Упершыню за 4 гады беларуская каманда астрафізыкаў вярнулася зь міжнароднай алімпіяды з мэдалём. Свабода паразмаўляла з бронзавай мэдалісткай Міраславай Булгакавай пра іншаплянэтнікаў, прэзыдэнцкі фонд і будучыню беларускае навукі.
Савецкая ўлада масава пераймяноўвала гарады й мястэчкі Беларусі, назвы якіх здаваліся ёй «немілагучнымі» і палітычна сумнеўнымі. Свабода сабрала зьвесткі пра шэраг гарадоў, арыгінальныя найменьні якіх зьмяніліся пад вонкавым уплывам.
Год таму, 23 жніўня 2018-га, памёр Алесь Ліпай — паэт, журналіст, першы карэспандэнт Радыё Свабода ў Беларусі, заснавальнік і кіраўнік недзяржаўнага агенцтва БелаПАН. Яму было 52 гады.
Савецкая ўлада масава пераймяноўвала гарады й мястэчкі Беларусі, назвы якіх здаваліся ёй «немілагучнымі» і палітычна сумнеўнымі. Свабода сабрала зьвесткі пра шэраг гарадоў, арыгінальныя найменьні якіх зьмяніліся пад вонкавым уплывам.
Мастачка Ніка Сандрас, чый муж адсядзеў 14 месяцаў у СІЗА, эмацыйна адрэагавала на рэзкую крытыку Аляксандра Лукашэнкі дзейнасьці сілавых структураў.
Ці сэкс прадае ў рэкляме? Якая рэклямная стратэгія працуе для прасоўваньня брэндаў у Беларусі? Ці маюць рацыю крытыкі рэклямнага роліку, у якім зьняліся вядомы спартовец Віталь Гуркоў і знакамітая блогерка Ганна Бонд?
Браслаўшчына — адзін зь нешматлікіх рэгіёнаў краіны, дзе азёрныя астравы былі жылымі. На адным зь іх 500 год таму пасяліліся манахі. У жніўні журналісты Свабоды пабывалі на першых за 20 год археалягічных раскопках на востраве Манастыр.
20 жніўня — роўна 100 гадоў з дня сьмерці Івана Луцкевіча — аднаго з трох бацькоў сучаснай беларускай нацыі. Гэта Вацлаў Іваноўскі, браты Іван і Антон Луцкевічы.
У 2014 годзе двое выпускнікоў філфаку (яна — з хутара Даўнары ў Менскай вобласьці, ён — з маленечкага раённага цэнтру Кіраўску ў Магілёўскай вобласьці) з дачкой на руках, якой быў тады год, вырашаюць пачаць на «вясельныя» грошы ўласны бізнэс у Менску. І ў іх усё атрымліваецца.
Паходзіць ад назвы дрэва бераст (вяз): берасьце — яго зарасьнік. У летапісах паселішча згадваецца пад назвамі Берестіе, Берестье, Бересть. Здавалася б, поўнагалосная ўсходнеславянская форма. Чым яна магла не падабацца расейскай адміністрацыі?
Сумнеўная пляцоўка, сумнеўныя рабочыя ў сумнеўных умовах, ужо былі інцыдэнты, пра здарэньні бракуе інфармацыі, адходы застанецца ў Беларусі, у простых людзей і ўладаў розная амяць пра Чарнобыль.
Радыё Свабода пачынае публікацыю новай кнігі Дзьмітрыя Гурневіча «Забойства ў цэнтры Эўропы». Праз гісторыю горада Стоўпцы, стаўпецкія легенды і меркаваньні стаўпецкіх людзей аўтар спрабуе зразумець матывы злачынства, якое адбылося ў гэтым горадзе паўгода таму ў школе нумар 2.
Як адпачыць у Беларусі, калі вы сёлета ня выехалі на мора ці ў горы, а да канца лета засталося ўсяго два тыдні? Запрашаем у гайд Свабоды.
Хто фармуе нацыянальны Пантэон? Ці можна прыкладаць да дзеячоў мінулага сёньняшнія ўяўленьні? Хто герой, а хто не — гэта пытаньне фактаў ці інтэрпрэтацыяў?
Свабода сабрала зьвесткі пра шэраг гарадоў, арыгінальныя найменьні якіх былі зьмененыя пад вонкавым уплывам. Пачнем з Горадні.
Амбасадарку Вялікай Брытаніі ў Беларусі Фіёну Гіб запомняць як абаронцу правоў ЛГБТ-супольнасьці. У канцы жніўня, калі скончыцца яе кадэнцыя, зь Беларусі яна павязе льняныя ручнікі і сыр.
«Суседзям Расеі пагражаюць расейскія танкі. Захаду — расейскія банкі», — тлумачыць Браян Ўітмар, дырэктар праграмы Расеі вашынгтонскага Цэнтру аналізу эўрапейскай палітыкі.
Намесьнік старшыні прэзыдыюму Акадэміі навук Беларусі Сяргей Чыжык сьцьвярджае, што Касьцюшку нельга лічыць нацыянальным героем Беларусі, бо ён адстойваў інтарэсы Польшчы і ЗША.
Аўдыторыі прынамсі некаторых блогераў сувымерныя з аўдыторыяй онлайн-выданьняў. Дык можа за імі будучыня? Юры Дракахруст абмяркоўвае гэтую тэму з калегамі Францішакам Вячоркам і Арцёмам Шрайбманам
розных краінах сьвету рэгулярна праходзяць маратоны і паўмаратоны, у якіх бяруць удзел шмат беларусак і беларусаў. Што дае бег? Як шматкілямэтровыя забегі мяняюць погляд на сьвет, на сябе і свае магчымасьці, расказваюць беларускі, для якіх бег — ня толькі фізычнае практыкаваньне.
Ці зможаце вы адрозьніць цытаты зь беларускіх дзяржаўных выданьняў савецкага часу ад таго, што публікавалася ў апошнія некалькі гадоў? Праверце сябе.
Расейскі філёзаф Максім Гаруноў у студыі Радыё Свабода адказвае на пытаньні пра стаўленьне расейцаў да Беларусі, беларускай мовы, культуры і ідэнтычнасьці, а таксама разважае пра лёс сваёй краіны.
Менскія ўлады вырашылі аднавіць фасад некалі двухпавярховага будынку школы езуіцкага калегіюму на Пляцы Волі, зьлева ад каталіцкай катэдры.
105 гадоў таму пачалася Першая сусьветная вайна — глябальная гуманітарная катастрофа ХХ стагодзьдзя. Вынікам супрацьстаяньня варагуючых армій сталі маштабныя разбурэньні і мільёны ахвяраў як сярод вайскоўцаў, так і мірнага насельніцтва.
Ці азначае цяперашняя сытуацыя з Брэксытам правал дэмакратыі? Ці прывёў падзел поглядаў на Брэксыт да каштоўнаснага расколу? Гэтыя пытаньні ў Праскім акцэнце абмяркоўваюць беларусы – жыхары Вялікай Брытаніі, юрыст Яраслаў Крывой і тэатральны рэжысэр Мікалай Халезін.
Як у школах замацоўваюцца гендэрныя стэрэатыпы і нараджаецца сэксізм? Чаму дзяўчатак на ўроках працы вучаць гатаваць і шыць, а хлопчыкаў майстраваць і рамантаваць? Ці варта зрабіць навучаньне гендэрна нэўтральным?
Дапусьцім, адзін чалавек хоча паляцець у верасьні адпачываць на папулярны курорт. Лепей ляцець зь Менску ці з суседніх краінаў?
31 ліпеня 1802 году нарадзіўся Ігнат Дамейка, удзельнік паўстаньня 1830-31 гадоў і славуты чылійскі навуковец. Нашчадкі Ігната Дамейкі жывуць сёньня ў Чылі, ЗША і Аўстраліі. У студзені 2017 года Свабода адшукала праўнучку навукоўца Пас Дамейку ў аўстралійскім Сіднэі.
Ведаць назвы грыбоў жыцьцёва важна, каб не атруціцца. Іх засвойваюць ня ў школе, не з расейскіх сэрыялаў, а ад дзядоў-бабуляў. На якой жа мове называюць грыбы, у тым ліку самы галоўны грыб, нашыя людзі? Вулічнае апытаньне.
Сталіцу Беларусі 29 ліпеня 1939 году пастановай 2-й сэсіі Вярхоўнага Савету БССР перайменавалі ў Мінск. Прычыны такой зьмены не абвяшчаліся.
Сьвецкім людзям вядомы як Алег Бембель — сын беларускага скульптара, выпускнік кансэрваторыі, асьпірант Інстытуту філязофіі, нацыяналіст, выгнаны з кампартыі. Боскім шляхам прайшоў ад сьмяротна хворага паслушніка Алега да інака Мікалая і манаха Іаана.
Бацькі і дзеці: Экспэрты і журналісты розных пакаленьняў абмяркоўваюць выклікі часу — што мяняецца, а што застаецца нязьменным.
Выпускнікі мараць стаць дыпляматамі, праграмістамі, стаматолягамі, перакладчыкамі, і зусім мала хто ў будучыні хоча працаваць на зямлі — інжынэрамі-мэліяратарамі, заатэхнікамі, аграномамі.
25 ліпеня спаўняецца 35 гадоў з дня сьмерці культавага беларускага пісьменьніка Ўладзімера Караткевіча. Рагачоўскі краязнавец Андрэй Чарняўскі расказаў пра пляны паставіць у горадзе помнік герою аповесьці «Ладзьдзя роспачы» Гервасію Выліваху.
Шмат гадоў пры Беларускім фондзе культуры працавала камісія «Вяртаньне», якую ачольваў прафэсар Адам Мальдзіс. Камісія выдала 7 тамоў вопісаў тысяч артэфактаў, вывезеных у розныя часы зь Беларусі. Свабода сабрала топ-5 каштоўнасьцяў, якія вяртаць ніхто не зьбіраецца.
Колькі імёнаў людзей, якія загінулі падчас акупацыі выпадкова альбо на загад ад рук савецкіх партызанаў, не ўключылі ў кнігі «Памяць»? Дзясяткі, сотні ці тысячы? Некаторыя ахвяры робяцца вядомымі дзякуючы добраахвотным дасьледчыкам.
20 ліпеня спаўняецца роўна 25 гадоў ад часу першай інаўгурацыі Аляксандра Лукашэнкі. Рэфэрэндумы, зьніклыя палітыкі, «500 даляраў» — наколькі добра вы памятаеце прэзыдэнцтва Лукашэнкі за гэтую чвэрць стагодзьдзя? Праверце сябе.
20 ліпеня спаўняецца тры гады з дня гібелі ў Кіеве журналіста Паўла Шарамета. Тры гады расьсьледаваньня не далі вынікаў: няма ні падазраваных, ні зачэпак, ні доказаў.
На працягу ўсёй гісторыі ў Менска толькі адно мірнае стагодзьдзе — дваццаць першае, але яно толькі пачалося.
Лукашэнка сам даў Расеі інструмэнт, з дапамогай якога тая цяпер ажыцьцяўляе «прымус да інтэграцыі».
Данчык апісвае Нью-Ёрк свайго дзяцінства, тлумачыць, чаму Віетнамская кампанія яму падавалася справядлівай, узгадвае, як на ягоны жыцьцёвы выбар паўплываў Ўотэргэйтскі скандал, расказвае, наколькі не пераносіць калектывізм і як нэрвуецца, калі яго называюць «Данчык».
У цэнтры выратаваньня дзікіх жывёлаў «Сірын» жывуць каля 50 зьвяроў і птушак.
Трэці дзень на могілках у горадзе Сьвіслач на Горадзеншчыне ідуць працы па эксгумацыі парэштак, які могуць належаць брату Кастуся Каліноўскага Віктару.
Свабода распачынае цыкль публікацый пра сытуацыю ў анэксаваным Крыме. За што кідаюць у турмы апанэнтаў крамлёўскага рэжыму? Пра што пішуць манапалізаваныя СМІ? Ці паўплывалі міжнародныя санкцыі на побыт крымчукоў? Пабылі на паўвостраве і расказваем, што ўбачылі.
10 ліпеня 1994 году прайшоў другі тур першых прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі, у якіх перамог Аляксандар Лукашэнка. З таго дня кіраўнік Беларусі не мяняўся. Чвэрць стагодзьдзя, амаль эпоха. Прычым яшчэ ня скончаная. Якім гэты пэрыяд застанецца ў гісторыі?
Пасьля пастаноўкі «Шляхціца Завальні» ў Купалаўскім па хрэстаматыйным тэксьце Яна Баршчэўскага можна зьвярнуцца і да іншых спэктакляў паводле клясычных літаратурных твораў.
Загрузіць яшчэ
