Пагадненьне, падпісанае амбасадарамі ў Брусэлі, дасьць магчымасьць папоўніць Эўрапейскі фонд міру (ЭФМ) яшчэ 5 мільярдамі эўра да канца году, што стане дапаўненьнем да 6,1 мільярда эўра, выдзеленых з пачатку 2022 году.
Пра гэта паведамляе Euronews.
ЭФМ атрымаў шырокую вядомасьць адразу пасьля поўнамаштабнага ўварваньня Расеі ва Ўкраіну: краіны-чальцы ЭЗ пасьпяшаліся даць Кіеву вайсковую тэхніку, якая захоўвалася ў іх нацыянальных запасах.
Фонд часткова кампэнсуе выдаткі на гэтыя ахвяраваньні, дазваляючы ўсім краінам, ад самых буйных да самых маленькіх, унесьці свой уклад і аказаць дапамогу. Гэта «пазабюджэтная» схема, паколькі бюджэт ЭЗ ня можа фінансаваць выдаткі, якія ідуць на ваенныя дзеяньні.
Але ў 2023 годзе ЭФМ пачаў «губляць абароты»: запасы паступова скончыліся, а ўрады перайшлі ад калектыўных ахвяраваньняў Украіне да двухбаковых. Праца фонду была фактычна паралізаваная ў траўні, калі Вугоршчына наклала вэта ў адказ за ўнясеньне Кіевам вугорскага OTP Bank у сьпіс «міжнародных спонсараў вайны».
Празь некалькі месяцаў пасьля інтэнсіўнага дыпляматычнага ціску гэты статус быў зьняты, але Будапэшт працягваў перашкаджаць выдзяленьню новага траншу ў памеры 500 млн эўра для папаўненьня мэханізму.
Тым часам пачаліся дэбаты аб рэфармаваньні ЭФМ, каб зрабіць яго больш эфэктыўным, больш прадказальным і лепшым для патрэбаў Украіны.
Аднак перамовы заблыталіся ў палітычных супярэчнасьцях і зацягнуліся даўжэй, чым чакалася: Нямеччына настойвала на выліку «натуральных унёскаў» (двухбаковых ахвяраваньняў) з чаканага ўнёску краіны, а Францыя, падтрыманая Грэцыяй і Кіпрам, патрабавала, каб ЭФМ выкарыстоўваўся выключна для закупу зброі, вырабленай унутры Зьвязу.
Дэбаты ў Брусэлі рэзка кантраставалі з падзеямі на полі бою: у лютым украінскія войскі былі вымушаныя адступіць з усходняга гораду Аўдзееўка, што стала невялікай, але стратэгічнай перамогай Расеі. Няўдачу шмат хто наўпрост зьвязаў са скарачэньнем вайсковых паставак заходнімі саюзьнікамі, асабліва ЗША, дзе пакет падтрымкі ў памеры 60 мільярдаў даляраў завяз у двухпартыйнай барацьбе.
Усё гэта падштурхнула прадстаўнікоў краінаў-чальцоў ЭЗ да пошуку разьвязаньня.
Канкрэтныя дэталі пагадненьня, дасягнутага ў сераду, сталі вядомыя не адразу.
Глыбокі разрыў у аб’ёмах дапамогі, якая прадстаўляецца краінамі-чальцамі, спарадзіў спрэчкі: паводле дадзеных Кільскага інстытуту, Нямеччына ўзначальвае сьпіс донараў з 17,7 млрд эўра, за ёй ідуць Данія з 8,4 млрд эўра і Нідэрлянды з 4,4 млрд эўра.
Наадварот, тры найбуйнейшыя краіны ЭЗ плятуцца ў хвасьце: Італія — 670 млн эўра, Францыя — 640 млн эўра, Гішпанія — 330 млн эўра. Парыж аспрэчыў мэтодыку інстытуту і сьцьвярджае, што ягоныя двухбаковыя ахвяраваньні складаюць 2,61 млрд эўра, што ўсё роўна значна менш за нямецкі паказчык.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
