Сяргей Дубавец

Беларускія гісторыкі страцілі місію

Часьцяком у мяне пытаюцца: «Што пачытаць пра нашу гісторыю? Толькі не дыскусіі ўсякія, а так, каб была ясная карціна, што і адкуль узялося».

Юркойцеў палон. Зьдзекі ў КГБ пацьвярджаюцца

Пакуль асуджаныя ашмянскія мытнікі чакаюць апэляцыйнага суду, у Гомелі працягваецца свой аналягічны працэс. Сярод падсудных гомельскіх мытнікаў таксама ёсьць тыя, хто не прызнаў віны і сьведчыць пра зьдзекі ў КГБ.

Юркойцеў палон і «Белы легіён»

«Белы легіён» на свабодзе. Сьледчы камітэт закрыў «справу патрыётаў», якую ўзбудзіў КГБ. Гэткі падзел функцый і адказнасьці сам сабою наводзіць на развагі.

Юркойцеў палон. Мова, мытня і бедныя людзі

Ці быў Алесь Юркойць адзіным у сьвеце беларускамоўным мытнікам? У часе нашага знаёмства на мяжы тысячагодзьдзяў я сустракаў ягоных калег, якія адгукаліся па-беларуску. Але з тых, хто па-беларуску зьвяртаецца, іншых, мабыць, і не было.

Юркойцеў палон. Сказаў «ты», запісалі «я»

Мінуў год ад пачатку суду, які выпісаў Алесю Юркойцю сем гадоў турмы. Неўзабаве наступны суд, апэляцыйны, мусіць пацьвердзіць, зьмяніць ці адмяніць гэты прысуд.

Браніслаў Тарашкевіч паміж фашызмам і камунізмам

Польскі чыноўнік Мацей Коркуць, які адказвае за перайменаваньне вуліц і ўжо «канчаткова закрыў пытаньне» з вуліцай Браніслава Тарашкевіча, называе яго «сымбалем злачынных таталітарных ідэалёгій». Гучыць страшнавата, асабліва калі Тарашкевіча для нагляднасьці параўноўваюць зь Дзяржынскім.

«Пофіг» і нацыянальная ідэя

Запомніў блогер Віктар Марціновіч мае тры складнікі беларушчыны: «Мова. Вёска. Вільня». Толькі, кажа, састарэлі яны ў якасьці нацыянальнай ідэі.

«І нейкі сьляпы дацэнт адмовіў маю дзяржаву»

Майму карэктнаму калегу Валеру Карбалевічу цяжка спрачацца з тым фактам, што «без Кастрычніцкай рэвалюцыі беларускай дзяржаўнасьці не было б» — гэта Валер цытуе кагосьці зь дзяржаўных ідэолягаў.

Юркойцеў палон і трыюмф Васілія Блахіна

У гэтыя дні шмат пішуць пра рэпрэсіі сталінскіх часоў, сотні тысяч расстраляных, мільёны высланых і незаконна асуджаных. Такіх самых, як Алесь Юркойць. Пры поўным фармалізьме суду, татальнай хлусьні і прыцэльным кантролі з боку КДБ.

Таемнае прадчуваньне (толькі для сяброў)

Нешта такое я адчуў сёлета ў жніўні на першым паэтычным пленэры Тацяны Сапач у Маркаве. Паэтаў прыехала няшмат, але – ніводнага графамана (чаго я пабойваўся).

Дзедаўшчына ў Парку Юрскага пэрыяду

Дзедаўшчына дасталася арміі РБ у спадчыну ад савецкай (мэнтальна і па сутнасьці расейскай) арміі. Але тое, што адбылося ў Печах – не дзедаўшчына.

Юркойцеў палон і пятля Коржыча

У шырокім абмеркаваньні трагедыі ў Печах, дзе знайшлі павешанага салдата, прагучала нясьмелае меркаваньне. Цяпер тых, хто давёў да трагедыі, будуць судзіць, але дзе гарантыі, што пад грабёнку вялікія тэрміны не атрымаюць невінаватыя?

«Просто человек — человек г…но»

У Зьмітра Панкаўца валасы ўстаюць старчма ад таго, што расейскі рэжысэр Ягор Канчалоўскі выступае за помнік Сталіну ў Маскве і кажа пра важныя дасягненьні Івана Грознага.

«Бязьмежжа» вуха рэжа

Калі яго ўжываюць у значэньні расейскага «беспредел».

Карта эўрапейца як пазытыўная пэрспэктыва

Мінулы раз я пераказаў вам прагноз расейскіх аналітыкаў што да самаізаляцыі Расеі, якая імкліва пачнецца з новым тэрмінам Пуціна, і чым гэта можа абярнуцца для Беларусі.

У 2018-м Расея закрыецца ад Эўропы. З намі ці бяз нас?

Мой даўні сябра расейскі журналіст Андрэй Мальгін задумаўся пра блізкую будучыню Расеі. Чарговыя «выбары Пуціна» павінны адбыцца 18 сакавіка 2018 году.

Юркойцеў палон. Лукашэнка супраць Каліноўскага

Блогер Лапшын, які сядзеў на Валадарцы разам з Алесем Юркойцем, якога ўлады РБ выдалі ўладам Азэрбайджану і якога памілаваў тамтэйшы прэзыдэнт Аліеў, у лісьце да сястры Алеся Галіны выказаў спадзяваньне, што і Лукашэнка памілуе Юркойця.

Юркойцеў палон. Як гэта працуе, калі вас «замовілі»

Суд над Алесем Юркойцем ня быў ні справядлівым, ні аб’ектыўным. Ніводзін факт, які сьведчыў пра невінаватасьць падсуднага, ня быў прыняты пад увагу. Здавалася б, падавай скаргу ў суд чарговае інстанцыі і май спадзеў, што праўда і закон перамогуць.

Нацыяналізм, які нельга палюбіць ці ўзьненавідзець

Сустрэў сёньня ў стужцы чарговы раз паўторанае «ненавіджу нацыяналізм».

Тое, што ня помніцца

Ці трэба траўмаваць памяць страшнымі фактамі мінулага? Можа быць, для памяці гэта зусім і ня траўмы, а наадварот, засечкі, навыкі, досьвед? Забыў і жывеш сабе спакойна. А яно ўзяло і паўтарылася. А ты ні сном ні духам.

Юркойцеў палон. Пачатак

Аднойчы мы зь сябрамі спыталіся ў Юркойця: Чаму кадэбіст цябе ня звольніць з працы на мытні? Было гэта пасьля чарговай «прафіляктычнай гутаркі» ў раённым КДБ, пра якую нам распавёў Алесь.

Юркойцеў палон. Не прызнаў — значыць, невінаваты

Калега напісаў мне, што я ў сваіх артыкулах апраўдваю Юркойця, бо ён сьвядомы беларус, але ж і сьвядомы беларус можа браць хабар. Таму, маўляў, тое, што Алесь не прызнаў віны, зусім ня значыць, што ён невінаваты.

Юркойцеў палон. «Я злосьці не трымаю»

Што беларускага ў «беларускім парадку»?

Віталь Цыганкоў знайшоў розьніцу паміж беларусамі і ўкраінцамі ў схільнасьці першых да парадку, а другіх да бардаку. Але ці насамрэч гэта парадак і бардак?

Два пытаньні пра будучыню

Чвэрць стагодзьдзя бяз выбару – гэта цяжка для атмасфэры, у якой жывеш. Асабліва калі выбралі каўбасу.

Юркойцеў суд, якога не было

Сёньняшні прысуд ашмянскім мытнікам у менскім Партызанскім судзе не зьмяніў у абвінаваўчым заключэньні роўна нічога. Ніводзін доказ невінаватасьці нават ня браўся судом пад увагу. За гэтым пільна сачылі «назіральнікі» з КДБ.

Юркойцеў суд. Плады русіфікацыі

Алесь Бяляцкі кажа, што калі ты ўжо папаў «туды», уратавацца практычна немагчыма. Беларускае правасудзьдзе моцна аддае Салтыковым-Шчадрыным.

Юркойцеў суд. Чарнавік апошняга слова

Калісьці даўно, калі толькі пачынаўся гэты працэс, я ўзяўся пісаць пра яго ня толькі таму, што Алесь Юркойць — вядомы ў Беларусі асьветнік, чалавек адраджэньня і мой сябра, зь якім разам мы зрабілі не адну важную справу, хадзілі ў вандроўкі, марылі пра нармальную беларускую Беларусь.

Юркойцеў суд. «Карціна алеем»

Трэба было паслухаць апошняе слова ашмянскіх мытнікаў у менскім Партызанскім судзе, каб пераканацца, што Бог сапраўды ня роўна дзеле. Альбо, як сказаў бы Альгерд Бахарэвіч, «Бог ня роўна delete».

Юркойцеў суд. Цень бацькі Гамлета

Працэс ашмянскіх мытнікаў у менскім Партызанскім судзе набліжаецца да завяршэньня. За 9 месяцаў прысуд вынасіўся і гатовы сваім зьяўленьнем на сьвет нікога не зьдзівіць.

Юркойцеў суд. Віна Юркойця «поўнасьцю даказаная»… Чэпіным

На працэсе ашмянскіх мытнікаў у менскім Партызанскім судзе скончылася судовае сьледзтва. Аб’ектыўных фактаў віны выяўлена так і не было. Але віну прызналі «поўнасьцю» — паводле сукупнасьці і альгарытму.

Юркойцеў суд. Як агаворы набываюць выгляд фактаў

На працэсе ашмянскіх мытнікаў у менскім Партызанскім судзе заслухалі апошняга сьведку.

Юркойцеў суд. Я не разумею, у чым мяне абвінавачваюць

У менскім Партызанскім судзе дапыталі ашмянскіх мытнікаў паводле зноў выстаўленага абвінавачаньня.

Юркойцеў суд. Турма без тлумачэньня «за што»

Раніцай тэлефануе Алесь Пушкін, знакаміты мастак з Бабра: Сяргей, прачытаў, што далі прысуды ашмянскім мытнікам, а пра Алеся Юркойця ні слова…

Юркойцеў суд. «Нас возвышающий обман»

Пакуль у працэсе над ашмянскімі мытнікамі ў Партызанскім судзе Менску цягнецца перапынак да 15 жніўня, мы з калегамі працягваем аналізаваць гэтую справу і гэты суд, куды патрапіў наш сябра Алесь Юркойць.

Юркойцеў суд. Цяпер і на гомельскай сцэне

Тое, што справа ашмянскіх мытнікаў насамрэч – п’еса, прыдуманая і пастаўленая сьледчымі КДБ, пацьвярджаецца ня толькі адсутнасьцю аб’ектыўных фактаў – доказаў віны, але і тым, што спэктакль у гэтыя дні адначасова ідзе на менскай і гомельскай сцэнах.

Як я «кабанеў» у Эгіпце. Некалькі магніцікаў на лядоўню

Не люблю курорты, пляжнае ляжаньне, закрыты ад сьвету парадыз прыморскіх гатэляў all included.

Юркойцеў суд. Што хаваецца за павязкай Фэміды

На працэсе ашмянскіх мытнікаў адбываецца тое, чаго я й асьцерагаўся. Усё зьвялі на торг сумамі і тэрмінамі, забыўшыся на поўную адсутнасьць аб’ектыўных фактаў, якія б даказвалі злачынства.

Юркойцеў суд. Прынцып насарога

На працэсе ашмянскіх мытнікаў зачыталі «новую» вэрсію абвінаваўчага заключэньня (АЗ). Прысутныя ў залі пераглянуліся — а што там новага?

Юркойцеў суд. Takie jest Życie

Некалі, ужо за маёй памяцьцю, у савецкія часы ва ўнутраных войсках (ВВ, ахова зон) была практыка рабіць «навядзеньне парадку» ў бараках зьняволеных. Не ператрус нават, а банальнае пабоішча.

Юркойцеў суд. Дзьве вясёлых гусі

Памятаеце, калі прэзыдэнт анансаваў працэс ашмянскіх мытнікаў, ён сказаў: «у злачынную дзейнасьць быў уцягнуты ледзь ня ўвесь асабовы склад мытнага паста Каменны Лог». Вось гэтае «ледзь» мы і пабачылі сёньня ў судзе.

Сьмерць сайтаў як праклён прафэсіі

«Сайты памруць!» – кажуць адэпты сацсеткавай «новай журналістыкі». Для мне гэта прароцтва з шэрагу іншых, што больш падобныя на праклён.

Юркойцеў суд. Прывід палітыкі

Калега Віктар Федаровіч, які сочыць за працэсам ашмянскіх мытнікаў у Менскім абласным судзе, апублікаваў справаздачу, зь якой вынікае, што абвінавачаньне, заснаванае толькі на прызнальных паказаньнях, стала зусім нікчэмным.

Пра забароненае інтэрвію Алексіевіч і мой сорам чытача

Праімпэрскае расейскае агенцтва «Рэгнум» зьвярнулася да Сьвятланы Алексіевіч па інтэрвію. Пісьменьніца адказала на пытаньні, але ўрэшце забараніла друкаваць матэрыял. «Рэгнум» спаслаўся на яе папярэднюю згоду і інтэрвію надрукаваў.

Юркойцеў суд. Увесь працэс у адной схеме. ФОТА

Колькі б яшчэ ні цягнуўся працэс ашмянскіх мытнікаў, фабула абвінавачаньня прагучала ды «абрасла» многімі пытаньнямі.

Чаму мы можам павучыцца ў расейцаў

Мне тут пытаньне задалі, маўляў, пішу, што і ў расейцаў можна чамусьці павучыцца. Дык чаму? Ня скажаш жа, што зь ветлівасьці напісаў. Вось хаджу тыдзень, думаю.

Юркойцеў суд. Прынцып «разьбітага вакна»

У інтэрвію Радыё Свабода Павал Якубовіч, афіцыйны чалавек, прадстаўнік улады, сказаў: «Цяпер трэба гаварыць пра тое, што нельга дапусьціць сталінізму…». Думаю, 99 адсоткаў беларусаў на гэта са зьдзіўленьнем ускінуць бровы: а што, ёсьць небясьпека?

Юркойцеў суд. Зразумець Карповіча

Гэты сюжэт трэба было б пісаць прозай. Ён блізкі да ваенных сюжэтаў Быкава, яшчэ бліжэй да гулагаўскіх дзіцячых гісторый Алексіевіч і зусім блізка да партызанскіх і чэкісцкіх «подзьвігаў» з новай кнігі Бартосіка. Адно што ўсё адбываецца ў Беларусі сёньня.

Юркойцеў суд. Прызнаньне — каралева доказаў

Раней неяк не зьвяртаў увагі, наколькі каструбавата гучыць гэтая сэнтэнцыя. «Прызнаньне — каралева доказаў». Зараз прыгледзеўся — гэткая ж каструбаватая за ёй праўда.