«Поўнае падзеньне грамадзтва» — так называе нобэлеўская ляўрэатка па літаратуры (2015) Сьвятлана Алексіевіч зьяўленьне рэстарацыі на месцы масавых расстрэлаў.
Праверка закранула ўсе месцы пахаваньня людзей на тэрыторыі Беларусі, у тым ліку старадаўнія могілкі.
12 чэрвеня пасьля акцыі абаронцаў Курапатаў супраць адкрыцьця рэстарацыі «Поедем поедим» міліцыянты затрымалі рэжысэра Аляксея Туровіча.
12 чэрвеня грамадзкія актывісты працягнулі пікетаваньне рэстарацыі «Поедем поедим», што за 50 мэтраў ад Курапатаў. У другой палове дня дэлегацыя актывістаў разьвезла па дзяржаўных установах заяву з патрабаваньнем ануляваць рашэньні пра дазвол на будаўніцтва рэстарацыі побач зь месцам масавых расстрэлаў.
Хутка два тыдні, як пачаўся канфлікт вакол рэстарацыі каля месца масавых расстрэлаў ахвяраў сталінскіх рэпрэсій у Курапатах, а пазыцыя ўладаў дасюль ня вызначаная. Чаму?
27 лістапада 2012 году намесьнік генэральнага пракурора Беларусі Мікалай Кукліс зьвярнуўся да кіраўніка Менаблвыканкаму з афіцыйным дакумэнтам, у якім будаўніцтва на 51-м кілямэтры МКАД побач з Курапатамі прызнавалася незаконным. Але будынак застаўся на месцы, і праз 5 з паловай гадоў рэстаран у ім спрабуе пачаць працу. Як так атрымалася?
Народная актрыса Расеі Лія Ахеджакава («Службовы раман», «Масква сьлязам ня верыць», «Гараж» і інш.) сказала, што ведае пра Курапаты як месца масавых расстрэлаў, а навіну пра адкрыцьцё там рэстарану ўспрыняла эмацыйна.
Пасьля чытацкага абурэньня беларускі партал Relax.by выдаліў артыкул пра рэстарацыю «Поедем поедим», якая знаходзіцца за 50 мэтраў ад мэмарыялу Курапаты.
На партале Relax.by выйшаў артыкул пра рэстарацыю «Поедем поедим». Многія чытачы выказалі абурэньне з гэтай нагоды, рэдакцыя адрэагавала на гэта выдаленьнем камэнтароў.
Падчас паседжаньня групы ў справе стварэньня памятнага знаку «прымірэньня і смутку» ў Курапатах, якое напярэдадні прайшло ў рэдакцыі газэты «Советская Белоруссия», прадставілі тры «найбольш удалыя эскізы», адабраныя па выніках конкурсу Міністэрства культуры.
Cваім бачаньнем канфлікту вакол рэстарацыі ля месца масавых расстрэлаў ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў у Курапатах са Свабодай падзяліўся старшыня праўладнага Саюзу пісьменьнікаў Беларусі Мікалай Чаргінец.
У сяле Палачка Верхнякецкага раёну Томскай вобласьці пошукавыя клюбы выявілі масавыя пахаваньні ссыльных і «спэцперасяленцаў» — ахвяраў сталінскага тэрору. Усяго ў вобласьці такіх пахаваньняў больш за 400.
«Ёсьць неабходнасьць зрабіць мэмарыял па прыкладзе Трасьцянца. У Яд ва-Шэме ў Ізраілі ёсьць і лекцыйныя залі, і месца прыёму ежы. Пытаньне ня ў тым, што побач, а як гэта ўкладваецца, спалучаецца і не дае забыць гісторыю».
«Я не пайшоў бы ў такі рэстаран, калі побач Курапаты».
Працоўная група абрала тры лепшыя эскізныя праекты памятнага знаку з 32-х, што паступілі на конкурс. Пра гэта заявіў 11 чэрвеня на круглым стале рэктар Беларускай акадэміі мастацтваў Міхаіл Баразна. Раней Павал Якубовіч казаў, што на конкурс паступіла 60 праектаў.
Старшыня камісіі Палаты прадстаўнікоў па адукацыі, культуры і навуцы, член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Ігар Марзалюк падзяліўся са Свабодай сваім бачаньнем канфлікту вакол рэстарацыі каля месца масавых расстрэлаў ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў у Курапатах.
У другой палове дня 11 чэрвеня каля ўезду ў рэстаран «Поедем поедим», што за 50 мэтраў ад мэмарыялу ў Курапатах, засталося ўсяго два пікетоўцы. Пабачыўшы гэта, ахоўнікі ўстановы бесьперашкодна сарвалі з агароджы плякаты абаронцаў Курапатаў.
Пратэст супраць рэстарану ля Курапатаў абмяркоўваюць рэжысэрка Вольга Мікалайчык, кіраўніца ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» Ганна Шапуцька і адна са стваральніц Віртуальнага музэю савецкіх рэпрэсій Валерыя Чарнаморцава.
На мэмарыял у Курапатах сабрана 11786 рублёў, паведаміла сёньня начальніца ўпраўленьня мастацтваў Міністэрства культуры Ірына Рахвалава
«Пункт першы — амаральнасьць, пункт другі — незаконнасьць. Мы патрабуем ад іх зьнесьці або перанесьці рэстаранна-забаўляльны комплекс».
«Мне падаецца, што яна доўга не пратрымаецца там».
«Ці спыніць спэкуляцыі, ці пакараць вінаватых, — кажа Зісер. — Дзяржава адмоўчваецца, МУС заявіла, што ня будзе займаць нейкую пазыцыю… Нехта ж у дзяржаве павінен адказваць за тое, што законна, а што незаконна».
Варта з 12 да 24 гадзіны штодня, адказваць за якую будуць 7 арганізацый, - сустаршыня партыі БХД Павал Севярынец паведаміў Радыё Свабода, што так званы плян «Чахольскага-Дашкевіча» зацьвердзяць 11 чэрвеня.
«У такі рэстаран я б не пайшоў ні ў якім выпадку, нават за вялікія грошы. Ніколі», — лідэр рок-гурту «Нэйра Дзюбель» Аляксандр Кулінковіч выказаўся пра канфлікт вакол рэстарацыі каля месца масавых расстрэлаў ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў.
Адкрыцьцё рэстарацыі ў ахоўнай зоне Курапатаў камэнтуюць старшыня камісіі па міжнародных справах палаты прадстаўнікоў Рэспублікі Беларусь Валер Варанецкі, лідэр рок-гурту «Нэйрадзюбель» Аляксандар Кулінковіч, лекар-дыетоляг Ірына Яблонская (раней Ірына Кабасакал).
Каардынатар грамадзянскай ініцыятывы «Экспэрты ў абарону Курапатаў» журналіст Марат Гаравы апублікаваў зварот да габрэяў і беларусаў, якія мелі дачыненьне да будаўніцтва рэстарану «Поедем поедим».
9 чэрвеня грамадзкія актывісты працягнулі пікетаваньне рэстарацыі «Поедем поедим», якая знаходзіцца на 51 кілямэтры кальцавой дарогі за 50 мэтраў ад Курапатаў.
Ці магчымае вырашэньне канфлікту вакол рэстарацыі «Поедем поедим» у юрыдычнай плашчыні? Ці мірны пратэст супраць рэстарацыі? Чым тлумачацца паводзіны міліцыі падчас канфлікту? Гэтыя пытаньні абмяркоўваюць грамадзкі дзяяч, палітык Зьміцер Дашкевіч і шэф-рэдактар газэты «Наша ніва» Андрэй Дынько. Вядзе перадачу Юры Дракахруст
Трое матацыклістаў спрабавалі сёньня патрапіць у рэстарацыю «Поедем поедим» каля Курапатаў. Сярод іх быў чалавек, якога пратэстоўцы прынялі за Барыса Сурыса — аднаго з уладальнікаў. Пачалася патасоўка з актывістамі, матацыклістам не далі праехаць на тэрыторыю рэстарацыі і яны зьехалі.
Радыё Свабода сабрала імёны чыноўнікаў і бізнэсоўцаў, якія спрычыніліся да зьяўленьня каля месца масавых забойстваў забаўляльнай установы. Многія з чыноўнікаў ужо пасыходзілі, але некаторыя — як намесьніца міністра культуры РБ Ірына Дрыга, дагэтуль займаюць ранейшыя пасады.
Спроба адкрыць рэстарацыю ў Курапатах — гэта як падпісаць сабе прысуд аб банкруцтве і разбурэньні дзелавой рэпутацыі. На сваёй старонцы ў фэсубку напісаў Яраслаў Раманчук. На яго думку, ва ўмовах капіталізму і дэмакратыі ніхто з банкіраў ня даў бы крэдытаў на будаўніцтва рэстарацыі і ніхто са страхавальнікаў ня стаў бы весьці з імі справу.
Ля сьцяны забаўляльнага комплексу ў Курапатах зноў зьбіраюцца праціўнікі адкрыцьця рэстарацыі «Поедем поедим». Гэта ўжо пяты дзень «курапацкай вахты» — пратэстоўцы не змаглі прадухіліць адкрыцьцё рэстарацыі, ды замінаюць ёй працаваць.
Каля 18-й гадзіны міліцыянты затрымалі Вольгу Мікалайчык.
Калі стала вядома, што сярод інвэстараў рэстарану каля Курапатаў ёсьць грошы грамадзян Ізраілю, то некаторым абаронцам і частцы камэнтатараў у інтэрнэце «ўсё стала зразумела».
У 2001-2002 гадах цягам васьмі месяцаў амаль кожны дзень як карэспандэнтка Свабоды я прыходзіла ў Курапаты, каб паведаміць нашым слухачам і чытачам пра тое, як праходзіць кругласутачная вахта памяці. Гэта зьмяніла і маё жыцьцё, і мае ўяўленьні пра многія рэчы.
Беларускія актывісты і палітыкі пратэстуюць супраць адкрыцьця рэстарацыі «Поедем поедим», але мітынг пад брамай комплексу нешматлюдны: 10-15 чалавек. Дзе астатнія і якая пазыцыя палітычных партыяў?
Актывістка Вольга Мікалайчык, якую ўчора затрымлівалі міліцыянты пасьля пікету ў Курапатах каля рэстарацыі «Поедем поедим», заявіла Свабодзе, што мае намер сёньня зноў браць удзел у акцыі пратэсту.
Ужо тыдзень пад высокай брамай рэстарацыі «Поедем поедим» не сьціхаюць пратэсты. Нешматлікія актывісты становяцца на шляху аўтамабіляў, якія спрабуюць заехаць усярэдзіну. Адна з актывістак нядаўна ўкусіла наведніка, а на Паўла Севярынца 8 чэрвеня склалі 5 пратаколаў.
Грамадзкі лідэр Зьміцер Дашкевіч на сваёй старонцы ў Фэйсбуку ў відэастрыме адказвае на пытаньні пра Курапаты і стратэгію абароны нэкропалю.
У Менску непадалёк ад Курапатаў, на вуліцы Мірашнічэнкі затрымалі палітыка Паўла Севярынца. Яго сілай запхнулі ў міліцэйскую машыну.
Рада грамадзкага аб’яднаньня «Саюз беларускіх пісьменьнікаў» выступіла з заявай, у якой выказвае рашучы пратэст з нагоды ганебнай падзеі — адкрыцьця рэстарацыі «Поедем поедим», наведнікі якой будуць харчавацца і танцаваць побач зь лесам памятных крыжоў курапацкага мэмарыялу.
Туровіч пайшоў пісаць заяву на працаўніка рэстарацыі, але адмовіўся сядаць у міліцэйскую машыну — бяз гэтага міліцыянты адмовіліся прымаць заяву аб нападзе.
Журналісты TUT. BY правялі ўласнае расьсьледаваньне вакол сытуацыі з «рэстаранам на костках» ва ўрочышчы Курапаты і дазналіся, хто зьяўляецца ўладальнікам гэтай установы. Як высьвятлілася, гэта досыць вядомы рэстаратар, які валодае некалькімі буйнымі рэстаранамі ў сталіцы.
На сьценах вакол «Бульбаш-холу», у якім адкрылася рэстарацыя «Поедем поедим», актывісты вывешваюць партрэты людзей, меркавана расстраляных у Курапатах — мэмарыяле, тэрыторыя якога пачынаецца ў 50 мэтрах ад комплексу.
«Частка спрабуе карміць тых, хто прыехаў, частка спрабуе не дапусьціць гэтай кармёжкі». «Затрымлівалі. І?»
У пікетоўцаў каля рэстарацыі «Поедем поедим», якая адкрылася ў забаўляльным комплексе за 50 мэтраў ад Курапатаў, міліцыянты адабралі два намёты.
Актывісты, якія пратэстуюць супраць адкрыцьця забаўляльнай установы «Паедзем, паядзім» у ахоўнай зоне Курапатаў, сьцьвярджаюць, што рэстаран пачаў працу позна ўвечары 5 чэрвеня.
На варотах рэстарацыі «Поедем поедим» каля мэмарыялу Курапаты 5 чэрвеня працягвае вісець паперка «Зачынена».
Адзін з каардынатараў БХД Павал Севярынец пракамэнтаваў Свабодзе заяву старшыні Таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры Антона Астаповіча, што падзеі вакол Курапатаў адпавядаюць беларускаму заканадаўству.
Вынік пікетаваньня рэстарацыі ў Курапатах: 2 пратаколы аб незаконнай вулічнай акцыі, заява ў ДАІ аб наезьдзе, 2 сустрэчныя заявы аб цялесных пашкоджаньнях.
Загрузіць яшчэ
