Калі другі тыдзень у СМІ і сацыяльных сетках бурліла тэма гомельскай «настаўніцы з партай», якая пагражала ўдарыць школьніка і абражала яго, то я міжволі задумаўся: калі ж гэтую сытуацыю выкарыстае Аляксандар Лукашэнка?
Сьцісла:
- Пэдагогі — гэта ў пэўным сэнсе ўвасабленьне ўлады
- Выпадак з настаўніцай даў Лукашэнку чарговую магчымасьць умацаваць свой імідж Бацькі
- Хто сваімі целамі мужна засланяе працэс падліку галасоў ад назіральнікаў ды апазыцыянэраў? Яны, настаўнікі.
Ня быўшы ўпэўнены, што кіраўнік дзяржавы абавязкова ўмяшаецца, я тым ня менш быў абсалютна ўпэўнены, на якім баку ён выступіць у выпадку свайго ўмяшаньня.
Не на баку дзяцей.
Ня можа быць «на баку дзяцей» чалавек, які ў свой час шчыра прызнаваўся:
«Добрая папруга часам таксама карысная для дзіцяці. Не для ўсіх, вядома. Віктар як старэйшы часта даставаў ад мяне. Сярэдні, Дзіма, ужо бачыў, як Віцю пападала, і роўненька стаяў побач. Малодшага, яму пятнаццаты год, я наогул ніколі не караў: ён гэтага не заслугоўваў».
Ну і, каб ніхто не сумняваўся, вось сьвежая, сёньняшняя заява ад Лукашэнкі наконт апошняга скандалу: «Я б на месцы гэтай настаўніцы галаву б адкруціў шчанюку нейкаму».
Рызыкну, аднак, сьцьвярджаць, што ў адносінах да скандалу вакол «настаўніцы з партай» вырашальным для Лукашэнкі было ня толькі асабістае стаўленьне да гэтай тэмы (якое ён у выпадку неабходнасьці можа і прыдушыць), а цынічны палітычны разьлік.
Не сумняваюся, што на стол кіраўніку дзяржавы ўсе гэтыя дні клалі раздрукоўкі, аналітычныя запіскі з аналізам думак, якія гучалі ў СМІ і сацыяльных сетках. Не выключаю, што адпаведныя службы маглі нават імкліва правесьці адпаведныя сацыялягічныя апытаньні. Але і без прыкладной сацыялёгіі было зразумела — істотная частка беларускага грамадзтва стаіць на баку «настаўніцы з партай».
Прычыны і матывацыі самыя розныя. Ад «з кожным бывае, ня вытрымала, цяжкая ў яе праца» праз «нас саміх білі ў школе, і нічога страшнага, вырасьлі людзьмі» да «што гэта за моладзь сёньня, ня слухаецца настаўнікаў і старэйшых». Тут сышліся і патрыярхальныя настроі, і ўстаноўка на «парадак» любой цаной, і нават звычайнае шкадаваньне.
І Аляксандар Лукашэнка — ці сам, ці з дапамогай адмыслоўцаў — адчуў гэтыя настроі. Тым больш у выпадку з настаўніцай, які даў Лукашэнку чарговую магчымасьць умацаваць свой імідж Бацькі, гэткага «Бога з машыны» з грэцкай драмы, які спускаецца зьверху на сцэну і разьвязвае ўсе праблемы. Пры гэтым вырашае не паводле закону, а «па справядлівасьці» — галоўны ідэалягічны прынцып усёй палітычнай дзейнасьці кіраўніка Беларусі.
Плюс – абарона «настаўніцы з партай» адпавядае ўсёй сыстэме ўлады Беларусі, дзе вышэйшы (няхай нават гэта просты настаўнік) мае рацыю, а ніжэйшы (у гэтым выпадку вучань) павінен слухацца і падпарадкоўвацца. Пэдагогі — гэта ў пэўным сэнсе ўвасабленьне ўлады як такой, яе найніжэйшая, але самая масавая галінка.
А ўсе галіны, як выказаўся калісьці Лукашэнка, растуць з аднаго «дрэва», прэзыдэнцкага, і ён, успрымаючы замах на настаўніка як замах на самую ўладу, абараняе сымбалічнасьць і аўтарытэт улады нават на гэтым, самым нізкім узроўні.
Ну і не забывайма, што цяпер ідзе парлямэнцкая кампанія, а налета будзе прэзыдэнцкая. І мы ж усе памятаем, якая прафэсія найбольш прадстаўленая ў выбарчых камісіях? Хто сваімі целамі мужна засланяе працэс падліку галасоў ад варожага погляду назіральнікаў ды іншых апазыцыянэраў? Яны, настаўнікі. Дакладней кажучы, настаўніцы. Тыя самыя, якія, дарэчы, у абмеркаваньні гэтага канфлікту даволі выразна прадэманстравалі прафэсійную салідарнасьць і ў пераважнай большасьці сталі на бок гомельскай калегі.
«Абараніць» настаўніцу і ў яе асобе як бы ўсіх настаўніц і пры гэтым пакараць (за што, дарэчы?) міністра адукацыі, віцэ-прэм’ера і кіраўніка адміністрацыі? А заадно чарговы раз паказаць, хто ў доме «строгі, але справядлівы» гаспадар? Ідэальны перадвыбарчы ход.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
Што важна ведаць пра канфлікт вакол «настаўніцы з партай»
З чаго ўсё пачалося
Гомельскае выданьне «Сильные новости» апублікавала 13 верасьня відэа, зьнятае вучнямі мясцовай школы №15: настаўніца замахваецца партай на вучня і абражае яго. У прыватнасьці, настаўніца кажа: «Я ў турму пайду, а табе *** [гамон] будзе».
Настаўніца на відэа — Людміла Чацьвярткова. Яна працавала ў школе 35 гадоў і неўзабаве мела выйсьці на пэнсію. Звычайна яна выкладала ў 2 клясе, у 4 кляс у дзень інцыдэнту трапіла на замену. Сьцьвярджаецца, што яна пасьля здарэньня напісала тлумачальную і прызнавала свае дзеяньні няправільнымі.
Настаўніцу спачатку звольнілі
Вечарам 13 верасьня ў школе прайшоў бацькоўскі сход, на якім былі намесьнік старшыні гарвыканкаму Віталь Атаманчук, начальнік упраўленьня адукацыі Сяргей Парошын і іншыя чыноўнікі.
На сходзе Парошын патлумачыў бацькам сытуацыю, папрасіў прабачэньня і абвясьціў, што настаўніца звольненая.
Як адрэагавалі бацькі
Бацька 9-гадовага школьніка, на якога кідалася з партай настаўніца, казаў, што абураны рэакцыяй дарослых, якія вінавацяць яго сына ў інцыдэнце. Ён падкрэсьліў, што ягоны сын ня ставіў настаўніцы падножку: гэта вэрсія карыстальнікаў інтэрнэту.
Адзін з бацькоў вучняў школы №15 расказваў, што Чацьвярткова нібыта парвала вуха ягонаму сыну, калі той вучыўся ў першым клясе, і што рэгулярна прыніжала дзяцей і чыніла гвалт адносна іх.
19 верасьня каля 30 бацькоў выйшлі на стыхійны сход да школы, але на перамовах з чыноўнікамі не дамагліся аднаўленьня яе на працы. Бацькі вырашылі зьбіраць подпісы пад пэтыцыяй за вяртаньне дырэктаркі.
Лукашэнка загадаў вярнуць настаўніцу
18 верасьня стала вядома, што Аляксандар Лукашэнка даручыў аднавіць на працы настаўніцу Чацьвярткову і звольніць дырэктарку школы. Міністра адукацыі Ігара Карпенку папярэдзілі аб няпоўнай службовай адпаведнасьці, «строга папярэдзілі» прэм’ер-міністра, кіраўніцу Адміністрацыі прэзыдэнта і віцэ-прэм’ера, адказнага за адукацыю.
19 верасьня Лукашэнка публічна выказаўся ў падтрымку настаўніцы: маўляў, на яе месцы «галаву б адкруціў шчанюку». Таксама ён заявіў, што са зьдзекаў з настаўнікаў пачынаюцца трагедыі, як у Стоўпцах. Чыноўнікаў ён раскрытыкаваў за тое, што яны «абсікаліся, што іх, бачыце, у сацыяльных сетках разьмясьцілі».
Міліцыя распачала праверку
У сувязі з інцыдэнтам міліцыянты распачалі праверку ў межах адміністрацыйнага заканадаўства, апытвалі ўсіх удзельнікаў канфлікту, у тым ліку сьведак-дзяцей пры ўдзеле бацькоў, а таксама хлопца, на якога настаўніца замахвалася партай, і ягонага бацьку.
