Ларыса Геніюш і сталіназаўры

Навукоўцы сьцьвярджаюць, што біялягічны від, які лічыцца вымерлым, пры спрыяльных і нязьменных на працягу тысячагодзьдзяў умовах (прыкладам, у акіянскіх глыбінях) можа існаваць даволі працяглы час. Хай сабе і ў межах нешматлікай папуляцыі.

Нешта падобнае назіраецца і ў Рэспубліцы Беларусь, дзе рудымэнты савецкасьці трывала ўвайшлі ў жыцьцё цэлых пакаленьняў. Здавалася б, за апошнія дваццаць гадоў чаго толькі ні адбылося на адной шостай зямной цьвердзі! Зьнікла кіроўная і адзінаправільная партыя, распалася велізарная імпэрыя, БССР перайменавалася ў РБ, якая займела ўсе атрыбуты дзяржаўнасьці.

Але – па вялікім рахунку – нічога не зьмянілася, і час нібы закансэрваваўся на вуліцах Савецкіх па ўсёй Беларусі (а наяўнасьць такой вуліцы ў кожным абласным ці раённым цэнтры – абавязковая). Сучасны беларускі чыноўнік мысьліць і дзейнічае па-савецку.

"Дваццаць пяць гадоў за абы што ў Савецкім Саюзе не давалі", – заявіў мне адзін такі мастадонт ад ідэалёгіі, калі я нагадаў яму пра блізкае стагодзьдзе Ларысы Геніюш. Прызнацца, мне і дых заняло. Перада мною сядзеў не замшэлы гэбіст-адстаўнік, а мой равесьнік, які, трэба думаць, і Салжаніцына чытаў, і пра маштабы рэпрэсіяў у Беларусі ўяўленьне меў. На такіх дзеячоў Ларыса Геніюш за сваё жыцьцё наглядзелася і нават радкі ім прысьвяціла:

Сьвітае. Нявінныя ўсталі з калень,
А мёртвыя выйшлі па ляўры.
І толькі ад праўды схаваліся ў цень
Апошнія сталіназаўры.

27 ліпеня 2010 году сталіназаўры выйшлі зь ценю ў Ваўкавыску і сарвалі памятную шыльду зь перавезенай са Жлобаўцаў роднай хаты паэткі.

4 жніўня таго ж году сталіназаўры выпаўзьлі зь ценю ў Зэльве і, парушаючы закон аб прыватнай уласнасьці, зьнялі шыльду з барэльефам Ларысы Геніюш зь яе зэльвенскай хаты.

Сталіназаўры, што знайшлі сабе ўтульныя пячоры ў Міністэрстве адукацыі, выкінулі "Споведзь" Ларысы Геніюш са школьнай праграмы па літаратуры.

Сталіназаўры ў судзейскіх мантыях працягваюць лічыць Ларысу Геніюш злачынцам, адмаўляючы ёй у рэабілітацыі.

Усе яны саманадзейна лічаць сябе пераможцамі ў гэтым зацятым змаганьні з паэткай. Але Ларысу Геніюш перамагчы немагчыма. З гледзішча вечнасьці перамога належыць ёй. І як жа памыляецца галоўны беларускі сталіназаўр, калі самаўпэўнена заяўляе з экрану БТ, што ён, ці бачыце, "разабраўся з Геніюш". Ларыса Геніюш пераможа і яго. Не дапаможа і дасье, сфабрыкаванае на паэтку службістамі Цанавы і схаванае за сямю замкамі ў іхнім сумнавядомым ведамстве.

Увогуле, усе сталіназаўры павінны ведаць: вайна зь пісьменьнікамі, зь літаратурай бессэнсоўная. Ваяваць зь літаратурай – як страляць з рагаткі па зорках. І ўсё ж знаходзяцца аматары паваяваць. Хто з рагаткай, хто з рагацінай. Не навучыла іх савецкае мінулае рабіць высновы з ранейшых памылак. З усёй пароды выкапнёвых сталіназаўры аказаліся самымі жывучымі. Але і яны вымруць.