Шмат дзе ў сьвеце сёньня, 25 лістапада, кажуць пра тое, як важна перадухіляць гвалт над жанчынамі. У Беларусі ж гэтага амаль не чуваць, і не таму, што ўсё добра. Проста гвалт – у тым ліку і гендэрна абумоўлены – даўно стаў часткаю дзяржаўнай ідэалёгіі.
Падлеткаў ад школы вадзілі ў калёнію... Беларуская школа даўно ператварылася ў канвэер для вырабу ідэалягічна правільных элемэнтаў. Важна памятаць, што гэта — ненармальна.
Вайна ня скончылася, частка Украіны дагэтуль у акупацыі, Расея плянамерна зьнішчае ўкраінскую энэргетычную інфраструктуру, а нам пасьлядоўна прасоўваюць ідэі, што інтэлігенцыя пакутуе ад неабходнасьці назіраць «усе гэтыя жахі» і што мы мусім шкадаваць расейскіх вайскоўцаў, бо яны таксама нечыя сыны.
Тое, што палітыкі робяць са «сваім» народам сёньня, яны захочуць зрабіць з усім сьветам заўтра.
Украінцам і ўкраінкам дапамога цяпер патрэбная як ніколі раней. Толькі яны цяпер шмат дзе быццам перасталі хваляваць грамадзянскую супольнасьць.
Калі чалавек кажа штосьці накшталт «калі вы не далі мне камфортнага спосабу зьехаць, я пайду ўдзельнічаць у генацыдзе», дык гэта маніпуляцыя і спроба скарыстаць сытуацыю як вакно магчымасьцяў, а не антыпуцінская пазыцыя.
Падобна, што беларускія ўлады ставяцца да дзяцей як да патэнцыйнага войска — ідэалягічнага і ня толькі.
Калі ў шматгалосьсі болю, які перасьледуе параненых, зьнікне хаця б голас, які будзе гаварыць, што яны непрыгожыя, нявартыя і ім трэба хаваць сябе ад людзей, гэта будзе вялікая перамога.
Здаецца, іх каштоўнасьці і сьвятыні ня вартыя таго, каб цярпець мінімальны дыскамфорт і ісьці на мінімальную рызыку.
Хто варты прабачэньня, а каму застаецца толькі народная нянавісьць? Складаная тэма стаўленьня да былых сілавікоў і прапагандыстаў зноў уздымаецца пасьля таго, як палкоўнік Максім Грышчанка перастаў біць людзей і сышоў са службы.
Цяпер, праз два гады пасьля пачатку масавых пратэстаў, часта ўзгадваюць тыя дні і ацэньваюць, што было зроблена правільна, а што — не.
Рэжым Лукашэнкі — гэта канцэнтрат таго, што называюць таксычнай маскуліннасьцю, і, як бачым, ні да чаго добрага ягоны мачысцкі падыход не прывёў. Калі новае кіраўніцтва краіны будзе чарговым мужчынскім клюбам, фінал нас чакае прыблізна такі ж самы, які ўчыніў Лукашэнка са сваёй вернай гвардыяй.
Бацькоў-садыстаў можна пазбавіць бацькоўскіх правоў, але як адабраць уладу над дзіцём у чыноўнікаў-садыстаў? Як абараніць малое ад іх?
Сьвятасьць мацярынства і традыцыйнай сям’і — гэта казкі для часоў, калі ўлады пачуваюцца ў сваіх крэслах утульна. Цяпер жа ім ня толькі не да законаў, але і не да казак.
Мэтады працы ў беларускай міліцыі такія, што больш бясьпечным яны навакольле наўрад ці робяць, а вось запалохваюць усіх па поўнай.
Людзей спрабуюць пераканаць, што зьяўленьне лаўкі ці парэнчаў — гэта вялікае дасягненьне. Усе мусяць верыць у нармальнасьць жыцьця бяз базавага камфорту, каб любое паляпшэньне ўспрымалася як нешта неверагоднае.
Дзе могуць шукаць дапамогі людзі, у каго не хапае сілаў на тое, каб падтрымліваць сацыяльна прымальны вобраз бясстрашных гераінь і герояў?
Шматзадачнасьць і шматвэктарнасьць у Беларусі маюць сваю спэцыфіку. Пакуль адной рукой дзяржава робіць выгляд, што клапоціцца пра блізкаўсходніх уцекачоў, другой рукой яна ж саджае ў турму актывістку Алену Гнаўк, якая казала праўду пра становішча гэтых уцекачоў у Беларусі.
Першы запал спагады скончыўся, людзі стаміліся, а дапамогі ўкраінскім уцякачкам і ўцекачам, якія трапілі ў краіны Эўразьвязу, трэба ўсё больш. Тое самае і з дапамогай пацярпелым ад уладаў Беларусі. Зрэшты, так бывае пры кожным зацяжным крызісе.
Нядаўна цэнтар падтрымкі сям’і і мацярынства Матуля выдаў кнігу пра перадабортнае кансультаваньне — падручнік, як адгаворваць жанчыну ад перарываньня цяжарнасьці.
Наста Захарэвіч наведала мітынгі прыхільнікаў і праціўнікаў зносу помніка савецкім вайскоўцам ў сталіцы Латвіі. Захаваньне помніка — гэта не пытаньне павагі да продкаў, а пытаньне, ці прытрымліваецеся вы расейскіх правілаў гульні, лічыць яна.
Людзі бяруць на сябе адказнасьць і клапоцяцца пра сваю будучыню — абіраюць не нараджаць дзяцей. Падазраю, што Лукашэнка меў на ўвазе троху іншае, але, як кажуць, трэба дакладней фармуляваць свае жаданьні.
Лукашэнка добра зразумеў у 2020 годзе, што незадаволенасьць у людзей зьяўляецца тады, калі яны ведаюць, што жыцьцё можа быць лепшым.
Жорсткасьць рэжыму Лукашэнкі выходзіць на новы ўзровень — цяпер расстрэльваць зьбіраюцца ня толькі за акт тэрарызму, але і за замах на яго.
Падлеткі і дарослыя жанчыны, якія зацяжаралі ў выніку гвалту расейскіх акупантаў, ня могуць зрабіць у Польшчы аборт.
Напалоханыя і стомленыя, жанчыны, што зьбеглі ад вайны ва Ўкраіне, сутыкаюцца ня толькі з унівэрсальным наборам уцякацкіх страхаў і небясьпек. Акрамя звычайных пытаньняў кшталту «дзе жыць?» і «як зарабляць грошы?», перад імі паўстае пытаньне: як ня трапіць у сэксуальную эксплюатацыю?
Праваабарончая арганізацыя La Strada Ukraine пацьвярджае, што да яе зьвяртаюцца згвалтаваныя падчас цяперашняй вайны. Яна, сярод іншага, стварыла памятку з тлумачэньнямі, як задакумэнтаваць сэксуальны гвалт, зьвязаны з вайной.
Даволі доўгі час — а асабліва апошнія паўтара года — беларусы і беларускі выглядалі ў вачах сьвету як мілыя, спакойныя і міралюбныя людзі. Жывучы ў дзяржаве, якую называлі апошняй дыктатурай Эўропы, мы заўжды пратэставалі мірна, а на маршах нават прыбіралі за сабой, чым вельмі ганарыліся.
«Мамы, забірайце адсюль сваіх сыноў!», «Жанчыны, не пускайце сюды сваіх мужчын!» – такія заклікі апошнімі днямі гучаць ад украінскіх вайскоўцаў і мірных жыхароў і жыхарак. Непрыемна? Вельмі. Крыўдна? Так. Я б нават сказала, абразьліва. Але вельмі лягічна.
Два крыжы адпаведнай формы — і ёсьць сымбаль, які выкарыстоўваюць дэмакратычныя сілы, калі заклікаюць людзей псаваць на рэфэрэндуме свае бюлетэні.
Ёсьць такі міт, нібыта жанчыны сутыкаюцца зь перадузятым стаўленьнем і дамаганьнямі выключна ў кепска адукаваным асяродзьдзі. Гэтая ідэя — сястра-блізнятка думкі «хатні гвалт бывае толькі ў маргінальных сем’ях». Да рэальнасьці яны абедзьве ня маюць дачыненьня.
Калі мужчына хоць трошачкі паўдзельнічаў у працэсе, можна лічыць, што ён зрабіў усё.
За апошнія паўгода ў Польшчы ня менш як дзьве жанчыны памерлі праз забарону абортаў. Калі называць рэчы сваімі імёнамі, іх забілі дактары. І так склалася, што гэта ня «справы іншай краіны», а цалкам сабе праблема беларускіх жанчын.
Трапіць пад рэпрэсіі цяпер можна ня толькі за відавочна пратэстную палітычную актыўнасьць, але за любую праяву незадаволенасьці любой зьявай, зьвязанай з дзяржаўнай сыстэмай.
Падручнікі па гісторыі Беларусі маюць канцэптуальна перапісваць, і Лукашэнка прапанаваў назваць там «пэрыяд Рэчы Паспалітай акупацыяй беларускай зямлі». Аналягічных прапановаў адносна Расейскай імпэрыі і СССР прадказальна не было.
Навагодняя паездка ў жаночую калёнію — проста хрэстаматыйны прыклад садызму, які дэлегацыя спрабавала назваць клопатам пра дзяцей.
Вось захварэў ваш муж, зь якім вы жывяце ў адной кватэры і сьпіце ў адным ложку, – і нічога. Вам жа чаго дома сядзець?
Мая жалоба не з нагоды канкрэтнай сьмерці — я бядую па страчанай краіне.
Дзяржава ў Беларусі робіць усё магчымае, каб ніякай дапамогі, акрамя слодычаў, дзеці не атрымалі. Шмат праектаў, накіраваных на сапраўдную дапамогу дзецям, аказаліся пад пагрозай.
Аднойчы я прыйшла на рутынны прыём да гінэкалягіні і папрасіла даць мне накіраваньне на аналізы на ВІЧ, сыфіліс і гепатыт. Яна зьмянілася ў твары, спытала, навошта мне гэта, і далей паводзілася дужа перадузята.
Калі мне было 19 гадоў, Вольга Гарбунова ўратавала мне жыцьцё. Тады яна была дырэктаркай «Радзіславы», кіравала схованкай для жанчын, пацярпелых ад хатняга гвалту, і вяла групу ўзаемападтрымкі жанчын. І калі б аднойчы яна не запрасіла мяне ў гэтую групу, я б, хутчэй за ўсё, была цяпер нябожчыцай.
У карціне сьвету ўсё было проста — тыран і агрэсар прыгнятае народ, які з апошніх сілаў спрабуе вызваліцца з гэтага жаху. Але зь міграцыйным крызісам сытуацыя ўскладнілася.
Трагедыя ня столькі ў тым, што Лукашэнка нясе лухту. Трагедыя ў тым, што гэтай лухце падпарадкоўваюцца прафэсіяналы.
У гэтым годзе тыдзень без абортаў і ўвесь патас вакол яго нагадвае мне бясконцыя відэа, на якіх зьбітыя і напалоханыя людзі нібыта прызнаюцца ў злачынствах і расказваюць, як любяць улады.
Па словах протаярэя Фёдара Поўнага, сьвятары ідуць у школу не прапаведаваць, а ачалавечваць. Аказалася, што пасьля больш чым года бесьперапынных катаваньняў у ізалятарах і турмах ачалавечваць трэба акурат дзяцей.
Аказалася, у Беларусі працягваюць зьбіраць подпісы супраць зьменаў у заканадаўства, якія супрацьстаялі б хатняму гвалту. Але калі пару гадоў таму такі збор шырока анансаваўся, цяпер усё адбываецца неяк таемна.
Вы мусіце разумець, што ўсе дакумэнты і доказы, датычныя справы Бандарэнкі, знаходзяцца ў бясьпечным месцы, і што аднойчы іх перададуць новаму сьледзтву. І вы ж разумееце, што лёгка можаце стаць наступным Раманам Бандарэнкам, калі «нешта пойдзе ня так».
Улады ліквідуюць грамадзкае аб’яднаньне «Радзіслава», якое шмат гадоў дапамагала жанчынам, пацярпелым ад хатняга гвалту. Рэжым ня можа дапусьціць, каб нават на сямейным узроўні пацярпелыя маглі сыходзіць, піша блогерка Наста Захарэвіч. Што ўжо казаць пра ўзровень цэлай краіны?
Можна доўга спрачацца, ці правільнымі былі стратэгіі супраціву ў 2020 годзе, але адно бясспрэчна — у гэтым супраціве мы па-новаму адкрылі для сябе дабрачыннасьць і валянтэрства. І гэта акурат тое, што шмат каму з нас дапамагло прайсьці празь пекла зь меншымі стратамі.
Журналістка Наста Захарэвіч, якая атрымала палітычны прытулак у Латвіі, піша пра цяперашнюю сытуацыю на мяжы Беларусі і Эўразьвязу.
Загрузіць яшчэ
