Сяргей Навумчык

Ступень свабоды. Памяці Ўладзімера Станкевіча

На 70-м годзе жыцьця памёр былы дэпутат Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня Ўладзімер Станкевіч.

Сьцяг над Плошчай. Памяці дэпутата незалежнасьці Алеся Шута

У Лагойску на 68-м годзе у выніку анкалягічнай хваробы жыцьця памёр дэпутат Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце 12-га скліканьня Алесь Шут. За трыа дні да сьмерці яму быў уручаны мэдаль Рады БНР - "За заслугі ў здабыцьці Незалежнасьці".

«Шклянка гарэлкі» ад Шэрмана

Летам 1977-га маці, выкладчыца Віцебскага пэдінстытуту, каб даць мне працоўную загартоўку, скарыстала службовае становішча і аформіла мяне ў якасьці «цяжкавыхавальнага падлетка» (якім я зусім ня быў) у будаўнічы атрад утагачасную Малдаўскую ССР.

30 гадоў таму ў Менску адбыўся першы Чарнобыльскі шлях

Патаемная інтэграцыя. Чаму маўчыць сьпікер Андрэйчанка

Прачытаў інтэрвію са сьпікерам палаты прадстаўнікоў нацыянальнага сходу Уладзімерам Андрэйчанкам, у якім, сярод іншага, ён кажа і пра мэтазгоднасьць выбараў па прапарцыйнай сыстэме, і пра неабходнасьць прадстаўніцтва ў парлямэнце розных грамадзкіх арганізацый і партый.

Як Кебіча і Мясьніковіча ледзь не арыштавалі ў аэрапорце

Факт, пра які забыліся: у красавіку 1994-га, ужо пры Мечыславу Грыбу, Прэзыдыюм Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня абмяркоўваў варыянт арышту старшыні Саўміну Кебіча, кіраўніка Нацбанку Багданкевіча і першага Кебічавага намесьніка Міхаіла Мясьніковіча.

Масавае забойства, якое імкнуцца забыць у Кітаі

30 гадоў таму ў Пэкіне на плошчы Т’яньаньмэнь вайсковыя падразьдзяленьні на загад найвышэйшага камуністычнага кіраўніцтва здушылі масавы выступ студэнтаў.

Які дзень дзяржаўнасьці нам патрэбны

Дэпутат і гісторык Ігар Марзалюк прапанаваў абвясьціць 5 чэрвеня (дзень памяці Эўфрасіньні Полацкай) Днём беларускай дзяржаўнасьці.

Чалавек, які дапамог «Пагоні» зрабіцца дзяржаўным сымбалем

Без гісторыка Касьцюка Беларусь у 1991-1995 ня мела б бел-чырвона-белага сьцяга і «Пагоні» у якасьці дзяржаўных сымбаляў.

Яна клікала ў сьвет, да сьвятла. Памяці Надзі Дзюк

«Надзі Дзюк — да развагаў пра "чырвоных" чалавекаў, якія і цяпер баяцца вялікага сьвету» — гэтак напісала днямі Сьвятлана Алексіевіч.

Расейская пятля зацягваецца

Віцэ-прэм’ер Расеі Дзьмітрый Козак заявіў на сустрэчы з беларускай урадавай дэлегацыяй, што не зьбіраецца абмяркоўваць эканамічныя тэмы без «прыняцьця прынцыповых рашэньняў аб руху ў кірунку далейшай інтэграцыі Расеі і Беларусі ў рамках Саюзнай дзяржавы», паведаміла агенцтва Інтэрфакс.

Прэзыдэнт, які прызнаў Беларусь. Хаця і не адразу

Толькі пасьля заявы Гарбачова аб адстаўцы з пасады прэзыдэнта СССР 25 сьнежня Джордж Буш зрабіў заяву аб прызнаньні Беларусі.

Як у Беларусі «выкрадалі» літоўскіх камуністаў, альбо пра што не прыгадала «СБ»

Ці заўважылі вы, што афіцыйная прапаганда даўно адмовілася ад выразу «першы прэзыдэнт Беларусі»? Бо той, хто вымаўляе слова «першы» — мае ў галаве, што рана ці позна, але будзе і «другі».

30 гадоў таму быў утвораны Аргкамітэт БНФ

19 кастрычніка 1988 году ў памяшканьні тагачаснага Дому кіно (касьцёл Сьв. Сымона і Алены) быў утвораны аргкамітэт Беларускага Народнага Фронту.

У Гуэры ў Пінабілі

Калі б мне закінулі на ізаляваную ад усяго боскага сьвету выспу і прапанавалі выбраць толькі адзін кінафільм, які я мог бы глядзець ўсё жыцьцё -- гэта быў бы «Амаркорд».

Дземянцей: той, хто не жадаў быць першым

Наступнае — мэдаль «За взятие Минска»

Дзень 3 ліпеня мае дачыненьне да чаго заўгодна, але не да незалежнасьці Беларусі.

Лукашэнка можа вярнуць павагу да мовы за адзін дзень

Зьмена стаўленьня чынавенства да мовы адбудзецца нават за адну гадзіну, калі Лукашэнка правядзе сэлектарную нараду на дзяржаўнай беларускай мове ў прамой тэлетрансьляцыі.

Дэпутацкія «папіццот». Пэнсіі

Палата прадстаўнікоў 6-га скліканьня разглядзела зьмены ў закон «Аб прыватызацыі дзяржаўнай маёмасьці і пераўтварэньнях дзяржаўных унітарных прадпрыемстваў у адкрытыя акцыянэрныя таварыствы».

Калі КДБ затрымае расейскага шпіёна?

Ці то спадкаемцы Максіма Максімавіча Ісаева-Штырліца надзвычай прафэсійна і глыбока закансьпіраваліся, ці то выведнікаў расейскіх у Беларусі зусім няма.

«Вам Сьвятлану Алексіевіч? Чакайце, зараз падыдзе»

Без Кастрычніка сапраўды не было б РБ. Была б — Беларусь

«Чырвоная лінія» Гарбачова і Мадрыду

Часам у падзеях сучаснасьці выяўляюцца альгарытмы нядаўняга мінулага.

Гаспадыня гасьціннага дому

З адыходам у лепшы сьвет спадарыні Юлі Андрусышын шмат што абарвалася — для многіх.

Як Віцебск мог быць Ульянаўскам

Выпадак можа зьмяніць ня толькі лёс чалавека, але і лёс горада. Ва ўсялякім разе, яго назоў.

Рэфэрэндум-95 пра сымболіку і мову ня быў легітымным

14 траўня 1995 году адбыўся рэфэрэндум па чатырох пытаньнях, прапанаваных А. Лукашэнкам.

Раённы ідэоляг: Гэтую — у аўтазак!

Сёньня ў сацсетцы прачытаў аповед з аднаго гарадку, які прайшоў незаўважна на фоне паведамленьняў і выразных фота пра жорсткі «хапун» у сталіцы.

Ён проста ня можа па-іншаму

Дэмакратыя, неабходная свабоднаму чалавеку як паветра — сьмерць для таго, хто спавядае аўтарытарызм.

Сьцяг капітуляцыі

Выбар людзьмі, якія лічаць сябе беларусамі, чырвона-зялёнага сьцяга – успрымаецца як перамога Лукашэнкі над тымі, каго ён да сёньня перамагчы ня здолеў. Ва ўсялякім разе, над часткай іх.

Колькі палягло ў Курапатах — трэба шукаць на Лубянцы

Днямі я зьмясьціў у фэйсбуку здымкі з кнігі Зянона Пазьняка «Курапаты». І сярод камэнтароў быў адзін, які нагадаў мне публікацыі ў камуністычнай прэсе канца 80-пачатку 90-х, у якіх зацята абвяргалася і колькасьць расстраляных, і нават сам факт савецкіх рэпрэсій.

Быкаў абаронцам Курапатаў: Ва ўпартай непадлегласьці — надзея на вольнасьць Беларусі

«Бальшавікі маюць вялізную практыку закочваць пад асфальт ня толькі непажаданых для іх асобаў, але і хаваць у зямлі цэлыя пласты нашай пакутнай гісторыі. Адэкватных сродкаў супрацьстаяньня іхнаму гвалту дэмакратыя, здаецца, ня мае, апроч хіба памяці».

Спачатку — апытаньне, потым — танкі?

У 1990 — 1991-гадах адбыліся падзеі, якія тады здаваліся выпадковымі — але сёньня лягічна кладуцца ў нашу найноўшую гісторыю.

Дзякуй, Ірына Міхайлаўна!

13 студзеня Ірыне Міхайлаўне Быкавай спаўняецца 90 гадоў.

1917 — дабро ці зло для Беларусі?

Выглядае, што ўвесь 2017 будуць аналізавацца ўрокі 1917-га. Беларусь застаецца ў расейскім інфармацыйным полі — пад уплывам ня толькі Салаўёва і К, але і (праз інтэрнэт, пераважна) не закранутых імпэрскім вірусам інтэлектуалаў. І вось тут узьнікае рызыка трапіць у палон расейскіх ацэнак, якія для Беларусі могуць мець адваротнае значэньне.

Фідэль — прэзыдэнту ЗША: Дзядзька, дай 10 баксаў!

У лістападзе 1940 году ў Белым доме атрымалі ліст з Кубы. Чатырнаццацігадовы школьнік з Санцьяга-дэ-Куба віншаваў прэзыдэнта Рузвэльта з пераабраньнем, называў яго «мой дарагі сябра» і па-сяброўску прасіў: «Калі Вам ня цяжка, дашліце мне, калі ласка, 10-даляравую банкноту. Яе яе ніколі ня бачыў, але вельмі б хацеў мець. Ваш сябар».

“МЗС Беларусі?” – “Да, уже зову главного администратора“

«Мяккі» генэрал. Памяці Ўладзімера Ягорава

Сыход з жыцьця генэрал-палкоўніка Ўладзімера Ягорава дае сумную нагоду прыгадаць агоную асобу ў кантэксьце палітычных падзеяў першых гадоў станаўленьня незалежнай Беларусі.

Чаму нам патрэбныя тры Дні Незалежнасьці

Мой адказ: калі казаць пра сёньняшнія дзяржаўныя сьвяты, дык сапраўднага Дня Незалежнасьці няма ніводнага. А павінна быць мінімум тры. Зробім невялікі экскурс у нядаўнюю гісторыю.

У чым бы я паспрачаўся з Алексіевіч

У часе паездкі па ЗША (пісьменьніца наведала Нью-Ёрк і Вашынгтон), Сьвятлана Алексіевіч выказала некалькі меркаваньняў, зь якімі асабіста мне хацелася б паспрачацца.

«Начныя ваўкі» з чэскімі нумарамі

— «Ваўкі! Жывыя ваўкі!» — «Дзе?» — я не адразу зразумеў, што жонка мела на ўвазе не жывёлаў, а гэтых, на матацыклах, якія спыніліся на запраўцы пад Прагай.

Кебіч, салдат імпэрыі

«Што зрабілася з Кебічам?» — пытаюцца ў мяне, маючы на ўвазе ягоную новую кнігу, дзе ён выступае апалягетам «руского мира» і фактычна адмаўляе Беларусі ў існаваньні як незалежнай дзяржаве.

У чым схлусіла Ярмошына?

«А ў чым яна сказала праўду?» — могуць запытацца, маючы на ўвазе шматгадовую дзейнасьць Лідзіі Ярмошынай на пасадзе старшыні ЦВК. Але гэтым разам — не пра падлік галасоў.

Шыем Сьцягі

Рэфэрэндум бяз права голасу

З нагоды 25-й гадавіны рэфэрэндуму аб захаваньні СССР прапануем вашай увазе разьдзел з кнігі Сяргея Навумчыка «Дзевяноста першы», прысьвечаную падзеям таго месяца.

Расейцы лічаць Быкава «выбітным айчынным пісьменьнікам»

«Паэт — Пушкін, фрукт — яблык, — прыводзіла яна прыклады, — ну а актор — ...» — «Актор — Марчэла Мастраяні?» — апярэдзіў я. «Не, ды Капрыё» — паправіла мяне калега, даючы зразумець, што яна — чалавек XXI стагодзьдзя (а не ХХ, у якім заблукаў аўтар гэтых радкоў).

Gorby ў Менску

Сёньня Міхаілу Гарбачову спаўняецца 85 гадоў. Прапануем урывак з кнігі Сяргея Навумчыка «Дзевяноста першы», якая выйшла ў сэрыі «Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе» пра сустрэчу з першым і апошнім прэзыдэнтам СССР.

Па лякалах Гебэльса: газэта Мінабароны пра «Малады фронт»

У «цэнтральным органе Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь» — «Белорусской военной газете» — выйшаў артыкул Уладзімера Сідарава «По лекалам гітлерюгенда».

Чаму яны не даруюць Пазьняку

У свой час Васіль Быкаў сказаў, што камуністы ніколі не даруюць Пазьняку адкрыцьця Курапатаў, бо ён даў канкрэтныя сьведчаньні злачынстваў камуністычнага рэжыму.

Як мы спусьцілі зь лесьвіцы Жырыноўскага

У Менску выступіў адэпт «русского міра» Мікалай Старыкаў. Візыты ідэолягаў аднаўленьня імпэрыі ў Менск пачаліся адразу пасьля абвяшчэньня Незалежнасьці Беларусі. Першым быў Жырыноўскі.