Саўдзел у расейскай агрэсіі, страта вайсковага сувэрэнітэту, рост эканамічнай залежнасьці ад Расеі — ключавыя сюжэты беларуска-расейскіх адносін у 2022 годзе, пра якія ў інтэрвію Свабодзе прыгадвае палітычны аналітык, каардынатар экспэртнай сеткі «Нашае меркаваньне» Вадзім Мажэйка.
Як беларусы ставяцца да мабілізацыі ў Расеі і да тых, хто ўхіляецца ад яе? Што яны думаюць пра пэрспэктыву мабілізацыі ў Беларусі? Як за час вайны зьмянілася стаўленьне беларусаў да Расеі?
Учорашні візыт у Беларусь прэзыдэнта Расеі — першы з 2019 году. Навошта Пуціну быў гэты візыт? Што было сказана Лукашэнкам і Пуціным і што, магчыма, засталося за кадрам?
Вынікі 2022 году. Доктар палітычных навук, дырэктар інстытуту «Палітычная сфэра» Андрэй Казакевіч аналізуе галоўныя падзеі году ва ўнутранай палітыцы, тлумачыць, чаму мала хто «заўважыў» новую Канстытуцыю, і вызначае галоўны чыньнік, які ўплываў на падзеі ў Беларусі.
Што можа стаяць за абвешчаным візытам у Менск Уладзіміра Пуціна, які ня быў у Беларусі больш за тры гады? Палітычны аглядальнік Свабоды Юры Дракахруст аналізуе магчымыя прычыны і сцэнары разьвіцьця падзеяў.
Пра што сьведчыць дынаміка колькасьці палітвязьняў? Ці зьмяніўся характар палітычнага перасьледу ў 2022 годзе? Якія юрыдычныя навацыі 2022 году былі самымі рэпрэсіўнымі і небясьпечнымі? Якім будзе грамадзка-палітычнае рэха Нобэлеўскай прэміі Алесю Бяляцкаму?
Сёньня Аляксандар Лукашэнка прызначыў міністрам замежных справаў Сяргея Алейніка. Гэтае прызначэньне мы папрасілі пракамэнтаваць былых дыпляматаў: старшага аналітыка Цэнтру новых ідэй Паўла Мацукевіча і экспэрта Эўрапейскай рады міжнародных адносінаў Паўла Сьлюнькіна
Удзел Беларусі ў расейскай агрэсіі, беспрэцэдэнтныя заходнія санкцыі, сьмерць міністра замежных справаў Уладзімера Макея — пра гэтыя і іншыя вынікі году ў сфэры міжнародных дачыненьняў разважае экспэрт Эўрапейскай рады міжнародных адносінаў, былы беларускі дыплямат Павал Сьлюнькін.
Кацярына Барнукова, акадэмічная дырэктарка незалежнага цэнтру эканамічных дасьледаваньняў у Беларусі BEROC, ацэньвае эканамічныя вынікі 2022 году, тлумачыць, чаму рэкорднае падзеньне ВУП не прывяло да адпаведнага падзеньня дабрабыту, і дае абгрунтаваны прагноз на 2023 год
Валер Кавалеўскі ў інтэрвію Свабодзе патлумачыў, чаму Лукашэнка цалкам страціў сваю самастойнасьць у прыняцьці рашэньняў.
Аўтары артыкулу лічаць, што сьмерць Уладзімера Макея можа быць «альтэрнатыўным плянам» Расеі і што былы старшыня АДКБ Станіслаў Зась можа стаць кіраўніком Беларусі на выбарах, дзе падлік галасоў будзе пад расейскім кантролем.
Амэрыканскі дасьледчы цэнтар Robert Lansing institute апублікаваў інфармацыю пра плян Масквы фізычна зьнішчыць Лукашэнку і анэксаваць Беларусь. Наколькі праўдападобная гэтая вэрсія? Ці ня можа яе ўкід быць апэрацыяй спэцслужбаў? Якой можа быць рэакцыя Лукашэнкі на такую інфармацыю?
Сьмерць міністра замежных справаў Уладзімера Макея выклікала гарачыя спрэчкі аб тым, як варта ацэньваць жыцьцёвы шлях нябожчыка, яго ролю ў найноўшай гісторыі Беларусі. Насамрэч гэта спрэчка не пра Макея і нават не пра мінулае. А пра будучыню.
Як гісторыя ацэніць Уладзімера Макея? Пэрыяд лібэралізацыі 2015-2020 гадоў — дэмакратычны шанец ці умацаваньне рэжыму? Ці быў Макей самастойнай палітычнай фігурай?
Якая дынаміка колькасьці палітвязьняў у Беларусі і Расеі? Як адрозьніваецца пакараньне «за палітыку» ў кожнай з краін? За якую палітычную дзейнасьць перасьледуюць у Беларусі, але пакуль яшчэ не караюць у Расеі (і наадварот)?
Прыняцьцё закону аб амністыі, першапачаткова прымеркаванай да 17 верасьня, беспрэцэдэнтна зацягваецца
Якія высновы можна зрабіць з кароткатэрміновай працы Тацяны Зарэцкай у пераходным Кабінэце і зь яе раптоўнай адстаўкі? У чым падабенства сытуацыі Зарэцкай і брытанскай прэм’еркі Трас? Ці можа зрынуць рэжым Лукашэнкі філязофія посьпеху, якую вызнае Зарэцкая?
Што зараз можа прывесьці да палітычных перамен у Беларусі? Ці можна падрыхтавацца да іх? Чаго хочуць беларусы ў мэтраполіі і ў дыяспары? У чым слабыя і моцныя месцы рэжыму Лукашэнкі?
У чым прычыны велізарнага скачка цаны на газ у Эўропе сёлета? У якой ступені гэта вынік мэтанакіраванай палітыкі Масквы? Як хутка Эўропа зможа пераадолець залежнасьць ад расейскіх энэрганосьбітаў?
Якой Пуцін бачыць будову сьвету і месца ў ім Расеі? З улікам пошуку Крамлём саюзьнікаў ці трэба яму, каб беларуская армія ваявала ва Ўкраіне? Ці вынікае з заяваў Пуціна, зробленых на Валдайскім форуме, што Расея не зьбіраецца ўжываць ядзерную зброю (прынамсі, пакуль)?
Ці могуць наступныя выбарчыя кампаніі ў Беларусі стаць трыгерам палітычных пераменаў? Ці пойдзе апазыцыя на выбары ў 2024 годзе? Як грамадзтва можа падрыхтавацца да рэзкіх і кардынальных зьменаў, да так званых «чорных лебедзяў»?
Якая імавернасьць таго, што Ўкраіна прызнае Беларусь тэрыторыяй, якую часова акупавала Расея? У якой сытуацыі Кіеў разарве дыпляматычныя адносіны з рэжымам Лукашэнкі? Каго Ўкраіна лічыць легітымным прадстаўніком беларускага народу?
Юры Панчанка, рэдактар украінскага выданьня «Європейська правда», нагадвае, што некаторыя ўкраінцы ў 2020-м лічылі, што Лукашэнка будзе лепшым за апазыцыю і адказвае на пытаньне, у чым прэтэнзіі ўкраінскіх палітыкаў да Ціханоўскай.
Дзе за мяжой беларусы маюць сваякоў і ў якія краіны езьдзяць? Якая культура — заходняя ці расейская — ім бліжэй? Дзе б яны хацелі жыць і працаваць — у Расеі ці на Захадзе?
Экспэрт Фонду Карнэгі Максім Самарукаў аналізуе вынікі сустрэчы Лукашэнкі і Пуціна, прагназуе, ці пашлюць беларускае войска на вайну, і заяўляе, што цяпер Лукашэнка ўжо ня можа пярэчыць Крамлю
Якой будзе і ўжо ёсьць рэакцыя Захаду на мабілізацыю ў Расеі і на так званыя рэфэрэндумы ў акупаваных вобласьцях Украіны? Калі Лукашэнка і ў новай сытуацыі не пашле беларускае войска ваяваць, ці скажа Захад дзякуй яму за гэта?
Аляксандар Лукашэнка правёў нараду, на якой абмяркоўваліся пытаньні амністыі і адначасна пазбаўленьня палітычных уцекачоў грамадзянства. Што гэта значыць, разьбіраем з палітычным аналітыкам Валерам Карбалевічам.
Чаму Эўразьвяз вырашыў разарваць дамову аб лібэралізацыі візавага рэжыму з Расеяй, але не зь Беларусьсю? Ці будзе рашэньне ЭЗ у пытаньнях візаў, прынятае на гэтым тыдні, канчатковым? Чаму краіны Эўразьвязу не прызнаюць Беларусь акупаванай краінай?
Як варта ацаніць ролю першага і апошняга прэзыдэнта СССР у найноўшай беларускай гісторыі? Ці адрозьніваюцца сусьветныя і нацыянальныя ацэнкі ягонага значэньня? Як трэба ацэньваць гістарычныя постаці — паводле іх намераў ці паводле вынікаў іх дзейнасьці?
Сёньня ў Празе пачалася нефармальная нарада міністраў замежных спраў дзяржаваў Эўразьвязу, адно з галоўных пытаньняў на парадку дня — разгляд прапановы аб спыненьні выдачы турыстычных шэнгенскіх візаў грамадзянам Беларусі і Расеі.
Якой была самая моцная рэакцыя беларускага грамадзтва на вайну Расеі супраць Украіны? Чаму апазыцыя адназначна стала на бок Украіны? Як зьмянілася ў выніку вайны стаўленьне беларусаў да Расеі? Як яны рэагуюць на папрокі з боку ўкраінцаў за датычнасьць да агрэсіі?
Хто быў арганізатарам рэвалюцыйных падзеяў 2020 году? Ці вырашылі тыя падзеі спрэчку пра перавагі мірнага і нямірнага пратэсту? Ці было б непазьбежным расейскае ўварваньне, калі б рэвалюцыя перамагла?
У чым прычына цяперашніх канфліктаў сярод апазыцыі? Каго прадстаўляюць яе лідэры? Ці магчымае стварэньне новай структуры лідэрства дэмакратычных сілаў?
Ці адбыўся дэфолт беларускай фінансавай сыстэмы? На колькі насамрэч упадзе беларускі экспарт? Ці вяртаецца беларуская эканоміка ў «ліхія дзевяностыя»?
Экспэрт Эўрапейскай рады міжнародных адносінаў, былы беларускі дыплямат Павал Сьлюнькін камэнтуе выказваньні Ўладзімера Макея пра беларускі добраахвотнікаў ва Ўкраіне, аналізуе, якія наступствы будзе мець справаздача ICAO, і расказвае, якога эфэкту хочуць дабіцца ўлады, уводзячы бязьвіз.
Ці мусіць апазыцыя дамагацца падтрымкі большасьці? Якія дзеяньні могуць наблізіць перамены? Ці магчыма «сшыць» раскол у беларускім грамадзтве? Ці павінна апазыцыя адстойваць праэўрапейскі выбар?
Як сацыяльна-дэмаграфічныя характарыстыкі і палітычныя перавагі абумоўліваюць стаўленьне ўкраінцаў да беларусаў, адказвае кіраўнік Кіеўскага міжнароднага інстытуту сацыялёгіі Ўладзімір Паніёта.
Якія аргумэнты за і супраць удару Ўкраіны па расейскіх вайсковых аб’ектах у Беларусі? Што можа быць падставай для такіх удараў? Якімі могуць быць іх наступствы? Якую пазыцыю займае ў гэтым пытаньні палітычнае кіраўніцтва Ўкраіны і Захаду?
Як беларусы ставяцца да вайны Расеі ва Ўкраіне і свайго ў ёй гіпатэтычнага ўдзелу? Які геапалітычны выбар паміж Расеяй і Эўразьвязам яны робяць? Як зьмянілася іх стаўленьне да беларускай улады?
Рашэньне беларускіх уладаў выконваць зьнешнія фінансавыя абавязаньні ў беларускіх рублях — гэта ўжо дэфолт ці яшчэ не? У выпадку, калі дэфолт Беларусі будзе афіцыйна абвешчаны, якія наступствы гэта будзе мець для фінансавай сыстэмы краіны?
Якія рашэньні прыме саміт NATO, які пачаўся 28 чэрвеня? Наколькі высокая імавернасьць вайны паміж Альянсам і РФ? Чаму Беларусі ня варта асьцерагацца Паўночнаатлянтычнага альянсу? Чаму NATO не ваюе за Ўкраіну?
Гэтыя зьвесткі прадставіў прадстаўнік новай каманды незалежных сацыёлягаў Філіп Біканаў.
Чаму пасьля пачатку вайны ва Ўкраіне вырасьлі праэўрапейскія настроі? Чаму за 2 месяцы ва Ўкраіне не зьмяніўся рэйтынг Лукашэнкі? Наколькі пагоршылася стаўленьне ўкраінцаў да беларусаў?
Якое значэньне мае набыцьцё Ўкраінай і Малдовай статусу кандыдатаў у чальцы Эўразьвязу? Наколькі доўгім будзе іх шлях да поўнага сяброўства? Як сёньняшняе рашэньне ЭЗ паўплывае на эўрапейскія пэрспэктывы Беларусі?
Літва абмежавала расейскі транзыт у Калінінградзкую вобласьць. Расея пагражае жорсткім адказам. Ці падтрымліваюць іншыя краіны ЭЗ Вільню ў яе рашэньні наконт транзыту? Як Паўночнаатлянтычны альянс будзе абараняць Літву ў выпадку вайны?
17 чэрвеня Эўракамісія рэкамэндавала даць Украіне статус кандыдата на ўступленьне ў ЭЗ. Гэтае рашэньне можна лічыць гістарычным з шмат якіх прычын.
У чым была мэта візыту ва Ўкраіну кіраўнікоў Францыі, Нямеччыны і Італіі? Як іх паездка зьвязаная з эўрапейскімі пэрспэктывамі Ўкраіны? У чым меў, а ў чым ня меў рацыі дарадца кіраўніка офісу прэзыдэнта Ўкраіны Падаляк?
Палітоляг Усходнеэўрапейскага стратэгічнага форуму, былы супрацоўнік Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі Анатоль Котаў разважае пра каштоўнасьці і настроі беларускіх чыноўнікаў, тлумачыць, чаго найбольш баіцца бюракратыя, і заяўляе, што беларускі рэжым будзе працягваць рэпрэсіі, пакуль не разваліцца.
Наколькі высокая рызыка паўторнага нападу расейскіх войскаў на Ўкраіну з тэрыторыі Беларусі? Ці ёсьць прыкметы таго, што беларускае войска бліжэйшым часам уступіць у вайну? Як адрозьніць падрыхтоўку нападу і яе імітацыю? Наколькі баяздольнае беларускае войска?
Кацярына Барнукова, акадэмічная дырэктарка BEROC, аналізуе, што такое падзеньне ВУП у красавіку на 6 працэнтаў — выпадковасьць ці пачатак стратэгічнай тэндэнцыі, прагназуе, наколькі ўпадуць сёлета даходы насельніцтва, і разважае, ці магчыма замяніць страчаны ў выніку вайны ўкраінскі рынак.
Загрузіць яшчэ
