Лінкі ўнівэрсальнага доступу

На выбарах у Вярхоўную Раду Ўкраіны назавуць зарэгістраваных кандыдатаў. Што варта ведаць пра выбары


Датэрміновыя выбары ў парлямэнт Украіны пройдуць 21 ліпеня. Заўтра, 25 чэрвеня, Цэнтральная выбарчая камісія Ўкраіны абнародуе канчатковы сьпіс зарэгістраваных кандыдаты ў дэпутаты Вярхоўнай Рады.

Мы даем пералік галоўных фактаў, якія варта ведаць пра гэтыя выбары.

Чаму і калі былі абвешчаныя датэрміновыя выбары?

20 траўня ў сваёй інаўгурацыйнай прамове прэзыдэнт Уладзімір Зяленскі абвясьціў пра роспуск Вярхоўнай рады. 21 траўня ён сваім указам прызначыў пазачарговыя парлямэнцкія выбары на 21 ліпеня. Як заявіў Зяленскі на сустрэчы з кіраўнікамі парлямэнцкіх фракцый: «Галоўным аргумэнтам для роспуску Вярхоўнай Рады зьяўляецца вельмі нізкі давер грамадзян Украіны да гэтай арганізацыі — 4%. Юрыдычная падстава для роспуску: з 2016 году не існавала кааліцыі».

Інаўгурацыя прэзыдэнта Ўладзіміра Зяленскага, 20 траўня 2019
Інаўгурацыя прэзыдэнта Ўладзіміра Зяленскага, 20 траўня 2019

Ці было канстытуцыйным рэшэньне прэзыдэнта Ўкраіны аб роспуску Рады і правядзеньні новых выбараў?

21 траўня група дэпутатаў Вярхоўнай Рады ад «Народнага фронту» унесла ў Канстытуцыйны суд пазоў аб канстытуцыйнасьці ўказу прэзыдэнта аб пазачарговых выбарах.

20 чэрвеня Канстытуцыйны суд прызнаў канстытуцыйным указ аб роспуску Вярхоўнай Рады VIII скліканьня і прызначэньні датэрміновых парлямэнцкіх выбараў.

Колькі дэпутатаў будзе абірацца?

Усяго ў Радзе павінна быць 450 дэпутатаў. Зь іх 225 абіраюцца па партыйных сьпісах, яшчэ 225 — па мажарытарных акругах. 26 мажарытарныя акругі знаходзяцца на тэрыторыях, якія не кантралюцца ўкраінскай уладай — у Крыме і на частцы тэрыторыі Данбасу.

У якой колькасьці мажарытарных акругаў пройдуць выбары ў ліпені — пакуль невядома. Паводле ЦВК — паўсюль, дзе атрымаецца арганізаваць галасаваньне. Гэта залежыць ад рашэньняў мясцовых вайсковых адміністрацый і сытуацыі ў прыфрантавой зоне. Выбарнікі з Крыму змогуць прагаласаваць толькі ў акругах мацерыковай Украіны.

Па якой выбарчай сыстэме ўкраінцы будуць абіраць свой парлямэнт?

225 дэпутатаў будуць абірацца па прапарцыйнай сыстэме з закрытымі сьпісамі кандыдатаў (гэта значыць, партыі вызначаюць парадак кандыдатаў у сьпісах). Для патрапленьня ў Вярхоўную Раду партыя павінная набраць прынамсі 5% галасоў.

Мітынг, скліканы сьпеваком Сьвятаславам Вакарчуком па ўтварэньні партыі "Голас", 16 траўня 2019
Мітынг, скліканы сьпеваком Сьвятаславам Вакарчуком па ўтварэньні партыі "Голас", 16 траўня 2019

Пры галасаваньні ў мажарытарных акругах для перамогі кандыдатам неабходная адносная большасьць, выбары праводзяцца ў адзін тур.

Што трэба для вылучэньня кандыдатам у мажарытарнай акрузе шляхам самавылучэньня?

Унесьці на рахунак ЦВК грашовы заклад у памеры 10 мінімальных заробкаў (41730 грыўняў, што эквівалентна 1600 далярам).

Пятро Парашэнка на зьездзе партыі "Эўрапейская салідарнасьць", 9 чэрвеня 2019
Пятро Парашэнка на зьездзе партыі "Эўрапейская салідарнасьць", 9 чэрвеня 2019

Як фармуюцца акруговыя і ўчастковыя выбарчыя камісіі на парлямэнцкіх выбарах?

У акруговыя камісіі вылучаць кандыдатаў маюць права, паводле закону «Пра выбары народных дэпутатаў Украіны» (разьдзел IV), партыі, чые выбарчыя сьпісы зарэгістраваныя на бягучых выбарах, а таксама партыі, чые фракцыі прадстаўленыя ў бягучым складзе Вярхоўнай Рады.

Ва ўчастковыя камісіі кандыдатаў вылучаюць пазначаныя вышэй партыі, а таксама кандыдаты ў дэпутаты, якія балятуюцца ў адпаведных мажарытарных акругах.

У выпадках, калі колькасьць прапанаваных чальцоў камісіяў перавышае колькасны максымум чальцоў камісіі (18 асобаў), выбар робіцца шляхам лёсаваньня.

Юлія Цімашэнка прадстаўляе кандыдатаў ад партыі "Бацькаўшчына", 10 чэрвеня 2019
Юлія Цімашэнка прадстаўляе кандыдатаў ад партыі "Бацькаўшчына", 10 чэрвеня 2019

Якія этапы выбарчай кампаніі ўжо прайшлі, якія — наперадзе?

Да 10 чэрвеня — вылучэньне кандыдатаў партыямі

Да 14 чэрвеня — падача дакумэнтаў у ЦВК для рэгістрацыі кандыдатаў

Да 19 чэрвеня — рэгістрацыя ЦВК кандадатаў.

Поўны сьпіс зарэгістраваных кандыдатаў ЦВК абнародуе 25 чэрвеня.

Адразу пасьля рэгістрацыі кандыдаты маюць права весьці агітацыю да 19 ліпеня

Юры Бойка, лідэр партыі "Апазыцыйная плятформа - За жыцьцё"
Юры Бойка, лідэр партыі "Апазыцыйная плятформа - За жыцьцё"

Колькі партыяў і кандыдатаў балятуюцца ў Вярхоўную Раду?

Па стане на 24 чэрвеня ЦВК Украіны зарэгістравала больш за 1500 кандыдатаў у дэпутаты ў мажарытарных выбарчых акругах і больш за 1700 кандыдатаў, уключаных у выбарчыя сьпісы палітычных партый.

Якія вынікі галасаваньня прадказваюць сацыялягічныя апытаньні?

Паводле апошняга апытаньня, якое правёў Цэнтар сацыяльных і маркетынгавых дасьледаваньняў «Соцыс», у Вярхоўную Раду на датэрміновых выбарах могуць прайсьці пяць палітычных партый.

Згодна з вынікамі сацапытаньня, прэзыдэнцкую партыю «Слуга народу» сярод тых, хто ўжо вызначыўся са сваім выбарам, маюць намер падтрымаць 47,6% рэспандэнтаў, «Апазыцыйную плятформу — За жыцьцё» Юрыя Бойкі — 12,4%, партыю «Эўрапейская салідарнасьць» экс-прэзыдэнта Пятра Парашэнкі — 8,8%, партыю «Бацькаўшчына» Юліі Цімашэнкі — 8,7%, партыю «Голас» сьпевака Сьвятаслава Вакарчука — 6,8%.

Уладзімір Зяленскі выступае на зьездзе сваёй партыі, 9 чэрвеня 2019
Уладзімір Зяленскі выступае на зьездзе сваёй партыі, 9 чэрвеня 2019

У ранейшых апытаньнях сярод лідэраў, якія маюць шанцы пераадолець бар’ер у 5%, фігуравалі тыя ж 5 партыяў, у некаторых апытаньнях больш за 5% набірала партыя Ігара Сьмяшка «Сіла і гонар».

Адмовы ў рэгістрацыі

ЦВК адмовіла ў рэгістрацыі кандыдатаў ад партыі «Рух новых сілаў» Міхеіла Саакашвілі. Адмоўлена і кандыдатам партыйнага сьпісу, і вылучаным у мажарытарныя акругі. Паводле ЦВК, зьезд партыі, на якім адбывалася вылучэньне кандыдатаў, «адбыўся з парушэньнем патрабаваньняў заканадаўства».

Таксама адмоўлена ў рэгістрацыі кандыдатам ад камуністычнай партыі Ўкраіны. ЦВК спаслалася на закон «Пра асуджэньні камуністычнага і нацысцкага таталітарных рэжымаў ва Ўкраіне і забароне прапаганды іх сымболікі". Паводле ЦВК, статут і сымболіка КПУ не адпавядаюць патрабаваньням гэтага закону.

Таксама ЦВК не зарэгістравала Андрэя Клюева, былога кіраўніка адміністрацыі прэзыдэнта Віктара Януковіча, і Ўладзіміра Парасюка, сотніка Майдану, з закліку якога пачалося зрынаньне Януковіча. Парасюку адмоўлена з прычыны «неадпаведнасьці пададзеных дакумэнтаў патрабаваньням заканадаўства», Клюеву – з прычыны таго, што ён ня жыў на тэрыторыі Ўкраіны цягам апошніх 5 гадоў.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG