Суполка «Кібэрпартызаны» апублікавала новы зьліў дакумэнтаў, атрыманых з чыноўніцкага асяродку. Зь іх вынікае магчымасьць чарговага скарачэньня сацыяльных выдаткаў. Паводле суполкі, пачынаючы з 2020 году, чыноўнікі прапаноўвалі некалькі рэформаў, якія дазволяць зьнізіць нагрузку на бюджэт. А менавіта:
- Зьмяншэньне тэрмінаў выплат дапамогі на дзіця з 3 да 2 гадоў. Дэкрэтны водпуск прапануецца пакінуць на тры гады, але дапамогу плаціць толькі цягам двух.
- Павышэньне пэнсійнага ўзросту для жанчын да 63 гадоў (цяпер у Беларусі ён для жанчын складае 58 гадоў, для мужчын — 63). Гэта прапаноўваецца рабіць паэтапна з 2027-га па 2033 год.
Паводле апублікаваных дакумэнтаў, цяперашні падыход да выплат дапамогі на дзяцей «не спрыяе нараджальнасьці і не стымулюе да працоўнай дзейнасьці». Калі такая мера будзе прынята ў 2025 годзе, то, паводле чыноўнікаў, да 2027-га гэта дазволіць зэканоміць 325 мільёнаў рублёў. А да 2028-га — 740 мільёнаў. Зараз сем’ям зь дзецьмі да 3 гадоў штомесяц выплачваюць дапамогу, якая разьлічваецца, зыходзячы зь сярэдняга заробку, мінус 35% ад яго памеру.
Пэнсійная рэформа, як вынікае з апублікаваных «Кібэрпартызанамі» дакумэнтаў, дазволіць зьнізіць нагрузку на Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва. Рэалізоўваць такі плян нібыта прапаноўвалася з 2027 году, паэтапна падвышаючы пэнсійны ўзрост для жанчын з крокам у паўгода. Перад гэтым прапаноўвалася правесьці грамадзкае абмеркаваньне.
Ці будуць прынятыя такія захады, невядома. У дзяржаўных СМІ пакуль не было згадак аб магчымых новаўвядзеньнях. У лістападзе мінулага году міністарка працы і сацыяльнай абароны Натальля Паўлючэнка сказала, што пэнсійны ўзрост у Беларусі павышаць не плянуюць.
«Цяпер мы бачым і чуем, што ў шэрагу краін СНД абмяркоўваюцца пытаньні далейшага павышэньня пэнсійнага ўзросту. Хачу запэўніць, што ў нашай краіне на парадку дня не стаіць такога пытаньня. Павелічэньня пэнсійнага ўзросту для нашых грамадзян не плянуецца», — гаварыла Паўлючэнка.
«Спрабуюць уціснуцца, дзе магчыма»
Супрацоўнік эканамічнай каманды «Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня» (НАУ) на ўмовах ананімнасьці расказаў Свабодзе, што бязь нейкіх зьменаў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва апусьцее.
«Працоўных становіцца менш, а пэнсіянэраў больш. Падае нараджальнасьць, існуе адток моладзі і людзей у працоўным узросьце, і тэндэнцыя не пераломіцца. Іншае пытаньне, што ў сацыяльна арыентаванай дзяржаве пэнсійны фонд можа датавацца», — адзначае суразмоўца.
Паводле яго, ва ўладаў ёсьць два шляхі вырашэньня праблемы: напаўняць Фонд сацыяльнай абароны за кошт бюджэту ці нешта зьмяняць у працы самога фонду і сыстэме выплат зь яго.
«Калі не ўліваць грошы звонку, зь бюджэту, то эканоміць трэба на чымсьці ўнутры», — зазначае экспэрт.
Прынцып фінансавай піраміды
На думку эканамісткі Алісы Рыжычэнкі, для беларускай дзяржавы існуе патрэба ў павышэньні пэнсійнага ўзросту.
«З 2020 году Беларусь страціла больш за 400 тысяч занятага ў эканоміцы насельніцтва, а пэнсійная сыстэма працуе на прыкладзе фінансавай піраміды. Пэнсію і дапамогу атрымліваюць за кошт работнікаў, якія працуюць і робяць адлічэньні ў Фонд сацыяльнай абароны. Чым менш адлічэньняў, тым больш нагрузкі на фонд», — гаворыць эканамістка.
Колькасьць тых, хто працуе, увесь час зьніжаецца, а колькасьць пэнсіянэраў расьце. Таксама экспэртка зьвяртае ўвагу на рост уліваньняў з боку дзяржавы ў Фонд сацыяльнай абароны.
«Субсыдаваньне фонду зь бюджэту расьце з году ў год. Калі ў 2021 годзе гэта было крыху менш за 1 мільярд рублёў, то цяпер 1,9 мільярда. Сыстэма гэтай фінансавай піраміды перастае працаваць. Выплат ад тых, хто працуе, не хапае. І зь бюджэту вымушаныя выдзяляць дадатковыя грошы», — тлумачыць Рыжычэнка.
Эканамістка тлумачыць, што бязь зьменаў праз 7-10 гадоў Фонд сацыяльнай абароны будзе цалкам субсыдавацца за кошт дзяржавы.
Як раней павышалі пэнсійны ўзрост
Апошняя пэнсійная рэформа ў Беларусі працягвалася 8 гадоў: з 2017-га па 2025 год. За гэты час узрост выхаду на пэнсію вырас на 3 гады. Цяпер для мужчын гэта 63 гады, для жанчын — 58 (да пачатку рэформы было 55 гадоў для жанчын і 60 для мужчын). Гэтыя зьмены завяршылі да 2022 году.
Раней у Беларусі прынялі шэраг рэформаў, якія скарачаюць сацыяльны пакет у той ці іншай ступені. Гэта прадугледжвае закон «Аб зьмене законаў у пытаньнях сацыяльнага абслугоўваньня і сацыяльных выплат». Адна з асноўных зьменаў, якую ўвялі гэтым дакумэнтам, — перавод большасьці беларусаў на атрыманьне пэнсіяў і сацыяльных дапамог на дзяцей праз банкі. Раней гэта было магчыма зрабіць праз пошту.
Пасьля чыноўнікі прыдумалі ўдакладненьне, што пэнсію праз пошту атрымліваць усё ж можна ня толькі асобным катэгорыям людзей з ільготамі, але і робячы самастойную аплату такіх паслуг. За атрыманьне пэнсіі праз касу на пошце трэба заплаціць 1 рубель 80 капеек, за пэнсію на дом — 8 рублёў 50 капеек.
Форум