менскай мастацкай вучэльні імя А. Глебава. Нарадзіўся ў 1962 годзе ў вёсцы Мікелеўшчына на Мастоўшчыне. Жыве ў Менску.

Анкета Свабоды: Лявон Дзейка

Лявон Дзейка – адзін з заснавальнікаў Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Грамады), дэпутат Вярхоўнага Савета 12 скліканьня, член парляманцкай апазыцыі БНФ і фракцыі БСДГ. Удзельнічаў у распрацоўцы Дэклярацыі аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларусі, у галадоўцы дэпутатаў апазыцыі 11-12 красавіка 1995 году супраць ініцыяванага А. Лукашэнкам рэфэрэндуму аб зьмене дзяржаўнай сымболікі, скасаваньня статусу беларускай мовы як адзіна дзяржаўнай, праве прэзыдэнта распускаць Вярхоўны Савет і эканамічнай інтэграцыі з Расеяй. Цяпер – прэс-сакратар БСДГ, рэдагуе партыйны сайт www.bsdp.org 2 лютага Лявону Дзейку спаўняецца 60 гадоў.

Анкета Свабоды: Алесь Каліта

Анкета Свабоды: Леанід Дайнека

Леанід Дайнека – беларускі пісьменьнік. Выпускнік Ніжнетагільскай тэхнічнай вучэльні (Расея) і аддзяленьня журналістыкі БДУ. Працаваў на Беларускім тэлебачаньні, у рэдакцыі часопіса “Маладосьць”, загадваў рэдакцыяй паэзіі ў выдавецтве “Мастацкая літаратура”. З 1993 году займаўся прадпрымальніцкай дзейнасьцю, заснаваў фірмы “Пасад” і “БелПі”. Аўтар гістарычных раманаў “Меч князя Вячкі”, “Сьлед ваўкалака”, “Жалезныя жалуды”, “Назаві сына Канстанцінам” ды інш. Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Кастуся Каліноўскага.

Анкета Свабоды: Сяржук Вітушка

Сяржук Вітушка - колішні кіраўнік менскай “Талакі”, гісторык кіраўнік грамадзкай арганізацыі "Віленскі беларускі музэй імя Івана Луцкевіча", жыве ў Вільні.

Анкета Свабоды: Натальля Гардзіенка

Натальля Гардзіенка – гісторык. Нарадзілася ў 1977 годзе ў Менску. Закончыла гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, асьпірантуру, абараніла кандыдацкую дысэртацыю. Аўтар кніг “Беларусы ў Аўстраліі” (2004) і “Беларусы ў Вялікабрытаніі” (у друку). Адказны рэдактар гадавіка “Запісы БІНіМ”.

Анкета Свабоды: Уладзімер Колас

Уладзімер Колас — заснавальнік і нязьменны кіраўнік гуманітарнага ліцэю імя Якуба Коласа, які ад 2003 году дзейнічае ў нелегальных умовах.