У Польшчы — традыцыйныя чэргі па пончыкі. Палякі сьвяткуюць «Тлусты чацьвер» — такі «карнавал» перад постам. Украінцы стаяць у кілямэтровых чэргах на ўцёкі з Радзімы.
На вакзале ў Перамышлі абсталявалі пункт прыёму ўкраінцаў. Ім прапануюць мэдычную дапамогу, ежу. Тут жа раскладзеныя дармовыя пончыкі — усё ж традыцыя.
Людзі бягуць з Кіева, Львова, Палтавы, іншых гарадоў. Часта з малымі дзецьмі. Малады чалавек, зь якім мы гаворым, жыве разам з жонкай і 7-месячным дзіцём пераважна ў Нямеччыне. Ва Ўкраіну ён прыехаў да бацькоў у Палтаву, плянаваў пабыць доўга. «Мы адпачывалі ў Букавелі, прыехалі ўчора ў Палтаву да бацькоў. І тут — навіны пра вайну. Мы ня спалі, нічога — адразу на Кіеў, адтуль — добра, што пасьпелі — на цягнік да Перамышля, — апавядае ўкраінец
Ён кажа, што ў жаху ад таго, што робіцца ва Ўкраіне. «І тое, што напад быў у тым ліку зь беларускай тэрыторыі... Мы якраз раніцай на цягніку ехалі каля Жытоміра, яго бамбілі, там недалёка Корасьцень і мяжа зь Беларусьсю. Відаць, адтуль бамбілі. Мы ехалі гэтыя дзьве гадзіны непадалёк ад беларускай мяжы. Я ўсё разумею, у мяне сябры — беларусы. Я асабіста прэтэнзіяў да беларусаў ня маю, толькі да таракана, як у вас яго называюць», — дадаў украінец.
Жыхарка Львова Тацяна сядзіць на вакзале ў Перамышлі з малымі сынамі дзевяці і шасьці гадоў і сьвякрухай. «Я не магу стрымаць сьлёз. Калі мы раніцай даведаліся пра вайну — гэта быў шок! У мяне муж рэзэрвіст, ён застаўся ў Львове. Мы як былі, так і пабеглі на цягнік зь дзецьмі і сьвякрухай. У мяне сэрца разрываецца — што там з мужам, ды і ўся, лічы, радня ў нас ва Ўкраіне засталася. Я хачу дахаты як хутчэй. Але што далей будзе — невядома», — кажа Тацяна.
Яе сьвякроў Ірына кажа, што ня мае словаў апісаць тое, што адбылося. «Я раніцай не магла паверыць, што вайна. Што Пуцін напаў на нас! Якая маці яго нарадзіла? Я слухала розныя пагрозы, але думала, што гэта ўсё блеф. А што беларускія ўлады падтрымалі... Я пра гэта не хачу і думаць, мне ёсьць пра што думаць», — кажа жыхарка Львова.
Яна кажа, што злосная, бо ў цягніку са Львова на Перамышль было шмат маладых мужчын. «Вось яны зьехалі... Хто будзе абараняць Украіну?», — пытае Ірына.
Чакае якога-небудзь транспарту зь Перамышля расіянка Ганна. Яна цяпер грамадзянка Нарвэгіі і жыве там. Ва Ўкраіну прыяжджала ў санаторый з малым дзіцём. «Гэты напад з боку Расеі — гэта жахліва, што так адбываецца. Вельмі шкада ўкраінскі народ. Што цяпер будзе? Чым гэта скончыцца? Перадзелам сфэр уплыву Расеі і NATO?», — кажа Ганна.
На вакзале ў Перамышлі сядзяць таксама грамадзяне Ізраілю. Яны ва Ўкраіну прыехалі зь дзецьмі на спаборніцтвы ў вольнай барацьбе. «І тут — вайна. Ну цяпер вось так спрабуем дабрацца да роднай краіны — Ізраілю. Нам абяцалі з Ізраілю грашовую дапамогу. Вось чакаем перавод. Я ў палітыку ня лезу. Але простых людзей, якія цярпяць, мне вельмі шкада», — апавядае ізраільцянін.
Наступная наша суразмоўца — грамадзянка Нямеччыны. Яна дзесяць гадоў пражыла ў Кіеве з мужам-украінцам і паўтарагадовым сынам. Выкладала нямецкую мову. Цяпер сям’я кінула ўсё і ўцякае з Украіны. «Там была праца, здымалі кватэру... Але як пачулі пра вайну — вырашылі ўцякаць. Ранкам пачулі выбухі, убачылі, што бамбяць аэрапорт... Як такое магло адбыцца? Гэта проста не ўкладаецца ў галаве», — кажа яна.
Улады Польшчы і Падкарпацкага ваяводзтва ў прыватнасьці запэўніваюць, што акажуць украінцам усялякую дапамогу. У буйных польскіх гарадах ужо праходзяць зборы грошай, ежы і вопраткі. Іх арганізавалі ўлады, дабрачынныя арганізацыі і Каталіцкі касьцёл. Украінцаў абяцаюць прыняць прынамсі сем ваяводзтваў.
На пункце пропуску «Карчова» з боку Польшчы (украінскі пункт пропуску «Кракавец») — узмоцнены рэжым, шмат вайсковай тэхнікі непадалёк. З боку Ўкраіны — вялікія чэргі аўтамабіляў. У Львове — вялізныя чэргі ў аптэкі, банкаматы, крамы.
У вёсках Карчова і Мэдыка каля мяжы арганізаваныя пункты прыёму ўкраінцаў.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
