10 զոհ, մի քանի տասնյակ վիրավորներ և ոչ մի պատժված: Սա 2008-ի հետընտրական իրադարձությունների քննության պատկերն է: Չնայած խոսումներին՝ անցած 17 տարիների ընթացքում ոչ նախկին, ոչ էլ գործող իշխանությունները չբացահայտեցին «Մարտի 1-ի» հանցագործությունը:
Որդեկորույս Սարգիս Քլոյանը տարիներ է անցկացրել քննչականներում, դատարաններում. բախտակից ծնողների հետ անուն առ անուն ճանաչում է գործը տարբեր փուլերում քննած քննիչներին, դատախազներին, անգիր գիտի որդու սպանության գործը: Հույս ունի, որ մի օր բանտերում կհայտնվեն 28-ամյա որդու սպանության մեղավորները:
«Գործը կարող է ավարտվել մեղադրական եզրակացությամբ, բժշկական բնույթի հարկադրանքի միջոցներ կիրառելով կամ առիթը կարճելով, այս պահի դրությամբ ձեզ հուզող դրվագներով այդ որոշումներից որևէ մեկը կայացնելու հիմքեր չունենք, հետևաբար քննությունը շարունակելու ենք այնքան, մինչև դրական արդյունքներ ունենանք», - նշել է դատախազ Հայկ Հովհաննիսյանը:
«Մարտի 1»-ի գործը հսկող դատախազ Հայկ Հովհաննիսյանը դեռ մեկ տարի առաջ էր ասել՝ սպանությունները բացահայտելու ուղղությամբ քննությունը շարունակվում է, բայց և նկատել էր՝ ժամանակն արել է իր գործը. - «Ժամանակը հոսում է և հոսել է նախկինում, վաղեմության ժամկետները լրացել են, այստեղ բախվելու խնդիր չկա, ժամանակը գնացել է, անցել է»։
Վաղեմության ժամկետները լրացել են Քլոյանի որդու և ևս երկու զոհերի դրվագներով: Ու թեև հայտնի են «Չերյոմուխա 7» - ով նրանց կյանքը խլած ոստիկանները, բայց միևնույն է՝ գործը փակվել է, նրանք էլ՝ ազատության մեջ են: Մյուս 7 զոհերի սպանության գործերը դեռ քննիչների դարակներում են՝ անհայտ ելքով:
Ուղիղ երկու տարի առաջ վարչապետ Փաշինյանը հավաստիացնում էր, որ մարտի մեկը բացահայտված է, խոսում դժվարություններից, բայց և ընդգծում՝ բացահայտումն իրենց օրակարգից դուրս չի եկել:
«Որ «Մարտի 1»-ը բացահայտված է առնվազն մինչև կատարողների մակարդակ, այսինքն, բուն կատարողները հայտնի չեն, իսկ մնացած շղթաները ոնց են աշխատել, իհարկե, բացահայտված է», - ասել է նա:
Փաշինյանի այս հայտարարությունից ամիսներ անց փակվեց «Չերյոմուխա 7»-ով քաղաքացիներին սպանելու համար մեղադրվող ոստիկանների գործը:
Փաշինյանն իր հայտարարությունն արել էր նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի և նրա նախկին երեք ենթակաների արդարացումից հետո: Մի որոշում, որը, սակայն, ուժի մեջ չմտավ: Վճռաբեկը բեկանեց այն ու ուղարկեց նոր քննության: Նոր դատարանում դատախազ Հայկ Հովհաննիսյանը Քոչարյանին ու նրա նախկին ենթականերին նոր՝ իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները չարաշահելու կամ անցնելու հոդվածով մեղադրանք ներկայացրեց:
Ամիսներ առաջ վերաբացված դատավարության հենց սկզբից Քոչարյանն ու նրա նախկին երեք ենթակաները շարունակում են պնդել՝ ոչ միայն մեղք չունեն մարտյան արյունալի իրադարձությունների համար, այլև Սահմանադրական դատարանն է անվավեր ճանաչել իրենց վերագրվող սահմանադրական կարգը տապալելու մասին հոդվածը, իսկ դա մեկ բան է նշանակում՝ վերաբացված գործով դատավորը ընդամենը պետք է արդարացնի իրենց:
7 տարվա դատական գործընթացի այս նոր շրջափուլի ակտիվ մասնակից Սարգիս Քլոյանն ու բախտակիցները դեռ հույս ունեն, որ դատարանում իրենց արդարացնող Քոչարյանն ու մյուսները մի օր կհայտնվեն բանտում՝ դատապարտյալի տեսքով:
Արդյոք նոր մեղադրանք առաջադրելն իմաստ ունի՞: Դեռ ամիսներ առաջ գլխավոր դատախազն էր ընդունել՝ եթե նույնիսկ նախկին նախագահն ու մյուս բարձրաստիճանները մեղավոր ճանաչվեն, պատասխանատվության չեն ենթարկվի: Այդ դեպքում ո՞րն է այս նոր դատավարության նպատակը, իրավապահները չեն մանրամասնում: Քոչարյանն էլ դեռ չգիտի՝ կհամաձայնի՞ վաղեմության ժամկետին, թե՞ կգնա մինչև վերջ. նախկին նախագահը արդարացում է պահանջում:
