Эмгек сиңирген артист, таланттуу комузчу Анара Эсенгулова 62 жашында каза тапты. Сөөгү 12-апрелде Балыкчыга коюлду. Көзү тирүүсүндө ал Эл артисти наамын алууну самап, ниети ишке ашпаган. Жакындан билгендер ал оор кайгыдан улам чыгармачыл жигери басаңдап, таланты ташыркап калганын эскеришет.
Акыркы сапарга узатуу зыйнатына Балыкчы мэриясынан, шаардык маданият үйүнүн кызматкерлери, өнөр адамдары жана жакындары катышкан. Жакындарынын айтымында, митинг-реквием уюштурулган эмес.
Эсенгулова жолдошу, дирижер Чолпонкул Райымкулов менен үч кызды тарбиялап өстүргөн.
Бир тууган инисинин аялы Жүрсүн Айыпова "Азаттыкка" курган маегинде, кайнежеси оор кайгыдан кийин чыгармачылык чөйрөдөн алыстап кеткенин айтып берди. Комузчу кенже кызынан ажырап, беш бир тууганын, жолдошун жоготкон.
"Үч кызынын кичүүсү Сейдана каза болгондон кийин эле эжем өзүнө келе албай, өзүн жоготуп койду. Көп өтпөй жездебиз да бул дүйнө менен кош айтышып кете берди. Жан дүйнөсү таза, аруу, баео Анара эжем эңшерилип эле калды. Мурдагыдай чоң сахнага чыгып, сынактарга, фестивалдарга да барбай калды. Биз буга абдан өкүнөбүз. Күйүтүнө чыдаган жок. Эжебиздин талантына таазим эткен жакын кишилер муну 12-апрелде коштошуу учурунда улам айтып жатышты".
1988-жылы туулган кичүү кызы Сейдана Райымкулова жети жыл мурун ак кан илдетине чалдыгып, ошондон көз жумган экен. Эки жылдан кийин эле жолдошу Чолпонкул Райымкулов 62 жашында акка моюн сунган.
"Үч жыл мурун жеке концерт койгонумда Анара келип катышып, комузда кол ойнотту. Мен ошондо абдан ыраазы болуп, жакшы сөздөрүмдү айткам. Бирок бир нече жыл мурун жоготкон кызы, күйөөсүнүн күйүтүнө чыдаган жок. Окуучум үчүн бул өтө оор болду. Тагдыр ошондой экен деп, бир топ акыл-насаатымды айттым эле. Чыйралышың керек, башты бийик көтөрүп, алдыга умтул деп жубаткам. Анарада бар талант көп кишиде жок. Күйүттө жүрүп, кыйналып жатканында "чыйрал" деп урушсам, "эже, мен чарчап калып атпаймынбы" деп эле жооп берип койчу эле. Анара өзү жылдыздуу, татынакай кыз эле. Элге да жагымдуу эле. Жаманчылык болгондо аны да көтөрө билүү керек экен", - деди маркумдун устаты, Кыргыз эл артисти Самара Токтакунова.
Анара Эсенгулова “Ысык-Көл баяны" күүсүнүн автору. Жумакадыр Каниметовдун “Ак-Мөөр” опера дастанында “Ак бугу” чыгармасын жогорку деңгээлде аткарган. Бир топ жыл “Акмарал” бий ансамблинде солист-комузчу, Абдылас Малдыбаев атындагы опера жана балет театрында оркестрдин солисти болуп эмгектенген.
Ал Мураталы Күрөңкеев атындагы музыкалык окуу жайында 15 жылдай кыргыз эл аспаптар бөлүмүндө комуздан сабак берген. Түгөлбай Сыдыкбеков атындагы фонддо координатор болуп иштеп, кыргыз комузун пропагандалап, чет өлкөлөрдө гастролдорго чыгып жүргөн.
"Анара "Акмарал" ансамблинде, андан кийин Опера жана балет театрында солист катары иштеп жүрдү. Өзү музыкант катары мыкты комузчу эле. Эже-сиңдидей мамиледе болдук, чеберчилигин өнүктүрүү үчүн үйгө алып келип, бир нече саат тынбай комуз чертип, тажрыйбасын арттырып жүрдүк. Өзү таланттуу болгону менен шашмалыгы бар эле. Мен дайыма шашпай ойно, залкар болосуң деп көп айттым. Мисалы, Карамолдо Орозовдун "Сынган бугу" деген күүсү бар, аны абдан салмактуу ойногон жакшы, ал эми бачым ойногон күүлөрдүн да мүнөзүн, табиятын тааный билип ойносоң ушунча жакшы чыгат. Экөөбүз комузда абдан көп ойнодук. Ал тургай Жапонияда бир ай кыдырып жүрдүк, Анара менен кошо башка да окуучуларымды алып баргам. Абдан чоң сый көрүп, чеберчилигибизди көрсөтүп кайткан элек. Композиторлук таланты да бар болгон үчүн "Ысык-Көл баянын" жазып, ал элдин мактоосуна татыды. Ийгиликке жете турган чоң музыкант эле, анын тез эле жашоодон өтүп кеткенине абдан ичим күйдү. Менин окуучуларымдын арасынан бир тобу өтүп кетти. Чыгармачылыкты жана талантты көтөрө билүү баарына эле бериле бербейт экен, бул чоң эмгек. Мындай адамдар өзүнө өзү сын көз караш менен карап, талапты күчтүү коюшу керек. Комузда кол ойнотуп отурганда кем дегенде 7-8 саат керектелет. Алдыга чыгат эле, бирок аны колдой турган адам жок болуп калды. Композитор Жумакадыр Каниметов "Ак бугу" күүсүн бергенде ийине жеткире ойногон. Ушунча чебер эле", -деп эскерди устаты Самара Токтакунова.
Анара Эсенгулова “Жаштар” сыйлыгынын, СССРдин эл артисти Самара Токтакунова атындагы эл аралык сыйлыктын лауреаты. “Түгөлбай ата” эл аралык коомунун “Кыргыз жылдыздары” медалынын ээси болгон.
"Эл артисти болом деген кыялын бакты"
Соңку 10 жылдан ашык убакыт Кыргызстан элинин ассамблеясынын курамына кирген “Түгөлбай ата” коомунун төрайымы кызматын аркалап жүргөн. Анын жанында жүрүп, өксүгүн, күйүтүн, ийгилиги менен кыялын жакындан билген ассамблеядагы кесиптеши Айнагүл Чолова мындайча эскерди:
"Жүрөгү токтоп калганын айтып, бизге кабар беришкенде абдан жаман абалда калдык. Буга чейин буту сынып, ден соолугу начарлап кеткен эле. Ушул жылдын башында эле Москвада жашаган тун кызы алып кетип, жакшы дарылатып келген. Алдыга койгон пландары көп эле. Кыргызстандагы канчалаган улуттардын арасынан таланттууларын чогултуп, комузчулар ансамблин түзсөм деп да жүрдү. Анан Эл артисти наамын алсам деп кыялданып жүрдү. “Бирок ал үчүн коомдук фонддо иштеген аздык кылат, филармонияда же окуу жайлардын биринде иштесем жолум ачыгырак болот эле” деген. Ассамблеяга келгенче музыкалык окуу жайда иштеген да. Кичүү кызы Сейдана татынакай, өзүнө окшоп таланттуу, ыр десе ырды, комуз десе комузду катырган кыз болчу. Ошо кызын жоготкондон кийин күйүтүнө чыдаган жок. Арман дүйнө экен, улам сүрөттөрүн карап, көзүмө жаш алып отурам. Мени курбу катары тутунуп, эже катары көрүп, бир тууган болуп калдык эле".
Келини Жүрсүн Айыпова эжесин ачык-айрым шар мүнөз адам катары эскерди.
"Эжебиз абдан шайыр, шар жүргөн адам эле. Баарын бетке айткан сапаттары менен өзгөчөлөнүп турчу. Анара эжебиз бир туугандарынан дагы ажырап калды. Бир туугандарынын күйүтү дагы эжебизди соолутуп койду көрүнөт. Жакында эле Балыкчыдагы Маданият үйүнө келип, сыйлык алып кеткен. Бишкекте небереси менен турчу. Абдан жакшы адам эле. Мен жаңы турмушка чыгып, бул үй-бүлөгө келин болуп келгенимде эжем улам бир өлкөнү кыдырып, талантын таанытып жүргөн маал экен. Ишин сүйгөн, талантты баалаган адам эле".
Анара Эсенгулова 1963-жылы Балыкчы шаарында төрөлгөн. 1970-жылы Жоомарт Бөкөнбаев атындагы мектепке 1-класска кабыл алынган. 1978-жылы Фрунзе шаарындагы Мураталы Күрөңкеев атындагы музыкалык-хореографиялык окуу жайына тапшырып, 1982-жылы ийгиликтүү аяктаган.
