Беларускі паэт мусіць пераймацца праблемамі сваёй краіны — так лічыць Анатоль Вярцінскі. Пра самае памятнае ў жыцьці творцы мы пагутарылі напярэдадні яго 85-годзьдзя.
У Менску прайшлі прэм’ерныя паказы дакумэнтальнага фільма «Суд над камунізмам». Чаму масквічы любяць фатаграфавацца з маскарадным Сталіным, а ў Беларусі да гэтай пары стаяць помнікі забойцам? Стваральнікі стужкі Кася Камоцкая і Віктар Корзун — гасьцямі перадачы.
Аздобленыя ім кнігі неаднойчы адзначаліся прызамі на кніжных конкурсах. Чаму ж сёньня ў Беларусі ілюстраваньнем кніг займаюцца аматары, а кнігарні літаральна заваленыя сумнеўнай з гледзішча мастацкага густу прадукцыяй? Госьцем перадачы — мастак Уладзімер Вішнеўскі.
Прэзэнтацыя новай кнігі Паліны Качатковай невыпадкова прайшла ў вёсцы Стаўры пад Воршай. На думку аўтаркі, нацыянальная культура павінна больш актыўна праяўляць сябе менавіта на беларуска-расейскім памежжы. Сёньня пісьменьніца — госьцяй перадачы.
Пакуль у сацсетках ідзе слоўная вайна зь лектарам БДУ, які абразьліва выказаўся пра Рыгора Барадуліна, музыка Сяржук Доўгушаў з аднадумцамі рыхтуюць да выданьня альбом вушацкіх песьняў. Пра «Падарунак для Барадуліна» мы і пагутарылі з каардынатарам праекту.
Выйшла ў сьвет «Гісторыя сярэднявечнай Эўропы V—ХV ст.» Алега Трусава, дзе падзеі, што адбываліся на вялізнай тэрыторыі ад Партугаліі да Паволжа, упершыню разглядаюцца зь беларускіх пазыцый. Аўтар кнігі — госьцем перадачы.
У эпоху чытацкае крызы кнігі гэтага пісьменьніка расхопліваюцца ў кнігарнях, а для іх прэзэнтацый выбіраюцца ўсё больш прасторныя залі. У чым сакрэт посьпеху творцы, і пра што яго новы раман «Возера радасьці»? Госьцем перадачы — Віктар Марціновіч.
Яна грае на сямі музычных інстумэнтах, у тым ліку на дудзе, піша вершы і музыку, выконвае ўласныя песьні, пераплятае старыя кнігі, зьяўляецца тварам мадэльнай агенцыі. Госьцяй перадачы — мастачка «шырокага профілю» Кацярына Ваданосава.
Апошнім часам ён выступае пераважна ў лесе, дзе канцэрты не рэглямэнтуюцца ідэалягічнымі аддзеламі. Ён вандруе па краіне ад Гомеля, у якім прапісаны, да Талькі, дзе штогод ладзіцца лясны Талькаўскі фэст. Госьцем перадачы — аўтар і выканаўца Андрэй Мельнікаў.
Зорны час часопісу «Полымя» — 1986-2002 гады, калі ягоным рэдактарам быў Сяргей Законьнікаў. А як пачуваюцца літаратурныя часопісы пад кантролем прыўладнага Саюзу пісьменьнікаў? Пра гэтаі іншае — у гутарцы з паэтам, якому 16 верасьня спаўняецца 70 гадоў.
Днямі выходзіць у сьвет альбом-каталёг «Пагоні» — вынік 25-гадовай дзейнасьці сяброў аб’яднаньня. Як ставіцца да яго афіцыйны Саюз мастакоў, і чаму «пагонічы» адмовіліся ад дзяржаўных ўзнагародаў? Госьцем перадачы — старшыня суполкі Генадзь Драздоў.
Зь пісьменьніцай, экс-старшынёй Саюзу пісьменьнікаў Вольгай Іпатавай мы сустракаемся цяпер толькі ўлетку, калі яна прыяжджае з Канады, дзе апошнім часам жыве. Сустрэліся і сёлета, паўспаміналі, пагаварылі пра набалелае.
У «Беларускім кнігазборы» выйшла «Выбранае» пісьменьніка-дысыдэнта Алеся Наўроцкага. Госьцем перадачы — укладальнік кнігі Віктар Жыбуль.
Кананізаваны РПЦ Аляксандар Неўскі быў верным васалам Залатой Арды і жорстка распраўляўся з суайчыньнікамі, якія не хацелі плаціць манголам даніну. Ці ведаюць пра гэта жыхары Віцебску, дзе расейскаму князю нядаўна ўсталявалі помнік?
Пры старажытнай Каложы ў Горадні адчынілася бібліятэка імя Ларысы Геніюш. Кім ёсьць знакамітая паэтка для праваслаўнай царквы? Госьцем перадачы — настаяцель храма протаярэй Аляксандар Балоньнікаў.
Яна напісала выдатныя кнігі, адна зь якіх была адзначаная Дзяржаўнай прэміяй Беларусі. Стварыла музэй свайго ўлюбёнага паэта Максіма Багдановіча. Яна аберагае сваю самоту, але па-ранейшаму ня мірыцца зь невуцтвам чыноўнікаў. Госьцяй перадачы — гарадзенская пісьменьніца Данута Бічэль.
Упершыню ў Беларусі ствараецца парк мініятурных старажытных замкаў. Як з дапамогай 3-D тэхналёгій аднавіць помнікі архітэктуры эпохі ВКЛ? Госьцем перадачы — старшыня фонду «Краіна замкаў», ініцыятар праекту Алесь Варыкіш.
Госьцем перадачы — пісьменьнік Сяргей Вераціла, які ў родным пасёлку змушаны быў перакваліфікавацца ў сацыяльнага работніка.
Сьпеўныя сходы ў Менску зьбіраюць больш людзей, чым палітычныя кангрэсы. Ці то людзям надакучылі безвыніковыя апазыцыйныя акцыі, ці то ўсе хочуць сьпяваць песьні на роднай мове. Госьцем перадачы — адзін з арганізатараў сходаў Сяргей Доўгушаў.
Уладзімеру Някляеву — 70. Для пісьменьніка і палітыка век зусім не пэнсійны. Як захаваць сяброў у літаратуры і палітыцы, якой мусіць быць паэзія ў эпоху відовішчаў, і чаму беларускія чыноўнікі за дзяржавай ня бачаць Айчыны? Юбіляр — госьцем перадачы.
28 песьняў на вершы Яўгеніі Янішчыц склалі новы альбом Тацьцяны Беланогай «Матылёк». Чым актуальная паэтка, жыцьцёвы шлях якой трагічна абарваўся дваццаць восем гадоў таму?
28 чэрвеня, 74 гады таму, у Маскве загінуў Янка Купала. Да гэтай пары ягоная сьмерць — таямніца, якой усур’ёз ніхто так і ня браўся разгадаць. Сваю вэрсію сьмерці народнага песьняра мае паэт Уладзімер Някляеў. Перадача з архіву Свабоды.
Выйшла ў сьвет кніга пра Эльжбету Смулэк — першага амбасадара Польшчы ў незалежнай Беларусі і пажыцьцёвага пасла беларушчыны ў Варшаве. Аўтар кнігі Валер Каліноўскі — госьцем перадачы.
Кніга Насты Кудасавай «Маё невымаўля» напоўненая залацінкамі новых словаў, як акварыюм залатымі рыбкамі: нізкімныя ночы, ехаць чалавекаспынам, у вачах сабакі невыгаўкны сьвет
Пасьля пяці кніг па-расейску ён прынцыпова перайшоў на беларускую мову, назваўшы свой моўны ўчынак «Вяртаньнем на радзіму». Анатоль Санаценка, пісьменьнік і рэдактар «Бабруйскага кур’ера» — госьцем перадачы.
Ён першым у беларускай літаратуры напісаў гістарычныя раманы пра стварэньне БНР і БССР, дзе бальшавіцкія дзеячы выглядалі далёка не героямі. Госьцем перадачы — пісьменьнік Генрых Далідовіч, якому 1 чэрвеня споўнілася 70.
Майстар Лазар Богша ў 1161 годзе заклаў у памеры створанага ім крыжа сакральныя лічбы. Чаму пра іх забыліся ў 90-я, калі рабілі копію сьвятыні? Гісторык Сяргей Тарасаў вызначыў сапраўдныя памеры Крыжа Эўфрасіньні Полацкай.
Чаму беларускае кнігавыданьне выглядае блякла на тле кнігавыданьня ўкраінскага? Чаму раман на беларускую тэматыку стаў бэстсэлерам у Польшчы і ва Ўкраіне, але застаецца невядомым беларускаму чытачу?
Ці здольныя на моўны ўчынак — валявы акт дзеля мовы — першы прэзыдэнт Беларусі, першы нобэлеўскі ляўрэат і ўласна беларускі народ?
Прафэсар Арнольд Макмілін зь Лёндану аўтар шматлікіх беларусазнаўчых дасьледаваньняў, а неўзабаве выйдзе яго кніга пра маладую беларускую паэзію пад назвай «Рунь»
Купалаўскі тэатар упершыню зьвярнуўся да творчасьці Максіма Гарэцкага — у пастаноўцы Мікалая Пінігіна можна паглядзець «Дзьве душы». Пра тое, як ствараўся спэктакль, мы пагутарылі з аўтарамі сцэнічнай вэрсіі знакамітай аповесьці.
Радзіма Эдуарда Акуліна — у чарнобыльскай зоне. Там ядуць чарнобыльскія грыбы, мыюцца ў чарнобыльскіх лазьнях і будуюць лецішчы з чарнобыльскіх хатаў. Чаму ўсё гэта называецца «філязофіяй выжываньня» — у гутарцы з паэтам і бардам.
Пісьменьніку Алесю Аркушу забаранілі прэзэнтаваць кнігу «Захоп Беларусі марсіянамі» ў яго родным горадзе Жодзіне.
Выдавецтва «Лімарыюс» выдала мэмуары Міхаіла Мураўёва, якога найбольш ведалі па мянушцы «Вешальнік». Чым беларускаму чытачу могуць быць цікавыя ўспаміны ката? Адказвае ўкладальнік кнігі Аляксандар Фядута.
Свае штомесячныя спэктаклі «Арт. С» ладзіць у сталічнай бібліятэцы імя Цёткі, за дзесяць гадоў там выступілі больш за 200 сучасных творцаў. Паэтычны тэатар — наколькі гэта дзейсны спосаб папулярызацыі паэзіі ў сучасным сьвеце?
Пра спробу стварэньня беларускага ўраду пад нямецкай акупацыяй, Другі ўсебеларускі кангрэс і супрацьстаяньне БЦР і БНР на эміграцыі гутарым з Алегам Гардзіенкам, аўтарам кнігі «Беларуская Цэнтральная Рада: стварэньне, дзейнасьць, заняпад (1943–1995)».
Прапануем з архіваў Свабоды "Вольную студыю" з Нілам Гілевічам. Тут поўная аўдыёвэрсія размовы.
Народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч выдаў свой збор твораў уласным коштам. Дваццаць тры тамы паэзіі, прозы, публіцыстыкі, перакладаў са славянскіх літаратур.
Гісторык Анатоль Сідарэвіч распачаў працу над энцыкляпэдый Беларускай Народнай Рэспублікі, куды павінны ўвайсьці жыцьцяпісы ўсіх яе дзеячоў.
Гісторык Сяргей Тарасаў лічыць, што Крыж Эўфрасіньні Полацкай цэлы і знаходзіцца ў падмаскоўным Сергіевым Пасадзе: «Мае дасьледаваньні і лёгіка падзеяў прыводзяць менавіта туды».
Аўтарскую анталёгію Лявона Баршчэўскага «І боль, і прыгажосьць» склалі творы 100 паэтаў сьвету, якія пісалі на трыццаці двух мовах — ад Сапфо і Катула да нашых сучасьнікаў Дзьмітра Паўлычкі і Томаса Вянцлавы. Перакладчык-паліглёт — госьцем перадачы.
60 гадоў таму ў Беластоку пачала выдавацца беларуская газэта «Ніва». Зьмяняліся пакаленьні журналістаў, але тыднёвік заўсёды быў папулярным сярод беларусаў Беласточчыны.
«Ня меч і шчыт бароняць мову, а — дасканалы твор». Гэты верш польскага клясыка Цыпрыяна Норвіда актуальны і для Беларусі. Што думае ягоны перакладчык пра ступень абароненасьці беларускай мовы — юрыдычнымі законамі і шэдэўрамі, напісанымі на ёй?
У Менску, ва ўкраінскай амбасадзе адчынілася выстава «З Украінай у сэрцы» паводле пленэру беларускіх і ўкраінскіх мастакоў, які прайшоў на Данеччыне, у зоне АТА. Госьцем перадачы — адзін з арганізатараў пленэру Алесь Пушкін.
Гэтаму мастаку замаўлялі эксьлібрысы Ларыса Геніюш і Ўладзімер Караткевіч. Ён у 1991 годзе стварыў эталён дзяржаўнага сьцягу Рэспублікі Беларусь. Госьцем перадачы — Мікола Купава, які днямі адзначыў сваё 70-годзьдзе.
У сьвет выйшаў новы зборнік паэзіі Рыгора Барадуліна «Каб аднойчы», праілюстраваны здымкамі амэрыканскага фотамастака Джона Кунстадтэра. Трэці аўтар праекту — сьпявак і музыка Алесь Камоцкі — госьцем перадачы.
Выйшла новая кніга Генадзя Сагановіча «Грунвальд у беларускай гісторыі: спроба разбору палітычнага міту». Чаму для стварэньня нацыянальнага міту больш падыходзіць бітва пад Воршай?
Што ёсьць бясспрэчным злом для сучаснай Заходняй Эўропы? Чаго імкнуцца туды мігранты, і сымбалем чаго зьяўляецца для іх сьмецьцевы кантэйнэр? Пра ўсё гэта — у рамане Славаміра Адамовіча «Цана Эўропы, альбо Гісторыі Вільмана».
Вынікі году і навагоднія ўспаміны ад першага кіраўніка незалежнай Беларусі Станіслава Шушкевіча.
Сёлетняга Нобэлеўскага ляўрэата па літаратуры ў свой час не прынялі ў Саюз пісьменьнікаў БССР. Што было прычынай адмовы? Госьцем перадачы — літаратуразнаўца і перакладчык Ціхан Чарнякевіч, які зазірнуў у архівы Саюзу беларускіх пісьменьнікаў.
Загрузіць яшчэ
