بلاګونه

په تاریخي لحاظ سره پاکستان د نړۍ یو له هغو هیوادونو څخه دی چې له امریکې څخه يي تر ټولو ډیرې مالي مرستې اخستي دي.

د بریتانیا ګارډین ورځپاڼې په یو راپور کې ویلي چې د ۱۹۴۸ م کال راهیسې امریکا پاکستان ته له دېرشو بیلیونو ډالرو څخه ډېر مالي امداد ورکړی دی. د دې دېرشو بلیوننو ډالرو نیمه برخه د پوځ جیب ته تللې ده.

په ۲۰۰۱ م کال کې د ترهګرۍ پر ضد له جګړې سره د پوځ غوا یو ځل بیا لنګه شوه او د هغو خلکو د نوغي ویستو لپاره یا د هغه فصل رېبلو لپاره چې دوی د نولس سوه اتیایمه لسیزه کې کرلی و.پاکستان ته ۲۱ بلین ډالره ورکړل شول.په ۲۰۱۰ او ۲۰۱۱ کې د اوباما د انتظامیې د لاندې پاکستان د ۴۰۵ بلینو ډالره نور امداد هم ترلاسه کړ.

که افغان جهاد وو او که د ترهه ګرۍ پر ضد جګړه ،ځاني ، مالي ، کلتوري او ټولنیز زیان پکې هغه اولس ته رسیدلې دی چې د هندوکش په لمنه کې ژوند کوي او پښتانه دي.

پوښتنه داده چې آیا دا مالي مرستې ، وسلې ، او د پرمختیا پروژې ددې لپاره وې چې په هیواد کې د امنیت وضع ښه شي ؟ د سخت دریزو وسله والو او ترهګرو مخه ونیول شي ، او د خلکو د ژوند معیار ښه شي ؟ او کنه دا ددې لپاره وې چې د پښتنو د پرمختیا مخه ونیول شي او هغه بیکوره او بې اوره کړل شي؟

که دا د طالبانو او القاعده پر ضد وې نو د وسله والو طالبانو نیټ ورک او دهغوی د ترهګرو بریدونو لړۍ اوس هم دوام لري ، څو کاله وړاندې به په بمي چاودنو کې په سلګونو کسان ووژل شو او اوس په هدفي وژنو کې هغه خلک وژل کیږي چې د امن او پرمختیا لپاره کار کوي. او د القاعده مشر په ایبټ اباد کې د پوځ د چهاوڼۍ مخې ته وموندل شو. که دا جنګ د سخت دریځه مذهبي لیونیانو پر ضد دی نو ولې بیا ورځ تر ورځ د جهادي مدرسو او وسله والو ډلو شمیره ډیریږي او د قبایلي سیمو د ملینونو خلکو لپاره یو پوهنتون هم نشته؟

پوځي او حکومتي چارواکي چې هر څه وايي خو رښتیا خو هم دادي کنه چې له وزیرستانه تر سواته په ملینونو خلک له خپلو کورونو بیکوره شول، کورونه يي وران شول ، فصلونه يي وسوزیدل او څاروي يي مړه شول.

دا یواځې د انسانانو مایګریشن نه و ، دې بحران د پښتنو ټولنه ټوټې ټوټې کړه ، د هغوی تاریخي اثار او دود دستور يي اغیزمن کړل او چې کله يې د مرستو لپاره په قطارونو کې ودرول نو دهغوی غرور يې هم مات کړو.

کله چې په سوات کې بیګنا خلک وژل کیدل نو پوځي چارواکو به ویل چې پښتانه د پاکستان لپاره قرباني ورکوي. ډیره ښه ده چې دومره خو منې خو زما د قربانۍ په بدل کې ستا ریاست ماله د بیروزګارۍ ، غربت او جهالت نه بغیرڅه راکړل؟

آیا د کرښې دواړه اړخ ته د پښتنو ملت پاله مشران ، منورین ، پوهان ، استادان ، سیاسي غړي ، خبریالان ، لیکوال ، ملایان ، ځوانان ، ښځې او سړي ددې پوښتنو د ځواب پیدا کولو لپاره اوس هم یوې قامي مکالمې یا National Dialogue ضرورت نه احساسوي؟

چې څه دې کړل هغه دې وکړل

اوس مې پلؤ په مخ راخور کړه خوب راځینه

هر ریاست د خپلو ستراتیژیکي، سیاسي او اقتصادي ګټو لپاره خپل نظام او خلک لري، خپله نظریه او فکر لري، خپلې لښکرې لري، خپله ټپه او چاربیته لري چې په وار وار يې د میډیا په بېلا بېلو چېنلونو، د نصاب په کتابونو، د ځینو سیاسي، وسله والو او مذهبي ډلو په قوي کولو او د ځينو په وهلو ولس ته رسوي. دې ټول نظام ته په ساده ژبه کې ایسټېبلیشمېنټ «Establishment» ویل کېږي. په پاکستان کې دا ایسټېبلیشمېنټ د پنجاب د سیاستوالو، جرنېلانو، ملایانو، صنعتکارانو، خبریالانو او سرکاري او غیرسرکاري ادارو د مشرانو په لاس کې دی.

پنجاب او پاکستان د یو هېواد دوه نومونه دي. د اردو او انګلیسي ژبو د نوموړي لیکوال محمدحنیف په خبره په پاکستان کې پنجاب یوازنۍ بېلتونپاله صوبه ده.

د دې مثالونه موږ د پاکستان په سیاسي او ولسي تاریخ کې کتلای شو. باچاخان، عبدالصمدخان اڅکزی، اکبربګټي، ذوالفقار علي بوټو او نور یو شمېر ملتپاله مشران ځکه غداران ول چې د پنجاب د ګټو پر ځای د خپل ولس او خپل قام د ګټو خبره يې کوله. په دوی کې بیا په ځینو د کفر فتوې هم لګول شوي دي.د درېوو صوبو منتخبې اسمبلۍ وايي، کالاباغ ډېم یې په ګټه نه دی او خاوره او ولس یې ورته بربادوي خو یو پنجاب وايي چې له کالاباغ ډېم سره به د پنجاب ځمکې خړوبې او سیرابې شي او پاکستان به وده وکړي نو څوک چې کالاباغ ډېم نه مني هغه د هېواد دښمن دی. هم دغه شان د پاکستان او چین تر مینځ د اقتصادي راهدارۍ په معامله د پاکستان ایسټېبلیشمېنټ هغه سیاسي او ولسي مشران غداران ګرځولي دي چې د دغه کوریډور په اقتصادي ګټو کې د خپل ولس لپاره برخه غواړي.

د نصاب په کتابونو کې زه میرتقي میر، میرزا غالب، مومن خان مومن او ډاکټر محمداقبال خو وایم او څه اعتراض پرې نه لرم ځکه چې دغه د اردو ژبې لوی لیکوالان او شاعران وو خو که ووایم چې زه خوشال خان خټک، رحمان بابا، غني خان او حمزه شینواری هم ویل غواړم نو بیا ما ته د تنګنظره او پرشاتللي پښتون نوم راکول کېږي. او د خېبر پښتونخوا د وزیر اعلا پروېز خټک غوندې سیاسي مشران چې د پښتنو په ووټونو د اقتدار څوکۍ ته رسي په دې وینا هم نه شرمېږي چې «پښتو واورم نو په مغزو کې مې ډز کېږي»

د دې ایسټېبلیشمېنټ د کار انداز ډېر عجیبه او خونړی دی. دا د شطرنج لوبه ده، دا ایسټېبلیشمېنټ زورور په دې دی چې ټوپک هم لري او فتوا هم. د دې (دېو ) یا بلا یو سر نه دی بلها سرونه يې دي. کله د پوځي ډیکټېټر په شکل کې، کله د طالب کوماندان په شکل کې، کله د سیاسي مسیحا په شکل کې، کله د دیني مدرسو او سکولونو په شکل کې، کله د لښکرو په شکل کې، کله د کلتوري غونډو په شکل کې او کله د میډیا په چېنلونو د نوموړو خبریالانو په وسیله خبره هم د دې ایسټېبلیشمېنټ چلېږي. کیسه، فکر او منزل یو دی، انداز او اواز يې بدلېږي.

دا ایسټېبلیشمېنټ سندره هم وايي او مرثیه هم، کور درته هم ورانوي او اوښکې درسره هم تویوي، اتڼې هم درسره کوي او په حجره درته بمباري هم کوي، جرګه هم درسره کوي او جنګوي دې هم. سبا که چېرې زموږ په ملتپالو مشرانو کې څوک د ایسټېبلیشمېنټ نوم واخلي او د وطن د هر مصیبت ذمه واره يي ګڼي نو باید په موږ کې ترې څوک دا پوښتنه وکړي چې مشره دا خو سمه ده چې دا بلا ډېره زوروره او مکاره ده، خو په دې سیمه کې د دې ایسټېبلیشمېنټ د هرې تجربې فاتحین، هر وخت نور خلک ولې دي او غازیان او شهیدان یوازې موږ ولې یو؟

زما نصیب کې جانان نشته

که د تعویذ پر ځای ملا په غاړه کړمه