Ҳодиса
Ибрози ҳамдардии Тоҷикистон ба осебдидаҳои Ҳирот. ВИДЕО, АКС
Тоҷикистон ба осебдидагони заминларза дар Афғонистон ибрози ҳамдардӣ кард. Як намояндаи Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ба "Озодӣ" гуфт, ки дар сурати дастури ҳукумат ба кумак омодаанд. Намояндаи Вазорати корҳои хориҷӣ ба "Азия-Плюс" гуфтааст, ният доранд, ба онҷо маводи ниёзи аввал фиристанд.
Сокинони минтақаҳои осебдида дар Ҳироти Афғонистон мегӯянд, ба ёриҳои фаврӣ ниёз доранд, то битавонанд дар остонаи зимистон хонаҳои вайроншудаи худро тармим кунанд.
Теъдоде аз осебдидагон дар Ҳирот рӯзи 9-уми октябр ба Радиои Озодӣ гуфтанд, то ҳоло кумакҳои заруриро дарёфт накардаанд. Замира Ризоӣ, яке аз онҳо, гуфт, "хайре, кумаке ба мо нашуд. Хонаам вайрон гашт. Шавҳарам дар Эрон аст."
"Ниёзманд ҳастем. Дар фасли сармо ба хайма эҳтиёҷ дорем. Дар саҳро зарурат ба хӯроку пӯшок ва даво дорем. Дар хиёбонҳо мехобем," -- шикоят кард яке аз зарардидаҳои дигар.
Рӯзи 9-уми октябр масъулони сафорати Афғонистон дар Душанбе ба хотири қурбониёни зилзилаи маргбор дар Ҳирот парчами кишвари худро пойин андохтанд. Ҳамзамон дар толори пазироии сафорат китоби сабти ҳамдардӣ бо мардуми Ҳирот гузошта шуд.
Хуршед Вализода, намояндаи Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Тоҷикистон, рӯзи 9-уми октябр дар бинои сафорати Афғонистон дар Душанбе гуфт, "фикр мекунам, бо дастури ҳукумат Кумитаи ҳолатҳои фавқулода омода аст ба ҳама кишварҳои ҳамсоя кумак бирасонад."
Талафоти ҷонӣ ва зиёни молӣ. Оқибати зилзилаи Ҳирот
Зимоми қудрат дар Афғонистон зиёда аз ду сол боз ба дасти гуруҳи "Толибон" аст. Дар ин муддат ҳеч кишваре онҳоро ба расмият нашинохт ва муносибатҳо низ одиву ҳамвор нест.
Сафири ҳукумати пешинаи Афғонистон дар Душанбе мегӯяд, вақте фоҷеаи инсонӣ рух додааст, набояд бо дарназардошти омилҳои сиёсиву мазҳабӣ кор кард.
Муҳаммадзаҳир Ағбар рӯзи 9-уми октябр гуфт: "Фикр мекунам, имрӯз баҳси сиёсиву ба расмият шинохтани "Толибон" матраҳ нест. Қурбонӣ ҳама мардуми Афғонистон ҳастанд. Ҷомеаи башарӣ бояд ба мардуми Афғонистон кумак кунад, на ба "Толибон".
Заминларза рӯзи 7-уми октябр дар вилояти Ҳирот рӯй дод. Бар асари он зиёда аз ду ҳазор кас ҷон бохта, ҳазорҳо нафари дигар маҷруҳ шудаанд. Садҳо хона аз байн рафт.
Видеоро дар инҷо бинед:
Дар 18 сол чӣ гузашт? Муруре ба муноқишаҳои калони "Ҳамос" ва Исроил
Гурӯҳи фаластинии “Ҳамос” рӯзи 7-уми октябр бо партофтани садҳо мушак аз Навори Ғазза ва фиристодани ҷангҷӯёнаш ба он сӯйи сарҳад ҳамлаи бузургтарин ва ғофилгиронаи худро ба Исроил сар кард.
Исроил дар вокуниш эъломи “вазъияти ҷангӣ” кард ва ҳуҷуми худро алайҳи “Ҳамос” дар Навори Ғазза оғоз бахшид. Расонаҳои исроилӣ аз набардҳои мусаллаҳонаи байни гуруҳҳои фаластинӣ ва нерӯҳои амниятии ин кишвар дар ҷануби Исроил хабар медиҳанд. Дар ин даргирӣ, ки рӯзи 8-уми октябр идома дорад, аз ду тараф садҳо нафар кушта ва захмӣ шудаанд.
Ҷадвали замонии зер, ки бо ақибнишинии Исроил аз Навори Ғазза дар соли 2005 оғоз мешавад, ҳодисаҳои умдаро дар ин минтақа дар бар мегирад. Навори Ғазза ҷойи зисти 2.3 миллион фаластинист.
Августи 2005: Нерӯҳои исроилӣ пас аз 38 сол ишғоли Навори Ғазза ин минтақаро тарк карда, назорати онро ба мақомоти фаластинӣ супурданд.
25-уми январи 2006: Гуруҳи “Ҳамос” аксар курсиҳоро дар интихоботи порлумонии Фаластин гирифт. Дар пайи худдории “Ҳамос” аз боздоштани хушунатҳо ва сарпечӣ аз эътирофи Исроил, Вашингтон ва Телавив ёриҳои молиро ба фаластиниҳо бас карданд.
25-уми июни 2006: Ниманизомиёни “Ҳамос” сарбози исроилӣ Гилад Шалитро дар минтақаи марзӣ асир гирифта, ба Навори Ғазза бурданд. Исроил дар вокуниш ба ин иқдом ҳамлаҳои ҳавоиро алайҳи баъзе аз ҳадафҳои “Ҳамос” анҷом дод. Шлит баъд аз панҷ сол, ҳангоми иваз кардани асирон, озод шуд.
14-уми июни 2007: “Ҳамос” дар як ҷанги дохилии кӯтоҳ Навори Ғаззаро ба тасарруфи худ даровард ва нерӯҳои “Фатҳ”, ҷунбиши вафодор ба Маҳмуд Аббос, раиси ташкилоти худгардони Фаластинро аз ин минтақа берун кард.
27-уми декабри 2008: Дар пайи партоби мушакҳои “Ҳамос” ба ҷануби Исроил артиши ин кишвар ҷанги 22-рӯзаро алайҳи ниманизомиён дар Ғазза оғоз кард. Дар ин ҷанг 1400 фаластинӣ ва 13 исроилӣ кушта шуданд.
14-уми ноябри 2012: Исроил тайи амалиёте Аҳмад Ҷабборӣ, фармондеҳи шохаи низомии “Ҳамос”-ро кушт ва дар пайи он ҳамлаҳои мушакӣ аз Навори Ғазза ба Исроил ва ҳамалаҳои ҷавобии ҳавоӣ ба мавзеи фаластиниҳо ба муддати ҳашт рӯз идома ёфт.
Июл – августи 2014: Дар пайи рабуда ва кушта шудани се навҷавони исроилӣ аз ҷониби “Ҳамос” як ҷанги тақрибан думоҳа миёни тарафҳо сурат гирифт. Дар ин набардҳо 2100 фаластинӣ ва 73 исроилӣ, аз ҷумла 67 нерӯи артиши ин кишвар, кушта шуданд.
Марти 2018: Тазоҳуроти фаластиниҳо дар сарҳади Ғазза бо Исроил оғоз шуд. Сарбозони исроилӣ барои ақиб рондани норозиён оташ кушоданд. Дар ин тазоҳурот, ки чанд моҳ тӯл кашид, зиёда аз 170 фаластинӣ кушта шуда, нерӯҳои “Ҳамос” ва Исроил низ вориди набард шуданд.
Майи 2021: Пас аз ҳафтаҳо таниш дар моҳи Рамазон, садҳо фаластинӣ дар даргирӣ бо нерӯҳои амниятии Исроил дар атрофи масҷиди “Ал-Ақсо” дар Байтулмуқаддас, макони севуми муқаддаси мусулмонон, захмӣ шуданд. “Ҳамос” бо сар додани мушак ба хоки Исроил хост, нерӯҳои амниятии ин кишвар аз масҷиди “Ал-Ақсо” берун шаванд. Исроил бо ҳамлаҳои ҳавоӣ ба Ғазза посух гуфт. Дар ин набардҳо, ки ёздаҳ рӯз идома кард, 250 фаластинӣ ва 13 исроилӣ кушта шуданд.
Августи 2022: Дар пайи ҳадаф қарор гирифтани як фармондеҳи аршади гуруҳи “Ҷиҳоди исломӣ” тавассути Исроил набарди серӯза миёни фаластиниҳо ва Исроил оғоз шуд. Дар натиҷаи он 44 фаластинӣ, аз ҷумла 15 кӯдак, кушта шуданд. Исроил ҳамлаҳои ҳавоиро ба фармондеҳон ва анборҳои аслиҳаи “Ҷиҳоди исломӣ” як “амалиёти пешгирона” барои ҷилавгирӣ аз тарҳи ҳамлаи эҳтимолии ин гуруҳи зери пуштибонии Эрон дар Навори Ғазза номид. “Ҷиҳоди исломӣ” дар вокуниш ба кушта шудани фармондеҳи аршади худ беш аз ҳазор мушакро ба самти Исроил ҳаво дод.
Январи 2023: Пас аз ҳамлаи низомиёни исроилӣ ба паноҳгоҳи оворагон ва куштани ҳафт марди мусаллаҳи фаластинӣ ва ду ғайринизомӣ, “Ҷиҳоди исломӣ” аз Навори Ғазза ба самти Исроил ду мушак партофт. Ин иқдом талафоти ҷонӣ дар пай надошт. Исроил бо ҳамлаҳои ҳавоӣ ба Ғазза ҷавоб дод.
Октябри 2023: “Ҳамос” бо ҳамлаи ғофилгиронаи мушакӣ ва вуруди ниманизомиёнаш ба хоки Исроил муддаии бузургтарин ҳамла ба Исроил тайи солҳои гузашта шуд. Гуруҳи “Ҷиҳоди исломӣ” мегӯяд, нерӯҳояш ба ин ҳамла пайвастаанд. Артиши Исроил эълом кард, ки дар шароити ҷангӣ қарор дорад ва нерӯҳои захираро фаро хонду ҳамлаҳоро алайҳи “Ҳамос” дар Ғазза оғоз кард.
Бо истифода аз маълумоти "Рейтерз" омода шудааст
Ҳалокати беш аз ду ҳазор кас дар зилзилаи Ҳирот. АКС
Намояндагони ҳукумати "Толибон" дар Афғонистон рӯзи 8-уми октябр гуфтанд, ки теъдоди ҷонбохтагони зилзилаи сахт дар вилояти Ҳирот ба 2053 нафар расид.
Муллоҷонон Соиқ, сухангӯйи Вазорати мубориза бо офатҳои табиии ҳукумати "Толибон", ба хабаргузории “Рейтерз” гуфт, дар ин ҳодиса зиёда аз 9200 нафар захмӣ шуданд.
“1328 хона вайрон шуда ё зарар дид,” – афзудааст ӯ.
Дар ҳамин ҳол, мардуми осебдида чашм ба роҳ ёрӣ ҳастанд ва таконҳои пайиҳами зилзила онҳоро нигарон кардааст.
Бошандагони вилояти Ҳирот ба хабарнигори бахши афғонистонии Радиои Озодӣ гуфтанд, бисёре аз мардум хонаҳояшонро тарк карда, ба вилоятҳои дигар кӯчиданд.
Зилзилаи маргбор рӯзи 7-уми октябр рӯй дод. Шиддати онро 6.3 дараҷаи Рихтер гуфтанд.
Бар асари заминларзаи моҳи июни соли гузашта дар вилоятҳои Пактико ва Хусти Афғонистон зиёда аз ҳазор нафар ҷон бохта буданд.
Зарар ва талафоти зилзилаи Ҳирот дар тасвирҳо
Мирзиёев ва Тоқаев ба Маскав рафтанд. Раҳмон Путинро телефонӣ табрик кард
Эмомалӣ Раҳмон раиси ҷумҳури Тоҷикистон рӯзи 7-уми октябр дар як суҳбати телефонӣ зодрӯзро ба Владимир Путин, раиси ҷумҳури Русияро табрик гуфтааст.
Дафтари матбуоти раёсати ҷумҳурии Тоҷикистон бо нашри як хабари кӯтоҳ дар ин бора иттилоъ дода, навиштааст дар ҷараёни ин гуфтугу ду тараф ҳамчунин “дурнамои ҳамкориҳои дуҷонибаро дар доираи шарикии стратегӣ” баррасӣ кардаанд.
Ду рӯз пештар Владимир Путин, Эмомалӣ Раҳмонро, ки рӯзи 5-уми октябр зодрӯз дошт, бо як занги телефонӣ табрик гуфта буд.
Сӯҳбати дувуми телефонии Раҳмон бо Путин дар ҳоле баргузор шудааст, ки раиси ҷумҳури Узбекистон Шавкат Мирзиёев ва Қосимҷомарт Тоқаев, президенти Қазоқистон дар ростои 71-солагии Путин бо Маскав сафар ва бо ӯ мулоқот кардаанд.
Онҳо дар маросими оғози интиқоли гази Русия ба Узбекистор тавассути қаламрави Қазоқистон ширкат карданд.
Аксари расонаҳо ба иштибоҳи Владимир Путин зимни мулоқоташ бо президенти Узбекистон таваҷҷӯҳ кардаанд. Президенти Русия дар вохӯрияш рӯзи 6-уми октябр ба ҷои Узбекистон аз Доғистон, ҷумҳурие дар ҳудуди Русия ном бурдааст. Вай аз Мирзиёев барои саҳмаш дар рушди “Равобити Русия ва Доғистон” сипосгузорӣ кард.
Дертар, сухангӯи Путин, дар матни сомонаи Кремл “Доғистон”-ро бо “Узбекистон” иваз кард.
Пештар Путин дар баёни номи президенти Қазоқистон, Қосимҷомарт Тоқаев ҳам иштибоҳ карда буд.
Раҳбарони кишварҳои ИДМ маъмулан дар рӯзи зодрӯзи Владимир Путин президенти Русия дар Маскав ҷамъ меоянд. Солҳои пеш онҳо дар ин рӯз, дар доираи нишасти сарони кишварҳои узви ИДМ ва СПАД дидору мулоқот мекарданд. Имсол ба пойтахти Русия танҳо Тоқаев ва Мирзиёев омаданд. Кремл гуфт, сарони чанд кишвари дигари дӯст бо Русия Путинро телефонӣ табрик кардаанд.
Дар пасманзари таҳримҳои ғарбӣ президенти Русия Владимир Путин, талош дорад бо раҳбарони кишварҳои маҳдуди ҳампаймонаш ба вижа Осиёи Марказӣ робитаашро мустаҳкамтар кунад.
14 кушта ва даҳҳо захмӣ дар заминларзаи Афғонистон.
Бар асари зилзила дар вилояти Ҳироти Афғонистон 14 нафар ҷон бохта ва даҳҳо каси дигар захмӣ шудаанд. Дар ин бора масъулини бахши тандурустии Ҳукумати Толибон дар Ҳирот ба хабаргузории Франс Пресс иттилоъ додааст. Ба итилои расонаҳо, баъзе одамон зери харобаҳо мондаанд.
Заминларзаи 6,2 дараҷаи субҳи имрӯз вилояти ғарбии Афғонистонро таккон дода, баъдан чандин пасларза ба вуқуъ пайвастааст.
Масъулони бемористони вилояти Ҳирот ба Радиои Озодӣ гуфтанд, то кунун ду ҷасад ва 55 захмиро ба ин ҷо овардаанд. Ба гуфтаи онҳо дар байни кушташудаҳо як зан ва як кӯдак ҳам ҳастанд. Расонаҳо аз хароб шудани биноҳо дар Ҳирот, севвумин шаҳри бузурги Афғонистон, дар тақрибан 850-километрии ғарби Кобул, гузоришҳо медиҳанд. Дар баъзе наворҳо, ки ба дасти Радиои Озодӣ расид, дида мешавад, ки хонаҳои мардум қисман тахриб шудаанд.
Нисор Аҳмад Илёсӣ, сухангӯи ҳукумати Толибон дар Ҳирот ба Радиои Озодӣ гуфт, ки мардуми ин вилоят пас аз 5 заминларзаи пай дар пайи субҳи имрӯз хисороти зиёде диданд. Вай дар бораи талафот чизе нагуфт.
Азиз Аҳмад Матин, раиси Ҳилоли Аҳмари Ҳирот низ бо ирсоли як паём гуфт, ки деҳаи Вардак дар вулусволии Анҷили Ҳирот тахриб шуда, гурӯҳи имдодрасонии онҳо ба ин минтақа эъзом шудааст.
Бар асари заминларзаи моҳи июни соли гузашта дар вилоятҳои Пактика ва Хусти Афғонистон беш аз ҳазор нафар ҷон бохта буданд.
Исроил эълон кард, ки "дар ҳолати ҷангӣ" қарор дорад
Бенямин Нетаняҳу, сарвазири Исроил, рӯзи 7-уми октябр баъди ҳамлаи ҷангҷӯёни ҲАМОС ба қаламрави ин кишвар, дар як паёми телевизионӣ гуфт, кишвараш "дар ҳолати ҷангӣ" қарор дорад.
Субҳи 7-уми октябр, гуруҳи фаластинии "Ҳамос", ки Ғазаро зери назорат дорад, Исроилро мушакборон кард.
Хадамоти миллии наҷоти Исроил гуфт, дар ин хушунатҳо дастикам 40 нафар кушта ва садҳо кас маҷрӯҳ шудаанд. Аз ҷумла аз марги як зане хабар дода шудааст, ки аз зарбаи мушак ба хонааш ҷон бохт. Ба миллионҳо нафар ҳушдор додаанд, ки паноҳгоҳу хонаҳоро худро тарк накунанд.
Артиши Исроил ба Ғаза ҳамлаҳои ҷавобии ҳавоӣ анҷом медиҳад. Ҷангҷӯёни гуруҳи ҲАМОС ҳамчунин ба шаҳрҳои наздимарзии Исроил дар шарқ ва ҷануби ин кишвар ворид шудаанд. Барои нерӯҳои исроилӣ бори аввал дар 50 соли ахир вазъияти ҷангӣ эълон шудааст.
Гуруҳи ҲАМОС бо нашри изҳороте гуфт, дар амалиёти ба истилоҳи он, “Тӯфони Ал-Ақсо”, сӯи Исроил беш аз 5000 мушак партоб шудааст. “Мо тасмим гирифтем ба тамоми ҷиноятҳои истилогарон хотима диҳем. Давраи саркӯбгарӣ ва беҷазо мондани онҳо гузашт,”- омадааст, дар баёнияи ин гуруҳ.
Расонаҳои Фаластинӣ бо такя ба омори бемористонҳои Ғаза аз кушта шудани 160 нафар ва ҷароҳат бардоштани беш аз 1000 кас хабар медиҳанд.
Ҳамла замоне сурат гирифт, ки исроилиҳо як ҷашни яҳудиро таҷлил мекарданд. Ин ҳодиса бархеро ба ёди ҷанги соли 1973 бурд, ки 50 сол пеш айнан дар рӯзе шурӯъ шуд, ки Исроил аз як ҷашни дигараш таҷлил мекард.
Вазири дифои Исроил Йоав Галант, дар паёми телевизионияш гуфт, Ҳамос "иштибоҳи сангине" кардааст ва қавл дод, ки "давлати Исроил дар ин ҷанг пирӯз хоҳад шуд".
Вазири амнияти миллии ин кишвар эълон кард, ки сар аз шоми шанбе дар саросари Исроил вазъи изтирорӣ ҷорӣ мешавад.
Британия, Фаронса, Испания ва Олмону кишварҳои дигар дар изҳороте, тарафҳоро ба оташбас даъват карданд. Дар баёнияе Вазорати корҳои хориҷии Фаронса ин ҳодисаро "ҳамлаҳои идомадори террористӣ" хонда, маҳкум кард ва ба "ба Исроилу қурбониёни ҳамла” ҳамрайӣ баён намудааст.
Арабистони Саудӣ, Имороти Муттаҳидаи Араб ва Русия аз ҳарду ҷониб хостанд, ки з ҷанг худдорӣ кунанд. Муовини вазири хориҷаи Русия, Михаил Богданов хостори "оташбаси фаврӣ ва сулҳ" шудааст.
Исроил Навори Ғазаро аз соли 2007 ба ин тараф муҳосира кардааст. Маҳдудияти интиқоли молу коло ва мардум ба иқтисоди Ғаза зарбаи сахт задааст. Исроил мегӯяд, ин иқдом ба хотире гирифта шудааст, ки ҷангҷӯёни "Ҳамос" ба силоҳ дастрасӣ наёбанд.
Фаластиниҳо Исроилро ба ғасби заминҳояшон айбдор мекунанд, шаҳракҳои муҳоҷирони исроилӣ аз ҳисоби замини фаластиниҳо васеъ мешаванд, Исроил фаластиниҳоро ба ҳамлаҳои террористӣ айбдор мекунад ва солҳо боз ҷанги байни онҳо идома дорад.
HRW: Тақрибан 50 тан аз наздикони мухолифони тоҷик боздошту бозпурсӣ шудаанд
Дидбони Ҳуқуқи Башар ва ё Ҳюман Райтс Вотч (HRW) мегӯяд, тақрибан 50 нафар хешу пайвандони мухолифони ҳукумат дар Тоҷикистон боздошту бозпурсӣ шудаанд. “Бархеро озод карданд, аммо аксарият ҳанӯз дар пушти панҷара қарор доранд” – омадааст, дар изҳороти ин созмон, ки рӯзи 6-уми октябр нашр шуд.
Гап дар бораи гурӯҳе аз паноҳҷӯён ва мухолифоне меравад, ки рӯзҳои 28-29-уми сентябр зимни сафари Эмомалӣ Раҳмон ба Берлин тазоҳурот карданд.
Бино ба навиштаи Дидбони Ҳуқуқи Башар баъд аз як рӯзи тухмпартоӣ ба мошини президенти Тоҷикистон дар Олмон, яъне рӯзи 30-юми сентябр мақомоти тоҷик ба боздошти хешовандони эътрозгарони Олмон ва чеҳраҳои маъруфи мухолиф шурӯъ карда, 47 нафарро дастгиру бозпурсӣ намудаанд. “Аз ҷумла модаркалону бобоҳо ва кӯдаконро бе ягон шарҳу сабаб боздошт кардаанд. Тавре хабар дода шуд, онҳо мавриди таҳдиду таҳқир ва муносибати бераҳмона қарор гирифтаанд.”- таъкид шудааст, дар изҳороти HRW.
Созмон ин амали мақомоти Тоҷикистонро нақзи ҷиддии уҳдадориҳои байналмиллалӣ хонда, талаб кардааст, ки пайвандони мухолифонро фавран раҳо кунанд. Вокуниши мақомоти Тоҷикистон ба ин изҳороти маълум нест.
Чанд рӯз пеш, гурӯҳе аз ширкатдорони эътирозҳо дар Берлин, дар изҳороте аз мақомоти Тоҷикистон талаб карданд, ки бо эҳтиром ба ҳуқуқи инсон боздошту азияти наздикони онҳоро бас кунанд.
Онҳо ҳамчунин аз Омбудсмени Тоҷикистон, Кумитаи Салиби Сурх, САҲА ва дипломатҳои ғарбӣ дар шаҳри Душанбе хостаанд, бо ташкили ҳайате боздоштҳои ғайридодгоҳӣ ва “помол шудани ҳуқуқи инсонро дар Тоҷикистон” таҳқиқ кунанд.
Дидбони ҳуқуқи Башар аз Иёлоти Муттаҳида, Иттиҳоди Аврупо даъват кардааст, ки “амали шармовари ҳукумати Тоҷикистонро маҳкум ва кишварро маҷбур созанд, ки уҳдадориҳои байналмиллалии худро дар мавриди ҳуқуқ инсон иҷро кунанд ва мансабдорону афроди масъул барои боздоштҳои худсарона ба ҷавогарӣ кашида шаванд”
Намояндагони мухолифи ҳукумат солҳои гузашта низ аз фишор ба хонаводаҳояшон шикоят карда буданд. Мақомот мустақим ба ин шикоятҳо вокуниш намекунанд, аммо созмонҳои ҳомии ҳуқуқ аз ҳукумати Тоҷикистон борҳо талаб кардаанд, ки хонаводаҳои мухолифинро "ҳамчун гаравгон ба хотири тарсондан ва бастани даҳони мунтақидон" истифода набарад.
Охири моҳи сентябр зимни сафари Эмомалӣ Раҳмон ба Олмон гуруҳе аз мухолифони ҳукумати Тоҷикистон дар назди идораи сарвазир ё садри аъзами Олмон дар Берлин ҷамъ шуданд. Баъзе аз ҷонибдорони ҳукумати Тоҷикистон дар роҳ ба қасри Белевюи президент Френк Волтер Штейнмайер саф кашиданд.
Эътирозгарон беҳбуди озодии баён, таъмини амнияти рӯзноманигорон ва қатъи таъқиби одамон бо ангезаҳои сиёсиро талаб карданд.
Мақомоти расмии Тоҷикистон ин ҳодисаро шарҳ надодаанд. Дар айни замон дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз рафтори фаъолони мухолифони тоҷик дар Олмон ҳам танқид карданд, ки ҳангоми эътироз “дашномҳои қабеҳ доданд” ва “як корманди сафорати Тоҷикистонро латукӯб карданд”.
54 ҳазор зиндонӣ куҷо шуд? Коҳиши рекордӣ дар зиндонҳои Русия
Теъдоди маҳбусон дар зиндонҳои Русия, ки дар миёнашон тоҷикон низ ҳастанд, ба таври рекордӣ ё 54 ҳазор нафар кам шудааст. Ҳоло дар маҳбасҳои ин кишвар 226 ҳазор зиндонӣ адои ҷазо мекардааст.
Ин дар ҳолест, ки ба иттилои Всеволод Вуколов, муовини вазири адлияи Русия “даҳ соли пеш шумори онҳое, ки дар дар муассисаҳои ислоҳотӣ нигаҳдорӣ мешуданд ба 700 ҳазор нафар мерасид”
Дақиқ гуфта нашудааст, ки ин коҳишёбӣ кадом давраро дар бар мегирад, аммо бино ба як гузориши сомонаи “Медиазона” камшавии бесобиқаи маҳбусон дар зиндонҳои Русия дар нимаи дуюми соли 2022, баъди сафарбарии дастаҷамъонаи зиндониён ба ҷанг дар Украина оғоз шуд.
Соли гузашта "Медиазона" ошкор карда буд, ки дар моҳҳои сентябр октябр аз зиндонҳои мардонаи Русия, 23 ҳазор нафар ғайб задааст. Дар маҷмӯъ дар соли 2022 дар муассисаҳои ислоҳии ин кишвар 32 ҳазор маҳбус ва соли 2023 54 ҳазор нафар кам шудааст.
Аз тобистони соли 2022 гурӯҳи низомии “Вагнер”, ба ҷалби маҳбусон ба ҷанг оғоз кард. Раҳбари он, Евгений Пригожин шахсан ба зиндонҳо рафта, бо ваъдаи пул ва раҳоӣ маҳбусонро ба ҷанг дар Украина даъват мекард. Ин гурӯҳ ҳатто онҳоеро ҳам, ки ҷиноятҳои вазнин содир кардаанд, бо ваъда ба сафи худ қабул мекард.
Моҳи сентябри имсол нашрияи “Важние истории” хабар дод, ки собиқ ҷангиёни “Вагнер” аз ҳисоби зиндониёнро ба сафи артиши Русия қабул кардаанд. Моҳи август ҳомии ҳуқуқи маъруф Олга Романова дар сӯҳбат бо лоиҳаи “Можем объяснить” гуфт, ҳоло занони зиндониро ҳам ба ҷанги Украина мебаранд.
Дар зимн, дар зиндонҳои Русия муҳоҷирони зиёде аз кишварҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон, нигаҳдорӣ мешаванд ва дар ин муддат даҳҳо мавриди ҷалб ва кушта шудани зодаҳои Тоҷикистону Узбекистон дар ҷанги Русия бо Украина расонаӣ шудааст.
Зиндониёни тоҷик дар Русия мегӯянд, даъватҳо барои рафтан ба ҷанг идома дорад. Акнун ин кор аз сӯйи мақомот ва Вазорати дифои Русия сурат мегирад.
То ин дам хабари марги беш аз 20 маҳбуси тоҷик аз Украина омадааст ва боқимондаҳо ҳам тарс доранд, ки ин сарнавишт ба сари онҳо меояд.
Ахиран гурӯҳе аз зиндониёни тоҷик дар як зиндони Русия аз мақомоти Тоҷикистон хостанд, барои идомаи адои ҷазо онҳоро ба ватан баранд, вагарна ба ҷанг бурда мешаванд.
Ба Қодирови 15-сола унвони қаҳрамони Чеченистонро доданд
Писари 15 солаи Рамазон Қодиров, соҳиби унвони қаҳрамони Чеченистон шуд. Дар ин бора вакили Думаи давлатии Русия, Одам Делимхонов хабар додааст. Ӯ Қодирови хурдиро “Намунаи дурахшони як ҷавони фавқуллода босавод ва ҳамаҷониба огоҳ” номидааст.
Рамазон Қодиров ин унвони писарашро ҳанӯз шарҳ надодааст. Аммо чанде пеш вай бо нашри саҳнае, ки дар он писараш як гумонбари сӯзондани “Қуръон”-ро латукӯб мекард, аз ин амали ӯ пуштибонӣ ва ситоиш кард. Вай гуфт, бо Одам Қодиров ифтихор мекунад, чун писараш чӣ будани “шараф, шоистагӣ ва дифоъ аз динро” хуб медонад.
Қодирови хурдӣ дар СИЗО ё боздоштгоҳи муваққатии Грозний, Никита Журавелро латукӯб кард. Ин амали писари раҳбари Чеченистон вокунишҳои зиёд ба бор овард.
Ваколатдори ҳуқуқи инсони Русия Татяна Москалкова моҳи август дар бораи ин ҳодиса хабар дода, хост, гумонбар дар боздоштгоҳ зери ҳимояти қонун бошад ва ҳодисаи латукӯби ӯ таҳқиқ шавад.
Никита Журавели 19 соларо моҳи майи соли равон боздошт карданд. Ба иттилои Кумитаи тафтишотии Русия ӯ дар як навори оташ задани Қуръон ширкат кардааст. Журавелро дар таҳқири эҳсосоти мазҳабӣ гунаҳгор медонанд.
Аҳмад Дудаев вазири сиёсати миллӣ, равобити хориҷӣ, матбуот ва иттилооти Чеченистон гуфт, Одам писари Қодиров гумонбарро аз рӯйи “эҳсоси мазҳабӣ” задааст.
Рамазон Қодирови 46-сола, ки соли 2007 раҳбарии Чеченистонро ба уҳда гирифт, бо иҷозаи бемаҳдудияти Путин дар ин ҷумҳурии аксар мусалмоннишин қонунҳои худро ҷорӣ кардааст.
Ӯ вақтҳои охир се писари ноболиғашро таблиғ мекунад. Соли гузашта иддао кард, ки онҳоро ба ҷанги Русия алайҳи Украина сафарбар намуд, вале маълум нест, то куҷо онҳо дар даргириҳо иштирок кардаанд.
"Яке худро тарконд, дигарӣ бо як тир нобуд карда шуд" ВИДЕО
Бомбгузории маргталабона дар шаҳри Анкара. Ҳодиса якуми октябр дар назди Вазорати корҳои дохилии Туркия рӯй дод. Дар натиҷаи он ду нафар кушта шуданд. Расонаҳои Туркия навиштанд, ки Ҳизби Коргарии Курдистон масъулияти таркишро ба уҳда гирифт.
Таркиш чанд соат пеш аз бозгашти вакилони мардумии Туркия аз таътил сурат гирифт.
Алӣ Ярликая, вазири корҳои дохилии Туркия, гуфт, “яке аз террористон, ки абзори тарканда дошт, худро тарконд. Дигарӣ қабл аз онки худро тарконад, бо як тир дар сараш нобуд карда шуд.”
Ба гуфтаи вазир, ду афсари пулис дар натиҷаи бомбгузорӣ захм бардоштаанд, вале аҳволашон бад нест.
Чанд соат баъд аз ҳамла раиси ҷумҳур Раҷаб Тайиб Эрдуғон ба порлумон рафт ва суханронӣ кард. Ӯ маъмурони амниятиро сутуд, ки тавонистанд, монеи ҳамлаварон шаванд.
"Амалиёте, ки дар он ду қотил маҳв шуданд, фарҷоми терроризм аст. Разилоне, ки осоиш ва амнияти шаҳрвандони моро ҳадаф гирифта буданд, ба мақсад нарасиданд. Ҳаргиз намерасанд," -- афзуд ӯ.
Як мақоми расмии Туркия ба хабаргузории “Ройтерс” гуфтааст, ҳамлаварон як ронандаро 260 километр дуртар аз Анкара кушта, мошинашро гирифтаанд. Анкара баъд аз соли 2016 то кунун шоҳиди бомбгузорӣ нашуда буд.
Дар он замон гуруҳи ДОИШ ва тундравони Ҳизби Коргарии Курдистон масъулияти ҳамлаи террористиро дар шаҳрҳои бузурги Туркия ё бар уҳда гирифтанд ё омили он дониста шуданд. Ҳардуро Амрико созмонҳои террористӣ мешуморад.
Баъд аз таркиши маргталабона дар назди Вазорати корҳои дохилии Туркия, Анкара ба мавқеъҳои Ҳизби Коргарии Курдистон дар шимоли Ироқ ҳамла кардааст. BBC аз қавли мақомоти турк навишт, 20 мавқеъ ҳадафи ҳамлаҳои ҳавоии неруҳои Туркия қарор гирифт.
Вазорати дифои Туркия хабар дод, ки асосан ба ғорҳо ва анборҳои яроқу аслиҳаи Ҳизби Коргарии Курдистон зарба зад.
Видеоро дар инҷо бинед:
"Ҷоғу бинияш шикаста буд." Як оила дар Суғд адолат мехоҳад. ВИДЕО
Аъзои як хонавода дар шаҳри Истаравшани вилояти Суғд мегӯянд, ки писарашон, Фарҳод Ҷалилов, бар асари латукӯби ҷавоне маҷруҳ шуда, дар бемористон ҷон бохт ва бояд сабабгорони марги ӯ ҷазо гиранд. Маъмурони милиса гуфтанд, як кас дастгир шуд. Тарафи дигари баҳс гап задан нахост.
Латукӯби Фарҳод Ҷалилов 23-юми августи имсол дар Бозори марказии шаҳри Истаравшан рух додааст. Ӯ дар инҷо ба аробакашӣ машғул буд. Рӯзи 27-уми август дар бемористон ҷон дод.
Мамлакат Обидова, модари Фарҳод Ҷалилов, рӯзи ҳодисаро чунин ба ёд овард: "Рафта дидам, ки аз даҳону бинияш хун мешорад. Фарёд зада гуфтам, ки ба бачаам чӣ шуд? Се милиса омада гуфтанд, ки ба Шуъба баред. Ҷоғу бинияш шикаста буд."
Ба нақли пайвандонаш, Фарҳод Ҷалилови 44-сола бо ароба нон мекашонд ва дар иваз аз масъулони нонпазхона маош мегирифт. Ба гуфтаи пайвандонаш, рӯзи ҳодиса баъзе аз харҷҳояшро напардохтаанд ва ҷанҷол аз инҷо сар задааст.
Видеоро инҷо тамошо кунед:
Ба гуфтаи Мамлакат Обидова, "гуфтааст, пули обро диҳед, надодаанд. Вақте дашном додаанд, писарам низ ҷавоб гардондааст. Баъдан ӯро задаанд. Худи писарам дар бемористон гуфт, ки “очаю бача дастамро қапида ба семент заданд.”
Маъмурони милиса ҳодисаро таҳқиқ доранд. Як манбаъ дар Раёсати корҳои дохилии Суғд ба Радиои Озодӣ гуфт, дар робита ба ин ҳодиса як ҷавони 25-сола дастгир шудааст. Ба гуфтаи ҳамсуҳбати мо дар мақомот, Тураи Алӣ, писари молики нонпазхона дар Бозори марказии Истаравшан, бар асоси ду банди Кодекси ҷиноӣ гумонзад аст. Банди 110, қасдан расондани зарари вазнин ба саломатӣ ва банди 237 – авбошӣ. Иттиҳоми аввал аз панҷ то ҳашт соли зиндон ва банди дуввум ҷарима ё ду соли зиндонро пешбинӣ мекунад.
Барои фаҳмидани мавқеи тарафи дигар ба суроғашон рафтем. Аммо онҳо омода нашуданд, ки дар рӯбарӯйи дурбин гап зананд. Танҳо ҳаминро гуфтанд, ки писарашон ҳоло дар боздоштгоҳ аст ва таҳқиқи ҳодиса ҷараён дорад.
Наздиконаш мегӯянд, Фарҳод Ҷалилов тақрибан бист сол боз дар Бозори марказии Истаравшан аробакашӣ мекард. Пайвандонаш мегӯянд, ӯ ягона ноновари хона буд ва ҳоло мунтазири хулосаи мақомот нишастаанд.
Ин ягона ҷанҷоли лафзие нест, ки боиси марги сокинон мешавад. Моҳи майи имсол Муҳаммадалӣ Акрамов, пизишки бемористони "Истиқлол"-и Душанбе, дар хархашае бо ронанда ва пулчинаки хатсайри рақами 28 сахт зарба хӯрду пас аз ҷарроҳии косахонаи сар ва як ҳафта беҳушӣ ҷон дод. Мақомот ҷавони пулчинакро боздошт ва нисбати ӯ низ бо иттиҳоми расондани зарари вазнин ба саломатӣ парванда кушоданд. Маълум нест, ки ин ҷавон чӣ ҷазо гирифт.
"Гурӯҳи 24" гуфт, аъзояш мошини Эмомалӣ Раҳмонро бо тухм задаанд. ВИДЕО
Як созмони мухолифи ҳукумати Тоҷикистон иддао кард, ки пайравонаш мошини ҳомили президент Эмомалӣ Раҳмонро дар Берлин бо тухм задаанд.
“Гурӯҳи 24”, фаъолияташ мамнуъ дар Тоҷикистон, бо нашри чанд навор гуфт, ҳодиса 29-уми сентябр ва пеш аз дидори Раҳмон бо садри аъзами Олмон Олаф Шолтс сурат гирифт.
Бино ба аксҳое, ки аз лаҳзаи дидори Эмомалӣ Раҳмон ва Олаф Шолтс ба матбуот роҳ ёфт, шишаи мошини президенти Тоҷикистон покиза ба назар намерасад. Як расонаи олмонӣ ҳам тахмин задааст, ки ба шишаи мошин бо маводи монанд ба тухм задаанд.
Мақомоти Тоҷикистон ҳодисаро шарҳ надодаанд.
Дар наворе, ки хадамоти матбуоти президенти Тоҷикистон шоми 29-уми сентябр нашр кард, танҳо қисми пеши мошин ва лаҳзаи дастфишориву аксгирии якҷояи Раҳмон ва Шолтсро нишон додаанд. Лаҳзаи аз мошин фаромадани ӯ дар навор нест.
Созмони мухолифи “Гурӯҳи 24” мегӯяд, “бо вуҷуди сатҳи баланди бехатарӣ”, чанде аз пайравонаш “бо ҷайбҳои пур аз тухм ба мошини Раҳмонов ҳамла бурданд”.
Ба иттилои созмон яке аз аъзояш “аз ҷониби пулиси Олмон барои чанд дақиқа дастгир шуду раҳоӣ ёфт! Ва дигар ҳама хубу саломатанд."
Эмомалӣ Раҳмон ва раҳбарони Қирғизистону Қазоқистону Узбекистон ва раиси Маҷлиси Туркманистон рӯзи 29-уми сентябр бо президент ва садри аъзами Олмон дидору гуфтугӯ карданд.
Дар остонаи сафар ду созмони мухолифи ҳукумати Тоҷикистон гуфта буданд, ки намоиши эътирозӣ баргузор мекунанд. Онҳо аз ҳукумати Олмон хостанд, ки бо раҳбарони минтақа ҳамкорӣ накунанд ва дар айни замон аз президенти Тоҷикистон ва ҳамтоёни дигараш озодии маҳбусони сиёсӣ ва эҳтиром ба ҳуқуқи башарро хостанд.
Дар таркиши Тошканд як нафар ҳалок ва даҳҳо кас захмӣ шудааст. ВИДЕО
Дар таркиши анбори назди Фурудгоҳи Тошканд, як навраси 16-сола ҷон бохта, 163 каси дигар захмӣ шудаанд. Дар ин бора Кумитаи ҳолатҳои фавқуллодаи Узбекистон хабар додааст.
Вазорати тандурустии Узбекистон хабар додааст, ки осебдидагони ин ҳодиса ба бемористонҳо интиқол шуданд. Вазорат гуфтааст, ҷароҳатҳои осебдидагон ҷиддӣ нест ва табибон ба онҳо ҳама кумакҳои тиббии заруриро расонидаанд.
Ба иттилои Вазорат, ба 138 каси дигар ёрии аввалияи тиббӣ расонда, онҳоро ба хона ҷавоб додаанд.
Соати 2:43-и шаби гузашта ба вақти маҳаллӣ, дар анборҳои ширкати "Интер Логистикс" воқеъ дар наздикии Фурудгоҳи Тошканд таркиш рух дод. Кумита гуфтааст, "ба ҷойи ҳодиса 16 гурӯҳи оташнишонӣ ва наҷотдиҳӣ сафарбар шуда, соати 2:48 ба хомӯш кардани сӯхтор ва рафъи оқибатҳои он шурӯъ карданд."
Вазорати корҳои дохилии Узбекистон мегӯяд, дар робита ба ҳодиса, бо банди “вайрон кардани қоидаҳои бехатарии сӯхтор” парвандаи ҷиноӣ кушодааст.
Дар наворҳое, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн шуд, садои таркиши қавӣ шунида мешавад. Тибқи гузоришҳо, бар асари ин таркиш тирезаҳои манзилҳои истиқоматӣ, дӯконҳо ва биноҳои дигар шикастаанд. Аз наворҳое, ки ба шабакаҳои иҷтимоӣ роҳ ёфт дида мешавад, ки сокинони атрофи фурудгоҳ аз садои таркиш ваҳшатзада шуданд.
Кумитаи ҳолатҳои фавқулоддаи Узбекистон хабарҳои паҳншуда дар шабакаҳои иҷтимоӣ дар бораи "дар натиҷаи суқути ҳавопаймо рух додани ҳодиса"-ро рад кардааст.
Ширкати Uzbekistan Airports ҳам хабар додааст, ки таркиш ба кори Фурудгоҳи Тошканд таъсир нарасондааст ва фурудгоҳ ба таври муқаррарӣ фаъолият мекунад.
Боздошти ду корманди Фурудгоҳи Душанбе
Ду корманди Фурудгоҳи Байнулмилалии Душанберо дастгир кардаанд. Шарҳи расмии мақомот дастрас нест. Ду манбаи аз ҳам ҷудои Радиои Озодӣ дар фурудгоҳ гуфтанд, ки Азаматулло Маҳмадшоев ва Олим Ҷалолов ба ғайриқонунӣ фиристодани тило ба Ҳиндустон гумонзад ҳастанд.
"Дар аввали моҳи сентябр ба воситаи мусофирон аз Душанбе ба Деҳлӣ тило фиристодаанд. Ин миқдор тилоро дар Ҳиндустон боздошт мекунанд. Хабараш ба Фурудгоҳ расид. Додситонии нақлиёт ҳодисаро таҳқиқ ва ду корманди фурудгоҳро боздошт кард,” -- гуфт яке аз манбаъҳо рӯзи 28-уми сентябр.
Барои гирифтани шарҳи расмӣ ба дафтари матбуоти Фурудгоҳи Байнулмилалии Душанбе муроҷиат кардем, аммо то лаҳзаи нашри хабар вокунише нагирифтем.
Манобеи Радиои Озодӣ мегӯянд, Додситонии нақлиёт ба зидди Азаматулло Маҳмадшоев ва Олим Ҷалолов ба иттиҳоми қочоқ ба миқдори калон (қисми 2-и моддаи 289-и Кодекси ҷиноии Тоҷикистон) парванда кушодааст.
Дар сурати тасдиқи иттиҳом ба онҳо ҷарима ё то ҳашт сол зиндон таҳдид мекунад.
Назари наздикон ё вакилони мудофеи гумонбарон ба қазия маълум нест. Рӯшан нест, ки худи онҳо иттиҳомро пазируфтаанд ё не.
Солҳои гузашта низ баъзе аз кормандони Фурудгоҳи Байнулмилалии Душанбе ба қочоқи тило муттаҳам шуда буданд.
Манбаъ: Комёб Файзуллоро ду моҳ ба ҳабс гирифтанд
Додгоҳе дар шаҳри Душанбе қарори ҳабси Комёб Файзулло, писари Файзулло Машраб, ректори Донишгоҳи славянии Тоҷикистон ва Русияро баровардааст.
Ӯро гумонбари садамае медонанд, ки шаби 21-уми сентябр дар Душанбе рӯй дод ва боис ба марги овозхони ҷавон Некрӯз Ниёзов гардид. Хонаводаи Комёб Файзулло то ҳол дар бораи ҳодиса ибрози назар накардаанд.
Як манбаи боварбахш дар Додситонии шаҳри Душанбе ба Радиои Озодӣ гуфт, "Комёб Файзулло бегоҳи 22-юми сентябр муваққатан дастгир шуда, имрӯз, 25-уми сентябр, бо қарори Додгоҳи ноҳияи Синои пойтахт ба муҳлати ду моҳ ба ҳабси пешакӣ гирифта шуд."
Ба қавли ҳамсуҳбати мо, нисбат ба Комёб Файзулло бар асоси қисми дуи моддаи 212-и Кодекси ҷиноӣ (Вайрон кардани қоидаҳои ҳаракат дар роҳ, ки аз беэҳтиётӣ боис ба марги инсон шудааст) иттиҳом эълон кардаанд. Ин банди қонун то панҷ сол зиндонро пешбинӣ мекунад.
Мақомот ба ҷуз хабари расмӣ дар бораи садама иттилои дигар надодаанд.
Аз иштирокдори дигари садама Оятулло Аҳтамзодаи 19-сола ном мебаранд. Дар бораи ӯ маълумот нест.
Овозхон Некрӯз Ниёзовро, ки дар садамаи шаби 21-уми сентябр ҷон бохт, дар зодгоҳаш, ноҳияи Шуғнони Бадахшон, дафн карданд. Вай бештар дар пайравии мактаби ҳунарии Муборакшо Мирзошоев ва Далер Назаров тарона мехонд.
Соле пеш Дамирбек Олимов, овозхони 33-сола дар тасодуфе дар роҳи Хуҷанд-Сомғор ҷонашро аз даст дод. Қабл аз он дар як садамаи пурсарусадо дар моҳи августи соли 2020 овозхони маъруф Баҳром Ғафурӣ ба ҳалокат расид.
Писари ректори Донишгоҳи славянӣ дар садамаи маргбори овозхон ширкат доштааст. ВИДЕО
Ҷавоне, ки номаш дар робита ба марги фоҷиавии овозхон Некрӯз Ниёзов расонаӣ шуд, писари ректори Донишгоҳи славянии Русияву Тоҷикистон будааст. Бино бар хабари расмӣ, Комёб Файзулло шаби 21-уми сентябр дар наздикии тарабхонаи "Боми Ҷаҳон" тасодуф карда, овозхон Некрӯз Ниёзовро, ки дар канори роҳ меистод, пахш кард. Овозхони 28-сола чанд соат баъд дар бемористон даргузашт.
Чанд манбаъи огоҳи Радиои Озодӣ гуфтанд, Комёб Файзулло писари Файзулло Машраб Қурбоналӣ, ректори Донишгоҳи славянӣ аст. Яке аз омӯзгорони ин муассиса гуфт, рӯзи 22-юми сентябр кормандони додситониро дар қабулгоҳи ректор дидааст.
Видеоро инҷо тамошо кунед:
Ду манбаи аз ҳам ҷудои Радиои Озодӣ дар донишгоҳ гуфтанд, Комёб Файзулло дар факултаи иқтисод, молия ва қарзи Донишгоҳи славянӣ таҳсил мекард. "Ӯ ба дарсҳо кам меомад,"- гуфт яке аз ин манбаъҳо, ки нахост, аз ӯ ном бурда шавад.
Талошҳои мо барои пайдо кардани Машраб Файзулло, ки як соли ахир ректори Донишгоҳи славянӣ аст, то ин дам бенатиҷа буд. Ҳамкоронаш гуфтанд, намояндагони додситонӣ дар утоқи ректор ҳастанд ва ӯ феълан имкони суҳбат надорад.
Мақомот ҳам дар бораи писари ректор будани ронандаи нақлиёти “Lexus RX350” чизе нагуфтаанд. Раёсати корҳои дохилии Душанбе дар хабари аввалаш дар бораи садама, номи писари ректорро Файзулло Комёб Машраб навишта буданд. Аммо баъдан насаби Машрабро аз номи ронанда бардошт.
Тибқи иттилои расмӣ, шаби 21 ба 22-юми сентябр ду мошини "Lexus RX350" соати 22:30 бо ҳам бархӯрда, баъдан Некрӯз Ниёзовро, ки дар канори роҳ меистод, пахш карданд. Яке аз ронандагон Комёб Файзулло 18 ва дигарӣ Оятулло Аҳтамзода 19-сола будаанд. Ҳанӯз маълум нест, ки нақлиёти гаронарзиши "Lexus RX350" ба ин ҷавонон тааллуқ дошт ё ба наздиконашон? Мақомот гуфтанд, қазияро таҳқиқ доранд.
Ин бори аввал нест, ки номи писарони мансабдорон дар пайи робита ба тасодуфҳои нақлиётӣ расонаӣ мешавад. Намунаҳои барҷастаи чунин ҳодисаҳо садамаи маргбор дар моҳи октябри соли 2013 бо иштироки Расули Амонуллоҳ (писари Амонулло Ҳукумов, раиси собиқи ширкати Роҳи Оҳани Тоҷикистон), ки бо марги се нафар анҷомид. Ё ҳалокати ду нафар дар натиҷаи садамаи соли 2016 бо иштироки Фаромӯз Саидов, писари Давлаталӣ Саид, собиқ муовини аввали нахуствазир ва раиси феълии вилояти Хатлон, ки мавҷи интиқодро ба миён овард.
Мақомот ҳамвора гуфтаанд, ин ҳодисаҳо тасодуфӣ буда, ҳар кас метавонад ба он дучор шавад ва фарзанди мансабдорон низ истисно нестанд.Аммо ин суол зиёд матраҳ мешавад, ки фарзандони ҷавони мансабдорон аз кадом ҳисоб мошинҳои гаронарзиш доранд? Ва ҳам борҳо хабар расидааст, ки онҳо дар кӯчаҳои Душанбе пойга ва мусобиқа ташкил мекунанд. Воқеаи ахир низ, ба гуфтаи баъзе шоҳидон ба мусобиқае монанд буд, ки дар он ронандагони ду мошини гаронбаҳо ширкат кардаанд.
"Дастҳояшон баста буд." Таҳқиқи сабабҳои худкушии ду духтар дар Панҷакент. ВИДЕО
Ҷасади ду духтари ҷавонро, ки худро дар рӯди Зарафшон ғарқ кардаанд, дар шаҳри Панҷакент ба хок супориданд.
Ба гуфтаи мақомот, ҳодиса рӯзи якшанбеи 17-уми сентябр рух дода, аз рӯи он тафтиш шуруъ шудааст. Лаҳзаи ба об афтодани духтарони ноболиғ дар дурбинҳои назоратӣ сабт гардидааст.
Ин ду духтари ҳабдаҳсоларо, ки ба далелҳои ахлоқӣ ному насабашон гуфта намешавад, Қодир Чориев, як маъмури Кумитаи Ҳолатҳои Фавқулода дар Панҷакент, аз об берун овардааст. Вай рӯзи 19-уми сентябр гуфт, “вақте ҳодисаро фаҳмидам, зуд ба ҷустуҷӯяшон ба об даромадам. Тақрибан баъд аз ду соати ғарқ гардидан ҷасадҳоро пайдо кардам. Дасти ҳардуяшон ба ҳамдигар баста буд”.
Ин ҳодиса, ба гуфтаи шоҳидон ва аз рӯйи нишондодҳои дурбин, тақрибан нисфирӯзӣ рух дода ва то бегоҳ барои ташхис ба мақомот супорида шудааст. Сабаби ба худкушӣ даст задани онҳо номаълум аст. Наздикон ва ҳамдарсонашон мегӯянд, ҳис накардаанд, ки онҳо бо мушкиле даргиранд.
Акбар Шарифов, сухангӯйи Раёсати Корҳои Дохилии вилояти Суғд, гуфт, “соли таваллуди ҳарду 2006 ва донишҷӯёни Коллеҷи омӯзгории шаҳри Панҷакент ҳастанд. Дар ҷасадҳо нишонаи марги маҷбурӣ дида нашудааст. Дасти ҳамдигарро бо банди халат баста будаанд. Ҳоло аз рӯйи ин ҳолат тафтишот ҷараён дорад.”
Видеоро дар инҷо бинед:
Ба иттилои дарёфтӣ, наврасон зодагони деҳаи Шаршараи ҷамоати Чинори Панҷакент будаанд. Қаблан дар шабакаҳои иҷтимоӣ гуфта мешуд, ки онҳо хоҳарон ё хешони наздик ҳастанд. Як масъули ҷамоат дар суҳбат бо Радиои Озодӣ рӯзи 19-уми сентябр гуфт, онҳо дар як синф нуҳ сол хонда, якҷо ба Колеҷи педагогӣ дохил шудаанд. Ҳарчанд аз тарафи модарӣ хешони дур буданд, бештар бо ҳам дӯстии наздик доштаанд.
Дар шарҳи ҳодиса гумонҳое ҳадс зада мешуд, ки духтарони наврас мушкили хонаводагӣ доранд ва барои худ роҳи наҷотро ҷустаанд. Ҳамсӯҳбати мо дар идораи ҷамоати Чинор гуфт, “онҳо ягон нома ва аломати дигар нагузоштаанд. Онҳо ба баҳонаи рафтан ба бозор аз хона берун шудаанд ва ин ҳолат рух додааст. Қаблан ба мо дар бораи мушкили хонаводагишон шикоят накарда буданд ва ҳоло синну солашон ба хонадор шудан мувофиқ набуд”.
Чанд ҳамсуҳбати мо аз деҳаи Шаршара дар бораи ин оилаҳо гуфтанд, дар шароити миёна зиндагӣ доштанд ва падари ҳарду духтар ҳам дар муҳоҷирати корӣ буданд. Онҳо рӯзи 18-уми сентябр барои дафни фарзандон омадаанд. Чизе, ки воқеаро асроромез кардааст, дастони бастаи онҳо ва якҷоя дар об ғарқ шуданашон аст.
Ҳар сол дар Тоҷикистон даҳҳо нафар, бештар занону духтарон ба ҷони худ қасд мекунанд. Равоншиносон мушкили иҷтимоӣ, нофаҳмӣ дар оила, фишор ва масъалаҳои номусиро аз сабабҳои ин падида меноманд.
Гузоришҳо: Як шаҳрванди Туркия дар Душанбе "рабуда шудааст"
Бино ба гузоришҳо, Корай Вурал, як шаҳрванди Туркия, дар Тоҷикистон "рабуда шудааст". Мақомоти Тоҷикистон ҳанӯз хабарро тасдиқ ё такзиб накарданд.
Сомонаи "Кроносо" рӯзи 17-уми сентябр ба забони туркӣ навишт, ки ӯ мудири пешини яке аз мактабҳои наздик ба рӯҳонии турк Фатҳулло Гюлен дар Душанбе буд, аммо солҳои охир тиҷорат мекард.
Ин манбаъ аз қавли наздикони Вурал навишт, “ӯро субҳи 16-уми сентябр ҳашт нафар аз назди тарабхонаи туркии "Özyurt" дар Душанбе гирифта бурдаанд".
Баъзе аз расонаҳои наздик ба Фатҳулло Гюлен, аз ҷумла телевизиони "Саманйолу", ҳам хабар доданд, ки Корай Вурал рабуда шудааст. "Саманйолу" навишт, ки Корал Вурай барои сокин шудан дар як кишвари амн ба Созмони Милал дархост дода, мунтазири посух истода буд. Радиои Озодӣ феълан тасдиқи ин нуктаро дар даст надорад.
Сумейра ва Ёсамин Нур, ки дар шабакаи иҷтимоии X (Twitter) худро духтарони Корай Вурал ном бурдаанд, барои раҳоии ӯ мадад хостанд.
Мақомоти Тоҷикистон ва Туркия то ҳол дар робита ба хабари рабуда шудани Корай Вурал чизе нагуфтаанд. Сомонаи "Кронос" навишт, Вурали 46-соларо субҳи 17-уми сентябр бо ҳавопаймое аз аз Душанбе ба Истанбул фиристодаанд.
Наздиконаш мегӯянд, Корай Вурал 28 соли охир дар Тоҷикистон мезист. Ӯ то соли 2016 мудири яке аз литсейҳои тоҷикӣ-туркӣ дар Душанбе буда, ба гуфтаи онҳо, баъд аз баста шудани мактаб соҳибкорӣ мекард.
Бори аввал нест, ки шахсони наздик ба ҷунбиши рӯҳонии турк Фатҳулло Гюлен дар Тоҷикистон рабуда ва дар шароити мармуз ба Туркия фиристода мешаванд.
Моҳи июли имсол Эмсал Коч, мудири пешини маркази "Диалог" дар Душанбе, аз Тоҷикистон ба Туркия бурда шуд. Маркази озодии Стокҳолм бо такя ба сомонаи хабарии Bold Medya гуфт, "ин шаҳрванди Туркияро ғайриқонунӣ ба Туркия бурданд".
Баъд аз табадуллоти нофарҷоми соли 2016 дар Туркия, ҳукумати ин кишвар тарафдорони Фатҳулло Гюленро ҳадаф қарор дод. Дар муддати ҳафт сол садҳо нафар дар Туркия бо гумони пайравӣ ва ҳамфикрӣ бо Гюлен дастгиру зиндонӣ шудаанд ва ё дар ҷустуҷӯ ҳастанд.
Гунаҳкор ба қатли Ҳувайдои 5-сола дар Русия ба ҳабси абад маҳкум шуд
Додгоҳи таҷдиди назар (кассатсионӣ) дар Русия Александр Сёмин, гунаҳкор ба қатли Ҳувайдо Тиллозода, духтари панҷсолаи тоҷикро ба ҳабси абад маҳкум кардааст.
Вакили мудофеъ Шавкатҷон Умаров ба Радиои Озодӣ гуфт, ҳукм 13-уми сентябр баромад. “Ҳукми зинаи аввал дар бораи 24 сол зиндонӣ кардани Александр Сёмин бекор шуд,” – афзуд ӯ.
Ҳукми аввали додгоҳ нисбат ба Сёмин 15-уми марти имсол содир шуд. Наздикони Ҳувайдо Тиллозода норозӣ буданд.
Шавкатҷон Умаров рӯзи 14-уми сентябр ба Радиои Озодӣ гуфт: “Ҳам додситон ва ҳам тарафи ҷабрдида аз ҳукми аввал норозӣ буданд. Вакили дифои Сёмин талаб кард, ки ӯ сафед карда шавад. Мо талаб кардем, ки ҷазо вазнинтар гардад. Додситон ҳам бо тарафи ҷабрдида ҳамрайъӣ нишон дод, вале додгоҳ Александр Сёминро ба ҳабси абад маҳкум кард.”
Бар асоси қонунгузории Русия, баъди қарори зинаи дуюм ҳукм ба иҷро медарояд. Ба ҳар ҳол, Александр Сёмин ҳақ дорад, то шаш моҳ аз рӯйи ҳукм шикоят барад. Худи ӯ пас аз баромадани ҳукми нав эътироз кардааст.
Абдусалом Саидов, падари Ҳувайдо Тиллозода, ки талабаш ба ҳабси абад маҳкум шудани қотили духтараш буд, дар суҳбат ба Радиои Озодӣ аз ҳукми нав изҳори қаноатмандӣ кард. Саидов аз ҳамаи онҳое, ки давоми қариб панҷ соли ахир ӯро дастгирӣ карданд, изҳори сипос намуд.
Ҳувайдо Тиллозода рӯзи 22-юми июли соли 2018 дар назди хонаашон дар шаҳри Серпухово нопадид шуд. Рӯзи дигар ҷасади ӯро дар борхалтаи варзишӣ ёфтанд.
Қатли ӯ аз қазияҳои пурсарусадо дар чанд соли гузашта буд. Ин фоҷиа муҳоҷирони тоҷик ва ҷомеаи Русияро такон дод ва ҷониби Тоҷикистон бо ирсоли нота аз мақомоти Русия таҳқиқи мунсифонаи қазияро хост.
Навор аз бойгонии Радиои Озодӣ:
Талаби ду созмон: Ҳомиёни ҳуқуқ ва фаъолонро фавран озод кунед
Ду созмони байналмилалии ҳомии ҳуқуқи башар дар муроҷиатномае аз Ҳукумати Тоҷикистон хостаанд, ҳуқуқдон Манучеҳр Холиқназаров ва фаъолону журналистони зиндониро фавран озод кунанд.
Созмони “Ҳамкории байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон» (IPHR) ва созмони байнулмилалии CIVICUS дар баёнияе, ки рӯзи 8-уми сентябр, махсус дар ростои рӯзи Истиқлолият нашр шуд, таъкид кардаанд, ки Манучеҳр Холиқназаров, ҳомии ҳуқуқ ва фаъоли тоҷик бо айбномаи сохта, ба мӯҳлати тӯлонӣ равонаи зиндон шудааст. "Ҳукумати Тоҷикистон, ки ҷашни Истиқлолиятро таҷлил мекунад, бояд бегуфтугӯ ӯ ва ҳамаи онҳоеро, ки беадолатона зиндонӣ шудаанд, озод кунад.”- омадааст дар ин баёния.
Манучеҳр Холиқназаров, раиси “Ассотсиатсияи ҳуқуқшиносони Помир” моҳи майи соли 2022 ба дунболи эътирози сокинон дар Бадахшон боздошт ва ба гуноҳи "ҳамкорӣ бо созмонҳои ҷиноӣ ва мамнуъ" ба 16 сол зиндон маҳкум шуд.
Холиқназаров узви “Комиссияи 44” буд. Аъзои Комиссия якҷо бо муфаттишони Додситонии кул марги Гулбиддин Зиёбеков, сокини ноҳияи Роштқалъа ва беназмиҳоро дар маркази ВМКБ таҳқиқ мекарданд.
Дар муроҷиати созмонҳои ҳуқуқи башар, аз он интиқод шудааст, ки “Мурофиаи Холиқнзаров паси дарҳои баста гузашта, ба меъёрҳои адолати байналмилалӣ ҷавобгӯ набуд”
Боздошту ба солҳои дароз зиндонӣ шудани Манучеҳр Холиқназаровро созмонҳои ҳуқуқи башар, идомаи фишорҳои Ҳукумати Тоҷикистон алайҳи ҳомиёну фаъолони ин кишвар номида, Тоҷикистонро яке аз давлатҳои саркӯбгартарини ҷаҳон хондааст.
“Мақомоти Тоҷикистон борҳо бо айбномаҳои бофтаву сохта, хабарнигорон, блогерон ва фаъолону танқидгарони ҳукуматро ба “тундгароӣ” ва “тероризм” айбдор кардаанд.” – гуфта шудааст, дар баёнияи муштараки Созмони “Ҳамкории байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон» (IPHR) ва созмони байнулмилалии CIVICUS
Бриҷит Дюфур, мудири Ҳамкории Байнулмилалӣ барои Ҳуқуқи Башар гуфтааст, Манучеҳр Холиқназаров 15 моҳ боз барои талошаш ҷиҳати дифоъ аз ҳуқуқи одамон ва беадолатӣ дар зиндон аст. “Ӯ танҳо нест. Тоҷикистон бояд фавран Манучеҳр ва ҳама дигар ҳомиёни ҳуқуқро, ки барои дифоъ аз ҳуқуқи одамон зиндонӣ шудаанд, раҳо кунад”- афзудааст, вай.
Дар ҳоле ки созмонҳои ҳомии ҳуқуқ борҳо аз мақомот озодии фаъолони Бадахшонро талаб карданд, Додситонии кул ва Додгоҳи олӣ онҳоро “аъзо ва роҳбарони гурӯҳҳои ҷиноӣ” ном бурдааст.
Вокуниши мақомоти тоҷик ба баёния ё талаби нави созмонҳои ҳуқуқи башар оид ба раҳоии Манучеҳр Холиқназаров ва ҳомиёну фаъолон маълум нест.
Созмони байналмилалии CIVICUS Monitor соли равон Тоҷикистонро дар як арзёбӣ дар қатори Туркманистон ва Чину Сурия "давлати пӯшида" ном бурд. Ин баҳои бадтарини ба кишвар буд.
Дар муддати якуним соли гузашта дар Тоҷикистон 8 рӯзноманигору блогерон бо гуноҳи ҳамкорӣ бо созмонҳои мамнуъ аз 7 то 21 сол зиндонӣ карданд. Иттиҳомоте, ки ҳомиёни ҳуқуқ ва худи зиндониён бофтаву сохта номидаанд.
Шумори қурбониёни зилзилаи Марокаш аз ҳазор кас гузашт
Бино ба оморҳои ахир шумори кушташудаҳо дар заминларҳаи Марокаш ба 1037 нафар расид. Бештар аз 1200 каси дигар ҷароҳат бардоштаанд. Дар ин бора Телевизиони давлатии Марокаш бо истинод ба Вазорати корҳои дохилӣ хабар додааст.
Бино ба навиштаи Reuters, шиддати зилзила дар баъзе минтақаҳо ба 7,2 дараҷа баробар будааст. Қаблан шиддати зиминларзаро 6,8 дараҷа гуфта буданд.
Ҳодиса шоми рӯзи ҷумъа рух додааст. “Ин сахттарин заминларза дар ин минтақа буд. ”- гуфтааст, зилзилашиноси марокашӣ, Лахсен Мханни. Ба гуфтаи вай дар ноҳияҳои куҳӣ чунин заминларзаҳо хеле кам рух медиҳанд.
Маркази зилзила, дар 70 километрии як минтақаи сераҳолии Маррокаш наздик ба осоишгоҳи маъруфи лижаронии Укаймеден будааст. Дар наворҳое, ки сокинони ин кишвар дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашр кардаанд, дида мешавад дар пайи таккони сахти замин, деворҳои маъруфи сурх дар атрофи шаҳри қадимии Марокаш осеб дидаанд. Ин деворҳо ба феҳрасти ёдгориҳои ҷаҳонии таърихии ЮНЕСКО ворид карда шудаанд.
Вазорати корҳои дохилаи Марокаш гуфтааст, зилзила бештар қисматҳои дур аз минтақаҳои аҳолинишини кишварро хароб кардаст, вале ба далели душворгузар будани роҳҳои куҳӣ хисороти дақиқи зилзила ҳанӯз пурра маълум нашудааст.
Эҳтимоли эълони “мобилизатсия”-и нав дар Русия. ВИДЕО
Расонаҳои Русия аз эҳтимоли басеҷ ё “мобилизатсия”-и нав ба артиш ва ҷанг дар Украина хабар медиҳанд.
Таҳқиқгарони лоиҳаи "Можем объяснить" бо такя ба манбаъҳои худ навиштаанд, ки пас аз интихоботи Русия, яъне то 20 - уми сентябр сафарбарии нав оғоз мешавад.
Гузоришҳо аз нокомии маъракаи ҷалби сарбозони қарордодӣ дар гӯшаву канори Русия эҳтимоли мобилизатсияи навро бештар кардааст. Гуфта мешавад нақшаи ҷалби сарбозони шартномавӣ ҳатто то нисф ҳам иҷро нашудааст.
Мақомоти Русия хабарҳои басеҷ ё сафарбаркунии навро тасдиқ намекунанд, Аммо эълону огаҳӣ ва корҳое, ки дар бархе аз гушаву канори Русия нашру роҳандозӣ шудаанд, аз омодагӣ ба мавҷи нави “мобилизатсия” паём медиҳанд.
Ҳукуматҳои маҳаллӣ маъракаи таблиғи хидмати қарордодиро ба роҳ мондаанд. Губернатори Воронеж ба онҳое, ки фавран ва то охири сол бо Вазорати дифои Русия шартнома мебанданд, пули иловагӣ ваъда додааст. “Шумораи гирандагони ёрии пулии якдафъина ба онҳое, ки барои хидмати ҳарбӣ қарордод мебанданд ва то 120 ҳазор рубл аст, зиёд карда шуд” - омадааст, дар шабакаи Телеграми губернатор ё волии Воронеж.
Маъракаи даъват ба хидмати ҳарбӣ дар корхонаҳои истеҳсолӣ ҳам дар авҷ аст. Дар наворе, ки миёнаҳои моҳи август дар яке аз корхонаҳои саноатии шаҳри Толяттӣ сабт шудааст, нафаре дар либоси низомӣ ба коргарон ваъдаи пули зиёд медиҳад: “195 ҳазор рубл пардохт мешавад. 200 ҳазори дигар баъди бастани қарордод ба хидматчии ҳарбӣ дода мешавад.”
Ӯ таъкид мекунад, ки касеро якбора ба ҷанг намебаранд ва 3 -4 моҳи аввал онҳо омӯзиши ҳарбӣ мебинанд.
Юрий Башкиро, масъули ноҳияи “Автозавод” дар Толяттӣ ҳам дар ин мулоқот ширкат дошт ва гуфт: “Ба шаҳри Толяттӣ тибқи нақша ҷалби 2000 нафар супориш шудааст. Мо каме бештар аз 250 нафарро ҷамъ кардем. Вобаста ба ноҳияҳо ин тақрибан 15 дар сади нақша аст. Агар дар давоми ду моҳи дигар вазъ беҳтар нашавад, мавҷи дуввуми мобилизатсия оғоз меёбад.”
Дар сомонаи ҳукумати ин шаҳр ҳам эълони тарғиби хидмати қарордодӣ бо тамоми имконияту имтиёзҳояш нашр шудааст.
Дар минтақаи Иркутск, ҳамсарони низомиёни рус дар саҳфаву шабакаҳои интернетӣ, даъват доранд, ки муҳоҷирони дорои шаҳрвандии Русия ба ҷанг бурда шаванд.
Ҳамчунин эълону овезаҳое паҳн шудаанд, ки дар онҳо аз сокинон даъват мешавад, ба мақомот дар бораи онҳое хабар диҳанд, ки шиносномаи русӣ гирифтаву қайди ҳарбӣ надоранд.
Мӯҳтавои яке азт ин овезаҳо чунин аст: “Агар ту ягон шаҳрванди нави Русияро медонӣ, ки аз тамоми имтиёзҳои кишвари ту истифода мебарад, аммо тасодуфан фаромӯш кардааст, ки аз қайди ҳарбӣ гузарад, дар ин кор ба ӯ кӯмак кун ва ба комисариати наздиктарини ҳарбӣ занг зан.”
Ин дар ҳолест, ки рейдҳои зидди муҳоҷирон, дар Русия идома доранд. Як рӯз пеш дар як амалиёт дар Санкт Петербург 400 муҳоҷирро тафтишу боздошт кардаанд.
Ба беш аз 50 нафари онҳо, ки шаҳрвандии Русияро доштанд, барои ҳозир шудан ба комисариати ҳарбӣ, даъватнома додаанд. Ҷустуҷуи чунин муҳоҷирон яке аз ҳадафи ин рейдҳо номида мешавад.
Хабарҳо аз эҳтимоли давраи нави мобилизатсия дар ҳоле паҳн мешаванд, ки бино ба оморҳо дар артиши Русия сафи сарбозоне, ки намехоҳанд биҷанганд, зиёд шудааст.
Аз оғози ҷанг дар ин кишвар алайҳи сарбозон барои фирор аз хидмат ва саркашӣ аз ҷанг беш аз 3 ҳазор парвандаи ҷиноятӣ боз шуда, даҳҳо нафар зиндонӣ гаштаанд.
Як милисаро барои корд задани сокини Восеъ боздошт кардаанд. ВИДЕО
Додситонии ноҳияи Восеъ як корманди милисаро бо иттиҳоми ҳамла ва захмӣ кардани сокини маҳаллӣ боздошт кардааст. Лейтенанти калон Умедҷон Аминҷонзодаи 24-сола нозири минтақавӣ будааст. Мақомоти ноҳия мегӯянд, корманди милиса ба он муттаҳам мешавад, ки баъди як баҳс Меҳроҷ Салоҳиддинови 38-соларо бо корд маҷруҳ кардааст.
Як манбаъ огоҳ аз додситонии минтақаи Кӯлоб бо шарти зикр нашудани номаш ба Радиои Озодӣ гуфт, 31-уми август байни сокини маҳаллӣ Меҳроҷ Салоҳиддинов ва корманди милиса Умед Аминҷонзода ҷанҷол сар задааст.
"Меҳроҷ Салоҳиддинов ба мошини нозири милиса бармехӯрад ва ба рондани мошин мегӯяд, ки мошинро хуб ронад. Бо ҳамин байнашон баҳс мешавад ва корманди милиса сокини маҳаллӣ Меҳроҷ Салоҳиддиновро ба заминҳои ҶДММ “Абдураҳмон” бурда, бо корд ӯро захмдор мекунад. Баъдан корманди милиса сокини захмдоршударо ба бемористон бурда мемонад ва меравад. Вақте табибон мебинанд, ки захмаш бисёр вазнин аст, ба шуъбаи милиса ва додситонӣ хабар медиҳанд,”-афзуд манбаъ.
Меҳроҷ Салоҳиддинов, сокини захмишуда ҳоло дар Бемористони марказии ноҳияи Восеъ бистарӣ аст. Табибони бемористон ба хабарнигори Радиои Озодӣ иҷозаи мулоқот бо ӯро надоданд ва гуфтанд, иҷозаи додситонӣ зарур аст.
Сарахон Иброҳимзода, сартабиби Бемористони ноҳияи Восеъ дар суҳбати ҳузурӣ ба хабарнигори Радиои Озодӣ гуфт, саломатии Меҳроҷ Салоҳиддинов рӯ ба беҳбуд аст. Сартабиб ҳамчунон таъкид кард, ки худи коркунони бемористон бидуни иҷозаи додситон ҳаққи даромадан ба утоқи Салоҳиддинов надоранд.
Ҷамшед Шарифзода, раиси ноҳияи Восеъ 6-уми сентябр дар суҳбати сарироҳӣ ба хабарнигори Радиои Озодӣ кордзании корманди милисаро тасдиқ кард. Раиси ноҳия гуфт, ки шахсан аз ҳоли Меҳроҷ Салоҳиддинов дар бемористон хабар гирифта, ваъда додааст, ки фарди гунаҳгор муҷозот мешавад.
“Ҳозир ҳамаи корро додситон дида истодааст. Додситони ноҳия бисёр инсони хуб аст ва он корманди милисаро ба ҳабс гирифтааст ва касе бошад набошад дар назди қонун ҷавоб хоҳад гуфт,”-гуфт раиси ноҳияи дар суҳбати сарироҳӣ.
Феълан маълум нест, нисбати корманди милиса Умед Аминҷонзода бо кадом иттиҳом парванда боз кардаанд.
Соли равон ин якумин ҳолате нест, ки кормандони милиса ба содир кардани ҷиноят муттаҳам мешаванд. Моҳи июн Додситонии кулли Тоҷикистон Акмал Юсуфзода, полковники милиса ва ёвари сардори Раёсати мубориза бо ҷиноятҳои созмонёфтаи ВКД-ро бо гумони "одамрабоӣ" боздошт карда буд. Юсуфзода ба он муттаҳам мешавад, ки 12 июн Исмоил Раҳмонов, омӯзгори Донишгоҳи тиҷоратро рабуда, баъдан дар деҳаи Чореи ноҳияи Айнӣ, ба дарёи Фон партофтаанд. Бо гузашти қариб се моҳ то ҳол ҷасади омӯзгор пайдо нашудааст.
Қисме кумак гирифтанд, баъзе рӯ ба раҳми Худо нишастаанд. ВИДЕО
Як қисми сокинони зарардида аз сел дар шаҳри Ваҳдат, баъди қариб як ҳафтаи ҳодиса кумак дарёфт кардаанд. Кумитаи ҳолатҳои фавқуллода ва созмонҳои байнулмиллалӣ барои як гуруҳ сокинон курпаву болишт, орду равған ва маводи беҳдоштӣ расонданд. Аммо баъзе сокинони зарардида мегӯянд, то ҳол касе аз аҳволашон хабар намегирад.
Моҳсафар Қаюмова, сокини маҳаллаи Ҷавонии шаҳри Ваҳдат ҳам 5-уми сентябр ҳам аз Барномаи ҷаҳонии озуқаи Созмони миллал кумак дарёфт кард. Ҳавлии ӯро шаби 27-уми август сел хароб кард ва тамоми ҷиҳози хонааш зери обу лой монд. Мегӯяд, то имрӯз аз тарафи мақомот барояш асосан маводи ғизоӣ доданд.
"Таҳхонаро об шуста бурд, худам бо кӯдакон дар ошёнаи дуюм мондем. Ҳоло ҳам лой боқӣ мондааст, тоза кунанд хуб мешавад,"-гуфт ӯ.
Сокинони ҷамоати Чӯянгарон, ки деҳаи Ҷавонӣ ҳам ба он шомил мешавад мегӯянд, манзилҳояшон дубора бо барқ ва оби ошомиданӣ пайваст шудааст. Бо вуҷуди он ки сел ба хона ва иморатҳои дигар дар ҳавлии Гулрухсор Асоева осеб овардааст, ӯ шукр мекунад, ки ҳамаи аъзои хонаводааш зинда мондаанд.
Сел шаби 27-уми август даҳҳо хонаву иншоотро дар ин ҷамоати Чӯянгарони Ваҳдат вайрон кард. Дар натиҷаи ин офати табиӣ 17 нафар дар шаҳри Ваҳдат ба ҳалокат расиданд. Шумораи умумии қурбониён тибқи иттилои расмӣ 21 кас аст.
Гузориши видеоиро инҷо тамошо кунед:
Баҳриддин Мирзоев, раиси ҷамоати Чӯянгарони Ваҳдат 4-уми сентябр ба Радиои Озодӣ гуфт, тибқи ҳисоби пешакӣ, офати табиӣ ба чаҳор ҷамоати ин шаҳр бештар аз 15 миллион сомонӣ зарар расондааст.
Ба гуфтаи Мирзоев, чор экскаватор ва дигар техникаҳои вазнин дар мавзеъҳои Мағов ва Шорас барои бартараф кардани оқибатҳои сел кор мекунанд.
Ба қавли ҳамсуҳбати мо, гуруҳи корӣ ҳамчунин манзилҳоеро, ки дигар имкони зиндагӣ дар онҳо вуҷуд надорад руйхат доранд. Қарор аст, барои соҳибони ин манзилҳо аз ҷой қитъаи замин ҷудо карда шавад.
Кумитаи ҳолатҳои фавқулода хабар дод, ки ҳамроҳ бо шарикони байналмилалӣ ба 446 хонавода дар шаҳри Ваҳдат ва 90 хонавода дар ноҳияи Рӯдакӣ, ки аз сели рӯзҳои 27 ва 28 август зарар дидаанд, кӯмак расонданд. Шоҳрух Назарзода, як масъули Кумита ба Радиои Озодӣ гуфт, “тақсими кумакҳо идома дорад ва дар шаҳри Ваҳдат ҳамагӣ 32 хонавода боқӣ мондааст ки бояд кумакҳо дарёфт кунанд”. Вале ҳанӯз дар маконҳои осебдида худи сокинон ба таври ҳашар ё дастаҷамъона обу лойро аз ҳавлиҳояшон берун мебароранд.
Дар ин миён сокиноне ҳам ҳастанд, ки мегӯянд, касе аз ҳолашон хабар намегирад. Мошини Маҳмадҷон Исмоиловро, ки як моҳ пеш харида буд, шаби 27 август ба коми сел рафт ва ба як оҳанпора табдил ёфт. Ин сокини шаҳри Ваҳдат мегӯяд, ҳамроҳ бо мошин тамоми ҳуҷҷатҳои заруриро ҳам об бурд. Ҳавлии ӯро ҳам сел ба харобазор табдил додааст.
“Мошинро 83 ҳазор сомонӣ харида будам ва 6 ҳазор сомонӣ дигар ҳуҷҷат кардам. Суғурта дошт, бесуғурта ҳуҷҷат намедиҳанд охир. Муроҷиат кардем, як кас напурсид ки ки ту чи ҳол дорӣ, ягон кас мурдааст, ягон кас зиндааст,”-нақл кард ин сокини деҳаи Бӯстони шаҳри Ваҳдат.
"Дарахт ҷонамро харид." Сафиаллоҳи 7-сола чӣ гуна аз сел наҷот ёфт? ВИДЕО
Сафиаллоҳ Мирзозодаи ҳафтсола, ки аз сели маргбор дар шаҳри Ваҳдат ба таври муъҷизаосо наҷот ёфт, ҳоло дар бемористон аст.
Навори пайдо шудани ӯ аз зери селу лойоба дар шабакаҳои иҷтимоӣ таваҷҷуҳи бисёриҳоро ба худ кашид. Сафиаллоҳ он шабро чунин ба ёд овард: "Чашмонам кушода буд, бо шикам дар дарахт дармондам."
Селе, ки шаби 27-уми августи имсол дар деҳаи Чӯянгарони Ваҳдат омад, Сафиаллоҳ Мирзозода, модарбузургаш ва 3 кӯдаки дигарро ба коми худ кашид.
Ҳалима Абдураҳмонова, модарбузурги Сафиаллоҳ, мегӯяд, "ҳамаамон дар хона будем. Аз болои девор ба хонаи ҳамсоя рафтем. Сел омад. Об кӯдаконро бурду маро аз пушти онҳо."
Бибӣ бо ду набера, аз ҷумла Сафиаллоҳ зинда монд, ду тифли дигари хонадонро сел бо худ бурд. Ҷасади бародарони 6 ва 7-соларо дафн карданд. Онҳо набераҳои духтарии Ҳалима Абдураҳмонова буданд ва, ба гуфтаи бибӣ, 4 соли охир аз модари муҳоҷирашон ҷудо ва дар зери тарбияи ӯ буданд.
"Зорӣ мекардам, ки Худованд амонатиҳоро нигаҳ бидорад. Гоҳ об хӯрдам, гаҳ тоб хӯрдам, гоҳ задам, ҳама ҷоям лат хӯрд. Кӯдакон ҷони маро хариданду ҷони худашонро дода рафтанд," --- гуфт ӯ.
Сафиаллоҳ Мирзозода он шаб аз даҳшати сел наҷот ёфт, аммо волидон аз ҳолати рӯҳии ӯ нигаронанд. Ҳоло дигар бачаи шӯху нотарс нест.
Моҳсанам Каримзода, модари Сафиаллоҳ, мегӯяд, "тарсидааст, гапзанияш нағз нест. Дигар хубу бурро гап намезанад. Хешовандон меоянд, аз гап задан метарсад. Шаб боз хоб дидаст, тарсид."
Шабе, ки хона ва деҳаи оилаи Сафиаллоҳ зери сел монд, ҳамроҳи ӯ 7 нафари дигарро ба бемористон оварданд. Пизишкон мегӯянд, ҳамаи онҳо пурра шифо ёфта, ба хонаҳояшон баргаштанд. Вазъи Сафиаллоҳро қаноатбахш мегӯянд.
Қудратулло Гулшоев, мудири шуъбаи шикастабандии беморхонаи марказии Ваҳдат, гуфт, "ҳолати умумии беморро ба назар гирифта, дар шуъбаи эҳёгарии кӯдакона хобондем. Ҳамаи захмҳояшро тоза кардем. Айни замон ҳолати бемор беҳтар аст, табобати заруриро мегирад."
Сели шаби 27-уми август сокинони Тоҷикистон, бахусус ноҳияҳои тобеи марказро ғофилгир кард. Дар ин ҳодисаи табиӣ даҳҳо нафар аз хонаву нақлиёти худ маҳрум шуда, ҳоло ба кумак ниёз доранд.
Шумораи қурбониёни сел ва боронгариҳои он шабро мақомот расман 21 нафар гуфтанд, аммо баъзе аз расонаҳо ва корбарон дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз фавт ва бедарак шудани одамон дар минтақаҳои дигар ҳам хабар медиҳанд.
Видеоро дар инҷо бинед:
Гуфтугӯ