За гады існаваньня фэсту на ім пабылі тысячы гасьцей, а пра Лепель і ягонага Цмока даведаліся сотні тысячаў — дзякуючы інтэрнэту і аповедам «відавочцаў». А пачалося ўсё з Уладзімера Караткевіча.
На працягу многіх гадоў Алёна Селях штодзень робіць гарбату на зёлках. З усяго, што расьце ў садзе і падрыхтавана прыродай. Залежная ад настрою, яе гарбата ніколі не паўтараецца, але заўсёды смачная — і гаспадарам, і шматлікім гасьцям яе дому.
Жыхарка Лоева Алеся Фаміных нарадзіла першынца ў 34 гады. Цяжарнасьць і роды былі складаныя. Максім нарадзіўся з парокам сэрца. У бацькоўскім доме ён ня быў ніводнага разу. Спачатку — бясконцыя бальніцы. Цяпер 3-месячнае дзіця забрала дзяржава. Прычына — беднасьць бацькоў.
Горадню за 21 месяц «бязьвізу» наведалі больш як 90 тысяч турыстаў: каля 50 тысяч летась і 40 тысяч сёлета. Як выглядае горад дзякуючы гасьцям, — у фотарэпартажы Свабоды.
Ксёндз Сяргей Сурыновіч праводзіць мастацкія пленэры ў касьцёле Найсьвяцейшай Тройцы ў Друі — мястэчку на беларуска-латвійскім памежжы. Паводле традыцыі мастакі штораз пакідаюць арганізатару колькі карцін, і ён складае зь іх экспазыцыі, што вандруюць па розных гарадах Беларусі. Ксёндз Сяргей хацеў бы стварыць у касьцёле мясцовую мастацкую галерэю, але пакуль гэта толькі мара.
З малака альпійскіх коз гаспадары хутара на Браслаўшчыне вараць рыкоту, вытрымліваюць халумі, шэўр і аналягі камамбэру, запячатваюць сыр у крапіву і вішнёвы попел. Яны робяць кефір на тыбэцкім грыбе і марозіва з тлустых вяршкоў і хочуць, каб ежа ў Беларусі стала элемэнтам высокай культуры.
Microsoft ацаніў шкоду ад дзеяньняў хакера, жыхара Рэчыцы Сяргея Яраца ў 10 мільёнаў даляраў. У бюджэт Беларусі абвінавачаны вярнуў 11 тысяч беларускіх рублёў — прыбытак, атрыманы злачынным шляхам. Суд пакараў яго штрафам у 2940 рублёў. Але штраф ён сплачваць ня будзе — бо шэсьць месяцаў адседзеў у СІЗА.
Аўтар сайту graves.by Андрэй Бурдзянкоў пачаў пераносіць на інтэрнэт-мапу 200-гадовы горадзенскі нэкропаль. Цяпер ён упершыню просіць дапамагчы грашыма і валянтэрствам, бо могілкі моцна зарасьлі.
Капаў экскаватарам, ня быў на месцы, недастатковы досьвед — такія закіды прад’явілі археолягу Івану Сьпірыну, які назірае за перакладваньнем камунікацый у двары ўнікальнага Новага замка ў Горадні. Адмысловец правёў журналістаў Свабоды па сьвежых траншэях і адказаў на прэтэнзіі да ягонай працы.
Гісторыя жыцьця і бізнэсу Васіля Шкіндзера, захавальніка традыцый і этнаграфічных рарытэтаў на Лепельшчыне.
На ўскраіне Горадні пачалі засыпаць крэйдавыя кар’еры. Для гэтага меўся выкарыстоўвацца грунт, аднак на бераг таксама зьвезена будаўнічае і плястыкавае сьмецьце.
На гэтым месцы ўлады плянуюць пабудаваць чатыры шматпавярховыя дамы. Уласьнікі дамоў супраць. Яны сабралі сотні подпісаў пад калектыўнымі зваротамі.
Пахаваньні жаўнераў у Горадні аднаўляюць вэтэраны за ахвяраваныя грошы. Патрацілі ўжо каля 11 тысяч даляраў. Каб скончыць працы, трэба яшчэ каля 60 тысяч.
Беларускія ўладальнікі аўтамабіляў на электрычнай цязе правялі сход у Менску, каб зьвярнуць увагу ўладаў на праблемы, зь якімі яны сутыкаюцца ў Беларусі. Пра што казалі электрамабілісты і як на іхнія прэтэнзіі рэагуюць улады?
Трэція суткі жыхары чакаюць дапамогі адмыслоўцаў у расчыстцы двароў ад абрынутага грунту. Паколькі наступныя дні прагназуюцца дажджы, то людзі непакояцца, што абвал грунту можа паўтарыцца.
Сьцяну, як мяркуецца, ХІІ стагодзьдзя, знойдзеную археолягамі каля Новага замка ў Горадні, кансэрвуюць — засыпаюць пяском. Раскрываць яе таямніцу пакінуць на будучыню. Свабода разьбіралася, чаму важна адкапаць сьцяну наноў.
У Беларусі карантын па афрыканскай чуме сьвіней з 2014 году зьняты, аднак жыхары Горадзенскага раёну дагэтуль ня могуць дамагчыся дазволу, каб трымаць сьвіней на падворках.
Мэмарыяльны комплекс, які зьбіраліся ўзьвесьці да 100-годзьдзя ад пачатку Першай сусьветнай вайны (1914–1918), не здадуць і на 100 гадоў яе заканчэньня.
Пацярпелыя баяцца гаварыць, падазраваных выпусьцілі з-пад варты, на заводзе стварылі сьцяну памяці, сьледзтва яшчэ працягваецца.
За што мясцовыя жыхары любяць і ня любяць штогадовы эстрадны фэст.
Дом зь нявызначаным афіцыйна статусам ў адным з двароў вёскі Аляксандраўка Шчучынскага раёну ўжо 6 гадоў прымае бедных, бяздомных і нікому не патрэбных. Тут можна памыцца, паесьці, вярнуцца да нармальнага жыцьця або памерці, як чалавек.
У гарадзкім пасёлку Бешанковічы Віцебскай вобласьці група валянтэраў ужо чацьвёрты год добраўпарадкуе закінутыя габрэйскія могілкі, бадай што самыя вялікія на тэрыторыі Беларусі. Працы засталося ня так шмат: плошча 4,2 га расчышчана ад сьмецьця і хмызьняку прыкладна на тры чвэрці. А пачыналася ўсё з прыватнага інтарэсу Ганны Клімовіч, жыхаркі Санкт-Пецярбургу, якая шукала на Беларусі сьлядоў свайго роду.
Пасьля перапынку ўзнавіліся раскопкі тысячагадовага гарадзішча ў мястэчку Крэва Смаргонскага раёну Горадзенскай вобласьці. Знойдзеныя артэфакты Свабодзе прадэманстраваў кіраўнік археалягічных работ, кандыдат гістарычных навук Алег Дзярновіч.
Вёска Радастава месьціцца за пару кілямэтраў ад украінскай мяжы. Тут вырас старшыня КДБ Валер Вакульчык. Калісьці вёска была заможная, а цяпер тут можна зарабіць, толькі зьбіраючы ягады. Некалькі тыдняў таму старшынём мясцовага калгасу прызначылі Аляксандра Рымашэўскага, які раней узначальваў Салігорскі райвыканкам.
2018-ы абвешчаны ў Беларусі годам малой радзімы. Аляксандар Лукашэнка наказаў чыноўнікам і бізнэсоўцам успомніць пра свае карані, пра тыя месцы, дзе «засталася часьцінка душы, і аддаць доўг гэтаму кавалачку зямлі». Свабода вырашыла спраўдзіць, як і чым жыве родная вёска віцэ-прэм’ера Міхаіла Русага.
Трыццаць кіляграмаў срэбра і золата ўпершыню можна ўбачыць у Горадзенскім гісторыка-археалягічным музэі. Гэта скарбы, знойдзеныя ў Горадзенскай вобласьці і Менску. Кошт экспазыцыі ня вызначаны, але адмыслоўцы кажуць, што за яе можна набыць не адну трохпакаёўку ў Менску.
31-гадовы Ўладзь збудаваў аграбізнэс на ўласнай зямлі — у Лявошках жылі і працавалі некалькі пакаленьняў сям’і Каралёў. Яго першымі пакупнікамі сталі турысты, балазе вёска ляжыць каля аднаго з самых чыстых азёр Браслаўшчыны. У ваколіцах гародніну, што расьце і дужэе на вадзе з бабулінай студні, называюць «каралеўскай». Як вырошчваць гуркі і ня страціць прагі да падарожжаў — у рэпартажы Свабоды.
«Жанчыны нават устаюць з кропельніцы, каб памераць шапачку. Адной рукой. Падбіраюць колер, мадэль. Для іх гэта так важна», — кажа Валянціна, якая ведае, як гэта — жыць без валасоў, і цяпер адзіная ў Беларусі распрацоўвае зручныя галаўныя ўборы для анкахворых.
У Музэі гісторыі беларускага кіно адбылася творчая сустрэча пад назвай «Невядомы Караткевіч», прысьвечаная Ўладзімеру Караткевічу як этнографу і кінадакумэнталісту.
26 чэрвеня ў Мазыры пачаліся здымкі расійскага сэрыялу пра аварыю на ЧАЭС. Стужку замовіў тэлеканал НТВ. Мікрараён Чыгуначны на тры тыдні ператворыцца ў Чарнобыль 1986-га.
Малінавы бізнэс у вёсках каля Гомля пачаўся ў канцы 90-х. Цяпер, бадай, за кожнай хатай у Пакалюбічах, Касьцюкоўцы ці Яроміне расьцягнуліся ягадныя шнуры.
На вачах у гарадзенцаў будаўнікі разабралі частку каралеўскага замку, якой было 300-400 гадоў. Як так выйшла і што рабіць?
Адну з вуліц у вёсцы Баршчоўка Добрускага раёну на Гомельшчыне паўжартам называюць «цыганскім праспэктам». Тут кампактна жывуць каля дзесяці цыганскіх сем’яў. Стала «атабарыліся» ромы і на іншых вуліцах.
Васіль Быкаў пражыў у Горадні 30 год. За гэты час зьмяніў зь дзясятак адрасоў. У памяці гарадзенцаў засталіся тры зь іх. Карэспандэнты Свабоды завіталі ў госьці да тых, хто цяпер жыве ў кватэрах пісьменьніка, і нечакана натрапілі на сям’ю ягонага ўнука Яўгена.
Да верасьня 2018 году праз Альманскія балоты пройдзе новая дарога. Яе кошт — 1 мільён даляраў. 14 кілямэтраў грунтовай дарогі пракладаюць праз натуральнае балота. Свабода пабачыла, як экскаватары раскопваюць ляндшафтны заказьнік.
У сядзібе партыі БНФ прайшла прэзэнтацыя кнігі Алены Струвэ «Турма, мужчына і жанчына. Як сядзяць у беларускіх турмах». Кніга выйшла ў «Бібліятэцы Свабоды», яе склалі выбраныя перадачы праграмы «Свабода ў турмах», якую цягам 2011–2017 гадоў вяла на Свабодзе журналістка Алена Струвэ.
Лідзкія ўлады правядуць раскопкі на месцы пахаваньня паўстанцаў 1863 году паміж вёскамі Малое Вольжава і Мохавічы. Мясцовыя актывісты супраць, бо, на іх думку, раскопкі маюць праводзіць археолягі з Інстытуту гісторыі Акадэміі навук, а не вайсковы пошукавы атрад.
Сям’я памерлага ў бальніцы жыхара Бабруйску дамагаецца завядзеньня крымінальнай справы. Сваякі мяркуюць, што ў сьмерці мужчыны вінаватыя лекары, і патрабуюць абʼектыўнага разгляду.
30 гадоў таму, 19 чэрвеня 1988 году, адбылося першае шэсьце грамадзкасьці ў Курапаты, арганізаванае неўзабаве пасьля публікацыі артыкулу Зянона Пазьняка і Яўгена Шмыгалёва «Курапаты — дарога сьмерці».
Цуды цэнтру Эўропы, капішчы Вялеса, самаробныя сыры, прыгажуня зь «Міс СССР» ды індзейская лазьня ў новым падарожжы Свабоды са Зьмітром Бартосікам.
10 чэрвеня пайшла з жыцьця праз самагубства 43-гадовая жыхарка Гомля Алена. У яе засталіся муж, дзеці — Саша, які скончыў трэцюю клясу, і Наста — днямі атрымала атэстат за дзявятую. Суседзі кажуць, што жанчына пайшла на такі крок, бо не магла знайсьці працы.
Як ва Ўкраіне шукаюць жаўнераў мінулых войнаў — і з Чырвонай арміі, і з УПА (Украінскай паўстанцкай арміі, якая ваявала супраць нацысцкай Нямеччыны і СССР).
Віцэ-прэзыдэнт Эўрапейскага банку рэканструкцыі і разьвіцьця (ЭБРР) Алан Пію паведаміў на прэсавай канфэрэнцыі па выніках візыту ў Беларусь, што банк будзе нарошчваць інвэстыцыі найперш у інфраструктуру краіны.
На сьценах вакол «Бульбаш-холу», у якім адкрылася рэстарацыя «Поедем поедим», актывісты вывешваюць партрэты людзей, меркавана расстраляных у Курапатах — мэмарыяле, тэрыторыя якога пачынаецца ў 50 мэтрах ад комплексу.
Горадзенскі краязнаўца Ігар Лапеха закрывае жалюзі, выключае сьвятло і націскае на пуск прэзэнтацыі. Перад ім на шаснаццаці квадратных мэтрах ягоная Горадня: ад Нёмана да вуліцы Дамініканскай, ад Гараднічанкі да вуліцы Маладзёжнай. Гэты горад ужо ніколі ня будзе такім.
Галіна Кажанава, адна з найлепшых трактарыстак Гомельскай вобласьці, страціла сваю «Ластаўку» — МТЗ-82. Імянны трактар ёй уручылі за працоўныя посьпехі на «Дажынках-2017» у Жыткавічах. Праз звальненьне і канфлікт з кіраўніцтвам сельскагаспадарчага прадпрыемства «Крыўск» жанчына засталася бяз тэхнікі. Цяпер яна хоча вярнуць трактар з дапамогай кіраўніка дзяржавы.
У Магілёве гадаванцы дзіцяча-юнацкай спартовай школы № 1, якія займаюцца тэнісам, засталіся бяз трэнэра. Яго забралі ў войска. Юныя спартоўцы, каб прыцягнуць увагу да таго, што вучыць іх тэнісу няма каму, адрэагавалі флэшмобам.
Паводле розных падлікаў, карнікі НКВД расстралялі ў Курапатах з 1937 па 1941 гады ад 30 да 250 тысяч чалавек. Акцыя абдываецца на тле пратэстаў супраць адкрыцьця пад самым комплексам рэстарацыі «Поедем поедим».
Габрэі, якія восемдзесят гадоў таму беглі зь Беларусі, цяпер вяртаюцца. Штуршком стала адмена візаў для Ізраілю ў канцы 2015 году і нядаўні «бязьвіз» для 80 дзяржаваў
Каналізацыйныя люкі ў Магілёве з надпісам на гішпанскай мове ўжо сталі гарадзкой славутасьцю для найбольш уважлівых мінакоў. Зь імі робяць сэлфі, пра іх расказваюць легенды. Але адкуль яны тут? Свабода адшукала адказ на гэтае пытаньне.
Загрузіць яшчэ
