Байкот. Блог Віталя Рымашэўскага

Да 24 верасьня 2012 году рэжым прапануе і заахвочвае толькі да аднаго дазволенага дзеяньня: удзелу ў перадвыбарчым фарсе. Байкотныя акцыі — пад забаронай, актывістам кампаніі — месяцы адміністрацыйных арыштаў і жорсткае зьбіцьцё. Грамадзкія арганізацыі, што падтрымалі кампанію — пад пагрозай закрыцьця.

Як вядома, усялякае дзеяньне спараджае адпаведнае супрацьдзеяньне. Які б жорсткі ні быў рэжым, якія б жахлівыя ні былі рэпрэсіі — чалавечае грамадзтва заўсёды знаходзіць альтэрнатыўныя спосабы змагацца, абыходзіць перашкоды і ўрэшце перамагаць — праз вызваленчыя паўстаньні, нацыянальныя страйкі, перамогу на свабодных выбарах... Форма змаганьня розная, вынік адзін — зьвяржэньне рэжыму. Так заўсёды было ў гісторыі і так будзе. Ніводзін таталітарны рэжым ня здолеў выйграць змаганьне з уласным народам.

Зьнішчыць апазыцыю — яшчэ ня значыць перамагчы. Маўклівыя акцыі пратэсту ў Беларусі 2011 году — яскравае таму пацьвярджэньне. У дэмакратычных краінах інтэрнэт і сацыяльныя сеткі — найперш сродак камунікацыі. Для таталітарных дзяржаў сацыяльныя сеткі — альтэрнатыўны спосаб самаарганізацыі грамадзтва, фармаваньня апазыцыйных ідэяў і каардынацыі дзеяньняў.

На зьмену «Рэвалюцыі праз сацыяльную сетку» ў 2012 годзе паўстала ініцыятыва «БАЙКОТ ВЫБАРАМ 2012». Ужо на дадзены момант суполка налічвае каля 14 000 чалавек. Гэта самая буйная беларуская інтэрнэт-суполка ў падтрымку палітычнай кампаніі.

І дарэмна ляяльныя апазыцыянэры ганьбяць інтэрнэт-актывістаў. Сутнасьць іхніх закідаў — абсалютная калька з тыповай прапаганды БТ супраць апазыцыі: «там толькі невялікае зборышча адмарозкаў, а ўвесь беларускі народ за нас». Інтэрнэт-супольнасьць выказалася недвухсэнсоўна ў падтрымку байкоту. На дадзены момант інтэрнэт-актыўнасьць — гэта адна зь нямногіх формаў актыўнасьці для тых, хто ня згодны ісьці шляхам калябарацыі пад лёзунгамі: «прапануем альтэрнатыву — абаронім незалежнасьць беларускага рэжыму ад уласнага народу». Да таго ж — гэта сур’ёзная альтэрнатыва сыстэме СМІ праўладнай і сыстэме СМІ «незалежнай».

«Рэвалюцыя праз сацыяльную сетку» ў 2010 годзе выбухнула маўклівымі акцыямі пратэсту — падтрымка кампаніі байкоту праз сацыяльныя сеткі непазьбежна ў пэўны момант выльецца ў актыўнасьць невіртуальную. Таму што можна прыкупіць пару апазыцыянэраў, завабіўшы мяккай абіўкай палаткавых крэслаў, але нельга купіць увесь народ.

Сёньня будучыня Беларусі залежыць ад кожнага з нас.

На Беларусь плянуецца высадка новага «дэсанту» з Эўропы. Хто панясе адказнасьць на гэты раз?

Імя гэтаму дэсанту – назіральнікі за «выбарамі» ад АБСЭ.

Фактычна, візыт Ярмошынай у Вену азначае, што дамоўленасьці наконт прыезду назіральнікаў за «выбарамі» ўжо ёсьць. Прынамсі, прынятае рашэньне наконт кароткатэрміновых назіральнікаў.

Візыт ацэначнай місіі Бюро дэмакратычных інстытутаў і правоў чалавека АБСЭ па назіраньні за выбарамі (16-19 ліпеня) супаў з чарговай хваляй беспадстаўных арыштаў і судоў. (Дэманстратыўныя масавыя арышты ўжо сталі практыкай суправаджэньня візытаў міжнародных дэлегацый у Беларусь). Рэжым па-ранейшаму дэманструе сілу і «ненахіляльнасць». А вось што дэманструе АБСЭ, накіроўваючы сваіх назіральнікаў у Беларусь?

Перад накіраваньнем назіральнікаў БДІПЧ АБСЭ варта было б адказаць на некалькі пытаньняў:

Ці выкананая ў Беларусі хоць адна зь перадумоваў, неабходных для правядзеньня свабодных выбараў?

Калі не, то што будуць назіраць прадстаўнікі АБСЭ?

Ці здольная ў сёньняшніх беларускіх палітычных умовах АБСЭ даць станоўчую ацэнку выбараў?

Задача Бюро па дэмакратычных інстытутах і правах чалавека (БДІПЧ) АБСЭ – «забясьпечыць поўную павагу да правоў чалавека і асноўных свабод, дзейнічаць на аснове законнасьці, праводзіць у жыцьцё прынцыпы дэмакратыі і ў гэтай сувязі ствараць, умацоўваць і абараняць дэмакратычныя інстытуты, а таксама разьвіваць прынцыпы памяркоўных адносін у маштабах усяго грамадзтва».

Якім чынам будуць дасягнутыя гэтыя задачы прыездам місіі АБСЭ ў верасьні ў Менск?

Прыезд міжнародных назіральнікаў АБСЭ на гэтыя «выбары» ня будзе садзейнічаць правядзеньню свабодных выбараў. Наадварот, стане крокам да таго, каб беларуская сытуацыя закансэрвавалася, а значыць, свабодныя выбары ў Беларусі ніколі не адбыліся.

Пакуль палітвязьні падлічваюць колькасьць сутак, месяцаў, гадоў, што застаюцца да вызваленьня зь вязьніц, міжнародныя назіральнікі будуць падлічваць колькасьць «галасоў», пададзеных у падтрымку ляяльных да рэжыму апазыцыянэраў, што вырашылі не здымаць сваіх кандыдатур?

Накіраваньне назіральнікаў ад АБСЭ ў Беларусь – гэта, найперш, палітычны крок.

АБСЭ не зрабіла папярэдняй ацэнкі ўмоў правядзеньня свабодных выбараў у Беларусі ў 2012 годзе (на справе – адсутнасьці ўсялякіх умоў), нават не запатрабавала забесьпячэньня роўных умоў для ўсіх палітычных сілаў (у тым ліку палітвязьняў). У гэтай сытуацыі прыезд назіральнікаў АБСЭ азначае, што тэарэтычна выбары МОГУЦЬ БЫЦЬ ПРЫЗНАНЫЯ свабоднымі і справядлівымі (іначай які сэнс назіраць?).

Такім чынам, робяцца два пасланьні. Першае – беларускім уладам: «мы гатовыя гуляць па вашых правілах», другое – беларускаму дэмакратычнаму грамадзтву: «мы скрозь пальцы глядзім на рэпрэсіі, наяўнасьць палітвязьняў і пагаджаемся на чарговы раз прапанаваную ўладамі стратэгію ў дачыненьні да беларускай апазыцыі: «зьнішчыць «радыкальных», прылашчыць ляяльных».

Прыезд назіральнай місіі АБСЭ ва ўмовах, калі ў беларускіх турмах сядзяць палітвязьні, калі беларускі рэжым ня выканаў ніводнай умовы для правядзеньня свабодных выбараў, будзе азначаць легалізацыю гэтых выбараў. Зрэшты, хай бы сабе «апазыцыйныя лідэры» Х і Y нарэшце трапілі ў палатку, згодна з чарговымі абяцаньнямі ўладаў.

Але, на жаль, размова ідзе ня толькі і ня столькі пра легалізацыю палаткі, колькі пра легалізацыю практыкі рэпрэсій у дачыненьні да беларускай дэмакратычнай супольнасьці.

Выбар, які навязваюць беларускія ўлады дэмакратычным актывістам, вядомы: стаць лабістамі рэжыму, трапіць у вязьніцу альбо зьехаць з краіны. Прызнаньне тых правілаў гульні, якія рэжым навязвае ўсім беларусам – азначае ня проста легалізаваць палатку, але і канчаткова замацаваць у Беларусі практыку зьнішчэньня незалежнай апазыцыі, легалізаваць палітычныя рэпрэсіі ў нашай краіне.

Магчыма, заігрываньне з рэжымам падчас парлямэнцкай кампаніі 2012 году дапаможа зьнізіць градус палітычных рэпрэсій, наладзіць стасункі з Эўропай пасьля «выбараў»? Перакананы, што пры ўсёй моцы прыхільнікаў рэал-палітык у Эўропе станоўчая ацэнка беларускіх «выбараў» з боку АБСЭ немагчымая. А нэгатыўная ацэнка непазьбежна выклікае рэакцыю ў адказ – пагаршэньне стасункаў з ЭЗ і новыя рэпрэсіі. Лукашэнка зноў палічыць сябе «падманутым» эўрапейцамі.

Урэшце, як і за вынікі дэсанту цацачных мядзьведзікаў, так і за вынікі «дэсанту» назіральнікаў ад АБСЭ, адказ будуць трымаць беларускія дэмакраты.

Як для ўсіх грамадзянаў Беларусі, так і для эўрапейцаў, якія шчыра жадаюць свабоды і дэмакратыі для нашай краіны, выйсьце адно – падтрымаць кампанію байкоту «выбараў».