Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: дзень нараджэньня заснавальніка БелаПАН, журналіста і паэта Алеся Ліпая


Алесь Ліпай выступае на сьвяткаваньні 100-годзьдзя БНР, Менск, 25 сакавіка 2018 году
Алесь Ліпай выступае на сьвяткаваньні 100-годзьдзя БНР, Менск, 25 сакавіка 2018 году

Падзеі 9 красавіка ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Дата дня

9 красавіка 1966 году на Капыльшчыне нарадзіўся Алесь Ліпай, беларускі журналіст і паэт, заснавальнік агенцтва навінаў БелаПАН.

У 1988-м, падчас вучобы на факультэце журналістыкі БДУ, Алеся Ліпая перасьледавалі за ўдзел у вырабе самвыдатаўскай газэты «Лірнік». У тым жа годзе ён стаў першым карэспандэнтам Радыё Свабода ў Беларусі. У 1991 годзе разам зь Віталём Цыганковым стварыў незалежнае інфармацыйнае агенцтва БелаПАН, якое зь цягам часу перарасло ў найбуйнейшую недзяржаўную інфармацыйную кампанію краіны.

Таксама Алесь Ліпай быў паэтам, сябрам Саюзу беларускіх пісьменьнікаў і Беларускага ПЭН-цэнтру. Выдаў тры кнігі вершаў, пісаў тэксты да песень.

Агенцтва БелаПАН было генэральным партнэрам менскага мітынгу-канцэрту «Сьвята Незалежнасьці», прысьвечанага 100-й гадавіне абвяшчэньня незалежнасьці Беларускай Народнай Рэспублікі. Пасьля гэтага, у чэрвені 2018 году, дэпартамэнт фінансавых расьсьледаваньняў завёў супраць Алеся Ліпая крымінальную справу — яго абвінавацілі ў нясплаце падаходнага падатку. Справу закрылі толькі пасьля сьмерці Алеся. Ён цяжка хварэў і памёр 23 жніўня ў адной зь менскіх клінік. Яму было 52 гады.

Гэты дзень у гісторыі

1865 — завяршэньне грамадзянскай вайны ў ЗША, капітуляцыя арміі Поўдня пры Апатамаксе.

1932 — скончыўся Барысаўскі галодны бунт, антысавецкі выступ працоўных Барысава.

1940 — уварваньне нацысцкай Нямеччыны ў Нарвэгію і Данію.

1946 — у нямецкім Міхельсдорфе з ініцыятывы Натальлі Арсеньневай і Юркі Віцьбіча створанае беларускае літаратурнае згуртаваньне «Шыпшына». Выдаваўся аднайменны часопіс. У 1950, па разьезьдзе сяброў па сьвеце, спыніла існаваньне.

1970 — стыхійныя хваляваньні ў Менску на месцы забойства гіпі Вячаслава Максакава (07.04.1970) на вуліцы Энгельса. Удзел у акцыі ўзялі ад 100 да 400 чалавек.

1989 — разгон дэманстрацыі ў Тбілісі, які суправаджаўся забойствам маніфэстантаў.

1991 — Грузія абвясьціла незалежнасьць.

1993 — 188 дэпутатаў Вярхоўнага Савету Беларусі прагаласавалі за далучэньне Беларусі да АДКБ.

2003 — войскі міжнароднай кааліцыі на чале з ЗША занялі Багдад.

Зрынаньне статуі Садама Хусэйна. Багдад, 9 красавіка 2003
Зрынаньне статуі Садама Хусэйна. Багдад, 9 красавіка 2003


У гэты дзень нарадзіліся

1802 Эліяс Лёнрат, фінскі фальклярыст, які запісаў і выдаў карэла-фінскі эпас «Калевала».

1821 Шарль Бадлер, францускі паэт.

Шарль Бадлер
Шарль Бадлер

1910Ісай Казінец, адзін з кіраўнікоў менскага антынацысцкага падпольля падчас Другой усясьветнай вайны.

1934Леанід Асядоўскі, беларускі мастак.

1939 Барыс Родзіч, удзельнік адраджэнцкага руху канца 1980-х і пачатку 1990-х.


У памяці

1553 Франсуа Рабле, францускі пісьменьнік-гуманіст.

1626Фрэнсіс Бэкан, ангельскі філёзаф.

Фрэнсіс Бэкан
Фрэнсіс Бэкан

1802Францішак Станіслаў Гутэн-Чапскі, дзяржаўны дзяяч Рэчы Паспалітай.

1831 — у Сьніпішках (Вільня) расейцамі расстраляны Гіпаліт Лабаноўскі, віленскі земскі судзьдзя, кіраўнік аддзелу паўстанцаў.

1959 Мікола Аляхновіч, літаратурны крытык, ссыльны на Калыме.

1986 Аляксей Кулакоўскi, пісьменьнік.

1999 Апалёнія Пяткун, сястра Ордэну эўхарыстак, сьведка Росіцкай трагедыі, па вайне падпольна працягвала служэньне.

2012Арына Вячорка, беларускі грамадзкі дзеяч, навуковец, пэдагог.

Арына Вячорка
Арына Вячорка

2016Зьміцер Саўка, беларускі мовазнаўца, адзін з аўтараў нармалізацыі беларускага клясычнага правапісу.

Зьміцер Саўка
Зьміцер Саўка

2020 Анджэй Струміла, мастак, скульптар, пісьменьнік.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG