Пастаянны арбітражны суд у Швайцарыі (Permanent Court of Arbitration, PCA) паведаміў, што беларускае прадпрыемства «Беларуськалій» ў рамках пазову супраць Літвы за спыненьне транзыту ўгнаеньняў патрабуе спагнаць з гэтай дзяржавы 12 мільярдаў 90 мільёнаў 167 971 даляраў у якасьці кампэнсацыі нанесенай шкоды.
У паведамленьні суда адзначаецца, што такі памер зафіксаваны 27 лістапада 2023 году.
Як раней паведамляла Свабода, 2 сьнежня 2024 году «Беларуськалій» зьвярнуўся ў Пастаянны арбітражны суд у Швайцарыі (Permanent Court of Arbitration, PCA) з паўторным пазовам. Раней працэс быў спынены праз тое, што беларускі бок ня змог унесьці аванс у памеры 300 тысяч эўра для пачатку разгляду свайго пазову.
Цяпер суд павінен 13 лютага правесьці кансультацыі аб фармаце слуханьняў і толькі 13 сакавіка абвесьціць рашэньне аб пачатку ці аб адмове ў пачатку працэсу.
Калі бакі ўнясуць аванс за разгляд, то папярэднія слуханьні справы могуць прайсьці 1 сьнежня 2025-га, а самі слуханьні — у канцы лютага 2026-га.
Беларусь аднавіла камунікацыю з арбітражам летась у верасьні
Як вынікае з дакумэнтаў, беларускі бок аднавіў камунікацыю з Пастаянным арбітражным судом у Швайцарыі летась у пачатку верасьня.
У сваім лісьце ў арбітраж беларускі бок настойваў на захаваньні ўсімі ўдзельнікамі гэтага працэсу канфідэнцыйнасьці разбору да ўхваленьня адпаведнага рашэньня аб рэжыме празрыстасьці. У той жа час беларускі бок прапанаваў праводзіць арбітраж «празрыстым спосабам з улікам пэўных абмежаваньняў, такіх, як, напрыклад, канфідэнцыяльная дзелавая інфармацыя бакоў». У той жа час беларускі бок прапанаваў публікаваць «любыя іншыя дакумэнты, уключна з паказаньнямі сьведак, справаздачамі экспэртаў і пратаколамі слуханьняў».
Літва ў вызначэньні ступені празрыстасьці працэсу прапанавала знайсьці балянс паміж грамадзкімі інтарэсамі ў раскрыцьці інфармацыі і канкуруючымі інтарэсамі ў канфідэнцыяльнасьці, удзяляючы «належную ўвагу асаблівай далікатнасьці, зьвязанай з пытаньнямі нацыянальнай бясьпекі ў гэтай справе».
У прыватнасьці, літоўскі бок выказаўся за публікацыю рашэньняў і працэсуальных пастаноў, але ня іншай дакумэнтацыі, перададзенай для працэсу. Апроч таго, Літва прапанавала зрабіць працэс закрытым для грамадзкасьці.
Арбітраж пагадзіўся з закрытым працэсам і вызначыў, што публікаваць будуць толькі ўхваленыя рашэньні. Усё іншае можа быць апублікавана пры ўзаемнай згодзе бакоў.
Яшчэ 15 мільярдаў эўра патрабуе літоўскі перавозчык угнаеньняў
У пачатку 2025 году стала вядома, што кампанія Hasenberg, часткай акцый якой валодае грамадзянін Літвы Ігар Удавіцкі, зьвярнуўся ў міжнародны арбітраж супраць Літвы па кампэнсацыю шкоды, нанесенай у выніку санкцый супраць беларускага прадпрыемства «Беларуськалій».
У Міністэрстве транспарту і сувязі Літвы паведамленьне аб пазове атрымалі ў кастрычніку 2024 году. Кампанія хоча спагнаць зь дзяржавы 15 мільярдаў эўра.
Кампанія Hasenberg з рэгістрацыяй у Швайцарыі валодае 65% акцый клайпедзкага тэрміналу насыпных грузаў Birių krovinių terminalas (BKT), яшчэ 5% належаць Ігару Ўдавіцкаму, а 30% — «Беларуськалію».
Ігар Удавіцкі таксама зьяўляецца бэнэфіцыярам зарэгістраванай у Латвіі кампаніі Fortis Asset Management, якая валодае 100% акцый кампаніі Hasenberg.
Hasenberg у арбітражы спрабуе даказаць, што Літва праз спыненьне транзыту калійных угнаеньняў зь Беларусі нібыта нанесла шкоду дзьвюм кампаніям — уласна Hasenberg і яшчэ адной кампаніі Ўдавіцкага Gargždų geležinkelis, што стварыла дэфіцыт угнаеньняў і прадуктаў харчаваньня ў Афрыцы і Лацінскай Амэрыцы.
Кампанія Ўдавіцкага таксама спрабуе даказаць, што санкцыі ЭЗ у гэтым выпадку нядзейсныя, паколькі паміж Швайцарыяй і Літвой ёсьць двухбаковая дамова аб заахвочваньні інвэстыцый і іх узаемнай абароне.
Як стала вядома журналістам, кампанія Hasenberg таксама скардзіцца на Літву за тое, што ў лютым 2023 году цэнтар журналісцкіх расьсьледаваньняў Siena («Сьцяна») разам з партнэрамі раскрылі магчымую схему абыходу санкцый Эўразьвязу, якую выкарыстоўвалі для дастаўкі ў Літву карбамідных угнаеньняў беларускага прадпрыемства «ГроднаАзот».
Форум