«Кумтөр Оперейтинг компани» жана «Центерра Голд Инк» ишканаларынын маалыматына караганда, алтындын жаңы запасын 2006-жылкы геологиялык чалгындоолор аныктады. «Центерранын» президенти Лен Хоменюктун айтымында, 1,4 миллион унцийге тете алтын кенин иштетүүгө келерки жылы киришет. Бул тууралуу ишканын байланыш бөлүмүнүн башчысы Сергей Дедюхин билдирди:
- Алтын кенине жетүү үчүн курула турган 1,9 чакырым жолдун курулушу 2007-жылы башталат. «Центерранын» президенти кенди иштетүү 2010-жылы башталарын болжолдоду.
Бул канадалык ишкана акыркы жылдары тапкан алгачкы табылга эмес. Былтыркы геологиялык чалгындоолор учурунда 70 тонна алтын табылгандыгы маалымдалган. Бирок, кенди Башкы макулдашуунун чегинде 1992-жылдан бери иштетип келаткан канадалык ишкананын чынчылдыгына жергиликтүү адистер жана саясатчылар ишенишпейт. Бул үчүн Аскар Акаев баштаган ошол кездеги бийлик төбөлдөрүнө элдин байлыгын алдатты деген айып коюлуп келатат. Биринчи вице-премьер министр Данияр Үсөнов «Кумтөр» макулдашуусун кыргыз элинин абийирине көө жапкан жорук деп баалады:
- Бүгүнкү күнү 170 тонна алтынды казып алып кетишкен Кумтөрдөн. Ал 2 миллиард долларды түзөт. Кыргызстан анын эсебинен 150 миллион эле доллар алган, жарым процент болот. Кумтөр 2005-жылы толугу менен биздин мүлккө өтүш керек эле. Анын ордуна 2004-жылы революциянын алдында Танаев менен Акаев «Центерра» кылып коюшкан. Андан 33 % акция калды эле, анын 16% 85 миллион долларга сатып жиберген. Эми «Центеррада» биздин 17 % биз гана бар. Ошентип Кумтөрдөн да айрылдык.
Даняр Үсөновдун айтымында, Кыргыз өкмөтү Кумтөргө байланыштуу он жылдан ашык убакыттан бери чырмалышып келаткан алтын маселесин түп-тамырынан бери кайра карап, парламент менен биргелешип Кыргызстандын кызыкчылыгында чечүүгө өкмөттүн ниети бар.
Анткен менен, тоо-кенчилер ассоциациясы бул маселеге маани бербей жатканы үчүн мурдагы бийликти да, азыркы бийликти да сындап келатат. Ассоциация төрагасы Орозбек Дүйшеевдин айтымында, кыргыз бийлиги элдин байлыгын канадалык компанияга ар тараптан алдатты. Акыркы ирет «Центерра» деп кайра түзүү учурунда канадалык ишкана өз карамагына алтындын жаңы запастары бар деп болжолдонгон жети чакырым жерди кошуп алган. Мындай макулдашуудан кийин укуктук жактан доомат коюу өтө татаалдашып кетти. Анын айынан жаңы табылгалар деле Кыргызстанга жарытылуу пайда бербейт дейт адис:
- Мына азыркы өкмөт дагы ишке киргизбей атат. Ошонун айынан миллондогон, миллиарддаган доллар жоготуп атабыз. Түшкөн киреше бардыгы Центеррага кетип калат. Алар биздин эсебибизден Монголияда эки кен куруп атат. Алардын бири ишке кирди, бири кире элек. Американын Невада штатында чоң иш жасап жатышат. Ошентип, биздин эсептен булар ишканасын кеңейтип атат.
Жогорку Кеңештин депутаты Болот Шерниязовдун айтымында, парламент Кумтөр алтын кенине байланышкан маселени келерки жылдын башында кароого камданууда. Совет мезгилиндеги чалгындоо тыянактарына таянган маалыматтарда Кумтөрдө 700 тоннадан 900 тоннага чейинки алтын запасы бар экендиги айтылып жүрөт.
- Алтын кенине жетүү үчүн курула турган 1,9 чакырым жолдун курулушу 2007-жылы башталат. «Центерранын» президенти кенди иштетүү 2010-жылы башталарын болжолдоду.
Бул канадалык ишкана акыркы жылдары тапкан алгачкы табылга эмес. Былтыркы геологиялык чалгындоолор учурунда 70 тонна алтын табылгандыгы маалымдалган. Бирок, кенди Башкы макулдашуунун чегинде 1992-жылдан бери иштетип келаткан канадалык ишкананын чынчылдыгына жергиликтүү адистер жана саясатчылар ишенишпейт. Бул үчүн Аскар Акаев баштаган ошол кездеги бийлик төбөлдөрүнө элдин байлыгын алдатты деген айып коюлуп келатат. Биринчи вице-премьер министр Данияр Үсөнов «Кумтөр» макулдашуусун кыргыз элинин абийирине көө жапкан жорук деп баалады:
- Бүгүнкү күнү 170 тонна алтынды казып алып кетишкен Кумтөрдөн. Ал 2 миллиард долларды түзөт. Кыргызстан анын эсебинен 150 миллион эле доллар алган, жарым процент болот. Кумтөр 2005-жылы толугу менен биздин мүлккө өтүш керек эле. Анын ордуна 2004-жылы революциянын алдында Танаев менен Акаев «Центерра» кылып коюшкан. Андан 33 % акция калды эле, анын 16% 85 миллион долларга сатып жиберген. Эми «Центеррада» биздин 17 % биз гана бар. Ошентип Кумтөрдөн да айрылдык.
Даняр Үсөновдун айтымында, Кыргыз өкмөтү Кумтөргө байланыштуу он жылдан ашык убакыттан бери чырмалышып келаткан алтын маселесин түп-тамырынан бери кайра карап, парламент менен биргелешип Кыргызстандын кызыкчылыгында чечүүгө өкмөттүн ниети бар.
Анткен менен, тоо-кенчилер ассоциациясы бул маселеге маани бербей жатканы үчүн мурдагы бийликти да, азыркы бийликти да сындап келатат. Ассоциация төрагасы Орозбек Дүйшеевдин айтымында, кыргыз бийлиги элдин байлыгын канадалык компанияга ар тараптан алдатты. Акыркы ирет «Центерра» деп кайра түзүү учурунда канадалык ишкана өз карамагына алтындын жаңы запастары бар деп болжолдонгон жети чакырым жерди кошуп алган. Мындай макулдашуудан кийин укуктук жактан доомат коюу өтө татаалдашып кетти. Анын айынан жаңы табылгалар деле Кыргызстанга жарытылуу пайда бербейт дейт адис:
- Мына азыркы өкмөт дагы ишке киргизбей атат. Ошонун айынан миллондогон, миллиарддаган доллар жоготуп атабыз. Түшкөн киреше бардыгы Центеррага кетип калат. Алар биздин эсебибизден Монголияда эки кен куруп атат. Алардын бири ишке кирди, бири кире элек. Американын Невада штатында чоң иш жасап жатышат. Ошентип, биздин эсептен булар ишканасын кеңейтип атат.
Жогорку Кеңештин депутаты Болот Шерниязовдун айтымында, парламент Кумтөр алтын кенине байланышкан маселени келерки жылдын башында кароого камданууда. Совет мезгилиндеги чалгындоо тыянактарына таянган маалыматтарда Кумтөрдө 700 тоннадан 900 тоннага чейинки алтын запасы бар экендиги айтылып жүрөт.
