Пяцікніжжа Свабоды

Анатоль Івашчанка — пра фіналістаў прэміі імя Ежы Гедройца

Неперадузятым вокам зірнуць на іх шанцы ў атрыманьні самай каштоўнай (у грашовым эквіваленце) прэміі ў гісторыі беларускай літаратуры паспрабаваў паэт, кандыдат філялягічных навук Анатоль Івашчанка.

Тацяна Барысік – пра гэпі-энд па-беларуску

Які ён, гэпі-энд для беларуса? Фальклёр сучасны і ня вельмі падказвае: гэпі-энд для нашага суайчыньніка магчымы ў выпадку, калі багата мышэй ляснула, калі хата згарэла, калі ў суседа карова здохла або калі ён проста зблытаў божы дар зь яешняй. Ці ёсьць яшчэ варыянты – паспрабавала адшукаць у кнігах Тацяна Барысік.

Анатоль Івашчанка — пра намінантаў на прэмію «Гліняны Вялес»

Блізу месяцу застаецца да абвяшчэньня сёлетняга пераможцы літаратурнай прэміі «Гліняны Вялес». Паэт і загадчык аддзелу крытыкі часопіса «Дзеяслоў» Анатоль Івашчанка паспрабаваў вызначыць, за што кожная зь пяці намінаванаваных кніг вартая прэміі.

Яраш Малішэўскі — пра тлустае пяцікніжжа

Якое ж сьвята ў Беларусі, калі сярод ягоных удзельнікаў няма парсючка? Што праўда, гэты жаданы сябра — не пры стале, а на ім. Выгадаваны, падрыхтаваны… Вось і «Тлустае пяцікніжжа» акурат на гэтую, не абы-якую беларусу, тэму. Дзе звычайнае й дзівоснае, сьмешнае ды трагічнае. Як і ўва ўсім нашым жыцьці. Жарты жартамі, а бяз скварачкі беларусу пражыць… дужа цяжка. Сонцаварот не адбываецца бяз шынкі, сала й кумпякоў, безь вяндліны й паляндвіцы… Сьвяткуйма!

Аксана Спрынчан — пра Калядны белліт

Яраш Малішэўскі — пра найлепшыя літаратурныя малітвы

Аксана Спрынчан — пра найлепшыя літаратурныя споведзі

Сапраўдны твор — гэта заўжды споведзь аўтара перад чытачом. Перадкалядныя дні — самы час для кніг, жанравае вызначэньне якіх — споведзь, супадае з назовам адной зь сямі таямніцаў хрысьціянскае веры. Аксана Спрынчан — пра найлепшыя літаратурныя споведзі.

Паліна Масьлянкова — пра маляванкі беларускія

Такі жанр дзіцячых кніжак па-беларуску ня часта сустрэнеш на паліцах кнігарняў. Беларусы нават пакуль яе вызначыліся, як называць кніжкі для маленькіх мастакоў: ці то маляванкамі, ці то фарбаванкамі, ці то размалёўкамі.

Ганна Янкута — пра найлепшыя замежныя анталёгіі беларускай літаратуры

Беларускай літаратурай цікавяцца ў сьвеце. Пра тое сьведчыць цэлы шэраг анталёгій, якія выдадзеныя апошнім часам у суседніх і ня толькі краінах. Перакладчыца і адна са стваральнікаў інтэрнэт-часопіса перакладной літаратуры "prajdzisvet«Ганна Янкута — пра тое, чым карысныя для беларусаў замежныя анталёгіі айчыннага прыгожага пісьменства.

Яраш Малішэўскі – што пачытаць пра Слуцкі збройны чын

Тацяна Барысік — пра кніжныя прагулянкі па малой бацькаўшчыне

Што ні хата — то толк, што ні вёска — то звычай. У слушнасьці гэтай прымаўкі я цалкам пераканалася, калі адшукала кніжкі, прысьвечаныя самабытнасьці маленькіх куточкаў Беларусі.

Андрэй Расінскі – пра 5 кніг на адзін пракляты сюжэт

Тацяна Барысік – пра падарожжы ў прасторы і часе

Яраш Малішэўскі – што пачытаць пра Вільню

Найлепшыя кнігі пра гульні

Людзі зь дзяцінства гуляюць у гульні, і нічога не зьмяняецца, калі яны сталеюць. Нават калі яны становяцца пісьменьнікамі, то ўступаюць у гульню з выдаўцом, чытачамі, літаратурнымі героямі. Вось жа пяцікніжжа найлепшых кніг пра гульні ад Паліны Масьлянковай.

Аксана Спрынчан – пра замовы “ад усяго”

Андрэй Расінскі — пра 5 кніг, патрэбных сёньняшняй Беларусі

Сярод кніг, жыцьцёва неабходных сёньняшняй Беларусі, маюцца кнігі няствораныя й неперакладзеныя. Кнігі, зь якімі краіна можа быць зусім іншай. Культуроляг Андрэй Расінскі спрабуе акрэсьліць іхнія тэмы, сюжэты, структуру, папярэднікаў дый чытачоў.

Тацяна Барысік – пра камфорт і дабрабыт у беларускай літаратуры

Андрэй Расінскі – пра недапісаныя кнігі

Ганна Янкута – пра беларускага Чэслава Мілаша

Перш чым пачаць расказваць пра кожную кнігу беларускага збору твораў Чэслава Мілаша, чый 100-гадовы юбілей адзначаюць сёлета чытачы з усяго сьвету, нельга не захапіцца афармленьнем гэтых тамоў. Няма сумневаў, што гэта чатыры самыя якасныя выданьні мастацкай літаратуры па-беларуску, выданьні, якія неверагодна прыемна трымаць у руках. Зрэшты, любыя такія сьцьверджаньні могуць падацца галаслоўнымі, пакуль чытач ня возьме кнігу ў рукі сам. І чатырохтомнік Мілаша варты таго, каб зазірнуць у кнігарню і хаця б патрымаць яго ў руках.

Яраш Малішэўскі — што пачытаць пра бітву пад Воршай

Трыюмф беларускай зброі на Крапівінскім полі за 5 кілямэтраў ад Воршы ў адной з найбуйнейшых бітваў на тэрыторыі Эўропы пачатку 16-га стагодзьдзя не ўвасоблены ў нацыянальным кінематографе. Ствараць батальныя сцэны перамогі войскаў ВКЛ над маскоўскімі захопнікамі не дазваляла ідэалёгія пашаны да «старэйшага брата». Па гэтай жа прычыне ня створана і безьлічы захапляльных беларускіх гістарычных раманаў. І ў

Аксана Спрынчан — пра самую сьпеўную паэзію

Хто з нас ня ведае, што беларуская мова адна з наймілагучнейшых у сьвеце? Хто засумняецца, што яна паэтычная? Таму і нядзіўна, што беларускія вершы былі, ёсьць альбо будуць песьнямі. Сьпеўныя паэтычныя кнігі, у якіх ёсьць песьні, любімыя беларускім народам, альбо вершы — патэнцыйныя песьні, складаюць сёньняшняе пяцікніжжа.

Анатоль Івашчанка — пра турэмнае пяцікніжжа Паўла Севярынца

На сёньня Павал Севярынец — аўтар пяці кнігаў (калі не лічыць перавыданьняў і суаўтарскіх прац). Цяперака, выпраўляючыся падымаць сельскую гаспадарку Пружаншчыны, Севярынец мае задуму напісаць новую кнігу.

Яраш Малішэўскі – пра кніжнае ВКЛ

Перамогі над ваяўнічымі суседзямі і росквіт дойлідства, веліч духу мысьляроў і дэмакратызм дзяржаўных законаў, шматтысячныя бібліятэчныя зборы і мастацкія галярэі, тэатры ў кожным палацы і спадкаемныя гонар і годнасьць іх валадароў, рупная штодзённая дбайнасьць пра гаспадарку й дастатак дзяцей і безупынная весялосьць сьвяточных ігрышчаў – усё гэта жыцьцё ў ВКЛ, Вялікім Княстве Літоўскім, былой вялікай дзяржаве нашых продкаў, якая ацалела толькі на старонках кніг.

Ганна Янкута – пра найлепшыя дэбюты-2011

Андрэй Расінскі - 5 біяграфій

Сярод кнігаў адмысловую ролю здаўна займалі біяграфіі. Займальныя біяграфічныя кнігі былі падручнікамі жыцьця й асэнсаваньнем мінулага. Я назаву пяць беларускіх біяграфій -- пяць іхніх тыпаў -- яны зьмяняліся ў часе й самі зьмянялі час.

Анатоль Івашчанка – пра актульныя аўтарскія энцыкляпэдыі

Яраш Малішэўскі – пра найлепшыя чытанкі пра Грунвальд

Гонар за продкаў, радзіму і сябе паўстае ў душы, калі даведваесься пра слаўную сярэднявечную перамогу пад Грунвальдам. І калі вы яшчэ самі ня ведаеце пра яе і нічога не расказвалі сваім дзецям, то летнія вакацыі – самы час папоўніць скарбонку і ведаў пра гісторыю краіны і падвысіць пачуцьцё нацыянальнай годнасьці. Яраш Малішэўскі – пра найлепшыя чытанкі пра Грунвальд.

Тацяна Барысік — пра казачны сьвет для ўсіх

У старажытныя часы казкі прызначаліся для дарослых, яны перадавалі жыцьцёвы досьвед продкаў, тлумачылі пабудову сьвету. А жанрам пераважна дзіцячай літаратуры зрабіліся намнога пазьней. Ці існуюць у сучасным сьвеце беларускія казкі, здольныя заваражыць сваёй мудрасьцю ды стацца добраю падказкаю для маленькіх і сталых адначасова? Ці можна адшукаць на кніжных паліцах чароўныя гісторыі і міты, якія добра пачытаць услых дарослымі і дзецьмі на сямейных летніх вакацыях? Тацяна Барысік — пра казачны сьвет для ўсіх.

Аксана Спрынчан — пра купальскую эротыку, эстэтыку і энэргетыку

Мой улюбёны прынцып — прынцып трох «Э»: усё ў жыцьці павінна быць эратычна, эстэтычна і энэргетычна. Сьвята гэтага прынцыпу, безумоўна, Купальле. А таму сёньня пяцікніжжа купальскай эротыкі, эстэтыкі і энэргетычнасьці, безь якой немагчыма ўявіць Беларусь. Нездарма ж Уладзімер Караткевіч у вершы «На Беларусі Бог жыве» напісаў свой сьвяточны радок «купальская наша зямля». Паспрабуйце назваць нашую зямлю іншым сьвятам

Яраш Малішэўскі – пра крык у беларускай літаратуры

Ян Максімюк прапануе чытанкі на лета

Аксана Спрынчан – пра вінныя кнігі беларускай літаратуры

Ганна Янкута — пра краіны Ўсходу ў беларускай літаратуры

Сочачы за падзеямі ў арабскім сьвеце, напэўна, многія праводзілі паралелі паміж краінамі гэтага рэгіёну і Беларусьсю. Здаецца, Усход далёкі ад нас і геаграфічна, і мэнтальна, аднак склалася так, што ў палітычным пляне ён апынуўся нашым блізкім суседам, і падзеі апошніх месяцаў толькі пацьвярджаюць гэтую думку. А якімі вачыма глядзелі (і глядзяць) на краіны Ўсходу беларускія пісьменьнікі? Пра гэта сёньняшні агляд «Пяцікніжжа».

Паліна Масьлянкова — пра кнігі з чужыны

Якой бачыцца Радзіма з чужыны? Калі немагчыма вярнуцца, прайсьціся па знаёмых мясьцінах, наведаць улюбёныя куткі, то даводзіцца вяртацца на Радзіму ў думках-летуценьнях, ствараць яе вобраз у мастацтве. Вось і цяпер настаў час, які штурхае творцаў зь небясьпечнай для жыцьця і працы Беларусі шукаць прытулку ў замежжы. Радзіма і чужына, маці і мачаха паэтаў-вандроўнікаў і пісьменьнікаў-выгнаньнікаў — вось тэма чарговага пяцікніжжа выкладчыцы беларускай мовы і літаратуры Паліны Масьлянковай.

Тацяна Барысік — пра суіцыд у беларускай літаратуры

Лічыце тэму неактуальнай? Мушу нагадаць, што ў сумным рэйтынгу самазабойстваў Беларусь адна з лідэраў. Змрочнай, недатычнай да вас асабіста? Тады — вы непапраўны аптыміст. А аптымісту журба ды змрок тым болей не зашкодзяць. Наадварот гэтыя выдатныя творы дапамогуць вам зразумець, як пераканаць пэсымістаў зрабіць выбар на карысьць жыцьця.

Валярына Кустава — пра пяць любімых кніг Уладзімера Някляева

Як ні круці — Някляеў найперш паэт, паэт ва ўсім, што ён робіць, што рабіў, што палёсіць яшчэ яму зрабіць… І ў прозе, і ў жыцьці, і ў палітыцы, і ў каханьні… І жыве ён паводле самім жа напісанага: «А вершы пішуць, як жывуць, як дыхаюць, як паміраюць…». У цяперашніх варунках не праміну дадаць: дай Божа — каб усё ж, як пішаш, жыць…

Ганна Янкута – пра Чарнобыль у беларускай літаратуры

Аксана Спрынчан — пра велікодныя творы ў беларускай літаратуры

Вялікдзень — адно з найвялікшых сьвятаў беларусаў — сьвята ўваскрэсеньня ўкрыжаванага Хрыста. Нядзіўна, што яно сымбалічна параўноўваецца зь лёсам «укрыжаванай» Беларусі, надае сілы ў ейнае ўваскрэсеньне і адраджэньне. Аксана Спрынчан — пра велікодныя творы ў беларускай літаратуры.

Аляксандр Фядута – пра кнігі, якіх яму не хапала ў “амэрыканцы”

Яраш Малішэўскі — пра маўчаньне беларусаў у люстэрку нацыянальнай літаратуры

Беларусы — маўклівы народ. Ён лішняга на людзях ня скажа: ні пра сябе, ні пра бліжніх, ні пра начальства, ні пра законы ў краіне, дакладней, беззаконьне. Славутае куляшоўскае «Цьвёрда трымаўся юнак на дапросе, тоячы словы і думкі свае» — гэта пра нацыянальную рысу характару, а не пра нейкія там вайсковыя таямніцы. А хто яшчэ з беларускіх літаратараў і ў якіх творах распавёў пра маўклівы характар народа, высьвятляў Яраш Малішэўскі.

Ганна Янкута – пра Японію ў беларускай літаратуры

Далёкіх геаграфічна Беларусь і Японію параднілі атамныя катастрофы. А ці вабіла беларускіх пісьменьнікаў краіна ўзыходзячага сонца да Херасімы з Нагакай, Чарнобылю і Фукусімы? Наша экспэртка Ганна Янкута – пра японскае пяцікніжжа ў айчыннай літаратуры.

Андрэй Расінскі пра 5 кніг да Дня Волі

Дзень Волі прынёс Беларусі волю, хаця краіна дасюль увязьненая. Дзень Волі сарваў ланцугі, хаця рабскія сьцені дасюль пагражаюць нам ланцугамі. Дзень Волі — глыток сьвежага паветра, хаця тэлеэкран зьніякавела рэклямуе «стабільнае паветра» магілы.

Анатоль Івашчанка — пра найлепшыя кнігі пра беларускія таямніцы

Гісторыю, як вядома, пішуць пераможцы. Беларусам, якім некалькі стагодзьдзяў давялося існаваць у статусе пераможаных, відаць, яшчэ доўга прадзірацца і праз розныя каляніяльныя міты ды фальсыфікацыі ў пошуку сваёй праўды, і праз уласныя шматлікія інтэрпрэтацыі-перапісваньні гістарычных падзеяў ды вычынаў.

Аксана Спрынчан — пра творы, героі якіх зьведалі вязьніцу

Літаратура і турма ідуць у беларускай гісторыі поруч ва ўсе часы, не забываючыся адна пра адну, а каб і хацелі пісьменьнікі забыцца пра вязьніцу, то то вязьніца надагае ім, хто насамрэч, валадарыць тут душамі творцаў. Але й сюжэты падкідвае. Аксана Спрынчан — пра творы, героі якіх зьведалі вязьніцу.

Тацяна Барысік — пра кнігі, якія дапамагаюць гадаваць дзяцей па-беларуску

Яраш Малішэўскі — пра кнігі, напісаныя ці задуманыя ў вязьніцы

Вязень турмы КДБ Павал Севярынец, па некаторых зьвестках, піша раман. Нядаўна пераведзены адтуль пад хатні арышт Уладзімер Някляеў таксама нешта пісаў у вязьніцы, але нічога да чытачоў пакуль не дайшло. Пачакаем. І пачытаем іншых айчынных вязьняў-пісьменьнікаў. Выбраць іх дапамагае Яраш Малішэўскі.

Паліна Масьлянкова – пра літаратурных гераінь нашага часу

Беларуская літаратура да апошняй пары была не такая ужо багатая на жаночыя вобразы. Эўфрасіньня Полацкая, Барбара Радзівіл, Паўлінка… А жыцьцё нам падкідвае новыя вобраз, і хто ведае, можа, ужо рыхтуюцца да публікацыі творы пра сапраўдных гераінь нашага часу – Ірыну Халіп, Натальлю Радзіну, Насту Палажанку. А пакуль тое выкладчыца беларускай мовы і літаратуры Паліна Масьлянкова прапануе кнігі пра іншых літаратурных гераінь нашага часу.

Ганна Янкута — пра кніжныя сэрыялы

Зьбіраць у хатняй бібліятэцы найлепшыя беларускія кнігі цяпер імкнуцца многія. Наш экспэрт Ганна Янкута вырашыла дапамагчы з’арыентавацца ў выданьнях і прапануе запоўніць палічкі сэрыяламі.