Свабода ў турмах

Новы год бяз чаркі і дозы, — сьвята як тэрапія ў рэабілітацыйным цэнтры наркаманаў

У рэабілітацыйным Цэнтры здаровай моладзі для нарка- і алькалягічных залежных (ЦЗМ), што ў Аксакаўшчыне пад Менскам, рыхтуюцца сустрэць Новы год.

Залежныя і сузалежныя

Некалькі гадоў таму ў Беларусі пачалі дзейнічаць хрысьціянскія (праваслаўныя ды пратэстанцкія) рэабілітацыйныя цэнтры для наркаманаў і алькаголікаў. Большую частку пацыентаў у іх складаюць людзі з крымінальным мінулым...

Хто павінен рэагаваць на парушэньне правоў ушчэмленых людзей, або Ці патрэбны Беларусі амбудсмэн?

У сусьветнай практыцы апошніх дзесяцігодзьдзяў поруч з традыцыйнымі мэханізмамі кантролю (судовым, парлямэнцкім ды грамадзкім) за дзейнасьцю дзяржаўнай адміністрацыі атрымаў значнае распаўсюджваньне інстытут амбудсмэна, або ўпаўнаважанага ў пытаньнях правоў чалавека.

Пакараньне турмой... у турме, ці Аб праве вязьня на ўласную душу і цела

Паводле Фуко, растаптаная аднойчы чалавечая годнасьць, а самае галоўнае — унутраная згода чалавека з тым, што гэтую годнасьць нехта можа растаптаць назаўжды, выбівае яго з катэгорыі істотаў, якія могуць называцца чалавекам.

«Калі адвакат ня можа прафэсійна абараняць, застаецца займацца «практалёгіяй»

Ці можна чакаць сапраўднай кваліфікаванай абароны ў беларускім судзе? Ці можа разьлічваць на яе так званы маленькі чалавек, у якога няма ані гучнага імя, ані вялікіх грошай, ані важных сувязяў? Хто такія «кішэнныя» адвакаты? Які адвакат патрэбны сёньня і ці патрэбны ўвогуле?

Дэпутат з турэмным мінулым — чаго ад яго чакаць?

Праз два тыдні ў краіне адбудуцца парлямэнцкія выбары. Паводле беларускага заканадаўства шлях у парлямэнт ды мясцовыя органы ўлады не закрыты і для былых асуджаных з пагашанай судзімасьцю. Людзі з былой судзімасьцю — гэта плюс ці мінус для парлямэнту?

«За беларускіх палітычных ахвяраў сябе выдавалі і расейцы, і ўкраінцы, і грузіны»

У чарговай перадачы «Свабода ў турмах» колішнія беларускія насельнікі эўрапейскіх лягераў для ўцекачоў ды арыштанты тамтэйшых турмаў раскажуць пра тых, хто просіць палітычнага прытулку у краінах ЭЗ.

«Каб хто даслаў за краты трусы ды шкарпэткі?..»

«Пакажыце мне вашы турмы, і я скажу, у якім грамадзтве вы жывяце. Узровень разьвіцьця дзяржавы вызначаецца па ўмовах утрыманьня зьняволеных у яе турмах». Гэтыя словы прыпісваюць выбітнаму брытанскаму палітыку Ўінстану Чэрчылю.

Ці можна заставацца чалавекам, калі працуеш са злачынцамі?

Лічыцца, што праца зь людзьмі можа памалу прыводзіць да неспрыяльных псыхалягічных зьменаў — прафэсійнай дэфармацыі асобы. Да так званых групаў рызыкі псыхолягі адносяць юрыстаў, супрацоўнікаў праваахоўных структураў, турэмнікаў.

Чаго чакаць ад міліцыі, якая нас беражэ?

Насуперак традыцыі, наша сёньняшняя размова — не пра турмы і іх насельнікаў, а пра тых, хто змагаецца з парушальнікамі закону, ловіць іх і саджае, ратуючы нас ад хуліганаў, злодзеяў і іншых злачынцаў. Прынамсі так яно павінна выглядаць.

«Крымінальнікі прамянялі ідэю на страўнік» — былы асуджаны пра «паняцьці»

Беларуская турма з часу абвяшчэньня незалежнасьці Беларусі па сёньняшні дзень: што ўяўляе сабой сёньня айчынная «крымінальная эліта» і наколькі актуальны непісаны зладзейскі закон — «паняцьці»?

Як начальнік «Валадаркі» дамагаўся зрабіць вязьняў сытымі, або Ў каго няма прэтэнзіяў да турмы...

Пазбаўленьне волі — ці самая гэта эфэктыўная мера пакараньня за зьдзейсьненае злачынства? Што ўяўляе сабой беларуская турма з часу абвяшчэньня незалежнасьці Беларусі па сёньняшні дзень? Які замежны досьвед мог бы быць карысны для беларускай пэнітэнцыярнай сыстэмы?

Жанчына за кратамі. Злачынства, пакараньне, аднаполае каханьне…

Нягледзячы на тое, што жанчыны традыцыйна адрозьніваюцца значна больш нізкай крымінальнай актыўнасьцю ў параўнаньні з мужчынамі. у абсалютных паказчыках статыстыка ва ўсім сьвеце выразна фіксуе тэндэнцыю росту жаночай злачыннасьці.

Жаночы твар беларускай турмы, або Каму ж яшчэ цягнуць гэтую лямку?

Мужчын, якія трапілі за краты, жанчыны кідаюць ня так ужо рэдка, але з асуджанымі жанчынамі іхнія мужчыны разыходзяцца ў абсалютнай большасьці выпадкаў.

«Валадарка»: сьмяротнікі ды каты, 19-21ст.

110 гадоў таму 1906 году быў павешаны беларускі анархіст, выканаўца тэрарыстычнага замаху на тагачаснага менскага губэрнатара — Іван Пуліхаў. Праз 106 гадоў прыкладна ў гэты ж сакавіцкі час былі расстраляныя два фігуранты па справе тэракту ў менскім мэтро — Зьміцер Канавалаў і Ўладзіслаў Кавалёў.

Моўны экстрым міліцыянтаў і родная мова ЗК

Чым савецкі крымінальны жаргон адрозьніваецца ад нямецкага і амэрыканскага?

Мужчына+жанчына. Каханьне ды сэкс за кратамі ў 19-21 ст.

Што гэта — каханьне ды сэкс у няволі і наколькі дарэчы гаварыць пра мараль у гэтых стасунках? Як гэта бывала ў ранейшыя стагодзьдзі і як цяпер?

Выпускнікі Менскага ін’язу перакладаюць у судах і мат, і феню

Што такое мова, якую прынята называць крымінальнай або зэкаўскай? Абмяркоўваюць выпускнікі Менскага ін’язу і былыя сядзельцы беларускіх вязьніц.

«Афэрыст — гэта тры ў адным...» Гісторыі пра беларускіх Астапаў Бэндэраў

Напэўна, кожны з нас хоць раз у жыцьці сустракаў махляра. Зразумеўшы, што нас ашукалі, мы пытаемся: што ж гэта такое было, чаму мы так даверыліся абсалютна незнаёмым людзям?

Калі вязень «мыліць вяроўку» альбо Як прадухуліць суіцыд?

Калі чалавек рассылае па розных адрасах папярэджаньні пра сваё самагубства, працэс зайшоў далёка, але тым ня менш ён шукае падтрымкі, нават калі сам гэтага не ўсьведамляе.

Суіцыд Ягора Пратасені. Ці можна было яго прадухіліць?

Жыцьцё ў беларускіх вязьніцах.

Ігар Аліневіч пра цэнзуру ў турме

Былы вязень Ігар Аліневіч узгадвае, што на ўласным досьведзе адчуў цэнзуру ў дачыненьні да дасланай з волі на зону літаратуры.

Пра кнігі, якія можна знайсьці ў бібліятэках на зоне

Сярод кніг, якія апошнім часам падпісала сваім чытачам ляўрэатка Нобэлеўскай прэміі Сьвятлана Алексіевіч, дзьве — палітвязьню Міхаілу Жамчужнаму

«Зэкі ў СІЗА ды на „крытцы“ — самыя „чытаючыя“ пасьля працаўнікоў Акадэміі навук»

Што такое турэмныя бібліятэкі? Якая літаратура прадстаўленая ў іх? Ці любяць увогуле чытаць за кратамі?

Турэмныя песьні і іх выканаўцы. Ад «Муркі» да рэпу (ч.2)

Ад многіх былых зьняволеных даводзіцца чуць, што Новы год ды Каляды за кратамі — гэта вельмі сумныя дні, бо сярод сядзельцаў шмат самотных людзей. Адным з тых чыньнікаў, што падтрымлівае ў такі час ёсьць музыка, песьня.

Турэмныя песьні і іх выканаўцы. Ад «Муркі» да рэпу (ч.1)

Навагоднія сьвяты для тых, хто сядзіць за кратамі — гэта вельмі сумныя дні, бо сярод сядзельцаў шмат самотных людзей. Музыка, песьня — адзін з тых чыньнікаў, што падтрымлівае ў такі час многіх.

Права ведаць, што з тваім родным

У дні сьвятаў традыцыйна ўзрастае колькасьць затрыманых міліцыяй. Ці павінны прадстаўнікі праваахоўных органаў апавяшчаць сем’і затрыманых, дзе знаходзіцца іх блізкія?

Турэмная літаратура: што трэба для таго, каб пісаць за кратамі?

Для чаго грамадзтву турэмная літаратура і што неабходна для таго, каб творы, народжаныя за кратамі, сапраўды сталі літаратурай? Меркаваньні Сьвятланы Алексіевіч, Андрэя Хадановіч, Ігара Аліневіча і Андрэя Саньнікава.

Пра «шмон», «прагон», «грев» і «понятия»

Камэнтары былога палітвязьня да кнігі Андрэя Саньнікава «Беларуская Амэрыканка ці выбары пры дыктатуры».

Наколькі дзейсная дапамога праваабаронцаў?

7 сьнежня праваабаронцы агучаць сваю канчатковую пазыцыю па справе М. Жамчужнага. Таксама ў панядзелак будуць названыя ляўрэаты праваабарончай прэміі-2015.

Цана бутэлькі. Рэабілітацыя Васьковіча

Бабруйская акцыя мела працяг на Лубянцы. З Прагі пра тое, ці варта адна запальная бутэлька доўгіх гадоў турмы.

Беларуская «турэмная літаратура»: казус Аляхновіча і Адамовіча

Тэма сёньняшняй перадачы «Свабода ў турмах» — турэмная літаратура.

«Сеў — выйшаў» ці «выйшаў — сеў»?

У Беларусі да канца лістапада павінен быць рэалізаваны закон аб амністыі. Сярод 7 тысяч 769 амніставаных — 75 малалетніх злачынцаў. Што ўяўляе сабой дзіцячая ды юнацкая злачыннасьць сёньня? Які лёс чакае гэтую моладзь далей?

Пратэсты ў турмах: масавыя акцыі ці дзеяньні «адзіночак»?

Літоўскія вязьні правялі масавыя акцыі нязгоды, якія ахапілі ўсе турэмы краіны. Ці адбываюцца бунты ў беларускіх турмах? Або тут пратэстуюць пераважна «адзіночкі»?

Ігар Аліневіч пра забурэньні ў турме

Гуказапіс для праграмы «Свабода ў турмах»

Стасіс Каўшыніс пра правы літоўскіх зьняволеных

Гуказапіс для праграмы «Свабода ў турмах»

Сакрэтная справа Жамчужнага спараджае шмат пытаньняў

6 кастрычніка ў Вярхоўным судзе адбудзецца касацыйны разгляд прысуду Міхаіла Жамчужнага. Чаму так шмат сакрэтнасьці вакол гэтай справы, якую нават не назвалі шпіёнскай?

Першае спатканьне арыштаванаму мытніку дазволілі толькі праз паўгода

Алесь Юркойць знаходзіцца за кратамі з сакавіка. Кароткае спатканьне з жонкай атрымаў толькі напрыканцы верасьня. Як сьведчаць праваабаронцы, магло быць і горш: паўгода бяз сувязяў з роднымі — гэта яшчэ не мяжа.

«Я б параіў беларускім кіраўнікам таксама падумаць пра турму» — Алесь Міхалевіч

Паводле ацэнак экспэртаў, доля апраўдальных прысудаў у Беларусі мізэрная. Пры такім ухіле ў бок абвінавачаньня, мяркуюць адмыслоўцы, выносіцца шмат несправядлівых прысудаў, у тым ліку і заказных.

Доўгае жыцьцё савецкай турмы

За пару дзесяцігодзьдзяў незалежнага жыцьця паміж краінамі былога СССР набралася нямала адрозьненьняў. З таго, што па-ранейшаму родніць іх — гэта савецкая турэмная сыстэма.

Валеры Савянкоў пра турэмную каставасьць

Былы зьняволены, віленчук Валеры Савянкоў пра турэмную каставасьць, якая жыве на ўсёй прасторы былога СССР пры негалоснай падтрымцы адміністрацыі (для праграмы "Свабода ў турмах").

Натальля Сілівончык пра ўражаньні ад калёніі, дзе ў трымліваюць яе сына Кірыла Сілівончыка

Для праграмы Алены Панкратавай "Свабода ў турмах".

Беларускі турэмны музэй – толькі для саміх турэмнікаў?

Пры канцы жніўня ў Горадні, на тэрыторыі самай старой беларускай вязьніцы, адкрыўся першы ў краіне музэй турмы. Як высьветлілася, установа даступная не для ўсіх.

Як вы ставіцеся да адкрыцьця першага ў Беларусі турэмнага музэю?

Апытаньне ў Горадні

Зьміцер Дрозд пра турэмныя музэі

Менск, верасень 2015

Паэт Юрка Голуб пра турму і Піліпа Пестрака

Горадня, верасень 2015

Сваякі ахвяраў аб’ядноўваюцца з роднымі асуджаных

Нефармальная група людзей, якія змагаюцца за справядлівасьць у судах, існуе недзе гадоў дзесяць. У яе на сёньня ўваходзяць 33 чалавекі зь Менску, з Гомеля, Салігорску, Магілёва, Берасьця — з усяе Беларусі.

Ніна Курнушка мае ўсе дакумэнты, якія датычаць справы яе сына:

«Я пыталася і ў міліцыянтаў знаёмых, і ў паляўнічых, яны казалі: каб пацягнуў і стрэліў зблізку ў сябе, то разьнесла б увесь твар, а так, кажуць, гэта быў чыйсьці бакавы, рэшткавы стрэл. І там быў трэці чалавек, а яны ва ўсіх адказах не паказваюць яго. Спаслаліся, што сам сябе забіў».

Людміла Кучура: Мне прыйшлося змагацца ўжо за абодвух.