Умовы для мовы

Хто перамог у пятым сэзоне конкурсу беларускамоўных песень «Засьпявай». СЛУХАЦЬ

23-гадовы выканаўца Павал Козіч атрымаў галоўны прыз за кампазыцыю «Трамвай», якую напісаў сумесна зь Ціханам Букрабам на словы Антона Рудака, паведамляе інтэрнэт-партал TuzinFM.

«Арт Сядзіба» выдасьць «Дапаможнік для пераходу на беларускую мову»

У межах кампаніі «Беларускамоўныя», прымеркаванай да перапісу насельніцтва, «Арт Сядзіба» абяцае выдаць кнігу-дапаможнік для тых, хто пераходзіць на беларускую. Сродкі на праект возьмуць з краўдфандынг-кампаніі.

У Віцебску склалі пэтыцыю за адстаўку рэктара ўнівэрсытэту — за Дзень роднай мовы па-расейску

На думку аўтара пэтыцыі, пасаду рэктара беларускай ВНУ ня можа займаць чалавек, са згоды якога сярод студэнтаў прапагандуюцца ідэі «русского мира».

Пачніце з «калі ласка», «дзякуй». Як форвард менскага «Тарпэда» перайшоў на беларускую мову

Інтэрвію з наймаладзейшым футбалістам менскага «Тарпэда» Паўлам Кляньнё, які ня толькі добра гуляе ў футбол, але выдатна валодае роднаю моваю, ганарыцца гістарычнымі сымбалямі і зьяўляецца фанам Лявона Вольскага.

Больш за паўтысячы беларусаў зьвярнуліся да прэзыдэнткі Літвы Далі Грыбаўскайце

Дзеячы культуры, навукі, мастацтва і іншых сфэраў просяць зьмясьціць на магілах паўстанцаў 1863-1864 гадоў надпісы па-беларуску.

Мінабароны: Беларускаму войску беларуская мова для адукацыі непатрэбная

Начальнік управы вайсковай адукацыі Мінабароны Беларусі Ігар Слуцкі адказаў на пытаньні карэспандэнта Свабоды.

Міністар культуры Літвы паабяцаў ушанаваць магілу Кастуся Каліноўскага па-беларуску

Дэпутат літоўскага парлямэнту Томас Тамілінас напісаў у Facebook, што міністар культуры Літвы Міндаўгас Кветкаўскас «публічна пацьвердзіў», што беларуская мова будзе на помніку Кастусю Каліноўскаму на могілках Росы.

У Літве і Беларусі пачалі кампанію, каб надпісы на магілах паўстанцаў Каліноўскага былі і па-беларуску

Пахаваньне знойдзеных у 2017 годзе на Гедымінавай гары ў Вільні парэшткаў паўстанцаў Кастуся Каліноўскага перанесьлі на восень.

Ці разумееце вы ўкраінцаў? ПРАВЕРЦЕ СЯБЕ

Звычайна веданьня беларускай мовы бывае цалкам дастаткова, каб разумець і па-ўкраінску. Аднак нават сярод самых часта ўжываных словаў ёсьць такія, пра сэнс якіх беларусу здагадацца будзе ня так лёгка. Праверце свае моўныя інстынкты: што, па-вашаму, значаць гэтыя словы?

Міністэрства інфармацыі раіць «Белсаюздруку» і «Белкнізе» навучыць супрацоўнікаў словам «сшытак» і «аловак»

Жыхар Рэчыцы сутыкнуўся з сытуацыяй, калі прадавачка «Белсаюздруку» ня ведала назваў тавараў па-беларуску. Прадавачка вырашыла, што зь яе зьдзекуюцца. Міністар жа інфармацыі парэкамэндаваў арганізаваць для прадаўцоў шапікаў курсы беларускай мовы «ў неабходным для працы аб’ёме».

У Віцебскім унівэрсытэце адзначылі дзень роднай мовы — расейскай

Паводле сайту russkiymir.ru, імпрэзы прайшлі пры падтрымцы фонду «Русский мир». Ва ўнівэрсытэце ж цьвердзяць, што ўсё падрыхтавалі выключна выкладчыкі і студэнты.

Як захаваць беларускую мову. 8 простых правілаў

Тут сабраныя некалькі прапановаў, якім чынам можна падтрымаць беларускую мову і пашырыць сфэру яе ўжытку.

Што іншаземцы робяць па-беларуску. ВІДЭА

Сьпяваюць, моляцца, размаўляюць з сужэнцамі, чытаюць хуткамоўкі – паглядзіце, што робяць замежнікі па-беларуску.

Вучыцца на роднай мове. 8 фактаў пра беларускія школы

21 лютага ў сьвеце адзначаецца дзень роднай мовы. Падчас апошняга перапісу насельніцтва (2009 год) роднай мовай беларускую назвалі 53,2% насельніцтва краіны. Ці ёсьць у Беларусі магчымасьць вучыцца на роднай мове?

Яе гэтулькі гадоў зьнішчаюць, а яна ўсё яшчэ жывая

У нас у адказ на вітаньне і згадку: «Нешта мне ваш твар знаёмы» можаш пачуць: «Сам ты тварь».

17 спасылак, якія варта мець у закладках, калі пішаш па-беларуску

Беларускія інтэрнэт-сэрвісы, карысныя ня толькі ў Дзень роднай мовы 21 лютага: слоўнікі, каталёгі, даведнікі...

Анісім расказала, што трэба, каб на перапісе 70% назвалі роднай мовай беларускую

Дэпутатка Палаты прадстаўнікоў, старшыня Таварыства беларускай мовы Алена Анісім у інтэрвію Свабодзе разважае пра магчымыя вынікі перапісу 2019 году, пра «мяккую беларусізацыю» і працэс арганізацыі Беларускага ўнівэрсытэту імя Ніла Гілевіча.

12 імпрэзаў да Дня роднай мовы, якія варта наведаць

21 лютага ў сьвеце адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы. У Беларусі з гэтай нагоды адбудзецца шэраг імпрэзаў на розных пляцоўках — ад навукова-практычных канфэрэнцыяў і лекцыяў да выступаў папулярных музыкаў і літаратараў у кавярнях і крэатыўных прасторах.

Што анансавалі на Дзень роднай мовы ў Менску, Бабруйску, Берасьці, Віцебску, Горадні і Магілёве

У Менску будуць Akute, Uzari і Angst, а Вайцюшкевіч выступіць аж у двух гарадах з нагоды сьвята.

Мяккая дэбеларусізацыя ад ІАЦ

Калі заганяць людзей у вузкую сетку катэгорый, дзе беларускай мове проста няма месца, дык яе і ня будзе. Каму гэта трэба? І навошта?

У змаганьні за раўнапраўе моваў — замяніць змаганьне і скасаваць роўнасьць

Калі мы зразумеем, што ёсьць раўнапраўе паміж беларускай і расейскай, і як мы будзем шукаць раўнапраўя з расейскамоўнымі беларускімі патрыётамі? Піша Стась Карпаў.

Прэс-сакратарка Лукашэнкі: 30% на ТВ мае быць не беларускай мовы, а нацыянальнага кантэнту

Кіраўніца адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі Натальля Качанава расказала на сустрэчы з калектывам кампаніі «Беларуськалій», што ў краіне пастаўленая задача «аб наяўнасьці ня менш як 30% кантэнту на беларускай мове».

«Гэтая мова не падтрымліваецца». Чаму Google блякуе рэкляму беларускамоўных відэа

Беларускамоўныя ролікі на Youtube не праходзяць мадэрацыі ў рэклямных сэрвісах тэхналягічнага гіганта Google, які валодае гэтай самай папулярнай у сьвеце відэаплятформай. Свабода разабралася, чаму гэта адбываецца.

ТБМ падрыхтавала законапраект «Аб дзяржаўнай падтрымцы беларускай мовы». Дакумэнт атрымаў кожны дэпутат

Старшыня Таварыства беларускай мовы Алена Анісім, член Палаты прадстаўнікоў, праз сакратарыят Палаты распаўсюдзіла законапраект сярод сваіх калег.

Фёдар Клімчук, шчасьлівы чалавек, які пераклаў Біблію на мову сваёй вёскі

Цалкам або часткова Біблія перакладзеная на паўтары тысячы моваў і дыялектаў сьвету. Сярод іх — мова вёскі Сіманавічы Дарагічынскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Пераклад зрабіў ураджэнец вёскі Фёдар Данілавіч Клімчук (1935–2018).

«Мне абвяшчалі байкот». У пачатку 80-х у Менску была адна дзяўчына, якая вучылася па-беларуску. Мы яе знайшлі

Бацькі Насты Лісіцынай у пачатку 1980-х забралі дачку са школы, бо даваць ёй беларускамоўную адукацыю там адмаўляліся. А калі дазволілі, Наста стала адзінай у Беларусі гарадзкой школьніцай, якая вучылася цалкам па-беларуску.

Гомельскія ўлады ініцыююць мяккую беларусізацыю адукацыі?

Галоўнае ўпраўленьне адукацыі Гомельскага аблвыканкаму накіравала ў падначаленыя структуры інфармацыю аб пашырэньні выкарыстаньня беларускай мовы ў садках і школах рэгіёну — «для разгляду і выкарыстаньня ў дзейнасьці».

«Бяз роднай мовы ў Ірляндыі палітычнай кар’еры ня зробіш». Праўда і міты пра адраджэньне ірляндзкай мовы

У Ірляндыі нікому ня прыйдзе ў галаву дакараць ангельскамоўную большасьць за адсутнасьць патрыятызму і ляяльнасьці да дзяржавы. Але як ні парадаксальна — гэта заслуга ірляндзкай мовы.

Аўтар Свабоды Вінцук Вячорка — адзін з «чэмпіёнаў грамадзянскай супольнасьці» 2018 году

Грамадзкім лідэрам году стаў заснавальнік «Арт Сядзібы» Павал Белавус, у намінацыі «Мэдыяактыўнасьць году» перамог мовазнаўца, свабодаўскі аўтар Вінцук Вячорка. Найлепшай журналісткай году прызнаная Тацяна Каравянкова зь БелаПАН.

«Вялікая місія маленькай Ядзьвігі», — бацькі ініцыявалі праект беларусізацыі дзіцячых садкоў

У Менску бацькі менскіх дашкольнікаў ініцыявалі краўдфaндынгавую кампанію для падтрымкі беларускай мовы ў дзіцячых садках. Ініцыятары называюць свой праект канкрэтным крокам дзеля рэфармаваньня дашкольнай адукацыі ў моўным аспэкце.

Катастрофа, «Новичок», БНР. Галоўнае слова году ў розных мовах сьвету

У розных краінах сьвету выбіралі «Слова году», якое для іх найлепш характарызуе год 2018-ы. Дзесьці рашэньне прымалі камісіі лінгвістаў, а недзе выбар пакінулі за носьбітамі мовы.

Як гучыць на мове эспэранта «Зорка Вэнэра» Максіма Багдановіча. ВІДЭА

Навошта Максім Танк і Цішка Гартны вучылі эспэранта, а дзяржаўнае радыё БССР вяло перадачы на гэтай мове. Беларусь і эспэранта. 5 фактаў, якія вас зьдзівяць.

Чатыры зь дзевяці: Хто зь беларускіх прэм’ераў публічна гаварыў па-беларуску

Карэспандэнт Свабоды дасьледаваў, як і ў якіх абставінах кіраўнікі беларускага ўраду публічна карысталіся беларускай мовай.

Гамяльчук ня здолеў засудзіць чыноўнікаў, якія адмовілі яго дачцэ ў навучаньні па-беларуску

Суд не задаволіў пазоў жыхара Гомля Сяргея Макрэнкі, які патрабаваў беларускамоўнага навучаньня для дачкі-першаклясьніцы. Заяўнік скардзіўся на дзеяньні сярэдняй школы № 5 і аддзелу адукацыі, якія не забясьпечылі права дзіцяці вучыцца на беларускай мове.

Моўныя тэсты для чыноўнікаў — што яшчэ пазычыць беларусам у каталёнцаў для сапраўднага дзьвюхмоўя

Чым каталёнцы падобныя і непадобныя да беларусаў у стаўленьні да мовы? Пра свой досьвед расказваюць беларусы, якія жывуць ў Каталёніі, і людзі зь іншых краін, якія вучаць каталянскую.

«Божа, што вы хочаце ад нас?» Як гомельскія садкі рэагуюць на прапановы стварыць беларускамоўныя групы

Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны дабіваецца стварэньня ў дзіцячых садках Гомля беларускамоўных груп. У горадзе з насельніцтвам амаль 500 тысяч чалавек створана адна беларускамоўная група ў дзіцячым садку. Дзяцей туды набіраюць адзін раз на чатыры гады.

Не пакідайце мовы нашай валійскай… Гутарка з мовазнаўцам з Валіі

Што варта ведаць пра валійскую мову? Ці ёсьць у яе пэрспэктывы выжываньня? Гутарым з валійскім мовазнаўцам.

Не пашкадавалі ні Леніна, ні Суворава, ні нават Някрасава

Лічыцца, што Беларусь застаецца адзіным на постсавецкай прасторы запаведнікам камуністычнай спадчыны і што ўлады тут строга пільнуюць, каб сымбалі і героі сацыялізму заставаліся недатыкальнымі.

Як народ безь дзяржавы дбае пра сваю мову. Каталянская навука для беларусаў

Усе прадметы ў грамадзкіх школах выкладаюць толькі па-каталянску. Выключэньне — 2 ці 3 гадзіны на тыдзень гішпанскай мовы, а таксама 3 ці 4 гадзіны замежнай мовы.

Далей ад сталінскай моўнай рэформы: ва Ўкраіне вяртаюць клясычны правапіс. А як у Беларусі

Ва Ўкраіне Нацыянальная камісія з пытаньняў правапісу абнародавала праект новай рэдакцыі ўкраінскай артаграфіі, які вяртае многія правілы, што дзейнічалі да моўнай рэформы 1933 году.

Як бацька першаклясьніцы змагаецца за права навучацца па-беларуску ў паўмільённым Гомлі

Дзявяты месяц гамяльчук Сяргей Макрэнка высьвятляе ў мясцовых уладаў, ці зможа ягоная дачка Саша вучыцца па-беларуску ў першай клясе гомельскай сярэдняй школы № 5.

На таварах дазволяць пісаць на дзьвюх мовах. Ці стане больш беларускай?

Дзейны цяпер закон мае такую фармулёўку: інфармацыя аб таварах на ўпакоўках і этыкетках мае быць «на беларускай або расейскай мове». Гэтую фармулёўку прапануюць замяніць на «на беларускай і (або) расейскай».

«Русскій еръ». Чаму ў Беларусі ўсё болей назваў з дарэформавым Ъ

Апошнім часам даволі рэдкую ў сучасным расейскім пісьме літару Ъ упадабалі беларускія прадпрымальнікі. Зьявіліся крамы «МясновЪ», «ГастрономЪ», «ПровиантЪ», рэстарацыі і сталоўкі «ТрактирЪ», «ГурманЪ», «ТеремЪ», салёны прыгажосьці «ЦирюльникЪ». Нягледзячы на дзіўнае напісаньне, некаторыя назовы афіцыйна зарэгістраваныя як таварныя знакі. Які сэнс укладаюць людзі ў гэты «Ъ», што за гэтым стаіць?

Фармулюючы пытаньні пра мову для перапісу 2019 году, Белстат не зьвяртаўся да мовазнаўцаў

У 2019 годзе ў Беларусі пройдзе перапіс насельніцтва. Свабода высьветліла, хто адказвае за перапіс, фармулюе пытаньні перапіснога ліста, як будуць сфармуляваныя пытаньні пра мову, нацыянальнасьць, стаўленьне да рэлігіі.

Міністэрства гандлю супраць беларускамоўных

Ідзе сэсія Палаты прадстаўнікоў, дзе сярод іншых пытаньняў востра стаіць важнае — ці атрымаюць беларускамоўныя спажыўцы тыя ж правы, што й расейскамоўныя?

«Рэйтынг небеларускамоўных»: 5 футбольных клюбаў, што ігнаруюць беларускую мову

Паводле апытаньня, 82% беларусаў лічаць, што асноўнай мовай беларускага футбольнага чэмпіянату павінна быць беларуская. Але ня ўсе футбольныя клюбы згодныя зь гэтым.

Чаму «Савушкін прадукт» прынцыпова ігнаруе правы беларускамоўных спажыўцоў?

Футбольныя клюбы Менску і беларуская мова

У Вышэйшай лізе футбольнага чэмпіянату Беларусі гуляе 16 клюбаў тры зь іх прадстаўляюць сталіцу — гэта «Дынама-Менск», «Крумкачы» й «Менск».

Чаму неабходна заканадаўства па-беларуску

На пачатку траўня пачаўся збор подпісаў пад інтэрнэт-пэтыцыяй за роўнасьць беларускае й расейскае моваў у заканадаўстве — на сёньняшні дзень яе падпісала ўжо больш за тысячу чалавек.