Гісторыя

«Праз школы ў розум дзяцей заходзіць «русский мир». Як у Беларусі русыфікуюць адукацыю

Экспэрты Міжнароднай ініцыятывы iSANS сабралі новыя прыклады інкарпарацыі беларускай сыстэмы адукацыі ў расейскую. Як процістаяць гэтаму, як адбудаваць і захаваць нацыянальную сыстэму адукацыі? Пагаварылі з адмыслоўцамі.

Аб’яднаны пераходны кабінэт прызнаў Галадамор генацыдам украінскага народу

Кабінэт прыняў і апублікаваў рэзалюцыю аб прызнаньні Галадамору генацыдам украінскага народу і аб асуджэньні злачынстваў камуністычнай улады супраць нацыянальных рэспублік СССР у міжваенны пэрыяд.

Генэралы ў 1996-м: Мы даставім вам Лукашэнку ў ланцугах

24 лістапада 1994 году ў Беларусі адбыўся ініцыяваны Лукашэнкам рэфэрэндум, які істотна пашырыў паўнамоцтвы прэзыдэнта.

Netflix на запыт Украіны выправіў паведамленьне пра «расейскага князя» Яраслава Мудрага

Стрымінгавая кампанія Netflix выправіла паведамленьне аб пэрсанажах свайго сэрыялу «Вікінг» аб часах Кіеўскай Русі — пра гэта паведаміў міністар культуры і інфармацыйнай палітыкі Ўкраіны Аляксандар Ткачэнка.

У Менску пакажуць фільм пра габрэйскі супраціў у Другой сусьветнай вайне

Падлеткі з трох краін, Нямеччыны, Расеі і Беларусі, завяршылі працу над анімацыйным фільмам «Дзьвесьце крокаў да жыцьця» на тэму габрэйскага супраціву ў Другой сусьветнай вайне.

Прэм’ер Галоўчанка прапануе вазіць рабочых і моладзь на месца расстрэлаў пад Гомлем. Але не да канца зразумела, хто там пахаваны

У суправаджэньні пракурора Гомельскай вобласьці Віктара Марозава прэм’ер-міністар Раман наведаў месца раскопак у Чонкаўскім лесе пад Гомелем.

«Дыхаем на адно лёгкае». Сяргей Абламейка — пра перамогу ў прэміі Гедройця, «Невядомы Менск» і мару жыцьця

Першае інтэрвію зь пераможцам прэміі Ежы Гедройця Сяргеем Абламейкам за кнігу зь «Бібліятэкі Свабоды» «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» (Кніга першая).

Прапагандыстка Бондарава накінулася на музэй Белага ў Старых Дарогах: зьніклі бюсты і барэльефы Арсеньневай, Геніюш, Каліноўскага

Праўладная актывістка з Горадні Вольга Бондарава паведаміла пра атаку на прыватны музэй у Старых Дарогах Менскай вобласьці.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Кастуся Акулы

Падзеі 16 лістапада ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

У Горадні праходзяць ператрусы ў сяброў незарэгістраванага Саюзу палякаў Беларусі

14 лістапада таксама стала вядома, што пракуратура хоча зьліквідаваць кампанію, якая «незаконна ажыцьцяўляла дзейнасьць Саюзу палякаў». Адпаведны запыт ужо накіраваны ў эканамічны суд.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Эміліі Плятэр, дзень памяці Цімоха Вострыкава

Падзеі 13 лістапада ў Беларусі, сьвеце, гісторыі.

Сыход зь Беларусі McDonald’s: нясмачна — і шматкропʼе

«Мак» яшчэ вернецца ў Беларусь. Вернецца і сымбаль, і тое, што ён сымбалізуе.

У сацсетках набірае папулярнасьць флэшмоб у падтрымку вокліча «Жыве Беларусь!»

Да інтэрнэт-акцыі ў абарону нацыянальнага лёзунгу, які беларускія ўлады ўнесьлі ў сьпіс «нацысцкай сымболікі», далучыліся апазыцыйныя лідэры Беларусі і незалежныя журналісты, заходнія дыпляматы, а таксама звычайныя беларусы і грамадзяне іншых краін.

«На першую праграму запісаліся 500 чалавек». Расказваем аб праекце, які дапамагае жанчынам увайсьці ў ІТ

Паразмаўлялі з мэнэджаркай Women in Tech Ганнай Самарскай пра тое,  як праект дапамагае беларускім жанчынам увайсьці ў ІТ, а таксама спыталі ўдзельніц, што ім падабаецца ў праекце і чаму яны абралі такі шлях.

Лёзунг «Жыве Беларусь» абвясьцілі нацысцкім. Яго прыдумаў Купала, бараніла СБ і крычаў дэпутат за Лукашэнку

Беларусь і здань бальшавізму. Лукашэнку наперадзе чакае свой 1917 год

Такое можа быць толькі ў постмадэрнісцкай лукашэнкаўскай Беларусі: кансэрватыўны аўтарытарны рэжым сьвяткуе ўгодкі крывавай рэвалюцыі. Цьмяна ўяўляючы, якія хімэры мінулага абуджае гэтым сваім сьвяткаваньнем.

У Варшаве адкрыюць маўзалей прэзыдэнтаў Польшчы ў выгнаньні

У варшаўскім каталіцкім касьцёле Провіду Божага 12 лістапада адкрыюць маўзалей прэзыдэнтаў краіны ў выгнаньні.

Ужо сёньня: дзень народзінаў палітзьняволенай, галоўнай рэдактаркі Tut.by Марыны Золатавай

Падзеі 6 лістапада ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Ці шмат вы ведаеце пра Якуба Коласа? Тэст

3 лістапада спаўняецца 140 гадоў ад нараджэньня народнага паэта Беларусі Якуба Коласа. Праверце, ці шмат вы ведаеце пра асобу клясыка.

Маналёг «тутэйшага». Выступ Анатоля Сыса на «Дзядах» у сквэры Янкі Купалы ў Менску 1 лістапада 1987 АЎДЫЁ

35 гадоў таму ў Менску ўпершыню ў навейшай гісторыі ўшанавалі сьвята Дзядоў. Першыя Дзяды, якія былі задуманыя як ушанаваньне памяці ахвяраў сталінскага рэжыму, адбыліся 1 лістапада 1987 году. Іх ладзілі «Тутэйшыя» пры ўдзеле «Талакі». На мітынг-рэквіем тады прыйшло каля сотні чалавек.

Арцыбіскупы Антэ Ёзіч і Юзаф Станеўскі ўшанавалі ахвяр сталінізму і нацызму ў Курапатах і Трасьцянцы

2 лістапада, ва ўспамін усіх памерлых вернікаў, кіраўнік беларускіх каталікоў арцыбіскуп Юзаф Станеўскі і нунцый папы Рымскага ў Беларусі арцыбіскуп Антэ Ёзіч памаліліся ў Курапатах і Трасьцянцы.

Анатоль Сыс. Маналог «тутэйшага» (фрагмэнт). Дзяды ў сквэры Янкі Купалы. Менск, 1 лістапада 1987 г.

Запіс выступу Анатоля Сыса на першым дэмакратычным мітынгу ў Менску на Дзяды 1987 году, які ладзіла нефармальнае моладзевае аб’яднаньне “Тутэйшыя”.

У цэнтры Менска заплянавалі помнік народнаму адзінству. Мінкульт паказаў эскізы. ФОТА

1 лістапада прайшло паседжаньне міжведамаснай працоўнай групы, на якім прадставілі эскізы помніка прысьвечанага «адзінству беларускага народа».

Дзяды — беларускі дзень памяці. Тэст

Старадаўні беларускі звычай ушанаваньня продкаў адраджаецца. Ці ведаем, што казаць, як што называць на Дзяды? Невялікі, але важны ТЭСТ.

У Крэве дабудавалі і ўрачыста адкрыюць вежу-дазорцу. ФОТА

Вежу-дазорцу ўзводзілі паводле старажытных тэхналёгій на сродкі прыватнай фірмы.

«Молімся, каб урокі гісторыі былі засвоеныя». Заходнія дыпляматы наведалі Курапаты. ФОТА

31 кастрычніка дыпляматы шэрагу краін Эўразьвязу, а таксама Швайцарыі і Вялікай Брытаніі, наведалі Курапаты і ўшанавалі памяць ахвяраў сталінскіх рэпрэсій.

Ужо сёньня: 85 гадоў «чорнай ночы» беларускай літаратуры

Падзеі 30 кастрычніка ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

У Вільні напярэдадні Дзядоў аднавілі помнік Францішку Аляхновічу

Пра гэта ў сваім Фэйсбуку паведаміў Кірыл Атаманчык.

Экстрэмізм, турма, эміграцыя: што з культурай у Беларусі?

Паэт і перакладчык Андрэй Хадановіч тлумачыць, чаму 2022 моцна нагадвае 1937 год, чаму «Ноч расстралянай паэзіі» і што цяпер адбываецца з культурай падчас рэпрэсій, а таксама чытае вершы «расстраляных паэтаў».

Куды пайсьці на Дзяды за мяжой. Пахаваньні вядомых беларусаў у Літве, Польшчы, Латвіі, Украіне, Грузіі

Тысячы беларусаў сёлета ня змогуць наведаць пахаваньні сваіх бацькоў і дзядоў праз вымушаную эміграцыю. Сабралі зьвесткі пра пахаваньні вядомых беларусаў за мяжой, якія можна наведаць у лістападаўскія дні памяці памерлых. 

На Лідзкіх могілках пашкодзілі чарговы помнік польскім салдатам

Невядомыя пашкодзілі помнік салдатам Польскага войска, якія загінулі ў 1920 годзе ў Нёманскай бітве, каля вёскі Феліксава Лідзкага раёну.

У Бярозе зьнішчылі манумэнтальныя мазаікі канца 1980-х, на якіх была нацыянальная сымболіка. ФОТА

Дзьве мазаікі ў Бярозе на Берасьцейшчыне ў 1989–1990 гадах стварыў мастак Рыгор Кірдзей па дзяржаўнай замове. Яны мелі назву «Прыгажосьць выратуе сьвет», піша тэлеграм-канал «Спадчына».

У Польшчы ў чатырох гарадах дэмантуюць помнікі «ўдзячнасьці Чырвонай Арміі»

27 кастрычніка ўпершыню ў гісторыі Польшчы адначасова ў чатырох гарадах — у Глубчыцах, Бычыне, Бабаліцах, пад Сташавам — адбудзецца дэмантаж чатырох помнікаў, прысьвечаных Чырвонай Арміі.

Да 2020 году — «Mein Kampf» і «Манифест Новой России», пасьля — Арлоў і Бахарэвіч. Як і якія кнігі ў Беларусі прызнавалі экстрэмісцкімі

Да 2020 году ў Беларусі прызнавалі экстрэмісцкімі альбом з фатаграфіямі, кнігі з анархісцкімі ідэямі, радыкальна-рэлігійныя кнігі.

Ціханоўскай паказалі ліставаньне паміж БНР і ўрадам Эстоніі ў 1920-я гады. Асноўныя тэмы: візы і дазвол на жыхарства

Сьвятлана Ціханоўская наведала Нацыянальны архіў Эстоніі. Перад яе прыездам Нацыянальны архіў займаўся пошукам унікальных матэрыялаў часоў БНР і яе стасункаў з Эстоніяй.

Як беларусы сёлета правядуць Ноч расстраляных паэтаў. Расклад

У апошнія гады 29 кастрычніка ў Курапатах традыцыйна ладзілі акцыю памяці «Ноч расстраляных паэтаў», аднак у 2021 годзе і сёлета ва ўмовах рэпрэсіяў з боку ўладаў яе правесьці немагчыма. Таму акцыі ўшанаваньня беларусы зьбіраюцца зладзіць за мяжой.

Ужо сёньня: 86 гадоў з дня нараджэньня Віктара Турава

Падзеі 25 кастрычніка ў Беларусі, сьвеце і гісторыі

У Польшчы памерла Ганна Радзівіл (з роду Чартарыйскіх). Ёй было 90 гадоў

Пра сьмерць маці ў фэйсбуку паведаміў Мацей Радзівіл, кіраўнік нясьвіскай галіны княскага роду.

Ужо сёньня: Гадавіна вугорскага паўстаньня

Падзеі 23 кастрычніка ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«Нават безыменны герой працягвае жыць, калі памятаецца ягоны чын». Зьміцер Бартосік прэзэнтаваў кнігу пра невядомы антысавецкі супраціў

Як прайшла прэзэнтацыя новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага», якая заснаваная на выпадкова знойдзеных дакумэнтах пра антысавецкі супраціў у Беларусі.

«Ён яшчэ будзе страляць». Частка 15 новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага»

Лета 1993 году. Я еду па аўтамагістралі Вільня — Клайпеда. Мой віленскі прыяцель вязе мяне, паважанага беларускага госьця, на сваім „Фордзе“ да сваіх жэмайційскіх сяброў. Прыяцеля завуць Альфансас. Якой мадэлі і якога году „Форд“, ня важна. Ён раскошны ўжо таму, што „Форд“!

«Я — чалавек Belle Époque». Частка 14 новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага»

У доме, якому амаль сто гадоў, я слухаю палянэз, што грае гаспадар дома Алесь Лось на раялі, якому больш за сто дваццаць гадоў. Апісваць сядзібу краязнаўца, дудара, кампазытара і мастака Алеся Лася і ягоную калекцыю старадаўніх музычных інструмэнтаў я ня буду...

«За што далі? За балталогію!» Частка 13 новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага»

Пачынаючы ад 1950-х, на старонках абласной і раённых газэтаў усё больш папулярнай становіцца тэма радыё. Ледзь ня ў кожным нумары апісваецца неверагодная радасьць калгасьнікаў, у якіх завялася „талерка“ рэпрадуктара. Але самыя большыя шчасьліўчыкі — тыя, хто маюць дэтэктарныя прыёмнікі...

«Маня, колькі ты мяне будзеш ждаць?» Частка 12 новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага»

Працуючы над тэчкамі Міхася Чарняўскага, я пераслухаў больш за сотню фанаграм у фонавым аддзеле Нацыянальнай бібліятэкі. Ідэя была ў тым, каб у кожнай перадачы на радыё гучала новая песьня. Нішто так не акунае ў эпоху, як песьні. Праўда, беларускіх песень пра Сталіна знайсьці не атрымалася.

Цуд нараджэньня нацыі. Выйшла кніга «Чаму Беларусь не Расея»

У сэрыі «Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе» выйшла кніга Сяргея Абламейкі «Чаму Беларусь не Расея». Гэта 86-ты том Бібліятэкі.

Улады забаранілі службы ў парафільным доме Чырвонага касьцёла ў Менску

Разьвітальная імша ў будынку плябаніі, якую правёў ксёндз Уладзіслаў Завальнюк, стала апошняй.

Каля Чырвонага касьцёла прайшла разьвітальная імша пад наглядам сілавікоў у цывільным

12 кастрычніка ўвечары каля закрытага ўладамі касьцёла Сьвятых Сымона і Алены ў Менску прайшла разьвітальная імша. Набажэнства ў парафіяльным доме храма правёў пробашч Уладзіслаў Завальнюк, паведаміў тэлеграм-канал «Хрысціянская візія».

«Я адчувала сябе, як вадалаз». Частка 11 новай кнігі Зьмітра Бартосіка «Забіць упалмінзага»

Які часам пастаральны бывае беларускі краявід за акном аўтамабіля. То таполі адбіваюцца ў маляўнічай сажалцы, то мільгануць старыя прысады. Тут, каля дарогі на Ядзейкі, раскінуўся яблыневы сад. Уся гэтая пастараль з горкім смакам. Гэта прыкметы да канца ня зьнішчанай несавецкай Беларусі.

«Вольныя купалаўцы» выступілі ў Варшаве з прэм’ерай «Рамантыка» паводле Міцкевіча. ФОТА

Спэктакль стаў плёнам тэатральнай рэзыдэнцыі незалежнай беларускай трупы ў Польскім тэатры імя Арнольда Шыфмана ў Варшаве, піша Reform.by.

Ужо сёньня: народзіны Пічэты, Андрыча і Ленана, дзень памяці Сержука Цімохава

Падзеі 9 кастрычніка ў беларускай і сусьветнай гісторыі.