Сьцісла:
- Лукашэнка хоча апынуцца ў полі ўвагі амэрыканскай адміністрацыі і разумее свой шанец на гэта.
- Беларускі кіраўнік ахвотна і лёгка раздае парады ўсім палітыкам у сьвеце (акрамя Пуціна).
- Адказваючы на пытаньне пра гатоўнасьць «перагарнуць старонку», Лукашэнка імкнуўся выглядаць мірным і неагрэсіўным.
- Разумеючы, якія працэсы адбываюцца ў сьвеце, беларускі кіраўнік хоча ў іх удзельнічаць, а не апынуцца за бортам.
— Як можна патлумачыць выбар камандай Лукашэнкі менавіта гэтага блогера, Марыё Наўфаля, для інтэрвію? У пачатку размовы Лукашэнка пытаецца: «Што ж цябе зацікавіла менавіта каб са мной размаўляць?». На што блогер адказвае: «Мне самому цікава, чаму вам захацелася паразмаўляць са мной». То бок, ініцыятыва, выглядае, ішла зь менскага боку.
— Лукашэнка, відавочна, хоча апынуцца ў полі ўвагі амэрыканскай адміністрацыі і разумее свой шанец на гэта. Ён як палітык з пэўным разуменьнем сусьветных працэсаў, як «палітычная жывёла» бачыць, што адбываюцца глябальныя працэсы, якія найперш залежаць ад амэрыканскай адміністрацыі.
Таму ён пачаў вельмі актыўна кантактаваць з Вашынгтонам. Мы бачылі вызваленьне амэрыканскіх грамадзянаў і журналіста Радыё Свабода Андрэя Кузьнечыка пры ўдзеле Дзярждэпартамэнту ЗША. Выглядае, што пэўныя кантакты працягваюцца і можна гаварыць пра іх актывізацыю.
Лукашэнка разумее: каб быць пачутым амэрыканскай аўдыторыяй і палітыкамі, варта гэта рабіць ня толькі праз «традыцыйныя» амэрыканскія мэдыя, якія могуць задаваць нязручныя пытаньні, спрачацца. Таму выбралі блогера, які стаіць вельмі блізка да Ілана Маска (Маск яго нярэдка цытуе). Гэты блогер, відавочна, ідэалягічна бліжэйшы да рэспубліканцаў, да той хвалі, якая прывяла да ўлады Дональда Трампа.
Гэта малады чалавек, наўрад ці ён вельмі дасьведчаны ў беларускіх палітычных справах і палітычнай гісторыі. Ён, як сам сказаў, хоча, каб Усход разумеў Захад, і наадварот. Ён вельмі камплімэнтарна, з павагай ставіцца да Лукашэнкі. Таму для абодвух бакоў гэта win-win сытуацыя — блогер атрымлівае контравэрсыйнага суразмоўцу, а Лукашэнка — увагу амэрыканскага гледача.
Калі казаць больш глябальна, Лукашэнка бачыць, што ЗША могуць распачаць перамовы з Расеяй. Лукашэнка хоча ў іх удзельнічаць, хоча, каб зь ім размаўлялі. Ён памятае той час, калі пры першай кадэнцыі Трампа ў Менск прыяжджаў дзяржсакратар Пампэо, і хацеў бы вярнуць тыя часы.
— Адной з тэмаў інтэрвію сталі камплімэнты беларускага кіраўніка ў адрас Дональда Трампа. Які эфэкт могуць мець усе гэтыя камплімэнты з вуснаў Лукашэнкі? Увогуле, якую мэту ён ставіць, робячы гэта?
— Першапачатковая мэта — каб яго заўважылі. Вядома, новая адміністрацыя ЗША факусуецца на глябальных праблемах, Беларусь ніколі не была ў прыярытэце.
Прафэсійныя дыпляматы ЗША, якія працуюць у Дзярждэпартамэнце, ведаюць пра сытуацыю ў Беларусі, працуюць у тэме палітычных вязьняў. Але ж ці абмяркоўвалася пытаньне Беларусі ў Белым доме, на ўзроўні самога Трампа? Я думаю, што не.
— Цікава, што пры ўсіх камплімэнтах у адрас Трампа Лукашэнка заяўляе: «Я б Трампу сказаў, чаго нельга рабіць. Нельга нападаць на Кітай». Гэта парада не была выклікана пытаньнямі блогера — такую тэму Лукашэнка падняў сам. Вырашыў засьведчыць і сваю ляяльнасьць Кітаю?
— Падчас кіраваньня Лукашэнкі ў афіцыйнага Менску было шмат кантактаў з палітычным кіраўніцтвам Кітаю, Беларусь атрымала шмат кітайскіх інвэстыцыяў. На цяперашні момант Беларусь (як і Расея) вельмі моцна залежыць ад Кітая. Мы ведаем складанае стаўленьне Трампа да Кітаю, ЗША лічаць Кітай асноўным стратэгічным супернікам.
А Лукашэнка, як заўсёды, бачыць сябе самым дасьведчаным палітыкам. Ён вельмі лёгка раздае парады ўсім палітыкам у сьвеце. Усім, акрамя Пуціна. Пуціна ён бачыць адзіным чалавекам, якога ня можа вучыць палітыцы.
Я б таксама зьвярнуў увагу на пытаньне ядзернай зброі, што прагучала ў інтэрвію. Не сакрэт, што ў свой час, у сярэдзіне 1990-х, ЗША зрабілі ўсё, каб Беларусь стала бязьядзернай дзяржавай. ЗША пры любой адміністрацыі вельмі клапоцяцца пра нераспаўсюджаньне ядзернай зброі ў сьвеце.
Яшчэ адна тэма: ці можна «перагарнуць старонку» і прабачыць тых, хто выступаў супраць улады ў 2020 годзе. Адказ Лукашэнкі тут прагучаў вельмі асьцярожна, ён яўна імкнуўся выглядаць мірным і неагрэсіўным.
— Так, ён літаральна сказаў: «Мы гэта робім, і ў гэтым мая задача» (наконт «перагарнуць старонку»).
— Так, але беларусы ведаюць, што папраўдзе адбываецца ў краіне, як працягваюцца рэпрэсіі. А для іншаземцаў гэта прагучыць так, нібыта ў краіне ідзе нейкі працэс прымірэньня, а Лукашэнка — міралюбны палітык.
— Цікава Лукашэнка выказаўся пра бунт Прыгожына. «Мае дзеяньні былі ацэненыя Захадам, у тым ліку, што мяне зьдзівіла, нават ЦРУ і МІ-6, іншыя спэцслужбы гэта вельмі высока ацанілі». Маўляў, менавіта Лукашэнка спыніў Прыгожына, які «рваўся да ядзернай кнопкі». Зноў Лукашэнка спрабуе паказаць свае заслугі перад Захадам?
— У нас няма магчымасьці праверыць, ці гэта сапраўды было. Можна меркаваць, што афіцыйны Менск падтрымлівае нейкія непублічныя кантакты з Захадам. Але ж ці было гэта так, як падае Лукашэнка, што ён нібыта ледзь не абараніў сьвет ад ядзернага апакаліпсісу?
Мы памятаем, як Лукашэнка вельмі лёгка прыпісваў сабе камплімэнтарныя камэнтары з боку замежных палітыкаў. Ён мог гэта проста прыдумляць.
Але іншаземцы, якія не знаходзяцца ў кантэксьце, вельмі лёгка могуць у гэта паверыць. І гэта можа выклікаць сымпатыю да невядомага ім беларускага палітыка, які нібыта выканаў такую важную ролю ў гэтай гісторыі.
— Лукашэнка шмат гаварыў пра расейска-ўкраінскую вайну. Я б адзначыў два моманты. Першы: «Я ня ведаў пра вайну. Але калі б і ведаў, не дапамог бы Ўкраіне». Другі — пра тое, як ён жадае міру. Аднак многія аналітыкі кажуць, што трывалае замірэньне Лукашэнку палітычна зусім не патрэбна. Якая ваша думка?
— Цікавае пытаньне з гледзішча таго, як Лукашэнка бачыць сваю незалежнасьць ад Крамля. Пакуль вайна ідзе і існуе расейская вайсковая прысутнасьць на тэрыторыі Беларусі, гэта можа яго турбаваць.
Аднак з эканамічнага гледзішча можна канстатаваць, што вайна прыносіць беларускай эканоміцы шмат тактычнага прыбытку, бо беларуская прамысловасьць усё больш працуе на расейскую «абаронку».
Цікава прагучалі словы Лукашэнкі, што ён шкадуе Зяленскага і сымпатызуе яму. Гэта выглядала даволі нязвыкла — ва ўмовах таго, што Лукашэнка вельмі моцна залежыць ад Крамля.
Ну і, самае важнае — гэта запрашэньне ўсім бакам прыехаць у Менск і тут вырашыць лёс вайны. То бок ён зноў хоча разыграць гэтую міратворчую карту. Відавочна, Лукашэнка разумее, што гэта ня самы імаверны сцэнар, але лічыць неабходным нагадаць і пра сваё запрашэньне, і пра мінулыя Менскія пагадненьні.
Я мяркую, ён бачыць пэўны трэнд на тое, што перамовы ўсё ж будуць, што вайна хутка скончыцца праз намаганьні Дональда Трампа. І хоча ўпісацца ў гэты трэнд. Ён разумее, якія працэсы адбываюцца, і імкнецца ў іх удзельнічаць, а не апынуцца за бортам.
Форум