Өлкө башчы буга коомчулуктун талкуусуна түшкөн айрым чуулуу окуяларды мисал келтирип, жемкорлор менен күрөшө албаган жетекчилерди кызматын тапшырып кетүүгө чакырды. Бул тууралуу 24-январда Коопсуздук кеңешинин кезектеги жыйынында сөз болуп, анын жыйынтыгында өкмөткө 30 мамлекеттик кызматкерге чара көрүү сунушталды.
Коопсуздук кеңешинин жыйынында 2018-2019-жылдары Коопсуздук кеңешинде каралган үч маселе жана анда кабыл алынган чечимдердин аткарылышы каралды. Сооронбай Жээнбеков президент катары бул кеңештин алгачкы жыйынын 2018-жылдын 8-февралында өткөрүп анда сот, укук коргоо жана көзөмөл органдарындагы коррупцияга каршы күрөш боюнча талкуу болуп, 42 чечим кабыл алынган.
Коопсуздук кеңешинин талдоосу боюнча анын 27си аткарылып жана 15и ишке аша элек. Президент кабыл алынган чечимдерди аткарууга жетиштүү убакыт берилгени менен коррупцияга каршы күрөш дагы деле начар экенин айтты.
Сооронбай Жээнбеков «прокуратура менен сот жемкорлорду калкалап жатат» деп айыптап, буга Мамлекеттик каттоо кызматынын 12,5 жылга соттолуп, кийин соттун чечими менен эркиндикке чыгып, качып кеткен мурдагы бөлүм башчысы Насирбек Алмаматовдун окуясын мисал кылды.
- Мага сөз тийип жатпайбы! Мен жасагандай, тапшырма бергендей болуп жатат! Силер отурасыңар, былтыйып! Мына ушинтип элдин мамлекеттик бийликке ишеничи кетет. Көрүүнө жасалып, чара көрбөй жатасыңар. Эмне деген акмакчылык? Өзүңөр аралашкансыңар! Башкы прокуратура, сот, өзүңөр аралашкансыңар, ошондуктан чара көрө албай жатасыңар. Мен бул боюнча декабрда эле айткам. Ошондон бери чара көрбөй жатасыңар. Ушул боюнча эмнеге чара көрүлбөйт?
Алмаматовду бошотуп жиберген судья менен ага арызданбаган прокурорго ушуга чейин эмнеге чара көрүлбөгөнү боюнча президенттин суроосуна башкы прокурор Өткүрбек Жамшитов менен Жогорку соттун төрайымы Гүлбара Калиева жооп берген жок.
Коопсуздук кеңешинин катчысы Дамир Сагынбаевдин маалыматына караганда, 2018-жылы коррупциялык жана кызматтык кылмыштар боюнча 988 иш козголгон. 2019-жылы ушундай эле негиз менен 3883 факт Кылмыштардын жана жоруктардын бирдиктүү реестрине катталган.
879 күч кызматкери боюнча сотко чейинки өндүрүш жүргөн. Анын ичинен 790ну ИИМдин, 36сы Финансы полициясынын, 30у УКМКнын жана 12си прокуратуранын кызматкерлери.
Өлкө башчы Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитетке (УКМК) караштуу Коррупцияга каршы кызматка, Финансы полициясы менен мамлекеттик кызматтарды көрсөткөн мекемелерге ишкерлер менен элдин нааразылыгы күч экенин белгиледи. Ал коррупцияга каршы күрөшө албаган жетекчилерге кызматтан кетүүнү да сунуштады.
- «Реформа кылып жатабыз» деп айтып жатасыңар. Аны айтыш оңой, бирок ишке ашырыш, сөз менен ишти айкалыштыруу кыйын. Муну эрки жана ыйманы бар, баласынын, өлкөнүн келечегин ойлогон гана жетекчи кыла алат. Укук коргоо органдарынын жетекчилери, өзүңөрдүн ичиңердеги коррупция менен күрөшүүгө көңүл кош мамиле кылып жатасыңар. Коррупция менен күрөшүш үчүн биринчи укук коргоо органдары тазаланышы керек. Министр, губернатор, акимдер өздөрү таза болмоюнча муну ишке ашырыш кыйын. Ошондуктан колуңардан келбесе, арыз жазып кеткиле да. Колунан келген адамга орун бошоткула.
Жыйында коомчулукта акыркы учурда эң көп сын-доомат айтылган Бажы кызматындагы коррупциялык иштер тууралуу сөз болгон жок.
Президент Экономикалык кылмыштарга каршы күрөш боюнча мамлекеттик кызмат жабык органга айланып кеткенин жана резонанстуу иштер боюнча коомчулукка маалымат бербей жатканын сындап, жетекчиси Бакир Таировго бул маселени чечүү керектигин айтты.
Мурдагы президент Алмазбек Атамбаевди колдогон Кыргызстан социал-демократиялык партиясынын мүчөсү Адил Турдукулов Коопсуздук кеңешинде талкууланган маселе тууралуу комментарий берди.
- 2018-жылы Сооронбай Жээнбеков коррупция менен күрөш боюнча Коопсуздук кеңешинде сүйлөгөн сөзүнөн кийин коомчулукта ага ишеним пайда болгон. Бирок ошол ишеним акталган жок. Коррупциялык иштерди прокуратура, УКМК жана башка күч органдары эмес, жарандык коом жана журналисттер ачып жатат. Негизи бул иштердин башында укук коргоо органдары турушу керек эле. Бирок мунун саясий жоопкерчилиги президентте.
Ал эми Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин мурдагы төрагасы Кеңешбек Дүйшөбаев өлкөдө коррупция менен күрөштүн жоопкерчилигин башка да бийлик бутактары сезиши керек деген пикирде.
- Бул иште өкмөттүн да, парламенттин да жоопкерчилиги болуш керек. Алар да өз карамагындагы кызматкерлерге чара көрбөсө болбойт, - деди Дүйшөбаев.
Коопсуздук кеңешинин 24-январдагы жыйынынын чечими менен өкмөткө 30 мамлекеттик кызматкерге чара көрүү сунушталды. Кеңештин катчысы Дамир Сагынбаев алар Коопсуздук кеңешинин 2018-2019-жылдары кабыл алган чечимдерин аткарбаганын айтты. Анын ичинен Социалдык фонддун жетекчиси Медер Ирсалиевге, Өнөр жай, энергетика жана жер казынасын пайдалануу мамлекеттик комитетинин төрагасы Эмил Осмонбетовго жана анын эки орун басарына катуу сөгүш берүү, ал эми Экологиялык жана техникалык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспекциянын жетекчиси Жолдошбек Жунушевди кызматтан алуу сунушталды.
Премьер-министр Мухаммедкалый Абылгазиев өкмөткө коюлган дооматтар боюнча мындай деди.
- Министрлердин, өкмөт мүчөлөрүнүн аткаруучулук тартибинде маселе бар. Жасалбай калган иштердин көбү өзүбүздүн шалаакылыгыбыз жана көңүл кош мамилебиз болуп жатат. 22-январда жыйын кылып, 49 адамга чара көрүү жөнүндө чечим кабыл алдык.
Коопсуздук кеңешинин жыйынтыгында мамлекеттик органдардын коррупцияга каршы күрөш, санариптештирүү иштери жетишсиз деп табылып, тоо кен тармагындагы жумуштарга канааттандырарлык эмес деген баа берилди.
Эскертүү!
«Азаттыктын» материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: кайсы бир саясий партияга, топко үгүттөгөн, же каралаган, бир нече жолу кайталап жиберилген, адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлер жарыяланбайт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер сайтка чыкпайт. Модератор пикирлерди жарыялоо же андан баш тартуу укугун өзүнө калтырат.
