Пяцікніжжа Свабоды

Вольга Бабкова — пра топасы і хронасы ў беларускай літаратуры

Розныя па сваёй стылістыцы кнігі аб’ядноўвае прысутнасьць у іх тэкстах дакладнага мейсца і зьменлівага часу, які пакідае па сабе ня толькі зморшчыны на тварах і складкі на кары дрэваў, але трансфармацыі і пераўтварэньні ў жыцьці людзей, часам выродлівыя, часам прыўкрасныя.

Віктар Жыбуль — пра паэзію ў графічных абрысах

Дасьледуючы кропкі скрыжаваньня паэзіі з выяўленчым мастацтвам, неаднойчы даводзілася сустракаць у друку фігурныя вершы, а таксама іншыя спосабы візуалізацыі паэтычнага радка, разьлічаныя на зрокавае ўспрыманьне.

Уладзімер Сіўчыкаў — пра кнігі літаратурных казак для дзяцей

Казкі дзецям у розных формах — празаічнай, паэтычнай, драматычнай — пісалі пачынальнікі новай беларускай літаратуры Францішак Багушэвіч, Карусь Каганец, Ядвігін Ш., Цётка, Зьмітрок Бядуля. Іх традыцыі разьвівалі Якуб Колас, Максім Багдановіч, Вацлаў Ластоўскі, Максім Танк, Васіль Вітка, Артур Вольскі, Павал Місько, Рыгор Барадулін, многа пішуць і літаратары нашага дня.

Уладзімер Сіўчыкаў — пра кнігі беларускіх народных казак

Чалавек як мінімум тры-чатыры разы праходзіць пэрыяд актыўнага ўспрыманьня казак: у сваім маленстве, у школе на ўроках чытаньня і літаратуры, тады, калі выхоўвае сваіх дзетак, і тады, калі гадуе ўнукаў.

Віктар Жыбуль — пра творчую спадчыну Алеся Наўроцкага

Год таму, 24 красавіка, памёр Алесь Наўроцкі — паэт, мэдык, дысыдэнт. У свой час ён набыў вядомасьць спачатку сьмелымі і арыгінальнымі вершамі, а потым — упартай грамадзянскай пазыцыяй, дзеля якой стаў ахвярай «псыхіятрычных Курапатаў».

Пяць варыянтаў зьнікненьня Ігара Бабкова

«У тым, каб прапасьці, не застацца, ёсьць свая асалода» – піша Ігар Бабкоў.

Уладзімер Сіўчыкаў — пра кнігі легенд і паданьняў

Пры бяздонным багацьці нашага фальклёру кніг легенд і паданьняў параўнаўча нямнога

Віктар Жыбуль – пра «ізмы» ў літаратуры

У Швайцарыі быў дадаізм, у Францыі — сюррэалізм, у Нямеччыне — экспрэсіянізм, у Італіі — футурызм, у Расеі — таксама футурызм, плюс акмеізм, імажынізм і яшчэ шмат чаго. Былі свае «ізмы» і ў нас, у Беларусі. Але ў сусьвеце пра іх ведаюць мала. Усё ж нашыя «ізмы» — ня масавыя літаратурныя плыні ці кірункі, а пераважна наадварот — індывідуальныя, аўтарскія творчыя мэтады. Яны прадстаўленыя двума-трыма, а часам і адным творцам — тэарэтыкам і практыкам у адной асобе.

Пра дачыненьні катоў і людзей у белліце

Калі сабаку ўсе лічаць сябрам чалавека, дык у выпадку з катом хутчэй наадварот — чалавек з’яўляецца каціным сябрам. Калі, вядома, кот гэтага захоча. Тацяна Барысік — пра дачыненьні катоў і людзей у белліце.

Ганна Янкута — пра іншамоўную беларускую літаратуру

Ганна Янкута — пра іншамоўную беларускую літаратуру.

Яраш Малішэўскі — пра 1863 у літаратуры

150-ыя ўгодкі паўстаньня мы сустракаем ува ўнікальных варунках, калі героямі робяць катаў і акупантаў.

Вольга Бабкова — пра рэчы і зьявы ў беларускай літаратуры

Маўклівасьць прысутных побач з чалавекам шматлікіх рэчаў падманлівая. Яны ўтвараюць свой гаманкі сьвет, ад якога часам хочацца пазбавіцца, імкнучыся да стваральнай пустаты, але рукі не падымаюцца разьвітацца з часткай самога сябе...

Аксана Спрынчан — пра літаратурныя азёры

Беларусь называюць краем азёр. І нічога дзіўнага, калі іх тут — пад адзінаццаць тысяч. Аксана Спрынчан — пра літаратурныя азёры.

Віктар Жыбуль — пра абэрыуцкія кнігі па-беларуску

ОБЭРИУ (Объединение реального искусства = Аб’яднаньне рэальнага мастацтва) — расейская авангардысцкая літаратурна-мастацкая групоўка, якая існавала ў Ленінградзе ў 1927 — 1931 гадах.

Тацяна Барысік — пра сьнежны белліт

Цалкам адпавядаў сваёй назьве прамінулы сьнежань.Белаю бельлю засьціў ён навакольле — куды ні зірні. Для дзяцей сьнег — гэта санкі, лыжы ды канькі, зайка пад елачкаю ў бялюткім футры. Дарослае жыцьцё вымагае зусім іншых асацыяцыяў — больш разнастайных, але менш аптымістычных.

Ганна Янкута — з прыватным рэйтынгам найлепшых кніг прозы-2012

У апошнія тыдні 2012 году ў беларускай літаратурнай прасторы пачаўся сапраўдны «кніжны бум»: не пасьпела з’явіцца і прачытацца адно выданьне, як за ім ужо сьпяшаецца наступнае.

Вольга Бабкова — пра габрэйскую прастору ў беларускай літаратуры

У 1926 годзе будучы Нобэлеўскі ляўрэат, аўтар «Шошы», Ісак Башэвіс Зінгер, апынуўшыся ў Менску, быў зьдзіўлены і крануты пабачаным і пачутым: на вакзальных шыльдах, у канторах, на вуліцах быў прысутным ідыш.

Віктар Жыбуль — пра паэтычныя зборнікі 1920 — 1930-х гадоў

У хроніках старых літаратурных выданьняў канца 1920 — пачатку 1930-х гадоў можна сустрэць багата паведамленьняў пра кнігі, якія ў той час рыхтавалі да выданьня беларускія паэты. Аднак далёка ня ўсім з гэтых анансаваных зборнікаў было наканавана ўбачыць сьвет...

Ганна Янкута — пра літаратурныя дэбюты году

Літаратурны дэбют — справа больш чым умоўная. Хтосьці робіцца вядомым яшчэ да выхаду сваёй першай кнігі, камусьці ж стаць знакамітым не дапамагаюць і дзясяткі тамоў.

Аксана Спрынчан — пра ўлюбёныя творы Ўладзімера Караткевіча

Ці не бальшыня беларусаў, якія прыйшлі да беларушчыны праз кнігу, прыйшлі да яе менавіта праз кнігу Уладзімера Караткевіча. Можна сказаць, што гэта было іх першым каханьнем. У мяне ж першым каханьнем сталіся 6 тамоў Івана Шамякіна 1977–79 гадоў. Ня скажаш, што яно было нешчасьлівае гэтае першае каханьне, але сям’ю я ўжо стварала з кнігамі Уладзімера Караткевіча.

Тацяна Барысік — пра чытанкі для піліпаўскіх вечароў

Здані ў цёмным перадкалядным заваконьні, пярэваратні на шляхох запозьненых вандроўнікаў, неразгаданыя лятальныя аб’екты ды дзіўнае трымценьне зорак у вечаровай халадэчы — самыя што ні на ёсьць вабныя сюжэты ў гэтую чарадзейную пару году. У кожнага свой сьпіс піліпаўскіх чытанак. А нехта, мажліва, скарыстае прапановы маладой літаратаркі з Магілёву Тацяны Барысік.

Ганна Янкута — пра электронныя кнігі

Вось ужо некалькі гадоў у сьвеце не сьціхаюць спрэчкі, ці выжыве папяровая кніга і ці не захопяць электронныя выданьні кніжны рынак. Для Беларусі такая праблема пакуль не стаіць…

Аксана Спрынчан — пра ўлюбёныя творы Якуба Коласа

Так лёсавызначылася, што коласаўскія зярняткі прарастаюць праз усё маё жыцьцё.

Яраш Малішэўскі — пра могілкі ў беларускай літаратуры

Могілкі для Беларусі — ня проста месца пахаваньня. Гэта месца, дзе захоўваюцца плясты нагэтулькі глыбокія, што працінаюць ці ня ўсю нашу гісторыю з культурай.

Вольга Бабкова — пра беспрытульнасьць у беларускай літаратуры

Дзе шукаць прытулку для вандроўнай душы? Сьвет такі вялікі, а маленькая чалавечая істота часам ня ведае сваіх сапраўдных памераў.

Тацяна Барысік — пра дажынкі ў белліце

Слова дажынкі, якое калісьці азначала сьвята традыцыйна-абрадавага кола, зьмяніла свой першасны сэнс. Адбылося тое ў вялікай ступені, дзякуючы адказнаму мерапрыемству агульнарэспубліканскага ўзроўню ў часы, калі нават многія сталыя людзі сярпа на свае вочы не бачылі.

Ганна Янкута — пра мядзьведзяў беларускай і швэдзкай літаратуры

Ганна Янкута прапануе ўспомніць, якія яны — самыя знакамітыя мядзьведзі нашай літаратуры.

Лана Вілебранд — пра беларускія кнігі па-швэдзку

Лана Вілебранд — пра пяць кніг беларускіх аўтараў, якія былі выдадзеныя ў Швэцыі ў перакладах менавіта зь беларускай мовы.

Ганна Янкута — пра швэдзкую клясыку па-беларуску

Мінула амаль два месяцы, як беларускія ўлады пазбавілі швэдзкага амбасадара Стэфана Эрыксана мажлівасьці далейшае працы ў Менску, пасьля чаго дыпляматычнае прадстаўніцтва паўночнаскандынаўскае краіны тут увогуле зачынілася і яе культурніцкія інстытуцыі спынілі ў Беларусі ўсе свае праекты.

Аксана Спрынчан — пра пацалункі з грыбамі на старонках белліту

Першы знойдзены грыб у народзе раяць пацалаваць. Шмат хто зь беларусаў гатовы і ўсе грыбы перацалаваць, ня толькі першы. А як ты нацалаваўся, наперабіраў, наварыў, насмажыў, насаліў, намарынаваў, насушыў, намарозіў, і няма магчымасьці выбрацца ў лес да новых пацалункаў, дык застаецца адно чытаць кнігі пра грыбы. Найлепшыя грыбныя старонкі можна і пацалаваць, і закусіць.

Ян Максімюк пра пяць крутых дэтэктываў (5)

Ян Максімюк дзеліцца ўражаньнямі пра дэтэктыўны раман Нэле Нойгаўс «Беласьнежка мусіць памерці»

Ян Максімюк пра пяць крутых дэтэктываў (4)

Нарвэскага аўтара дэтэктываў Ю Нэсбё рэклямуюць у кніжным бізнэсе як «новага Стыга Лярсана». Гэта не зусім правільнае параўнаньне. У Нэсбё няма крытыкі «ўстояў капіталістычнага ладу»

Ян Максімюк пра пяць крутых дэтэктываў (3)

Люблю чытаць дэтэктывы. Пастанавіўшы парэкамэндаваць пяць крутасюжэтных кніжак, якія трапілі ў мае рукі цягам апошніх гадоў, я задумаўся над прычынамі гэткай вычварэнскай чытацкай любові.

Ян Максімюк пра пяць крутых дэтэктываў (2)

Ажно сорамна прызнацца — я прачытаў шэсьць першых раманаў гэтага аўтара, а цяпер якраз чытаю «Le Passager», апошні па ліку, дзявяты, які зьявіўся ў 2011 годзе.

Ян Максімюк пра пяць крутых дэтэктываў (1)

Люблю чытаць дэтэктывы. Пастанавіўшы парэкамэндаваць пяць крутасюжэтных кніжак, я задумаўся над прычынамі гэткай вычварэнскай чытацкай любові.

Тацяна Барысік — пра літпадказкі складнікаў посьпеху

Вольга Бабкова — пра Эпісталярыюм беларускай літаратуры

Менавіта дзеля Літаратуры, а таксама дзеля Жыцьця публікуюцца тэксты, якія, як і прыватная размова, верагодна не былі разьлічаны на публічнасьць.

Аксана Спрынчан — пра мядовы белліт

Аксана Спрынчан — пра творы, якія смакуюць чытачы з лыжачкай мёду.

Ася Паплаўская — пра любімыя кнігі Янкі Купалы

Адныя голасна пяюць «Ня быць скотам», іншыя сумуюць па зноў забароненых «Тутэйшых», трэція спрачаюцца пра прарочую сымболіку радкоў «На Куцьцю», чацьвёртыя вучаць роднай мове каханых па «Явары і каліне», пятыя шукаюць нашчадкаў самога шматкроць закаханага аўтара, шостыя б’юцца за ягоны гонар, а сёмыя знаходзяць забойцаў Паэта. У кожнага ён свой.

Тацяна Барысік — пра повязь кветак і людзей у белліце

У кожнай пары году і чалавечага жыцьця свае кветкі. Спачатку час курасьлепу з сон-травою, пасьля язьміну з шыпшынаю і ўжо перад замаразкамі — валадарства вяргіняў ды бабінага лета. Кветкі ня толькі аздабляюць нашае існаваньне, яны здатныя ўплываць на яго ход. Пра тое — у творах прыгожага пісьменства.

Анатоль Івашчанка — пра пасьмяротныя выданьні Васіля Быкава

Гэта напраўду нонсэнс, што пісьменьнік такой велічыні пакідае па сабе столькі неапублікаваных твораў.

Вольга Бабкова — пра невымоўнае ў беларускай літаратуры

Невымоўнае, гэта тое, што трэба шукаць, у ім усё і знаходзіцца, — казаў адзін з герояў Эміля Ажара. Гэтае «ўсё» немагчыма памацаць ды перасунуць з месца на месца. Але гэтае «ўсё» пашырае ўнутраную прастору бязьмежна. Ды выпраўляе ў бездарожжа.

Яраш Малішэўскі — пра зорныя кнігі

Нябёсныя сьвяцілы — тое, без чаго літаратура аніяк абыйсьціся ня можа — што ў сэнсе наўпроставым, што ў пераносным. Яны і асьвятляюць, яны і прыцягваюць, пра іх пішуць. Паглядзім на некаторыя беларускія кнігі, дзе зоркі ёсьць аднымі з найгалоўных герояў.

Анатоль Івашчанка — пра незаўважаныя кнігі-дэбюты

Для некаторых разгляданых ніжэй аўтараў гэтыя кнігі ня першыя, але — яны дэбютныя ў жанравым пляне.

Ася Паплаўская — пра кнігі Ніла Гілевіча

«Як адзін чалавек можа быць такім непадобным у розных кнігах і творах?..» — такая думка наведвала аўтарку, калі яна перачытвала тэксты народнага паэта Беларусі Ніла Гілевіча.

Ян Максімюк пра пяць перакладаў ад Васіля Сёмухі

Чытаю пераклады, каб набрацца прыгожых словаў і выразаў — прызналася нядаўна адна маладая беларуская перакладчыца ў інтэрвію. Разумная дзяўчына. Я, калі быў малады, рабіў так сама.

Аксана Спрынчан — пра беларускія літаратурныя гнёзды

«Бяз рук, без сякеры зроблена хата і дзверы» — беларуская народная загадка. Адказ на яе — гняздо. Якія яны, беларускія літаратурныя гнёзды?

Тацяна Барысік — пра сны і бяссоньне ў белліце

Паліна Масьлянкова — пра цяжарнасьць у белліце

Калі ўпершыню трымаеш у руках тэст з дзьвюма палоскамі, яны трымцяць і сутаргава намацваюць нейкае апірышча, каб усьвядоміць сябе ў новым стане. Такое апірышча я шукала для сябе ў літаратуры. Вынікам стала пяцёрка найлепшых кніг беларускіх аўтараў пра блаславёны стан цяжарнасьці.