Рэпартаж

«Нацыянальны ўнівэрсітэт у XXI стагодзьдзі»: навуковая грамадзкасьць абмяркоўвае стварэньне беларускамоўнай ВНУ

У Менску распачалася двухдзённая канфэрэнцыя «Нацыянальны ўнівэрсытэт у XXI стагодзьдзі: місія і выклікі». Форум арганізаваны Таварыствам беларускай мовы і аргкамітэтам унівэрсытэту «Альбарутэнія».

Эўрапейскія беларусы. Джанэта Багдановіч, якая адрадзіла татарскую вёску і частавала брытанскага прынца

Пяць гісторыяў з Падляскага ваяводзтва: як беларусы карыстаюцца магчымасьцямі, якія даў ім уваход Польшчы ў Эўрапейскі Зьвяз. Гісторыя чацьвёртая — пра Джанэту Багдановіч, уласьніцу аграсядзібы і рэстарацыі «Татарская юрта» ў вёсцы Крушыняны.

Эўрапейскія беларусы. Аляксандар Клімук, беларускамоўны сьвятар з Падляшша, які адбудоўвае цэрквы за грошы Эўразьвязу

Гісторыя пра сьвятара праваслаўнага прыходу вёскі Востраў Паўночны ў Падляскім ваяводзтве Польшчы айца Аляксандра Клімука, які пачаў рамонт ужо трэцяй царквы з датацыяй Эўрапейскага Зьвязу на аднаўленьне помнікаў архітэктуры.

Эўрапейскія беларусы. Ян Садоўскі, вяндляр, які нарабіў каўбас ад Саколкі да Нью-Ёрку

Пяць гісторыяў з Падляскага ваяводзтва: як беларусы карыстаюцца магчымасьцямі, якія даў ім уваход Польшчы ў Эўрапейскі Зьвяз. Гісторыя другая — пра ўласьніка вяндлярнага цэху «Садрол» з павятовага гораду Саколкі Яна Садоўскага.

Эўрапейскія беларусы. Яўген Ярашэвіч, селянін з Падляшша, які здае малака, як раней 2 вёскі

Пяць гісторыяў з Падляскага ваяводзтва: як беларусы карыстаюцца магчымасьцямі, якія даў ім уваход Польшчы ў Эўразьвяз. Гісторыя першая — пра фэрмэра, або, як кажуць па-польску, «рольніка» Яўгена Ярашэвіча зь вёскі Кнышэвічы Сакольскага павету.

Грошы на мэмарыял Першай усясьветнай вайны згубіліся ў «саюзнай дзяржаве»

11 лістапада 1918 году лічыцца афіцыйнай датай заканчэньня Першай сусьветнай вайны і шмат у якіх краінах адзначаецца як Дзень памяці загінулых.

Папера, шкло, шыны — так. Вопратка — не. Як у Беларусі перапрацоўваюць сьмецьце

За адзін год у Менску зьбіраюць 1 мільён 100 тысяч тон сьмецьця. А па ўсёй Беларусі — 4 мільёны тон. Карэспандэнты Радыё Свабода пабывалі на новым сьмецьцеперапрацоўчым сартавальным заводзе каля сьмецьцевага палігону «Трасьцянецкі».

У Беларусі вуліцы Леніна расьцягнуліся на 440 кілямэтраў. А Каліноўскага — на 33 кілямэтры

Большасьць вуліц у гарадах Беларусі дагэтуль носяць савецкія назвы. Цяпер гэта можна пацьвердзіць канкрэтнымі дадзенымі. Як даведалася Свабода, толькі вуліц з назвай «Савецкая» ў Беларусі 698 км. Гэта больш, чым працягласьць усёй тэрыторыі краіны з усходу на захад.

«Усё часьцей замаўляюць маладым». Браты, што вырабілі помнікі сваякам Быкава — пра надмагільлі, якія выбіраюць беларусы

Прыватнае прадпрыемства «Гранітны сьвет» і яго ўладальнікі браты Бакіноўскія з Заслаўя атрымалі шырокую вядомасьць, калі адгукнуліся на грамадзкую ініцыятыву талакой усталяваць помнікі на магілах бацькоў і сястры Васіля Быкава.

«„Нафтан“ — эканамічны праклён Беларусі»

Наваполацак — адзіны горад краіны, дзе рэальныя заробкі не дасягнулі ўзроўню 2016 году. Там атрымліваюць каля 900 рублёў на месяц. Гэта вышэй за сярэдні паказчык па краіне, але горш, чым летась. Прычына — у фінансавых цяжкасьцях на «Нафтане», галоўным прадпрыемстве гораду.

У Радуні адзначаць старадаўні шлях, якім праходзілі Ягайла і Барбара Радзівіл

У старажытным мястэчку Радунь на тэрыторыі цяперашняга Воранаўскага раёну адзначаць памятным знакам маршрут, якім на каранацыю ў Кракаў выправіўся зь Вільні вялікі князь літоўскі Ягайла.

«Ганьба чэмпіянату». Як банкаўская квітанцыя можа пазбавіць БАТЭ чэмпіёнства і ўдзелу ў Лізе чэмпіёнаў

Футбаліст БАТЭ забыў аплаціць штраф, ад чаго тытуляваны клюб страціў першае месца ў чэмпіянаце краіны. Да канца сэзону яшчэ пяць гульняў, а на чэмпіёнства прэтэндуюць адразу тры каманды.

Свабодны тэатар паставіў спэктакль паводле гісторыі пра маці Лукашэнкі

«Надзеньце, калі ласка, бахілы, вы ў пакоі, дзе адпачываюць жанчыны, што толькі нарадзілі», — сустракаюць гледачоў на прэм’еры спэктаклю «Сёньня ніхто не нарадзіўся». Мы схадзілі на пастаноўку Свабоднага тэатру, натхнёную гісторыяй пра маці Аляксандра Лукашэнкі.

У Менск прыехаў лідэр мармонаў, якога ставяць у адзін шэраг з апосталам Пятром

Упершыню з 1993 году беларускіх мармонаў наведаў прэзыдэнт кворуму Дванаццаці апосталаў Царквы Ісуса Хрыста Сьвятых апошніх дзён Расэл Нэльсан, а таксама іншыя лідэры. На сустрэчу зь ім у менскім Доме сходаў прыехалі вернікі з усёй краіны.

«Банкі адамруць». 10 яркіх цытатаў з канфэрэнцыі пра тэхналягічную будучыню Беларусі

Аўтарытэтныя ўдзельнікі зь Беларусі ды іншых краін абмяркоўваюць новыя тэхналягічныя трэнды: блокчэйн, крыптавалюты, штучны інтэлект ды іншыя прыкметы будучыні. Прапануем вам некалькі яркіх цытатаў ад удзельнікаў канфэрэнцыі.

Як Кіеў робіцца горадам для дзяцей

Гэта гісторыя пра тое, як украінскія мамы выходзяць з кухняў і пачынаюць мяняць сьвет навокал для сваіх дзяцей і сябе.

У Воршы прайшла дыскусія "Масавыя рэпрэсіі і сьмяротнае пакаранне”. ФОТА

Аршанскі рэгіён далучыўся да «Тыдня супраць сьмяротнага пакараньня». Сваякі рэпрэсаваных, грамадзкія актывісты і праваабаронцы наведалі месцы масавых расстрэлаў пад Воршай, падзяліліся досьведам пошуку інфармацыі пра рэпрэсаваных, абмеркавалі заганнасьць існаваньня сьмяротнага пакараньня ў Беларусі.

Вайна за ваўкоў. Чаму паляўнічыя ня могуць дамовіцца з навукоўцамі, што рабіць з ваўкамі

«Чаму адразу дранік?» Літоўка вывучыла беларускую мову і адкрыла ў Магілёве кавярню «Шпаркі лось»

Выйсьці замуж за беларуса, захапіцца ягонай мовай і паверыць у яе лепшую будучыню — так грамадзянка Літвы Даля Аніськова прыехала ў Беларусь. Дзяўчына вывучылася на юрыста, практыкавалася ў паліцыі, але перагледзела свае прыярытэты і занялася тым, што ёй сапраўды па душы.

Як прыстасаваць Беларусь для электрамабіляў?

У праграме разьвіцьця электрамабільнага транспарту беларускія ўлады робяць стаўку на «Джылі»: кошт 20 тысяч даляраў, 6 гадзін зарадкі на 100 кілямэтраў дарогі, разгон да сотні — за паўтары хвіліны. Навошта Беларусі недасканалы электракар?

У 380-тысячным Магілёве па-беларуску вучацца 5 школьнікаў. Хто яны

У Магілёве пяцёра школьнікаў пайшлі ў клясы зь беларускай мовай навучаньня. Трое зь іх вучацца ў 34-й школе і яшчэ двое ў першай. На наступны год абяцаюць паўнавартасную беларускую клясу.

Гасьцініца, спарткомплекс, рэзыдэнцыя. На радзіме Лукашэнкі

Аляксандар Лукашэнка сёньня адзначае дзень народзінаў. У біяграфіі, разьмешчанай на афіцыйным сайце кіраўніка дзяржавы, адзначана, што ён нарадзіўся 31 жніўня 1954 году ў гарадзкім пасёлку Копысь Аршанскага раёну Віцебскай вобласьці.

У першую беларускамоўную клясу ў Гомлі аддалі дзяцей 20 сем’яў

Дваццаць першаклясьнікаў гарадзкой гімназіі № 36 імя Івана Мележа будуць ратаваць імідж беларускамоўнай адукацыі ў паўмільённым Гомлі. Гэта пры тым, што ўсяго ў горадзе з пачаткам верасьня за парты сядуць каля 50 тысяч школьнікаў.

«Цяперашняя ўлада — саўдзельніца злачынстваў, бо ўтойвае праўду». 10 цытатаў з форуму пра бальшавіцкі тэрор

23 жніўня ў Эўропе адзначаецца Дзень памяці ахвяраў сталінізму і нацызму. У Менску да гэтага дня быў прымеркаваны форум «Бальшавіцкі тэрор. Права на высьвятленьне ісьціны», у якім узялі ўдзел навукоўцы, дасьледчыкі, лідэры палітычных партый і рухаў, нашчадкі рэпрэсаваных, грамадзкія актывісты.

«Навошта нам гэтыя манэўры? Наваяваліся ўжо», — жыхары Асіповічаў пра вучэньні «Захад-2017»

Асіповіцкі палігон задзейнічаюць у вучэньнях «Захад-2017». Мясьціна, на якой будуць «ваяваць» расейскія і беларускія салдаты — меней за два дзясяткі кілямэтраў ад Асіповічаў. У райцэнтры дысьлякуецца рэактыўная артылерыйская брыгада.

Як маладая каталічка адкрыла ў Вішневе музэй і бібліятэку

38-гадовая настаўніца Тарэса Бітэль так натхнілася лёсам ксяндза Ўладзіслава Чарняўскага, што стварыла ў ягоны гонар музэй. На ўласныя грошы і з дапамогаю добрых людзей.

Залатыя мэтры: як у Пінску пасварылася спажывецкае таварыства з гандляром

Пасьля двух гадоў судоў пінскі прадпрымальнік Аляксандар Гардзіевіч перамагае раённае спажывецкае таварыства. Але праз спынены бізнэс паразу церпяць усе: само таварыства, прадпрымальнік, горад, пакупнікі.

Як зьмяняецца Менск. Топ самых цікавых будоўляў

Павал Дабравольскі выбраў трыццаць маштабных будоўляў Менску ды пазначыў іх на інтэрактыўнай мапе, а пра пяць зь іх расказвае падрабязна. Глядзіце, як зьменіцца горад празь некалькі гадоў.

Як Беларусь дзякуючы Дняпру ледзь не атрымала частку тэрыторыі Ўкраіны

Рэпартаж Свабоды зь беларуска-ўкраінскай мяжы ў пойме Дняпра, зь мястэчка Любеч Рэпкінскага раёну Чарнігаўскай вобласьці.

Хто ўратуе цэркаўку? Як Агінскі, Война, Орда, Хадыка, Сакалоў і Лукашэнка адзначыліся ў лёсе закінутай царквы ў Моладаве

Адзін з самых старажытных драўляных храмаў Беларусі пад пагрозай паступовага разбурэньня. Узьнясенская царква ў вёсцы Моладава, што ў Янаўскім раёне Берасьцейскай вобласьці, значыцца ў сьпісе гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

«За скоцкія адносіны», — жыхар Століна скочыў з вакна будынку міліцыі

Жыхар Століна Віктар Пігаль цяпер у лякарні зь пераломам хрыбетніка і нагі. Ён кажа, што ня вытрымаў «скоцкіх адносін» у Столінскім РАУС і скочыў адтуль з другога паверху.

Беларускую царкву ўключылі ў лік самых энэргаэфэктыўных будынкаў Лёндана

Царква Сьвятога Кірылы Тураўскага, пабудаваная ў 2016 годзе ў Лёндане, трапіла ў шортліст найлепшых будынкаў гораду. Паводле вэрсіі арганізацыі New London Architecture беларуская царква прэтэндуе на ўзнагароду ў трох намінацыях: самы энэргаэфэктыўны будынак, «Культура і супольнасьць», «Народны выбар».

«Ненавіджу абыякавасьць», — 10 тэзісаў рэжысэра Бэртрана ў інтэлектуальным клюбе Алексіевіч

«Мова мастака значна вышэйшая і дасканалейшая, чым мова палітыка», — перакананы чарговы госьць інтэлектуальнага клюбу нобэлеўскай ляўрэаткі Сьвятланы Алексіевіч Ян Арцюс-Бэртран, францускі дакумэнталіст і фатограф, кавалер ордэна Ганаровага легіёну.

«Мы тут дабраахвотна-прымусова». Каля «Мінск-Арэны» адсьвяткавалі «Апошні званок»

Сталічныя выпускнікі расказалі Свабодзе, чаму яны адзначаюць заканчэньне школы на канцэрце расейскіх поп-зорак і якія маюць пляны на будучыню.

Гісторыі жанчын зь лягеру жонак здраднікаў радзімы. Сярод іх была Мая Кляшторная

АЛЖИР — так скарочана называлі Акмолінскі лягер жонак здраднікаў радзімы (Акмолинский лагерь жен изменников родины) за 20 кілямэтраў ад Акмолінску (цяпер — Астана). Пачынаючы з 1938 году менавіта сюды ссылалі рэпрэсаваных жанчын з усяго Савецкага Саюзу. За 16 гадоў празь лягер прайшло больш за 20 тысяч вязьняў з «расстрэльнымі» артыкуламі.

У Нямеччыне палацы прадавалі за адну марку, і ўсе ад гэтага выйгравалі. Гісторыя пярэкупаў гарадзенскага піўзаводу

26 траўня ў Горадні адбудзецца аўкцыён продажу піўзаводу — былога палаца Сапегаў. Чаму 10 гадоў будынак XVII стагодзьдзя ў цэнтры Горадні стаіць закінутым і што мусілі б зрабіць зь ім улады, высьвятляла Свабода.

Ленін думае пра WikiLeaks. І ня думае пра Беларусь

Праз 100 гадоў пасьля кастрычніцкага перавароту-1917 уладу ў свае рукі зноў бярэ Ленін. Праўда, гэтым разам не ў Расеі, а за акіянам — у Эквадоры.

«Бярыце дзяцей!» — сям’я ружанскага пастара выхоўвае 23 прыёмных дзетак

Юры і Вольга Бакуменкі з Ружанаў, што на Берасьцейшчыне, выхоўваюць 23 дзяцей. Яны — бацькі дзіцячага дому сямейнага тыпу. Каб уратаваць нацыю, трэба ўсім браць дзяцей з прытулкаў, перакананыя Бакуменкі.

Латыскі сьлед у Хайсах. У сьпісах рэпрэсаваных знайшлі імаверную гаспадыню грабеньчыка зь «віцебскіх Курапатаў»

Актывісты перакананыя, што толькі рэчавыя доказы могуць аспрэчыць афіцыйную вэрсію пра «пахаваньне ахвяраў вайны» ля вёскі Хайсы пад Віцебскам. Калі гэтая вэрсія знойдзе фактычнае абвяржэньне, мясцовым уладам давядзецца прызнаць, што каля вёскі Хайсы знаходзіцца пахаваньне ахвяраў сталінскага тэрору.

У родавым маёнтку Агінскіх распачаўся другі этап рэканструкцыі — ляндшафтны

Пазалетась у маёнтку Агінскіх, што ў мястэчку Залесьсе на Смаргоншчыне, да 250-гадовага юбілею славутага гаспадара — кампазытара, дыплямата, паўстанца Міхала Клеафаса —аднавілі палац, адбудавалі страчаныя фрагмэнты сядзібы, абсталявалі музэйную экспазыцыю. Цяпер настала чарга ўпарадкаваць навакольле — старажытны парк і возера, якія таксама лічацца гісторыка-культурнай спадчынай.

«Я прагны ў пазнаньні сьвету», — падарожнік Яцэк Палкевіч далучае Беларусь да «Вялікага шаўковага шляху»

Усясьветна вядомы дасьледчык, першаадкрывальнік, рэпартэр, экспэрт па выжываньні ў экстрэмальных умовах Яцэк Палкевіч пры падтрымцы амбасады Польшчы ў Беларусі прэзэнтаваў у Менску свой чарговы амбітны праект — аўтамабільную экспэдыцыю «Вялікі шаўковы шлях-2017». Маршрут пройдзе празь сем краінаў, уключна зь Беларусьсю.

«Адчувальныя зьмены ў беларускіх гарадах пачнуцца, калі зьявіцца самакіраваньне...» — польскі бурмістар

Невялікі польскі курортны гарадок Паляніца-Здруй з насельніцтвам каля 6 тысяч жыхароў прымае штогод да 200 тысяч турыстаў, мае бюджэт у 26 млн злотых (6,5 мільёна эўра), сярэдні заробак — каля 2500 злотых у месяц, амаль няма беспрацоўя. І ўсё гэта найперш таму, паводле бурмістра Ежы Тэрлецкага, што ў краіне дэмакратыя.

Яны моляцца ў кароўніку 15 гадоў. Гісторыя царквы «Новае жыцьцё»

26 красавіка судовыя выканаўцы спрабавалі чарговы раз выселіць пратэстанцкую царкву «Новае жыцьцё» з былога кароўніка ў раёне Сухарава ў Менску. У даўнім канфлікце разьбіралася Свабода.

Здаў бутэлькі — і пад’еў: бабровіцкі пагарэлец тры гады жыве ў склепе

Амаль тры гады жыхар вёскі Бабровічы Івацэвіцкага раёну Васіль Крот жыве ў склепе — пасьля таго як згарэла ягоная хата. Перабіваецца часовымі падзаработкамі і ня ведае, як адбудаваць жытло.

У Ваўкавыску збудавалі дом... на трубе. І цяпер патрабуюць разабраць

У Ваўкавыску сямʼя Садоўскіх з дазволу ўладаў пабудавала «каробку» дома, накрыла дахам, а пасьля высьветлілася, што дом стаіць на магістральным вадаводзе. Цяпер ім кажуць, што дом трэба зносіць. Людзі аргумэнтуюць, што ўсё адбылося ня зь іхнай віны, улады мусяць перакласьці вадавод. Падчас спрэчак высьветлілася, што і суседнія дамы таксама стаяць на вадаводзе.

«Гэта зьнявага чалавека», — археоляг Чарняўскі сустрэў дачку пасьля 15 сутак арышту

«Людзі, якія займаюць пасады ва ўладзе, ня ў стане камунікаваць з грамадзянскай супольнасьцю», — кажа Ігар Чарняўскі, гісторык, археоляг, былы начальнік упраўленьня па ахове гісторыка-культурнай спадчыны і рэстаўрацыі Міністэрства культуры.

«Вачыма Камарова...» — магілёўскі мастак піша карціны пра стары горад, якога няма

«Каб намаляваць стары Магілёў — трэба ўключыць фантазію», — кажа мастак Базыль Камароў. Сваімі карцінамі ён вяртае магілёўцам разбураны горад. У этнаграфічным музэі абласнога цэнтру адкрылася выстава майстра «Сьветлыя цені мінулага».

Пікет і гараж: пэнсіянэр супраць гарадзкой улады і ўказу прэзыдэнта

Абараняючы сваё патрабаваньне плаціць за электрычнасьць асобна ад гаражнага каапэратыву, магілёўскі пэнсіянэр Васіль Лявоненка падаў заяўку ў гарвыканкам на адзіночны пікет.

«Памяркоўнасьць мяне напружвае». Інвалід бяз ног жыве ў машыне і адмаўляецца ад сацыяльнага жыльля

«У мяне ад усіх слоў улады — „крэйзі хаўс“ у галаве». 57-гадовы Алег Бірукоў пяты дзень жыве на вуліцы: пад тэнтам каля свайго згарэлага дома. У мінулую суботу яго выпісалі са шпіталю пасьля ампутацыі другой нагі. Пасьля незьлічоных прыёмаў і ліставаньня з уладамі ён вырашыў, што цяпер умовы будзе ставіць ён.