Пачатак ТУТ
Проста адбываецца сэпарацыя міру і вайны. Мір – гэта БТ і чыстыя вуліцы. Вайна – гэта турма. З аднаго боку квітнеючая Беларусь, зь іншага – цэлы архіпэлаг Беллаг. Але мэдаль адзін. Часам адбываюцца прарывы міру ў вайну і вайны ў мір.
Штосьці падобнае я назіраю на працэсе ашмянскіх мытнікаў. Пачаўся ён строга. На любы твой адвольны рух ці шэпт – «Не жестикулировать!», «Не разговаривать!». Міліцыянты ўвесь час стаяць, задамі закрываюць клетку, дзе сядзіць Алесь. Каб нават вачыма нельга было сустрэцца.
Але зь цягам часу вастрыня і строгасьць прытупляюцца. Пракуроры, адвакаты і абвінавачаныя гавораць адны да адных ветліва, неяк па-дамашняму нават. Мянты ўжо больш не стаяць, а сядзяць, зьняўшы фуражкі. Абвінавачаныя ўсьміхаюцца. Здаецца, у судовую залю завітала стомленая чалавечнасьць.
Ідзе допыт сьведкаў. Усе нічога ня ведаюць і ня бачылі. Мірна, ціха, ветліва і невыразна.
Вось мілавідная ці то дзяўчынка ці то кабетка, цяпер яна працуе мэнэджарам у Менску.
– Калі ў вашым аддзеле зьявіўся Юркойць? – Я с ним не трудилась… Мне как девочке было трудно проводить досмотр, ребята помогали…
А вось чалавек, якога абмінула чаша сія – як працаваў, так і працуе мытнікам на Каменным Лагу.
– З кім з абвінавачаных вы працавалі ў аддзеле? – пытаецца пракурор.
Сьведка абводзіць вачыма прысутных.
– Швінта… Лапейка… Бабровіч… Канстанціныч, как ваша фамілія?
Забыў. Усе сьмяюцца.
І раптам… Вайна! Ахоўнікі забегалі, зазванілі службовыя тэлефоны. Зараз прывядуць абвінавачанага зь іншага суду. На калідоры шум. Дзьверы расчыняюцца, і адтуль, з калідору, дзікі зьвярыны рык:
– Пашол!!!
У залю ўрываецца турма.
Заводзяць агромнага, голенага нагала дзядзьку ў спартовым строі. Заводзяць падкрэсьлена жорстка. У дзеўкі-ахоўніцы ў руках электрашокер, штатны пісталет і дубіна. Вакол яшчэ па два міліцыянты з кожнага боку.
Мы вяртаемся ў рэальнасьць абсурду. Дзядзька, якога прывялі, яшчэ ўчора – галоўны інспэктар ашмянскай мытні, сямейны, вышэйшая адукацыя. Нікога не забіў, не абрабаваў, увогуле не пакрыўдзіў. Інкрымінуюць яму хабар, атрыманы ад свайго начальніка, што яшчэ трэба даказаць. Мая пастаянная думка – навошта вайна? Навошта турма?..
Былы мытнік Шытко кажа, што яго падмануў сьледчы КДБ. Сказаў пісаць пра «бесьперашкодны пропуск» «кветкавай прадукцыі». Сказаў, чым болей эпізодаў напіша, тым хутчэй яго адпусьцяць. А яму канцом дзела трэба дадому, у яго цяжка хворае дзіця. Ён сьледчаму паверыў, а сьледчы яго падмануў. Насамрэч усё было ня так, як у тым пратаколе. Начальнік Карповіч двойчы даваў яму па сто даляраў – як дапамогу на лячэньне дзіцяці, грошы зьбіралі ўсім калектывам. І гэта нармальная практыка ў іх была – дапамагаць, каму на вясельле, каму на сьмерць.
– Мы ўсе гэтага вельмі моцна баяліся – калі кіроўца фуры прапаноўваў хабар. Інспэктар адразу паведамляў начальству і ў бясьпеку.
На мытнай мове гэта называецца – выявіў індыкатар рызыкі.
Дзядзька агромны, але наіўны, сам у сабе заблытаўся. У пратаколе грошы за афармленьне машын, а тут расказаў пра хворае дзіця, яшчэ сказаў, што гэта была прэмія.
– Вы разумееце, што грошы незаконныя? – Так. – А чаму ўзялі? – Баяўся выдзеліцца, стаць белай варонай, страціць працу.
Агромны наіўны дзядзька ў наручніках загнаны ў кут, за нешта адчайна чапляецца. За што?
У Pink Floyd ёсьць словы: самае страшнае – быць выкарыстаным.
За сьпінаю Шытко сядзяць шасьцёра адпушчаных з турмы абвінавачаных, якія прызналі сваю віну і паказалі на іншых. Шытко на мяжы. Ён што моцы тузаецца – паміж клеткай і гэтымі адпушчанымі.
Калі ты выкарыстаны, мяжа пяройдзеная і табе ўжо ня страшна… Ужо… проста… квітнеючая Беларусь.
Працяг ТУТ
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
