У той час як расейскія войскі сотнямі расстрэльвалі ў Бучы ўкраінскіх мірных жыхароў, адно забойства пачалося з маштабнай аблавы ў невялікай кавяраньцы. Пішуць Дзьмітро Джулай з Украінскай службы Радыё Свабода і Рэй Фурлонг.
Новы дакумэнтальны фільм Украінскай службы Радыё Свабода расказвае пра жыцьцё і сьмерць Аляксея Пабігая. Ён быў гаспадаром кавярні, і ніхто пра яго надта ня ведаў. Але аднойчы ягоны дом атачылі бранятэхнікай і грузавікамі з вайскоўцамі.
«Пэрыядычна праводзіліся „зачысткі“, але такой масы тэхнікі ў адным месцы адначасова не было», — сказаў адзін зь відавочцаў апэрацыі.
Іншы мужчына, вайсковы капэлян Анатолій Кушнірчук, сказаў: «Расейскія фашысты ненавідзелі такіх, як Аляксей. Іх шукалі».
Пабігай вырас у Бучы, працаваў у рэстаранах, а потым у сябе дома адкрыў уласную справу. Пасьля таго, як у 2014 годзе падтрыманыя Расеяй сэпаратысты пачалі ва ўсходняй Украіне збройны мяцеж, ён падахвоціўся спрыяць у зборы дапамогі для ўкраінскіх сілаў, якія змагаліся зь імі.
Калі ў лютым 2022 году Расея пачала поўнамаштабнае ўварваньне, Пабігай далучыўся да мясцовага атраду тэрытарыяльнай абароны. Тады Радыё Свабода зьняло яго першы і апошні раз.
Гэтае шчымлівае інтэрвію публікуецца ўпершыню. У Пабігая стрэльба і вайсковая каска, але на салдата ён ня вельмі падобны. Пухлыя шчокі, позірк праз акуляры. Ён кажа: «Я моцны чалавек!» — і сьмяецца.
Пазьней Кушнірчук сказаў Радыё Свабода, што наўрад ці пісталет Пабігая быў зараджаны і нават, можа, увогуле «ён ня ўмеў страляць». Магло здавацца, што Пабігай наўрад ці зацікавіць сабою расейскія войскі.
Ці працягваў Пабігай таемна супрацоўнічаць з украінскімі сіламі ў час расейскай акупацыі, вызначыць аказалася немагчымым. Затрымалі яго падчас жорсткай аблавы.
У фільме Радыё Свабода задакумэнтавана шмат выпадкаў, калі людзей арыштоўвалі і расстрэльвалі за тое, што яны раней служылі ў войску або займаліся грамадзкай дзейнасьцю, а таксама — калі расейскія салдаты проста без прычыны стралялі ў людзей.
Ёсьць жахлівыя запісы з камэраў відэаназіраньня, як расейскія войскі хапаюць людзей на вуліцах. У перахопленых тэлефонных размовах расейскія салдаты кажуць сваім сямейнікам, што ім загадвалі забіваць мірных жыхароў. Адступаючы з Бучы, расейскія войскі пакінулі ня толькі сотні трупаў на вуліцах, але і дакумэнты.
У адной з кінутых зямлянак мясцовы жыхар знайшоў вайсковы дакумэнт, у якім гаварылася пра затрыманьне Пабігая кузбаскім падразьдзелам Нацыянальнай гвардыі Расеі, што базуецца ў сыбірскім горадзе Кемерава.
Ёсьць дакумэнтальныя доказы таго, што гэты падразьдзел супрацоўнічаў з 76-й дэсантна-штурмавой дывізіяй, якая знаходзілася ў Бучы на працягу ўсёй акупацыі.
Цела Пабігая са зьвязанымі рукамі і кулявым раненьнем у галаву знайшлі ў лесе ў кінутым штабе дывізіі. Тэсты ДНК пацьвердзілі ягоную асобу.
На паліцэйскім відэазапісе знаходкі праз паўгода пасьля вызваленьня Бучы афіцэр трымае перад камэрай акуляры. Яны аблепленыя гразёю, але адразу можна пазнаць, што гэта акуляры Пабігая.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум