Многіх аўтараў допісаў на Свабоду па-ранейшаму трывожаць і непакояць драматычныя падзеі ў суседняй Украіне. І хоць пагроза расейскай агрэсіі на тэрыторыю Данецкай і Луганскай абласьцей апошнім часам зьменшылася, а Масква, насуперак апасеньням, не сарвала прэзыдэнцкіх выбараў — да міру і стабільнасьці ва Ўкраіне яшчэ далёка. На гэтую тэму — значная частка пошты Свабоды.
Пачну сёньняшнюю размову з допісу нашага слухача Мікалая Радзевіча з Горадні. Ён зьвяртае ўвагу на тое, якой безабароннай аказалася кіеўская ўлада перад расейскай агрэсіяй. Прычыны гэтага слухач бачыць у тым, што ў 90-я гады ўкраінцы адмовіліся ад разьмешчаных на сваёй тэрыторыі ядзерных ракет. Ён піша:
«Сытуацыя ва Ўкраіне зараз была б зусім іншая, калі б у свой час украінцы не аддалі ядзерную зброю ўзамен на нікчэмныя пустыя абяцаньні недатыкальнасьці, якія давалі імпэрыялістычныя дзяржавы: Расея, ЗША, Вялікабрытанія ды іншыя... Ну якім гарантам можа быць тая ж Брытанія, якая ў свой час спрычынілася да падзелу Індыі на тры часткі, а цяпер стала прытулкам для нарабаваных капіталаў розных лужковых, абрамовічаў ды іншых алігархаў... Ці ЗША, якія ўсю сваю гісторыю правялі ў захопах ды каляніяльных войнах, узбагаціліся на гэтым?
Усе гэтыя так званыя „санкцыі“ Захаду супраць Расеі не дадуць ніякага рэальнага плёну. Гады праз тры пра іх усе забудуць. Расея цяпер — зьвяно сусьветнага імпэрыялістычнага ланцуга, які глыбока інтэграваны ў сусьветную эканоміку. І буйны бізнэс, які фактычна кіруе сьветам, не пацерпіць, калі палітыкі замахнуцца на ягоную кішэню... Ды яно і ўжо бачна, як некаторыя заходнія палітыкі-міратворцы яўна падыгрываюць Расеі, апраўдваюць яе дзеяньні, абараняюць яе інтарэсы».
На пачатку 90-х гадоў ядзерную зброю аддала ня толькі Украіна — але і Беларусь, і Казахстан... Надта моцна ўпарціцца ў тых умовах ахопленыя крызісам слабыя савецкія рэспублікі, якія толькі што здабылі незалежнасьць, не маглі: яны цалкам былі залежныя і ад расейскіх паставак энэрганосьбітаў, і ад палітычнай падтрымкі Захаду. Дый ракеты тыя, строга кажучы, былі ня толькі іхнай уласнасьцю: не яны іх распрацоўвалі і абслугоўвалі, ня іхная была тэхналягічная база для вытворчасьці, для ўтылізацыі...
Што да сьцьвярджэньня пра тое, што санкцыі Захаду нібыта неэфэктыўныя і што заходнія імпэрыялісты пагодзяцца з расейскай экспансіяй, бо не захочуць цярпець эканамічныя страты. У тым і справа, спадар Радзевіч, што калі пагадзіцца з экспансіянісцкімі памкненьнямі Крамля, дык гэта прывядзе да краху ўсяго паваеннага сусьветнага ўладкаваньня, а значыць — да глябальнай нестабільнасьці і вялізных эканамічных стратаў. Так што ў патураньні такім паводзінам Расеі не зацікаўленыя ні палітыкі, ні буйны бізнэс. І супярэчнасьці, пра якія вы пішаце, — уяўныя.
Пра ўкраінскі крызіс і яго наступствы разважае ў сваім лісьце на Свабоду і наш слухач Андрэй Налівайка з Наваполацку. Акцэнтуючы ўвагу на праблеме заходніх санкцыяў супраць расейскага кіраўніцтва, ён піша:
«Захад павінен зразумець сваю сур’ёзную мэтадалягічную памылку ў справе санкцыяў супраць Расеі. Гэтыя санкцыі не павінны быць падобныя да маленькага ланцужка ці цацачных кайданкоў, якія лёгка разарваць адным рухам рукі... Яны павінны нагадваць удар цяжкай кувалды альбо стрэл з агнямёта. Толькі тады будзе толк. Увогуле, трэба забараніць пастаўкі з Захаду ў Расею любой тэхнічна складанай прадукцыі — усяго, што складаней за чайную лыжку... І адначасова рэзка павялічыць здабычу нафты, каб зьнізіць сусьветныя кошты на яе. Вось тады рэвалюцыйны выбух і наступны распад Расеі больш чым імаверныя.
Што да Лукашэнкі, то, апошні раз вярнуўшыся з Масквы, ён загаварыў так, што стала зразумела: зь першапачатковай нэўтральнай пазыцыі вымушана пераходзіць на крамлёўскія рэйкі. Расея за пацалункі таннай нафты больш яму ня дасьць. Так што могуць ажыцьцявіцца самыя жудасныя сцэнары. Вельмі баюся, што ў выніку асаблівага выбару ў нас не застанецца. Давядзецца альбо ехаць ва Ўкраіну і ўступаць добраахвотнікам ва ўкраінскую армію, альбо — уцякаць на Захад і потым неяк выжываць падчас ядзернай зімы (калі толькі раней не ператворымся ў радыеактыўны попел)».
Выглядае, спадар Андрэй, што апакаліптычныя сцэнары ўсё ж пакуль заўчасныя. На адкрытае ўварваньне на паўднёвы ўсход Украіны Масква не наважылася: гэта ўжо відавочна. Сэпаратысты, якія разьлічвалі на інтэрвэнцыю, апынуліся ў складаным становішчы. Масавай народнай падтрымкі яны ня маюць; утрымаць уладу без расейскіх штыкоў — ня здольныя. Калі толькі кіеўскім уладам удасца сабраць больш-менш баяздольную армейскую групоўку і прафэсійна арганізаваць ейныя дзеяньні — лёс гэтых не такіх і шматлікіх груп баевікоў прадвызначаны.
Чаму Масква ў апошні момант спынілася, не адважылася кінуць ужо сканцэнтраваныя на мяжы войскі на Ўкраіну? Хоць многія і крытыкавалі заходнія санкцыі, пацьвельваліся зь іх — усё ж, выглядае, менавіта цьвёрдая і пасьлядоўная пазыцыя Захаду спыніла расейскія танкі. Прывід новай халоднай вайны, які набываў усё больш рэальныя абрысы, у канчатковым выніку сур’ёзна напалохаў крамлёўскіх валадароў.
Многія нашы слухачы ў гэтыя травеньскія дні павіншавалі Беларускую Свабоду з 60-годзьдзем. Уладзімір Цыбенка з Асіповічаў у гэтай сувязі апісаў свой багаты досьвед слуханьня замежных радыёстанцыяў. У сваім лісьце ён піша:
«У лютым наступнага году мне споўніцца 60: я — амаль равесьнік Беларускай Свабоды. Замежныя галасы пачаў слухаць у 15-гадовым узросьце. Гэта былі ў асноўным музычныя праграмы „Голасу Амэрыкі“ і ВВС. Аднаго разу там нават выканалі маю заяўку на песьню Гарысана „Something“. Я быў у захапленьні.
Калі стаў студэнтам Менскага палітэхнічнага інстытуту, пачаў зьбіраць вінілавыя кружэлкі замежных выканаўцаў. У гэтай сувязі самыя цёплыя ўспаміны зьвязаныя з румынскай службай Радыё Свабодная Эўропа. Яе ў нас было чуваць зусім няблага. Бывала, сядзеш зь сябрамі на лаўцы каля Дому афіцэраў ці на траве ў старым Траецкім прадмесьці, уключыш „Rock in concert“ з камэнтарамі Карнэла Кірыяка ці Раду Тэадора... Пад піва зь віном і кількай замежная музыка слухаецца вельмі добра: гэта намі ў Менску шматкроць было праверана.
Слухаў Радыё Свабода на рускай мове. А потым неяк выпадкова натрапіў на беларускую службу — і пачаў яе слухаць стала. Усе вашы перадачы мне падабаюцца.
...Вось я і прыплыў. Віншую зь юбілеем і жадаю посьпехаў у вашай высакароднай працы ў справе разлажэньня дыктатуры Лукашэнкі».
Цікавыя ўспаміны, спадар Уладзімер. Нашым маладзейшым слухачам гэта цяжка ўявіць. 70-я гады, разгар брэжнеўскага застою і татальнага кантролю андропаўскага КДБ. А малады Валодзя Цыбенка зь сябрамі з БПІ, расклаўшы на газэце «Правда» кільку і разьліўшы віно «Сонцадар» у скрадзеныя ля ўнівэрсаму «Цэнтральны» з аўтаматаў газаванай вады шклянкі, слухае Свабоду... І дзе? Ля Дому афіцэраў, за пяцьдзясят мэтраў ад рэжымнага аб’екта — будынку ЦК КПБ (цяперашняй адміністрацыі Лукашэнкі)!
Сёньня, спадар Уладзімер, ваша кілька ў гэтым месцы не праляжала б і трох хвілінаў. Рэжым тут цяпер зусім іншы: прынамсі паўтузіна супрацоўнікаў у форме няспынна дэфілююць па пэрымэтры ўсёй тэрыторыі. Тэарэтычна, і ў часы Машэрава ў гэтым месцы павінна было назірацца нешта падобнае. Але не назіралася... Хто іх ведае: можа, хаваліся? А відэакамэраў на будынках у той час не было: вось і не ўпільнавалі кільку ля сьценаў ЦК.
Свае віншаваньні даслаў Свабодзе і Мікола Валошчык зь Белаазёрску Бярозаўскага раёну. Ён піша: «Рэгулярна слухаю Беларускую Свабоду яшчэ з таго часу, калі яна называлася „Вызваленьнем“. Тады яе страшэнна глушылі. Каб атрымліваць болей інфармацыі з заходніх крыніцаў, я нават самастойна вывучыў польскую мову. На польскай перадачы „Вольнай Эўропы“ можна было чуць дастаткова выразна..
Раней часта слухаў перадачы зь Нямеччыны, Англіі, ЗША. На жаль, цяпер у эфіры амаль усе яны змоўклі: усё перанесена у інтэрнэт. А якраз інтэрнэту ў мяне няма...
Для мяне беларускае Радыё Свабода — гэта прамень сьвятла ў нашым цёмным царстве. Выказваю самае шчырае, сардэчнае віншаваньне зь юбілеем! Найлепшыя пажаданьні здароўя, посьпехаў у працы і штодзённым жыцьці — усім супрацоўнікам!».
І яшчэ адзін кароткі віншавальны ліст — ад Анатоля Чачоткі зь Менску. Слухач піша:
«Беларуская Свабода — гэта яркае сьвятло ў зьніштажальнай цемры, якая накрыла нашу родную Беларусь. Веру, што сьвятло пераможа, а цемра — адступіць. Шчыра віншую ўвесь калектыў Свабоды з 60-годзьдзем! Здароўя ўсім і далейшых творчых посьпехаў!»
Дзякуй за гэтыя цёплыя віншаваньні вам, Мікола і Анатоль, а таксама ўсім, хто знайшоў час для ліста на Свабоду. З вамі быў Валянцін Жданко. Пішыце нам, адрас ранейшы: Менск-5, паштовая скрынка 111.
Праграма «Паштовая скрынка 111» выходзіць у эфір кожную сераду.
Аўтару можна пісаць на адрас zdankov_rs@tut.by
Пачну сёньняшнюю размову з допісу нашага слухача Мікалая Радзевіча з Горадні. Ён зьвяртае ўвагу на тое, якой безабароннай аказалася кіеўская ўлада перад расейскай агрэсіяй. Прычыны гэтага слухач бачыць у тым, што ў 90-я гады ўкраінцы адмовіліся ад разьмешчаных на сваёй тэрыторыі ядзерных ракет. Ён піша:
Усе гэтыя так званыя „санкцыі“ Захаду супраць Расеі не дадуць ніякага рэальнага плёну. Гады праз тры пра іх усе забудуць
Усе гэтыя так званыя „санкцыі“ Захаду супраць Расеі не дадуць ніякага рэальнага плёну. Гады праз тры пра іх усе забудуць. Расея цяпер — зьвяно сусьветнага імпэрыялістычнага ланцуга, які глыбока інтэграваны ў сусьветную эканоміку. І буйны бізнэс, які фактычна кіруе сьветам, не пацерпіць, калі палітыкі замахнуцца на ягоную кішэню... Ды яно і ўжо бачна, як некаторыя заходнія палітыкі-міратворцы яўна падыгрываюць Расеі, апраўдваюць яе дзеяньні, абараняюць яе інтарэсы».
На пачатку 90-х гадоў ядзерную зброю аддала ня толькі Украіна — але і Беларусь, і Казахстан... Надта моцна ўпарціцца ў тых умовах ахопленыя крызісам слабыя савецкія рэспублікі, якія толькі што здабылі незалежнасьць, не маглі: яны цалкам былі залежныя і ад расейскіх паставак энэрганосьбітаў, і ад палітычнай падтрымкі Захаду. Дый ракеты тыя, строга кажучы, былі ня толькі іхнай уласнасьцю: не яны іх распрацоўвалі і абслугоўвалі, ня іхная была тэхналягічная база для вытворчасьці, для ўтылізацыі...
Што да сьцьвярджэньня пра тое, што санкцыі Захаду нібыта неэфэктыўныя і што заходнія імпэрыялісты пагодзяцца з расейскай экспансіяй, бо не захочуць цярпець эканамічныя страты. У тым і справа, спадар Радзевіч, што калі пагадзіцца з экспансіянісцкімі памкненьнямі Крамля, дык гэта прывядзе да краху ўсяго паваеннага сусьветнага ўладкаваньня, а значыць — да глябальнай нестабільнасьці і вялізных эканамічных стратаў. Так што ў патураньні такім паводзінам Расеі не зацікаўленыя ні палітыкі, ні буйны бізнэс. І супярэчнасьці, пра якія вы пішаце, — уяўныя.
Пра ўкраінскі крызіс і яго наступствы разважае ў сваім лісьце на Свабоду і наш слухач Андрэй Налівайка з Наваполацку. Акцэнтуючы ўвагу на праблеме заходніх санкцыяў супраць расейскага кіраўніцтва, ён піша:
«Захад павінен зразумець сваю сур’ёзную мэтадалягічную памылку ў справе санкцыяў супраць Расеі. Гэтыя санкцыі не павінны быць падобныя да маленькага ланцужка ці цацачных кайданкоў, якія лёгка разарваць адным рухам рукі... Яны павінны нагадваць удар цяжкай кувалды альбо стрэл з агнямёта. Толькі тады будзе толк. Увогуле, трэба забараніць пастаўкі з Захаду ў Расею любой тэхнічна складанай прадукцыі — усяго, што складаней за чайную лыжку... І адначасова рэзка павялічыць здабычу нафты, каб зьнізіць сусьветныя кошты на яе. Вось тады рэвалюцыйны выбух і наступны распад Расеі больш чым імаверныя.
Расея за пацалункі таннай нафты больш яму (Лукашэнку) ня дасьць. Так што могуць ажыцьцявіцца самыя жудасныя сцэнары
Выглядае, спадар Андрэй, што апакаліптычныя сцэнары ўсё ж пакуль заўчасныя. На адкрытае ўварваньне на паўднёвы ўсход Украіны Масква не наважылася: гэта ўжо відавочна. Сэпаратысты, якія разьлічвалі на інтэрвэнцыю, апынуліся ў складаным становішчы. Масавай народнай падтрымкі яны ня маюць; утрымаць уладу без расейскіх штыкоў — ня здольныя. Калі толькі кіеўскім уладам удасца сабраць больш-менш баяздольную армейскую групоўку і прафэсійна арганізаваць ейныя дзеяньні — лёс гэтых не такіх і шматлікіх груп баевікоў прадвызначаны.
Чаму Масква ў апошні момант спынілася, не адважылася кінуць ужо сканцэнтраваныя на мяжы войскі на Ўкраіну? Хоць многія і крытыкавалі заходнія санкцыі, пацьвельваліся зь іх — усё ж, выглядае, менавіта цьвёрдая і пасьлядоўная пазыцыя Захаду спыніла расейскія танкі. Прывід новай халоднай вайны, які набываў усё больш рэальныя абрысы, у канчатковым выніку сур’ёзна напалохаў крамлёўскіх валадароў.
Многія нашы слухачы ў гэтыя травеньскія дні павіншавалі Беларускую Свабоду з 60-годзьдзем. Уладзімір Цыбенка з Асіповічаў у гэтай сувязі апісаў свой багаты досьвед слуханьня замежных радыёстанцыяў. У сваім лісьце ён піша:
«У лютым наступнага году мне споўніцца 60: я — амаль равесьнік Беларускай Свабоды. Замежныя галасы пачаў слухаць у 15-гадовым узросьце. Гэта былі ў асноўным музычныя праграмы „Голасу Амэрыкі“ і ВВС. Аднаго разу там нават выканалі маю заяўку на песьню Гарысана „Something“. Я быў у захапленьні.
Калі стаў студэнтам Менскага палітэхнічнага інстытуту, пачаў зьбіраць вінілавыя кружэлкі замежных выканаўцаў. У гэтай сувязі самыя цёплыя ўспаміны зьвязаныя з румынскай службай Радыё Свабодная Эўропа. Яе ў нас было чуваць зусім няблага. Бывала, сядзеш зь сябрамі на лаўцы каля Дому афіцэраў ці на траве ў старым Траецкім прадмесьці, уключыш „Rock in concert“ з камэнтарамі Карнэла Кірыяка ці Раду Тэадора... Пад піва зь віном і кількай замежная музыка слухаецца вельмі добра: гэта намі ў Менску шматкроць было праверана.
Слухаў Радыё Свабода на рускай мове. А потым неяк выпадкова натрапіў на беларускую службу — і пачаў яе слухаць стала. Усе вашы перадачы мне падабаюцца.
...Вось я і прыплыў. Віншую зь юбілеем і жадаю посьпехаў у вашай высакароднай працы ў справе разлажэньня дыктатуры Лукашэнкі».
Для мяне беларускае Радыё Свабода — гэта прамень сьвятла ў нашым цёмным царстве
Сёньня, спадар Уладзімер, ваша кілька ў гэтым месцы не праляжала б і трох хвілінаў. Рэжым тут цяпер зусім іншы: прынамсі паўтузіна супрацоўнікаў у форме няспынна дэфілююць па пэрымэтры ўсёй тэрыторыі. Тэарэтычна, і ў часы Машэрава ў гэтым месцы павінна было назірацца нешта падобнае. Але не назіралася... Хто іх ведае: можа, хаваліся? А відэакамэраў на будынках у той час не было: вось і не ўпільнавалі кільку ля сьценаў ЦК.
Свае віншаваньні даслаў Свабодзе і Мікола Валошчык зь Белаазёрску Бярозаўскага раёну. Ён піша: «Рэгулярна слухаю Беларускую Свабоду яшчэ з таго часу, калі яна называлася „Вызваленьнем“. Тады яе страшэнна глушылі. Каб атрымліваць болей інфармацыі з заходніх крыніцаў, я нават самастойна вывучыў польскую мову. На польскай перадачы „Вольнай Эўропы“ можна было чуць дастаткова выразна..
Раней часта слухаў перадачы зь Нямеччыны, Англіі, ЗША. На жаль, цяпер у эфіры амаль усе яны змоўклі: усё перанесена у інтэрнэт. А якраз інтэрнэту ў мяне няма...
Для мяне беларускае Радыё Свабода — гэта прамень сьвятла ў нашым цёмным царстве. Выказваю самае шчырае, сардэчнае віншаваньне зь юбілеем! Найлепшыя пажаданьні здароўя, посьпехаў у працы і штодзённым жыцьці — усім супрацоўнікам!».
І яшчэ адзін кароткі віншавальны ліст — ад Анатоля Чачоткі зь Менску. Слухач піша:
«Беларуская Свабода — гэта яркае сьвятло ў зьніштажальнай цемры, якая накрыла нашу родную Беларусь. Веру, што сьвятло пераможа, а цемра — адступіць. Шчыра віншую ўвесь калектыў Свабоды з 60-годзьдзем! Здароўя ўсім і далейшых творчых посьпехаў!»
Дзякуй за гэтыя цёплыя віншаваньні вам, Мікола і Анатоль, а таксама ўсім, хто знайшоў час для ліста на Свабоду. З вамі быў Валянцін Жданко. Пішыце нам, адрас ранейшы: Менск-5, паштовая скрынка 111.
Праграма «Паштовая скрынка 111» выходзіць у эфір кожную сераду.
Аўтару можна пісаць на адрас zdankov_rs@tut.by
