АҚШ Шыңжаңда "ұйғыр, қазақ және басқа да мұсылман топтарға қысым жасағаны үшін" Қытайдың ондаған компаниясы мен ұйымына санкция салды.
Қазақстанда Қытайдың Шыңжаңдағы саясаты салдарынан жақынынан ажырап, әлі табыса алмай отырғандар бар. Қытай қазақтарының мәселесін көтеріп жүрген Қазақстандағы ұйымдар лагерьге қамалған қазақтардың біразы босап шыққанымен тәркіленген төлқұжатын ала алмай отырғанын айтады.
АҚШ Сенаты президент Дональд Трампты Қытайға "ұйғырларға қысым жасағаны үшін" санкция салуға шақыратын заң жобасын мақұлдады. Вашингтон Қытай мен АҚШ арасындағы ушыққан тұста осы заң арқылы Пекинге қысымды күшейтті.
Қытайдың Қазақстандағы елшілігінің Twitter желісіндегі ресми аккаунты тіркелгеннен бастап жұмыстары жайлы есеп жазбалардан бөлек, эмоцияға толы посттар да жариялап келеді. Жазбаларды сынағандарды елшілік бұғаттап тастайды.
2017-2018 жылдары Қытайдың Шыңжаң өлкесінде саяси тәрбиелеу лагерінде болған этникалық қазақтар лагерьден кейін де мәжбүрлі түрде жұмыс жегілгендерін айтады. Олардың кейбірі "киім тіксе", екіншісі "киімдерді үтіктеумен" айналысқан.
Шыңжаңдағы саяси тәрбиелеу лагерьлері жайлы алғаш болып айтқан Қытай қазағы, қазір Швецияда тұратын Сайрагүл Сауытбай АҚШ мемлекеттік департаментінің "Батыл әйелдер" халықаралық сыйлығын (Annual International Women of Courage) алды.
Қытай билігі Шыңжаңдағы ұйғырларды әлемге танымал брендтер өнімін шығаратын фабрикаларға мәжбүрлі түрде жұмысқа жіберген. Бұл туралы Австралия стратегиялық саясат институтының (ASPI) есебінде айтылады.
Шыңжаңдағы лагерьде қамауда болғанда қысым көргені туралы ашық мәлімдеп жүрген этникалық ұйғыр Тұрсынай Зияудун Алматы облысында тұрып жатқан үйінің қора-қопсысын біреулер өртеп жібергенін айтады. Ол мұны Шыңжаң жайлы айтқандарымен байланыстырады.
Ұлыбританиялық ВВС арнасы мен америкалық Associated Press ақпарат агенттігі редакциясына түскен 137 беттік құпия құжатта Шыңжаңның 311 тұрғынының жеке өмірі, отбасы, діни ұстанымы туралы деректер және не үшін лагерьге қамалғаны жайлы деректер бар.
Қытай елшісі мен АҚШ мемлекеттік хатшысының айтқандары Қазақстанға қалай әсер етеді?
АҚШ мемлекеттік хатшысы Майк Помпео Қазақстанға бір күндік жұмыс сапары барысында Азаттыққа сұхбат берді. Дипломат АҚШ-тың Шыңжаңдағы "саяси тәрбие лагерьлері" бойынша ұстанымы, Орталық Азияда қандай мәселелерге басымдық беретіні және Қазақстанмен әріптестігінің болашағы жайлы айтты.
Қытайдың этникалық қазағы Гүлзира Әуелханқызы Азаттыққа Шыңжаңдағы "саяси тәрбиелеу лагеріне" қалай түскенін айтып берді. Ол "лагерьде" қандай қиындық көргенін, фабрикада еркінен тыс жұмыс істегеннен кейін Қазақстанда қалған отбасына қалай оралғанын баяндады.
Тағы
