Лукашэнка заўжды ганарыўся і хваліўся тым, што ў Беларусі няма вайны, але пры гэтым стварыў такія ўмовы, што людзям унутры краіны даводзіцца выжываць гэтак жа сама, як украінкам і ўкраінцам на часова акупаваных Расеяй тэрыторыях.
Санкцыянуючы ў 2021 годзе «зачыстку» незалежных СМІ, Лукашэнка абяцаў, што іншадумства і разнастайнасьць меркаваньняў у Беларусі захаваюцца. Што ж адбылося насамрэч?
«Беларусы! Вы невероятные!» — вокліч, які зьявіўся ў пачатку выбарчай кампаніі 2020 году і стаў яе ключавым матывам, галоўнай «музычнай тэмай», ператварыўшы пратэст супраць фальсыфікацыяў у масавы карнавал чалавечага адзінства. Сёньня гэты вокліч успрымаецца інакш, чым чатыры гады таму.
Калесьнікавай баіцца рэжым, Калесьнікавай баяцца дэмакратычныя сілы — абедзьве пазыцыі мне цяпер цяжка ацаніць інакш, як звычайнае трызьненьне. Перш чым казаць нешта такое, узгадайце, калі ласка, што на вуліцы 2024 год.
Імкненьне «падправіць» дзяржаўныя межы, перакроіць іх на свой капыл, «аднавіць гістарычную справядлівасьць», «вызваліць» суайчыньнікаў, якія «стогнуць пад іншаземным панаваньнем» — самы кароткі шлях да вайны.
Ва ўласна беларускай традыцыі галоўным нацыянальным героем прынята называць Кастуся Каліноўскага — першага беларускага палітыка новага часу, аўтара канцэпцыі мадэрнай беларускай нацыі.
Лукашэнка спрабуе зрушыць кола гісторыі так, каб вярнуць грамадзтва назад — у зразумелае, камфортнае і асабіста для яго блізкае мінулае, калі на выбары ішлі не дзеля таго, каб мяняць уладу, а каб засьведчыць поўную паслухмянасьць і пакору.
Ізноў, як і кожны год, на пачатку восені ажывае цікавасьць публікі да прэміі Гедройця, галоўнай узнагароды ў беларускай літаратуры. Чарговы сэзон пачынаецца з публікацыі поўнага сьпісу кніг-прэтэндэнтак, на чарзе — доўгі і кароткі сьпісы і, нарэшце, абвяшчэньне пераможцы.
Мы жывём у час, калі заходняя дэмакратыя праходзіць выпрабаваньне імунітэту. Каб імунітэт чалавечага арганізму ўзмацняўся, яму неабходна сутыкацца зь вірусамі, а дэмакратыі, каб станавіцца больш трывалай, трэба сутыкацца зь нязручнымі і нават небясьпечнымі палітыкамі.
25 гадоў на Радыё Свабода Сяргей Дубавец знаходзіць сэнсы беларускага жыцьця і адказвае на вашы пытаньні.
Да чаго імкнецца, чым заклапочаны, як уяўляе ўласную будучыню 70-гадовы дыктатар, які на працягу многіх гадоў утрымлівае ва ўласных руках аднаасобную ўладу, не зьбіраецца ёю ні з кім дзяліцца і не ўяўляе сябе на іншым месцы, акрамя як на вяршыні гэтай улады?
У цяперашніх умовах, калі баявыя дзеяньні вядуцца на тэрыторыі Расеі, непасрэднага ўдзелу ў вайне з Украінай менскі рэжым павінен баяцца больш, чым сама Ўкраіна.
Аляксандар Уласаў — калярытны пэрсанаж беларускага адраджэньня. Ён быў эканамістам, палітыкам, асьветнікам, завадатарам беларускага школьніцтва, а найперш прыгадваецца як шматгадовы рэдактар дарэвалюцыйнай «Нашай Нівы».
15-гадовую беларуску адправілі на два гады ў спэцвучэльню, бо яна абразіла міліцыянта. Я прачытала гэтую навіну некалькі разоў, бо нешта ўсё ж не дазваляла паверыць, што гэта праўда — дзіцяці даюць два гады аналягу дарослай «хіміі» за негвалтоўныя дзеяньні.
«Ва ўсім вінаваты Захад», унівэрсальная формула савецкай прапаганды, зноў запатрабаваная ў постсавецкіх дыктатурах, якія разьвязалі і вядуць захопніцкую вайну.
Шматтысячная вымушаная эміграцыя беларускага грамадзкага актыву — гэта ня толькі траўма і праблемы абжываньня на новым месцы. Гэта яшчэ і вялікі патэнцыял у справе руху да пазытыўнах пераменаў у самой Беларусі.
Эўразьвяз забараніў вывозіць у Беларусь ужываную вопратку, а Беллегпрам і рады — ён з канкурэнцыяй у выглядзе сэкандаў змагаўся даўно і нарэшце атрымаў, што хацеў. А тое, што шмат хто дзякуючы сэкандам літаральна выжывае, прадказальна не хвалюе ні Беллегпрам, ні чыноўнікаў у Беларусі.
Яшчэ нядаўна Лукашэнка пагражаў, што кожнаму, хто ўчыніць замах хоць на пядзю тэрыторыі Саюзнай дзяржавы, «мала не падасца». Сёньня ўкраінская армія займае ўжо каля тысячы квадратных кілямэтраў расейскіх земляў. Што з рэалізацыяй пагрозаў?
16 жніўня 2020 году адбыўся самы масавы мірны марш за ўсю гісторыю Беларусі. Падзея ахапіла ўсе гарады, мястэчкі і нават некаторыя вёскі.
Цягам трох дзён, падчас якіх разгортвалася вайсковая апэрацыя ўкраінскіх узброеных сілаў у Курскай вобласьці Расеі, улады Беларусі маўчалі. Не было афіцыйных заяваў. Дзяржаўныя мэдыя толькі трансьлявалі расейскі афіцыёз. Маўчаў і Аляксандар Лукашэнка. Але пасьля працяглай паўзы гучна адрэагаваў.
Пытаньне віны і адказнасьці за паразу 2020 году многім падаецца нясвоечасовым і недарэчным. Але, не асэнсаваўшы яго, беларусы асуджаныя на паўтарэньне драмы, якой магло ня быць.
Беларусы гавораць збольшага па-расейску. Але ці робіць гэта іх шчасьлівымі.
Чатыры гады таму ў Беларусі разгортваліся важныя палітычныя падзеі, у якіх адну з ключавых роляў выконвала Сьвятлана Ціханоўская. Наколькі абгрунтаваная крытыка, якая цяпер усё часьцей гучыць на яе адрас?
Ад самага пачатку свайго прэзыдэнцтва Лукашэнка шукае ідэалёгію. У выніку праз трыццаць гадоў у краіне працуюць тысячы штатных ідэолягаў, ладзіцца мноства «ідэалягічных мерапрыемстваў», пішуцца цэлыя тамы тэкстаў на тэму ідэалёгіі, а ідэалёгіі як не было, так і няма. Чаму?
Чаму Алімпійскія гульні 2024 году сталі балючым ударам па самалюбстве двух дыктатараў.
У Вільні адкрылася і працягвае працаваць выстава плякатаў Артура Вакарава «30 гадоў дыктатуры ў 30 постэрах». Экспазыцыя стварае вобраз улады, якая на працягу мінулых трох дзесяцігодзьдзяў прынесла Беларусі і беларускай нацыі адно страты, боль і змарнаваны час.
Доля Ўкраіны, як і Беларусі, — навучыцца ўжывацца з агрэсіўным і магутным суседам, для якога міжнародныя нормы і дамовы мала што значаць.
25 ліпеня спаўняецца 40 гадоў з дня сьмерці Ўладзімера Караткевіча, пісьменьніка, паэта, драматурга, клясыка беларускай літаратуры.
Часам я думаю, што за мяжой мы ў бясьпецы. Прынамсі ў Эўразьвязе. Але рэжым Лукашэнкі рэгулярна нагадвае, што гэта ня так. І рэч нават не ў шпіёнах, а ў тым, што ў Беларусі шмат у каго з нас засталіся родныя.
Страшныя ўраганы прайшлі ў Беларусі — шэсьць чалавек загінулі, амаль дзьве тысячы населеных пунктаў засталіся на нейкі час безь сьвятла. Лукашэнка ж цяпер гуляецца ў строгага бацьку і адчытвае чыноўнікаў за кепскую працу, але ёсьць у яго прэтэнзіі і да саміх пацярпелых.
Старыя, хворыя, асуджаныя на адзіноту. Але па-ранейшаму апантаныя ўладай. Да чаго рыхтуюцца дыктатары на парозе непазьбежнага сыходу
Калега паскардзіўся на непрыемнае адчуваньне: «Быццам выпаў з часу».
Лукашэнка заявіў, што беларуская дзяржаўнасьць заснаваная на разуменьні філязофіі беларускай культуры. Але цяперашнія ўлады, выбудоўваючы тое, як працуе дзяржава, ігнаруюць адзін важны аспэкт нашай культуры. І называецца гэты аспэкт «сякера пад лавай».
Калісьці з вышыні часу беларусы напішуць сваю гісторыю, убачаную з уласнага, беларускага гледзішча і з гледзішча сваіх нацыянальных інтарэсаў. Як у той гісторыі будуць выглядаць выбары першага прэзыдэнта?
Падзеі апошніх чатырох гадоў быццам перамясьцілі беларускага чытача быкаўскіх твораў на старонкі ягоных кніг.
Першыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі ў 1994 годзе з арыгінальных ракурсаў асьвятляла самая папулярная апазыцыйная газэта таго часу — «Свабода».
Пэрыядычна я думаю, што горш ужо быць ня можа, але кожны раз памыляюся. Улады зноў прыдумалі, як зрабіць жыцьцё зьняволеных жанчын, у тым ліку палітычных, яшчэ больш невыносным. Перадаць у гомельскую калёнію пракладкі цяпер можна толькі двойчы на год.
Былы міністар юстыцыі Сяргей Хаменка цяпер будзе нацыянальным каардынатарам па дасягненьні мэтаў устойлівага разьвіцьця. Зьнішчыў сотні недзяржаўных арганізацый, закрыў палітычныя партыі, цяпер можна ўзяцца і за разьвіцьцё краіны. З досьведам чалавек, што тут скажаш.
Што стаіць за пагрозамі Лукашэнкі ў адрас сем’яў тых ягоных палітычных апанэнтаў, хто здолелі ўцячы ад палітычных рэпрэсій.
Днямі ў Лёндане выйшла з друку кніга Алега Бембеля «Роднае слова і маральна-эстэтычны прагрэс», якая нагадала пра часы позьняга савецкага застою і дысыдэнцкую акцыю, у якой сорак гадоў таму ўзялі ўдзел многія дзясяткі чалавек.
Удар адной-дзьвюма ядзернымі ракетамі — і Захад здранцьвее ад страху перад Пуціным і Лукашэнкам. Такую пераможную стратэгію ў якасьці магчымага сцэнару ўсё часьцей агучваюць у Маскве і Менску. Дзеля чаго гэта робіцца і да якіх наступстваў можа прывесьці?
Эўрапейскія «ўльтраправыя» ўжо больш не такія ўжо і «ультра-». Не таму, што яны зьмяніліся, а таму, што іхная пазыцыя больш ня ёсьць маргінальнай.
Абвінавачаньні ў адрас лідэраў дэмакратычных сілаў у тым, што яны «не вызваляюць палітвязьняў», гучаць ня больш сэнсоўна за лукашэнкаўскі заклік «разьдзявайся і работай».
Загрузіць яшчэ
