د لاسرسي ځای

تازه خبر

بلاګونه

یو وخت داسې وو، چې په پښتونخوا او قبایلي سیمو کې به ښځو په پټو کې کار کاو، اوس هم په ډېرو ځانونو کې شته خو هغسې نه.

دغو ښځو به په کورونو کې څاروي هم ساتل، دغه څاروي چې پکې غواګانې، وزې، چرګان او داسې نور شامل وو. دا د دغو ښځو مالي سرمایه وه، دوی به پرې خپلې ښې بدې کولې، پۍ، کوچ او غوړي به یې خرصول او یو ډېر ښه وخت به یې تېریدو.

اوس چې کله دغلته ناامني پیل شوه، وسلوالې ډلې راغلي، په دوی پسې عسکر راغلل، او د دغو دواړو ترمنځه د فاټا خلک خو پرېږده ځناور هم راګیر شول، چې له وړاندې نه په ایف سي ار کې ګیر دي.

دا ځل پولیټیکل انتظاميې دا فیصله وکړه چې د قبایلو برګۍ غوا په پټو کې ګرځي، ګیا خوري، سهار راوځي ماښام بېرته ولاړه شي، نه ترې څوک پوښتنه کوي، او نه یې شناختي کارډ کتل کېږي، نه یې پر تګ راتګ یوڅه بندیز وي، نو بس صیب وویل چې دغه غوا به نوره نه ګرځي، د دې په پښو کې دې هم د ایف سي ار زنځیرونه واچول شي، او ګیا به هم نوره نه خوري، ځکه چې دا په فاټا کې پیدا شوې ده، ټول کوچ، غوړي یې د فاټا ولس خوري، ما ته یې څه.

د کور مالک غوا له پټې راوسته، اوس ورته په اوبو کې ډوډۍ پستوي، او دغه غوا مجبوره ده چې ویې خوري، خو تازه دین کاکا وایي چې سهار شي او ماښام غوا نوره دغه سړه په اوبو کې پسته شوې ډوډۍ نه خوري، هغه ګیا غواړي، زه پټي ته نه شم تلی، ښځه مې نه شي تلی، او په کور کې هم دغه بحث دی، بوس هم په ختمېدو دي، چې بوتاوه ورته جوړ کم، ځکه بوساړي مو خرصې کړي دي.

تازه دین کاکا اوس مجبوره دی، چې خپله دغه برګۍ غوا په پنجاب خرصه کړي، ځکه که داسې ونکړي نو لا نقصان دی. او بیا په پنجاب کې به له ایف سي اره خلاصه شي، پټو ته به ځي ښه خوراکونه به کوي او یو ازاده ازادي به وي.

بلخوا په فاټا کې بې تاج بادشاه داسې امر کړی چې په ځناورو یې هم خواړه بند کړي دي، او پټو ته پر تګ راتګ یې هم بندیز لګولی دی.

یو نظم وو !

دا غوا زما برګۍ ده ــ یوه ورسره سخۍ ده

په اصل د اچۍ ده ــ ښه لویه یې لکۍ ده

په پولو یې څروم ــ اوبه ورله ورکوم

موږ پۍ ترې نه لوشو ــ او ټول ټبر یې څښو

خو اوس دا ګرانه ده، چې د مومندو دغه غوا په پولو پټو وڅرېږي، سیل وکړي، او ګیاګانې وخوري. ځکه چې دغه غوا له بده مرغه په فاټا کې ژوند کوي. ډېرې خو په پوځي عملیاتو کې مړې شوې دي، ډېرې له خپلو مالکانو نه د پوځي عملیاتو پر وخت پاتې شوې چې خدای خبر پر زړونو به یې څه تېر شوي وي.

ډېرې په ارزانه بیعه خرصې کړل شوې دي، او په ځینو اوس د خوراک تازه بندیزونه ولګول شول. ځکه چې پولیټیکل صېب وایي کیدای شي دغه غوا د سرکاري کسانو په مرګ ژوبله کې ککړه وي، څه پته لګي؟؟

خو هسې چې د سپو په بهر ګرځېدو هم بندیز دی که نه!

بې وخته مه ګرځه کوڅو کې ــ سپي به دې وخوري لېونی به دې ګڼینه

شاهين بونيری
شاهين بونيری

په قصه خوانۍ کې د پښتنو د نسل وژنې ۸۶ کال دی خو لا هم د پښتنو په سيمو کې وينې تويدل نه دي ودريدلې. آيا پښتانه ځوانان له خپل دې تاريخه خبر دي؟ آيا دوی د خپلو حقونو لپاره د مشرانو له دې قربانيوو زده کړې کړي ده؟

د قیصه خوانۍ بازار له مودو راهيسې د دې سیمې د اوسیدونکو لوی تاریخي او کلتوري مرکز پاتې شوی دی. د پېښور ښار زړه دی. یو وخت به دلته له منځني ختیځ څخه هندوستان ته راتلونکو کاروانونو دمه کوله او د چایو په محفلونو کې به يې د خپلو مزلونو او وطنونو کیسې کولې، د ځان سره به يې نوي فکرونه راوړل، نوې تجربې به يي راوړلې. دا یوه اولسي اکیډمي وه چرته چې به د بیلا بیلو کلتورونو او اولسونو خلک راټولیدل او له یو بل به يې ذده کړې کولې.

که مونږ د خپلو مشرانو له دغه قربانیو زده کړه کړې وای، د شعور سترګې مو پرانيستلی وای نو نن به ټوله پښتونخوا د قیصه خوانۍ بازار نه وو!

کال نورلس سوه دیرشم وو، د اپریل د میاشتې درویشتمه نیټه وه. په ټول هندوستان کې د بریتانیې د استعمار پر ضد احتجاجي تحریک ښه په زور کې وو. د ګاندهي جي د سیول نافرمانۍ په مرسته کې د باچاخان د خدايي خدمتګار تحریک غړي راټول شوي وو او د خپلو حقونو او خپلواکۍ غوښتنه يې کوله. دا ټول د عدم تشدد د قافلې خلک وو چې د امن د لارې د خپلو حقونو په مبارزه يې یقین لرلو.

درې ورځې مخکې په اتمانزو کې د ازاد سکول په جلسه کې پریکړه شوې وه چې په درویشتم اپریل به خدايي خدمتګار او د کانګرس غړي راټولیږي او د پيرنګي استعمار پر ضد به احتجاج کوي.

د صوبې ګورنر اولف کیرو وايي د کانګرس خلک لږ وو نو موږ د هغوی علاج کولی شو خو چې کله ورسره باچاخان ملګری شو نو مونږ د خلکو په نیولو پیل کړو.

په درویشتم اپریل خلک د ښار له مرکزي لارو راتیر شول او قیصه خوانۍ ته اورسیدل. د کابلۍ تاڼې مشر چې دا خلک اولیدل نو فکر يې وکړ چې دا جوړې په تاڼه د برید لپاره راټول شوي دي. هغه پوځ ته خواست وکړ چې راشئ او د تاڼې حفاظت وکړئ. لږه شېبه کې د پيرنګي پوځ شپږ ټینکونه رارورسیدل. وړومبي ټینک څوارلس کسان وچقول چې لس کسان په ځای مړه شو او څلور سخت ژوبل شول.

پاو کم یولس بجې ډزې پیل شوې او تر دریو بجو پورې روانې وې. خلک راوړاندې کیدل، په ډزو سوري سوري کیدل،راپریوتل، مړه کیدل... په دې کې سيکان هم وو، هندوان هم وو او مسلمانان هم. ډیر يي خدايي خدمتګار وو. د ښار کوڅې د هغوی په وینو سرې پرتې وې. هر لور ته وحشت خور وو او له دوه نیم سووو څخه تر درې سوه پورې انسانان قرباني شول، په وینو سره شول او خاورې شول.

قصه خانه قصاب خانه وه په نظر د خلکو ــــ
چې يې بازار کې بهيدلې د خوارانو وينې
عبدالمالک فدا

دا انسانان د دې خاورې هغه سوچه او ریښتیني بچي وو چې د مذهب، نسل او قام له فرق نه بالا د خپلې مور، خپلې خاورې لپاره مبارزې له راوتلې وو. دو پر دغه لاره کې د خپلو وینو او ارمانونو نذرانې ورکړي خو د تاریخ په پاڼو کې داسې ورک شول لکه هډو چې موجود نه وو!

نن هم په قیصه خوانۍ کې د دوی یادګار نړیدلی پروت دی. نن هم زمونږ ډیر پوهه او تعلیم یافته خلک د خپلې خاورې د شهیدانو له قربانيوو خبر نه دي. نن هم هغه زاړه یرغلګر په یو نوي شکل کې زمونږ کلي او بازارونه ورانوي. نن هم د ګلونو په دغه ښار کې د اور بارانونه کیږي.

خو د تاریخ رښتیا کله هم نه مري....

او دتاریخ رښتیا دا دي چې که مونږ د خپلو مشرانو له دغه قربانیو زده کړه کړې وای، د شعور سترګې مو پرانيستلی وای نو نن به ټوله پښتونخوا د قیصه خوانۍ بازار نه وو!

نور وښیئ

XS
SM
MD
LG