“Азаттык”: “Кыргызгаз” ишканасынын жетекчиси газ тууралуу сүйлөшүүлөрдү жүргүзүү үчүн кайрадан Өзбекстанга жөнөп кетти. Жаңы жыл алдында ушундай бир катар жолугушуулар болуп, бирок майнапсыз болгон. Кыргыз тарап газды быйыл 140 доллардан алууну көздөп жаткан экен. Өзбекстан болсо быйыл газдын былтыркы 240 доллар деген баадан 10-15 доллар гана ылдыйлатып берерин айтыптыр. Сиздин баамыңызда газ боюнча сүйлөшүүлөр кандай аякташы мүмкүн?
К. Жусупов: Өзбек тарап Кыргызстанга газын берет, келишимди түзөт. Бирок бааны кичине азайтышы мүмкүн. Мурунку 240 доллар деген баадан 10-15 доллар ылдыйлатса деле бул жакшы эле баа. Мисалы Орусия менен Беларусту алсак, азыр орус тарап Беларуска газды 230 доллардан сатып жатат. Менимче, 230 доллар, же андан да азыраак баа азыркы рынок шартында жакшы эле баа.
“Азаттык”: Ошол эле учурда Өзбекстанга Казакстанга газды 80 доллардан ашыгыраак баага эле берет экен. Бул эмнеге байланыштуу?
К. Жусупов: Казакстандын өзүнүн газ бар. Каспий тарапта Атырау, Акдау кендеринин жанында газы бар. Менимче казак менен өзбек тарап газды өз ара айырбаштап алышат. Биргелешкен операция деп коет: казактар газды орустарга берет, ал эми Орусия Казакстанга өзбектин газын берет.
“Азаттык”: Жаңы жылга кыргыз-өзбек тарап газ боюнча келишим түзө элек. Айтсаңыз, азыр Кыргызстан газды кайдан алып жатат? Буга чейин газ боюнча проблема болгондо Кыргызстан өз аймагы аркылуу Өзбекстандан Казакстанга кеткен газды пайдаланган учурлар болчу эмес беле.
К. Жусупов: Азыр деле ошондой. Декабрь, же январь айын алсак Өзбекстан менен келишим жок. Азыр биз газды Казакстандан алып жатабыз.
“Азаттык”: Бул кийин проблемаларды жаратпайбы?
К. Жусупов: Албетте жаратат. Азыр карыз көбөйүп жатат. Мурун “Кыргызгаздын” “Казтрансгазга” карызы 13 миллион доллар болсо, азыр 18 миллионго барат го. Ал карызды кайтарып бериш керек да.
“Азаттык”: Кыргызстан Өзбекстандан газ боюнча көз карандылыктан толук болбосо да, жарым-жартылай кутулуу үчүн дагы кандай мүмкүнчүлүктөрү бар? Эки өлкө ортосунда газ боюнча келишимге байланыштуу жылына жаңы жылдын так алдында проблема чыгат, келишим дароо түзүлбөй, бир топ бушаймандык менен коштолот.
К. Жусупов: Мүмкүнчүлүктөр бар. Мисалы бул проблеманы декабрдын аягына калтырбай октябрь, же ноябрь айында чечиш керек болчу. Ноябрда эле акырындан Ташкентке барып келишимди түзүп келсе болот болчу.
“Азаттык”: Кыргызстан газ тууралуу Өзбекстан менен сүйлөшкөндө, аларды кантип тезирек ийге келтирип, дагы эмне менен кызыктыра алат?
К. Жусупов: Газды биз Өзбекстандан долларга алабыз. Мурун, мисалы беш жыл мурда айырбаштоо жолу менен алчу. Кыргызстан же электр энергияны, же товар-материалдык ресурстарды берчү. Азыр жүз пайыз доллар менен төлөйбүз. Мындан башка механизмдер жок, акча болсо эле болду. Газга төлөсөк эле өзбек тарап берет.
“Азаттык”: Сиз буга чейин кыргыз-казак биргелешкен “КырКазГаз” ишканасын жетектеп келгенсиз. Ушул ишкана тууралуу кыскача айтып бересизби, кимге таандык, эмне менен алектенет, азыркы тагдыры кандай?
К. Жусупов: Ишкана тууралуу акыркы маалыматты билбейм. Кыскача айтканда, “КырКазГаз” ишканасынын элүү пайыз үлүшү “Кыргызгазга”, дагы элүү пайызы Казакстандын “Казтрансгаз” компаниясына таандык. “КырКазГаз” магистралдык газ түтүктөрүн тейлейт. Беш жылга тейлөө боюнча ишеним башкарууну “Кыргызгаздан” алган. Акыркы маалыматым жок, бирок ошол беш жылдын ичинде инвестиция казак тараптан келген. Инвестиция газ түтүктөрүнө жумшалган.
“Азаттык”: Маегиңизге рахмат.
К. Жусупов: Өзбек тарап Кыргызстанга газын берет, келишимди түзөт. Бирок бааны кичине азайтышы мүмкүн. Мурунку 240 доллар деген баадан 10-15 доллар ылдыйлатса деле бул жакшы эле баа. Мисалы Орусия менен Беларусту алсак, азыр орус тарап Беларуска газды 230 доллардан сатып жатат. Менимче, 230 доллар, же андан да азыраак баа азыркы рынок шартында жакшы эле баа.
“Азаттык”: Ошол эле учурда Өзбекстанга Казакстанга газды 80 доллардан ашыгыраак баага эле берет экен. Бул эмнеге байланыштуу?
К. Жусупов: Казакстандын өзүнүн газ бар. Каспий тарапта Атырау, Акдау кендеринин жанында газы бар. Менимче казак менен өзбек тарап газды өз ара айырбаштап алышат. Биргелешкен операция деп коет: казактар газды орустарга берет, ал эми Орусия Казакстанга өзбектин газын берет.
“Азаттык”: Жаңы жылга кыргыз-өзбек тарап газ боюнча келишим түзө элек. Айтсаңыз, азыр Кыргызстан газды кайдан алып жатат? Буга чейин газ боюнча проблема болгондо Кыргызстан өз аймагы аркылуу Өзбекстандан Казакстанга кеткен газды пайдаланган учурлар болчу эмес беле.
К. Жусупов: Азыр деле ошондой. Декабрь, же январь айын алсак Өзбекстан менен келишим жок. Азыр биз газды Казакстандан алып жатабыз.
“Азаттык”: Бул кийин проблемаларды жаратпайбы?
К. Жусупов: Албетте жаратат. Азыр карыз көбөйүп жатат. Мурун “Кыргызгаздын” “Казтрансгазга” карызы 13 миллион доллар болсо, азыр 18 миллионго барат го. Ал карызды кайтарып бериш керек да.
“Азаттык”: Кыргызстан Өзбекстандан газ боюнча көз карандылыктан толук болбосо да, жарым-жартылай кутулуу үчүн дагы кандай мүмкүнчүлүктөрү бар? Эки өлкө ортосунда газ боюнча келишимге байланыштуу жылына жаңы жылдын так алдында проблема чыгат, келишим дароо түзүлбөй, бир топ бушаймандык менен коштолот.
К. Жусупов: Мүмкүнчүлүктөр бар. Мисалы бул проблеманы декабрдын аягына калтырбай октябрь, же ноябрь айында чечиш керек болчу. Ноябрда эле акырындан Ташкентке барып келишимди түзүп келсе болот болчу.
“Азаттык”: Кыргызстан газ тууралуу Өзбекстан менен сүйлөшкөндө, аларды кантип тезирек ийге келтирип, дагы эмне менен кызыктыра алат?
К. Жусупов: Газды биз Өзбекстандан долларга алабыз. Мурун, мисалы беш жыл мурда айырбаштоо жолу менен алчу. Кыргызстан же электр энергияны, же товар-материалдык ресурстарды берчү. Азыр жүз пайыз доллар менен төлөйбүз. Мындан башка механизмдер жок, акча болсо эле болду. Газга төлөсөк эле өзбек тарап берет.
“Азаттык”: Сиз буга чейин кыргыз-казак биргелешкен “КырКазГаз” ишканасын жетектеп келгенсиз. Ушул ишкана тууралуу кыскача айтып бересизби, кимге таандык, эмне менен алектенет, азыркы тагдыры кандай?
К. Жусупов: Ишкана тууралуу акыркы маалыматты билбейм. Кыскача айтканда, “КырКазГаз” ишканасынын элүү пайыз үлүшү “Кыргызгазга”, дагы элүү пайызы Казакстандын “Казтрансгаз” компаниясына таандык. “КырКазГаз” магистралдык газ түтүктөрүн тейлейт. Беш жылга тейлөө боюнча ишеним башкарууну “Кыргызгаздан” алган. Акыркы маалыматым жок, бирок ошол беш жылдын ичинде инвестиция казак тараптан келген. Инвестиция газ түтүктөрүнө жумшалган.
“Азаттык”: Маегиңизге рахмат.
