Президенттик шайлоого өз талапкерин көрсөтүү мүмкүнчүлүгү саясий партияларга 21-марттан тартып берилген. Бул аралыкта “Ар-Намыс” партиясы президенттик шайлоого катышпай тургандыгын расмий жарыялады. Арнамысчылар өлкөдөгү ансыз да кылтылдап турган саясий-экономикалык кырдаалды президенттик шайлоо дагы курчутуп, туруксуздуктарга алып келүүсү ыктымал, деп эсептешет.
Ал эми партиянын лидери Феликс Кулов мамлекеттеги стабилдүүлүктү сактоо максатында президенттик шайлоого барбай тургандыгын билдирди.
“Ак жол” партиясы болсо президенттикке азыркы мамлекет башчы Курманбек Бакиевдин талапкерлигин көрсөтмөкчү. Партиянын саясий кеңешинин мүчөсү, Жогорку Кеңештин депутаты Табылды Орозалиевдин “Азаттыкка” билдиргени боюнча 11-апрелге белгиленген курултайда партиянын бир жыл ичиндеги иштери боюнча отчет угулат, уставга өзгөртүү киргизилет жана эң негизгиси -президенттикке талапкер көрсөтүү болот.
Партиянын мүчөсү, ЖК депутаты Бегалы Наргозуев азыркы президент Курманбек Бакиев “Ак жол” партиясынын негиздөөчүсү болгон соң, курултайда бардык акжолчулар анын талапкерлигин колдоого алышат, деп ишенет.
Ушул сааттарда дагы бир саясий партия, ЭрК партиясынын саясий кеңеши жыйын өткөрүүдө. Партия лидери Турсунбай Бакир уулунун “Азаттыкка” кабарлаганы боюнча бүгүнкү жыйында президенттик шайлоого катышуу же катышпоо маселеси талкууга алынат:
-Каражат боюнча, жер-жерлерге байкоочу, ишенимдүү адамдарды дайындоо маселелери тууралуу сүйлөшүүбүз керек. Жалпы өлкө боюнча 2500 шайлоо участогу бар. Эгер партиялаштар макул деп тапса, курултай чакырабыз.
ЭрК партиясы 1995-жылдан бери шайлоонун бардык түрлөрүнө катышып келе жатат. Турсунбай Бакир уулу 2005-жылы болгон президенттик шайлоодо бийликке атаандаш жалгыз партия болуп чыкканы үчүн добуш берүүнүн жыйынтыгы адилет чыгарылуусуна шарт түзө албаганын кошумчалады. Анын айтуусунда партия азыркы күндө да президенттик шайлоонун акыйкат болоруна көзү жетпей турат:
-2005-жылы алты талапкерден мен Бакиевден кийинки 2-орунду алдым. Бирок менден башка төрт талапкердин бири дагы шайлоо участокторуна байкоочуларды койгон жок. Берки төрт талапкердин адамдары Бишкектен башка эч бир жерде болгон жок, ошондуктан шайлоонун мыйзамдуу жүрүшүнө жакшы көзөмөл болгон жок.
Оппозициялык БЭК президенттик шайлоого бир талапкер алып чыгарын билдирген. Азырынча кыймылдагы лидерлердин бири, Элдик революциялык кыймылдын лидери Азимбек Бекназаров президенттик шайлоого барбай турганын ачыктады. Ал эми БЭКтин Улуттук кеңешинин мүчөсү Темир Сариевдин “Азаттыкка” билдиргени боюнча кыймыл 15-апрелге чейин “Ата мекен”, СДП жана “Ак шумкар” саясий партияларынан бирдиктүү бир талапкер тандоону көздөөдө. Кыймылдын Улуттук кеңешинин мүчөсү Өмүрбек Текебаев кыймыл азырынча бул ишке кирише электигин “Азаттыкка” маалымдады:
-Бир нече күндөн кийин карайбыз бул маселени. Алгач кыймылдан ким чыгарын чечип алып, кийинки курултай жана башка маселелерин уюштурабыз.
БЭКтин курамында учурда кылмыш иши козголуп, соттук териштирүүдө жүргөн оппозициялык лидерлер да бар. Алардын аракеттери кандай болору азырынча белгисиз. Айрым саясатчылар жалаң аттуу-баштуу оппозициячылардан куралган кыймылга президенттикке талапкер кылып бир кишини көрсөтүү оор болот деп боолголошууда. Саясат талдоочу Марс Сариевдин пикиринде БЭК талапкерин түштүктөн көрсөтсө утушка ээ болушу ыктымал:
-Негизинен Өмүрбек Текебаев менен Алмазбек Атамбаевди салмактуу саясатчы катары кароого болот. Бирок бул жолу оппозиция түштүктөн талапкер алып чыкса, менимче утушка ээ болот. Анткени кырдаал ошондой. Эгер Текебаев чыкпай калса дагы, Бакыт Бешимовдун талапкерлиги каралышы мүмкүн.
Өткөн жума күнү оппозиция өткөргөн нааразылык иш-чарасы “Бакиевдерсиз шайлоо” деген ураан менен өтүп, анда бийликке 20-апрелге чейинки мөөнөт менен бир катар талаптар коюлду. Анын башында шайлоо жараянын таза өткөрүү максатында БШКнын, аймактык, участкалык шайлоо комиссия курамдарынын жарымын БЭКтин сунушу менен өзгөртүү, шайлоого басым болбошу үчүн бүт бардык күч структура жетекчилеринин жарымын оппозициялык күчтөрдүн сунушу менен дайындоо талабы турат.
Айрым саясатчылардын баамында оппозициянын мындай талабын аткарууга бийликтин эрки жетпейт, бул болсо шайлоо алдында жана добуш берүү мезгилинде өлкөдө саясий кырдаалдын кескин курчуп кетүүсүнө алып келиши ыктымал.
“Ак жол” партиясы болсо президенттикке азыркы мамлекет башчы Курманбек Бакиевдин талапкерлигин көрсөтмөкчү. Партиянын саясий кеңешинин мүчөсү, Жогорку Кеңештин депутаты Табылды Орозалиевдин “Азаттыкка” билдиргени боюнча 11-апрелге белгиленген курултайда партиянын бир жыл ичиндеги иштери боюнча отчет угулат, уставга өзгөртүү киргизилет жана эң негизгиси -президенттикке талапкер көрсөтүү болот.
Ушул сааттарда дагы бир саясий партия, ЭрК партиясынын саясий кеңеши жыйын өткөрүүдө. Партия лидери Турсунбай Бакир уулунун “Азаттыкка” кабарлаганы боюнча бүгүнкү жыйында президенттик шайлоого катышуу же катышпоо маселеси талкууга алынат:
-Каражат боюнча, жер-жерлерге байкоочу, ишенимдүү адамдарды дайындоо маселелери тууралуу сүйлөшүүбүз керек. Жалпы өлкө боюнча 2500 шайлоо участогу бар. Эгер партиялаштар макул деп тапса, курултай чакырабыз.
-2005-жылы алты талапкерден мен Бакиевден кийинки 2-орунду алдым. Бирок менден башка төрт талапкердин бири дагы шайлоо участокторуна байкоочуларды койгон жок. Берки төрт талапкердин адамдары Бишкектен башка эч бир жерде болгон жок, ошондуктан шайлоонун мыйзамдуу жүрүшүнө жакшы көзөмөл болгон жок.
-Бир нече күндөн кийин карайбыз бул маселени. Алгач кыймылдан ким чыгарын чечип алып, кийинки курултай жана башка маселелерин уюштурабыз.
БЭКтин курамында учурда кылмыш иши козголуп, соттук териштирүүдө жүргөн оппозициялык лидерлер да бар. Алардын аракеттери кандай болору азырынча белгисиз. Айрым саясатчылар жалаң аттуу-баштуу оппозициячылардан куралган кыймылга президенттикке талапкер кылып бир кишини көрсөтүү оор болот деп боолголошууда. Саясат талдоочу Марс Сариевдин пикиринде БЭК талапкерин түштүктөн көрсөтсө утушка ээ болушу ыктымал:
-Негизинен Өмүрбек Текебаев менен Алмазбек Атамбаевди салмактуу саясатчы катары кароого болот. Бирок бул жолу оппозиция түштүктөн талапкер алып чыкса, менимче утушка ээ болот. Анткени кырдаал ошондой. Эгер Текебаев чыкпай калса дагы, Бакыт Бешимовдун талапкерлиги каралышы мүмкүн.
Өткөн жума күнү оппозиция өткөргөн нааразылык иш-чарасы “Бакиевдерсиз шайлоо” деген ураан менен өтүп, анда бийликке 20-апрелге чейинки мөөнөт менен бир катар талаптар коюлду. Анын башында шайлоо жараянын таза өткөрүү максатында БШКнын, аймактык, участкалык шайлоо комиссия курамдарынын жарымын БЭКтин сунушу менен өзгөртүү, шайлоого басым болбошу үчүн бүт бардык күч структура жетекчилеринин жарымын оппозициялык күчтөрдүн сунушу менен дайындоо талабы турат.
Айрым саясатчылардын баамында оппозициянын мындай талабын аткарууга бийликтин эрки жетпейт, бул болсо шайлоо алдында жана добуш берүү мезгилинде өлкөдө саясий кырдаалдын кескин курчуп кетүүсүнө алып келиши ыктымал.
