Сузаснавальнікі Беларускага свабоднага тэатру Натальля Каляда і Мікалай Халезін расказваюць, якія прывілеі дае тытул членаў ордэна Брытанскай Імпэрыі і да чаго абавязвае, якія творчыя, грамадзкія дзеяньні, зьвязаныя зь Беларусьсю, могуць стаць больш хуткімі і спрыяльнымі праз гэтыя тытулы.
Нашаму чалавеку, які трапляе ў англасаксонскія краіны, спачатку нязручныя тамтэйшыя фунты, ярды й Фарэнгайты, хіба што пінты не ствараюць праблемаў. Але ёсьць і беларуская традыцыя лічэньня, мераньня й наразаньня порцыяў. Ці ведаем?
Тры гады таму, 18 чэрвеня 2020 году, экс-старшыню «Белгазпрамбанку» Віктара Бабарыку і яго сына, кіраўніка перадвыбарчага штабу Эдуарда Бабарыку, затрымалі, калі яны накіроўваліся ў ЦВК, каб здаць сабраныя подпісы за вылучэньне Бабарыкі-старэйшага кандыдатам у прэзыдэнты Беларусі.
Палітоляг Пётра Рудкоўскі, акадэмічны дырэктар Беларускага інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў, аналізуе скандал вакол Байпола, канстатуе непазьбежнасьць сварак і расколаў у дэмакратычных структурах і прагназуе, калі і пры якіх умовах можа адбыцца новае аб’яднаньне апазыцыі.
Звычайна веданьня беларускай мовы бывае цалкам дастаткова, каб разумець і па-ўкраінску. Аднак нават сярод самых часта ўжываных словаў ёсьць такія, пра сэнс якіх беларусу здагадацца будзе ня так лёгка. Праверце свае моўныя інстынкты: што, па-вашаму, значаць гэтыя словы?
Каардынатар экспэртнай сеткі «Наше мнение», палітычны аналітык Вадзім Мажэйка аналізуе апошнюю сустрэчу Лукашэнкі і Пуціна.
Як за два месяцы 2021 году ў Беларусі магло зьявіцца 990 новых паліклінік і 11 лякарняў? Колькі насамрэч дактароў засталося ў Беларусі?
На Сьветлагорскім цэлюлёзна-кардонным камбінаце загінулі рабочыя, як найменей трое. І гэта ня першая трагедыя. Што адбылося насамрэч, хто вінаваты і чаму шмат гадоў супраць прадпрыемства выступалі мясцовыя жыхары?
На пытаньні Радыё Свабода адказаў Рычард Шырэф, былы намесьнік галоўнакамандуючага сіламі NATO ў Эўропе, сузаснавальнік дасьледчага цэнтру Stategia Worldwide, аўтар кнігі «2017: Вайна з Расеяй».
Як дзяржаўныя мэдыя тлумачаць неабходнасьць для Беларусі расейскай ядзернай зброі? Якім чынам прапаганда размаўляе з рознымі аўдыторыямі? Ці шмат месца ў беларускай прапагандзе займае Пуцін? Наколькі для яе важная тэма падтрыманьня парадку?
Радзівілаў называлі некаранаванымі каралямі Вялікага Княства Літоўскага, яны займалі найвышэйшыя пасады ў дзяржаве, спрабавалі аддзяліць Княства ад Рэчы Паспалітай і плянавалі стварыць уласны флёт на Чорным і Балтыйскім моры. Адкажыце на 10 пытаньняў і праверце сваё веданьне гісторыі Беларусі. ТЭСТ
Наперадзе пэрыяд адпачынкаў. Куды цяпер можна выбрацца беларусам, улічваючы цяжкасьці зь візамі, вайну ў суседняй краіне, магчымыя абмежаваньні на выезд? Паглядзелі розныя варыянты.
З дарадцай Сьвятланы Ціханоўскай у пытаньнях адукацыі і навукі Тацянай Шчытцовай абмяркоўваем, што зрабілася з сыстэмай адукацыі ў Беларусі за 30 гадоў кіраваньня Лукашэнкі, чаму скандал з вынікамі цэнтралізаванага экзамэну — праява сыстэмнага крызісу.
Расказваем, пра каго з палітвязьняў няма зьвестак больш за месяц.
Вядомы расейскі адвакат і праваабаронца Марк Фейгін разважае пра тое, якія пагрозы нясе для Беларусі рашэньне Пуціна разьмясьціць тактычную ядзерную зброю ў Беларусі. Фэйгін гаворыць пра магчымасьці і пагрозы для Беларусі пасьля сьмерці дыктатара.
29 траўня сёлета Юрась Бушлякоў адзначыў бы сваё 50-годзьдзе. За дзесяць гадоў, як яго няма з намі, я толькі ўпэўніўся ў перакананьні: Юрась — узор новага, адкрытага, не скаванага самацэнзурай, карацей, абсалютна несавецкага пакаленьня беларускіх мовазнаўцаў.
Усе асноўныя зоркі, сузор’і, плянэты маюць беларускія імёны. Ці не заблукаем у беларускім небе?
Паразмаўлялі з дасьледчыцай культуры Вікай Біран пра варожую камунікацыю ў бок жанчын. Даведаліся, як добразычлівы сэксізм пераходзіць у варожасьць, як дзяржаўныя ўлады ўзрошчваюць у грамадзтве мізагінію і што рабіць, калі нянавісьць праявілі да вас.
Як сьцьвярджаюць крыніцы Свабоды ў мэдычных колах, пэўныя людзі ва ўладзе адчуваюць катастрафічную сытуацыю ў сыстэме аховы здароўя ад масавага ад’езду, звальненьняў і рэпрэсій лекараў і спрабуюць зрабіць захады, каб палепшыць сытуацыю.
Палітычны аглядальнік праекту «Позірк» Аляксандар Класкоўскі — пра тое, што практычна можа азначаць падпісаньне міністрамі абароны Беларусі і Расеі дакумэнтаў пра разьмяшчэньне нестратэгічнай ядзернай зброі Расеі на беларускай тэрыторыі.
Расейскі вайскова-палітычны экспэрт Юры Фёдараў тлумачыць інфармацыйнае і псыхалягічнае значэньне падзей у Белгарадзкай вобласьці Расеі, задаецца пытаньнем, ці будзе беларускае войска абараняць Лукашэнку, і камэнтуе нядаўнія гучныя заявы польскага генэрала Скшыпчака.
Навошта Лукашэнка правёў «разгромную нараду» па мэдыцыне? Што з дактарамі наваполацкага шпіталя, куды прывозілі палітвязьня Віктара Бабарыку? Як Лукашэнка ставіцца да мэдыкаў?
Заводы ў Беларусі банкрутуюць пасьля мадэрнізацыі і ўзнагародаў ад дзяржавы.
Беларуская мова мае немалы выбар словаў для турмаў і ўвязьненых у іх — вязьнíца, нявольнік, астрожніца. Народная мудрасьць і горкі гумар дапамагаюць вытрываць няволю: «Праўды, як у судзе».
Пасьля доўгай адсутнасьці Лукашэнка зьявіўся на публіцы. Як паводзіла сябе беларуская кіроўная эліта, намэнклятура ў гэты час?
Кіраўнік грамадзкай ініцыятывы «Хайсы», актывіст КХП-БНФ зь Віцебску Ян Дзяржаўцаў мусіў выехаць зь Беларусі, дзе яму пагражаў арышт і зьняволеньне.
Вядомы беларускі опэрны сьпявак Ільля Сільчукоў, якога ў 2020 годзе звольнілі з тэатру ў Менску за грамадзянскую пазыцыю, у чэрвені дэбютуе ў славутым тэатры La Scala ў Міляне.
Дзіяна Пінчук з праваабарончага цэнтру «Вясна» разам з калегамі ініцыявала 21 траўня Дзень салідарнасьці з палітвязьнямі Беларусі, прымеркаваны да дня сьмерці Вітольда Ашурка. Размаўляем зь ёй пра спосабы падтрымаць палітвязьняў у Беларусі і за яе межамі і пра вінаватых у сьмерці Ашурка і Клімовіча.
Што чакае Беларусь у выпадку зьнікненьня Лукашэнкі? З гісторыкам і палітолягам Розай Турарбекавай гаворым пра тое, што мяняецца ў несвабодных дзяржавах пасьля сьмерці дыктатараў, хто можа прыйсьці да ўлады ў Беларусі і на каго паставіла Масква.
Агляд суполак, у якіх можна і падвучыцца, і падыскутаваць пра беларускую мову. Дапаўняйма сьпіс, стварайма свае спэцыялізаваныя групы.
Зь беларускімі жывёламі варта размаўляць! У іх багаты лексыкон — нехта кажа „і-га-га“, нехта — „кох“, а нехта нават кулдыячыць. І зьвяртацца да іх трэба ўмець: каму сказаць „тпрусь-тпрусь“, а каму “пыль-пыль“. Практычны ТЭСТ
Чаму ААН запрасіла Лукашэнку на саміт, на што ўплывае гэтая міжнародная арганізацыя? Сябра Аб’яднанага пераходнага кабінэту Павал Латушка, дарадца Ціханоўскай у прававых пытаньнях Крысьціна Рыхтэр абмяркоўваюць гэта, а таксама заяву прадстаўніцы ААН аб дасягненьнях Беларусі ва ўстойлівым разьвіцьці.
Адзін з кіраўнікоў Фонду салідарнасьці BySol Андрэй Стрыжак раіць, як найбольш бясьпечна праходзіць мяжу ва ўмовах падвышанага кантролю пры ўезьдзе ў Беларусь з Расеі і на іншых межах Беларусі.
Для тых, хто цэніць свой час, — гатовая падборка з самых цікавых, важных і эксклюзіўных публікацый бягучага тыдня ў новай рассылцы Свабоды.
7 траўня 2023 году спаўняецца 24 гады, як былога міністра ўнутраных спраў Беларусі, аднаго зь лідэраў апазыцыі Юрыя Захаранку гвалтоўна выкралі ў Менску невядомыя.
Ранан Эрвуэ, прафэсар сацыялёгіі ва Ўнівэрсытэце Бардо ў Францыі, расказаў пра сваю кнігу «Прыпыненая рэвалюцыя. Беларусы супраць аўтарытарнай дзяржавы», якая нядаўна выйшла ў сьвет.
Ня ўсе суседзі завуць Беларусь Беларусьсю, у некаторых яна Fehéroroszország. І беларусы называюць гарады ў суседніх дзяржавах па-свойму. Ці ведаем, ці пазнаем? Няпросты ТЭСТ.
Палітычны аглядальнік Віталь Портнікаў лічыць, што Лукашэнка цяпер цалкам залежыць ад Крамля, тлумачыць, чаму любой краіне цяжка праводзіць дакладную палітыку ў дачыненьні да Беларусі, і заяўляе, што «для Расеі Ўкраіна — толькі мішэнь».
Чаму ўлады не даравалі Раману Пратасевічу, які пайшоў на супрацоўніцтва са сьледзтвам? Які сыгнал дае гэты вырак тым палітвязьням, хто вагаецца, ці ісьці на супрацу з уладай? Чаму менавіта Пуціла, Рудзік і Пратасевіч сталі аднымі з галоўных ворагаў улады?
Арцёма Лябедзьку абвінавачваюць у «фінансаваньні экстрэмісцкай дзейнасьці». Упершыню за 35 дзён зьняволеньня 2 траўня яму перадалі ў СІЗА зьменную бялізну, сродкі гігіены. Пагаварылі з бацькам Арцёма Анатолем Лябедзькам.
Палітычная інтуіцыя, прыроднае адчуваньне падказваюць Лукашэнку, што моладзь — тое новае пакаленьне, якое пратэставала супраць дыктатуры тры гады таму, — іншая, не падобная да ягонага электарату, зь якім ён прывык працаваць цягам апошніх 30 гадоў.
Дзіўны кантраст. Яшчэ напрыканцы мінулага тыдня ў Ветцы Аляксандар Лукашэнка запэўніваў, што ніхто на Беларусь нападаць не зьбіраецца, «у тым ліку ўкраінцы». А сёньня склікаў нараду сілавікоў пра нарастаньне пагрозаў дывэрсіяў на межах краіны.
Паразмаўлялі зь беларускімі трэвэл-блогерамі. Даведаліся, як яны распачалі свае каналы, зь якімі складанасьцямі сутыкнуліся і што іх натхняе. А таксама спыталіся парадаў для бюджэтных турыстаў.
Кажуць, мова імкнецца да эканоміі, бо чалавек істота лянівая. Але ёсьць розныя скароты — і натуральныя для беларускае мовы, і штучныя, чужыя. Ці лёгка іх расшыфроўваем? Нескладаны ТЭСТ
Яна запатрабавала прыбраць помнік Ларысе Геніюш у Зэльве, празь яе саджаюць у турмы людзей, яна змагаецца зь беларускай лацінкай і Марзалюком.
Пра наватарства пастаноўкі і сёньняшняе гучаньне Караткевіча пагутарылі са стваральнікамі спэктакля — рэжысэрам Мікалаем Халезіным, аўтарам лібрэта паэтам Андрэем Хадановічам, выканаўцам галоўнай ролі сьпеваком Ільлём Сільчуковым і кампазытаркай Вольгай Падгайскай.
Павал Мацукевіч, старшы аналітык Цэнтру новых ідэй (Польшча), былы часовы павераны ў справах Беларусі ў Швайцарыі, заяўляе, што ў цяперашніх рэаліях няма магчымасьці арганізаваць поўную ізаляцыю беларускага рэжыму.
Міжнароднае сьвята кнігі UNESCO дзе-нідзе стала народным. У Каталёніі дзень сьвятога Жордзі (Юр’я) ператварыўся ў дзень Кнігі і Ружы — сёньня там дораць і тыя, і другія (кнігі, натуральна, на роднай мове). У Беларусі пакуль такой завядзёнкі няма, таму хаця б пройдзем ТЭСТ.
Загрузіць яшчэ
