بلاګونه

وایي چې موسیقي د روح غذا ده، اودا روحونه دي چې له یو بل سره خوښیږي او ګډیږي. هم دغه شان سندغاړي او فنکاران د ټولنې روحونه دي، دا د ټولنې ښایست دی، او ستا د ټولنې د جوړخت هغه برخه ده چې ته پرې ښایسته ښکارې، نو باید چې ډیر خیال یي وشي.

په پېښور کې ملګرو او د ژبې مینه والو د استاد خیال محمد په ویاړ د خیال اونۍ ولمانځله، د هغه تاج پوشي يې وکړه، د لر او بر پښتنو دا وښوده چې دوی یو دي درد یي هم یو دی او ویاړ یې هم. افغانستان ورته خپل سوغات راوړل چې دوی هم د دغو ښایستو خلکو قدردان دي، او ولې به نه وي چې هم دغه یو څو تنه دي چې له کړاوه ډکې په دې خاوره د مینې سندرې وایي.

سترګې د مینو دې ړندې نشي .... مینې ستا ډیوې دې چرې مړې نشي

سندرغاړي او فنکاران د ټولنې سترګې دي او هغه هم له ښایست او ښکلا ډکې، او باید دا سترګې بل طرف کږې نشي.

چې یې نوم خیال وي او تل یي د مینې سندرې ویلي وي نو باید چې ډیر خیال یې وشي. په ټوله نړۍ کې سندرغاړي د یو هېواد پیژندګلو وي،د ولسونو اتلان وي، او ډیر یي مینه وال وي.

د پښتنو مثال نن سبا د خیال محمد استاد د هغې سندرې دی چې وایي

هر یو ګل دې پاڼې پاڼې ـــ نشته ساه یوه غوټۍ کې

هنر مند په یوه ټولنه کې لکه په مثال د پسرلي هم وي، او باید چې دغه موسم بدل نشي، او نه دغه د دوو ورځو پسرلی وي، دا باید دې ته پرېښودل شي، چې غوټۍ پکې ګلان شي، او دغه ګلان سره د خوشبویانو خوندي وساتل شي. کله چې په یوه ټولنه کې سندرغاړي او فنکاران خوندې پاتې نشول نو دغه ټولنه به ماتیږي او لکه د ګل به مړاوې کیږي.

جنګونو وهلې د پښتنو ټولنه سندره غواړي، دا سندره چې استادخیال محمد ،سردار علي ټکر ، ناشناس، قمر ګلې ، احمد خان ، شاه ولي ، هارون باچا او اوس یي ګڼ ځوانان او پیغلې وایي باید چې ډېر قدر او خیال یې وشي.

دا هغه خلک دي چې که یو طرفته د ټولنې د خوشالیو سبب دي نو بلخوا د ټولنې ژوندی عکس هم دي، د یو فنکار ژوند ښیي چې دغه ټولنه څومره ژوندۍ ده.

د فنکار سترګې د ټولنې د وجود سترګې دي،باید د مینې او خیاله ډکې سترګې ړندې نشي او نه دغه ډیوې چرې مړې شي.

خبر دی چې پېښور کې چارواکو شربت ګله نېولې ده. شریت ګله د خپلو ځلېدونکیو شنو سترګو د یو انځور له وجې په ګړده نړۍ کې زیات شهرت ترلاسه کړی و، خو پاکستان هغه هم په ارامه پرېنښوده. له دې اندازه لګېدلی شي چې پاکستان له افغانانو او افغانستان سره څومره مینه لري؟

زه دلته په اروپا کې اوسېږم، یوازې شپږ کاله مې تېر شوي، زه د کډوال په حیث هم دلته نه یم راغلی، خو زما ماشومانو ته یې د اوږدې مودې وېزه ورکړې چې په ختمېدو به یې شهریت هم ورکړي. زه په خپله او مېرمن مې د دې باوجود چې په امریکا کې نه اوسو خو موږ ته یې د ګرین کارتونو په راکولو شنه څراغونه ښکاره کړي چې دلته هم راتلی شئ.

دا یوازې زما کیسه نه ده، داسې په لکونو پښتانه او افغانان په ګړده نړۍ کې شته چې له یوڅو کلونو تېرولو پس ورته ځايي حکومتونو شهریت ورکړی او دا خلک یې خپل کړي دي. خو په پاکستان کې شربت ګلې او نورو کډوالو له دېرشو زیات کلونه تېر کړل، خو لا هم پردي دي.

هوښیار پردي هم غاړېباسي - کمعقل خپل پردي کوي ژړاراځینه

شربت ګله په پېښور کې ماشومه لویه شوه. په دې ښار کې یې غربت ولیده، تودې سړې یې وګاللې، همدلته یې پیغلتوب وکړ، ځوانه شوه، مشهوره شوه، واده یې وکړ او د بچو مور شوه خو د شنو سترګو دغه مېرمن بیا هم د پاکستان په سترګو کې ونه ځلېده او ونیول شوه.

شربت ګله او نور افغان ګلونه د پاکستان د شهریت وږې نه دي، خو په پېښور مین دي. ښکلی پېښور اوس د پاکستان په نقشه کې دی، خو له دې ښاره د پښتنو او افغانانو بېلول اوبه په ډانګ بېلول دي. که شربت ګلې یا کوم بل افغان شناختي کارت اخیستی هم وي نو یوازې د دې لپاره چې په خپلې خوارۍ مزدورۍ ګټلو پیسو یا د چا لخوا د مرسته شویو روپیو ټکو په بدل کې ځان ته یوه جونګړه جوړه کړي چې بغیر له اسنادونو ممکن نه دی.

زه دلته په پراګ کې هغه بله ورځ د کورونو د سامان یوې لویې مغازې ته ولاړم، هلته مې قالینونه هم پکې ولیدل، تر ټولو قیمتي قالینونه پکې د پاکستان وو. ما په پېښور کې وخت تېر کړی، د خراسان کېمپ، د اټک د کډوالو کورونه او په پېښور کې د قالینونو مارکیټونه مې لیدلي چې افغان کاریګر پکې قالینونه جوړوي او بیا همدغه قالینونه نړیوال مارکیټ ته ځي او د پاکستان نوم پرې لیکل کېږي.

یو وخت پاکستان ترکمنو قالین جوړونکیو ته ویلي ول چې تاسو (ښه کډوال) یئ او موږبه درته شناختي کارتونه درکړو. کېدای شي ورکړي یې هم وي، خو: هم مې ووژني پخپله هم په ما پسې ژړا کړه، لرې نه ده چې بله ورځ یې هغوی هم د تورو تمبو شاته غورځولي وي.

دا ښه خبره ده چې افغان حکومت د شربت ګلې دوسیه څېړي او په اسلام اباد کې د افغانستان سفیر عمر زاخېلوال وايي، دوی به د خپلې شربت ګلې پوښتنه کوي، ځکه چې هغه د افغانستان د مظلومیت ژوندی انځور دی چې په تېرو څلورو لسیزو کې یې د نړۍ پام ځان ته راګرځولی دی.

شربت ګله به زندان نه راخلاصه شي، د لوی افغانستان په سینه کې به ځان له یوه جونګړه هم ومومي او دا کار به نورو افغان کډوالو ته هم دا خبره واضحه کړي چې نور دې نو خیالي خوبونه پریږدي او د خپل ابۍ دادا وطن ته لاړ شي، ځکه چې پردی وطن د مېړو قدر کموینه.