Элмирбек Иманалиев чыгармачылыгынын 20 жылдыгына арналган кечеде. 17-ноябрь, 2013-жыл
Кыргыз Республикасынын “Эмгек баатыры”, “Эл артисти”, эл ырчысы Элмирбек Иманалиевдин көзү өткөнүнө бүгүн туура беш жыл болду. «Айтыш» фондунда көптөгөн жаш акындарды таптаган таланттуу акын 2020-жылы 42 жашында күтүүсүз каза болгон. Ал ага чейин кант диабетинен жабыркап, дарыланып жүргөн.
Бишкектин Биринчи май райондук соту 21-апрелде БАЭден кармалып келген активист Тилекмат Кудайберген уулунун (Куренов)бөгөт чарасын карап, аны 19-майга чейин камакта калтырды. УКМК дээрлик 10 күндөн бери дайыны билинбей жаткан активист 19-апрелде Кыргызстанга жеткирилгенин ырастаган.
Атайын кызмат Кудайберген уулу конституциялык түзүлүшкө каршы бир катар оор кылмыштарды жасаган деп шектелип жатканын жана эл аралык издөөдө болгонун маалымдады.
“Тактап айтканда, К.у.Т. республиканын чегинен сырткары жүргөндө өзүнүн шериктери менен биргеликте социалдык тармактардагы көп сандаган аккаунттары аркылуу КРде бийликти күч менен басып алууга аракет кылуу менен жапырт башаламандык уюштурууга чакырган чагымчыл постторду жана видео кайрылууларды байма-бай жарыялап турган”, - деп жазылган УКМКнын маалыматында.
Анын бөгөт чарасы качан каралары азырынча маалымдала элек.
Активист 10-апрелден бери дайынсыз болуп жатканын жакындары социалдык баракчаларга жазып келишти.
Жубайы Белек Бактыбекова жолдошу менен акыркы жолу 10-апрелде байланышканын "Азаттыкка" ырастады.
"10-апрелде бизде, Америкада жаңы таң атып жатканда, аларда, Дубайда кечки төрт жарым болчу. Мен кызымды бала бакчага алып бараткам. Ошондо чалышканбыз, ал (Тилекмат - ред.) мен мечиттемин, аср намазын окуп чыктым, азыр кирип шам менен куптанды окуп алып анан үйгө барам деген. Мен кызымды таштап, жумушта болдум. Үч сааттан кийин жазган СМС жетип, бирок ачып окуган жок. Бир сааттан кийинг чалсам интернети өчүк экен. Дароо эле чогуу жашаган балдарга чалып, Дубайдагы түз номуруна чалып берип койгулачы деп сурандым. Алар чалса да өчүк экен. Алар үйгө келген жок, эртең менен көргөнбүз деди".
Куреновдун жубайы эки баласы менен Америкада жашай турганын, күйөөсү жок болуп жатканы тууралуу Дубайдын полициясына онлайн арыз жазып, жооп ала электигин айткан.
УКМК ал кандай жагдайда кармалып, Кыргызстанга алып келингенин тактаган жок.
Кыргызстандан чыгарылган иликтөөчү журналист Болот Темиров Фейсбуктагы баракчасына Кудайберген уулу башпаанек сураган киши катары БУУнун Качкындар агенттигинин компетенциясында болгондуктан коргоого алынууга тийиш болгонун жазды.
14-апрелде Чүй облустук ички иштер башкы башкармалыгы Тилекмат Кудайберген уулу менен байланышып, Кыргызстанда массалык баш аламандык уюштурууга шек саналган эки адам кармалганын билдирген.
Милициянын маалыматына ылайык, уюшкан кылмыштуу топтордун мүчөлөрү жана жарандык активисттер биригип, Чүй облусунда жана өлкөнүн башка аймактарында массалык баш аламандыктарды, нааразылык акцияларды өткөрүүгө даярдык көрүп жатканы тууралуу маалымат түшкөн.
Чүй милициясы шектүүлөрдүн бири менен Куреновдуку делген сүйлөшүүнүн аудио жазуусун жарыялаган.
Кармалгандардын адвокаттары менен жакындары комментарий берген эмес.
Ушул эле күнү куралчан жана беткапчан милиция кызматкерлери укук коргоочу Рита Карасартованын үйүндө тинтүү жүргүзгөндөн кийин кармап кетип, камалды. Ага чейин Карасартова Тилекмат Кудайберген уулуна таандык экени айтылган катты Фейсбук баракчасына жарыялаган. Бишкектин Свердлов райондук соту анын бөгөт чарасы боюнча чечимди 17-апрелге оогон түнү чыгарып, Рита Карасартова Кылмыш-жаза кодексинин 278-беренесинин (“Массалык башаламандыктар”) 3-пункту ("Бийлик өкүлдөрүнүн мыйзамдуу талаптарына жигердүү баш ийбөөгө жана массалык баш аламандыктарга чакырыктар, ошого тете жарандарга зомбулук көрсөтүүгө чакырыктар") боюнча айыптын негизинде 12-майга чейин камакта калды.
Укук коргоочу сотто бул айыптарды четке какты:
"Кыргызстанда мыйзам жок экен. Маңдайыбызга жазганын көрөбүз. Ушундай бир кооз иш токулду. Көрсө Куреновдун мага аманат катары тапшырган катын мен "бийликти басып алууга белги" катары жарыялапмын. Кат чыгары менен жети дубандын эли көтөрүлүп, бийликти басып алышмак экен. Анан Чүй облустук ички иштер башкармалыгы ушундай чоң ишти алдын алыптыр. Дүкөнчү бир кыз, жумушсуз бир бала анан мен үчөөбүз ушундай бир төңкөрүш уюштурмак экенбиз", - деди Карасартова темир тор артынан.
Судья Карасартованы кармоо учурунда “процедуралык бузуулар болгон, бирок анын кармалышы негиздүү” деген чечим чыгарды.
Рита Карасартова Фейсбукка жарыялаган катта негизинен Кудайберген уулунун үй-бүлөсүнө, аялына кайрылуусу жазылган.
"Эгер мени кармап кетсе же бир нерсе болсо бул кат чыгат", - деп жазылган анда.
Карасартова "Кудайберген уулу менен байланышы жок экенин, ал өзүнө укук коргоочу катары кайрылганын, анын аманатын аткарганын" белгилеген.
Социалдык тармактарда Тилекмат Куренов деген ат менен белгилүү болгон Тилекмат Кудайберген уулу 39 жашта.
2020-жылдагы Октябрь окуяларына чейин президент Садыр Жапаровдун активдүү тарапташтарынын бири болгон. Дал ушул окуялардан кийин коомчулукка белгилүү боло баштаган. Кийин ал президентти жана бийликти катуу сындап келди.
“Садыр Жапаров камалгандан бери аны колдоп келдим. Октябрь айындагы элдик толкундоолордон кийин дагы тарапташтарынын бири болуп, бийлигин бекемдегиче колдоо көрсөттүм. Бирок Жапаровдун жанына буга чейинки президенттерди жолдон адаштырып жүргөн адамдардын топтолуп алышы көз карашымды өзгөрттү. Ошондо эле Садыр Жапаров буга чейинки убадаларын унута баштаган”, - деген Тилекмат Кудайберген уулу ошол кезде берген маектеринде.
Ал 2021-жылдары саясатчы Жеңиш Молдакматов менен бирге “Жетим-Тоону коргоо кыймылын" жетектеп, президент Садыр Жапаров демилгелеген конституциялык реформага каршы акцияларды уюштурганы маалым.
Тилекмат Кудайберген уулун Бишкектин Свердлов райондук соту 2021-жылы Кылмыш-жаза кодексинин “Бийликти күч менен басып алууга ачык чакырыктар”, “Шайлоочулардын добуштарын сатып алуу” беренелери менен күнөөлүү деп таап, 1,5 жылга абакка кескен. Активист өзүнө коюлган айыптарды четке каккан, жаза мөөнөтүн өтөп бүткөнүнө байланыштуу 2022-жылы эркиндикке чыккан жана Кыргызстандан чыгып кеткен.
Буга чейин АКШда жүргөнүн айткан Куренов 2024-жылы ноябрь айында Бириккен Араб Эмирлигине барып, Жогорку Кеңештин экс-депутаты Эмил Жамгырчиев менен жолукканын кабарлаган. Андан кийин эле паспортун уурдатып жибергенин айтып, Жамгырчиевди күнөөлөгөн. Мурдагы депутат бул айтылгандарды четке каккан. Ушул окуядан бери ал Дубайда жашап жаткан.
Тилекмат Куреновдун аты буга чейин "KG Group" курулуш компаниясынын жетекчиси Имамидин Ташовдун ишине байланыштуу дагы аталган. 2024-жылдын 9-январында социалдык тармактарга Имамидин Ташовдун кайрылуусу жарыяланган. Анда ал былтыр 27-декабрда УКМКнын кызматкерлери күч менен алып кетип, сегиз күн белгисиз жерде кармап турушканын, 100 миллион сом талап кылышканын айткан. УКМКнын төрагасы Камчыбек Ташиев анын айткандарын четке каккан.
Бир күндөн кийин, 10-январда атайын кызмат Ташовго Кылмыш-жаза кодексинин “Бийликти күч менен басып алуу” беренеси менен кылмыш иши козголуп, издөө жарыяланганын билдирген. Атайын кызмат ал тергөө абагында отурганда издөөдө жүргөн активист Тилекмат Кудайберген уулу менен телефондон сүйлөшүп, өлкөдө башаламандык уюштурууну көздөшкөнүн кабарлаган. Андан тышкары ишкерге байланыштуу алдамчылык боюнча 16 иш тергелип жатканын кошумчалаган. Ар кайсы аймакта алардын ондогон тарапташтары аныкталып, суракка алынганын билдирген.
