Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Давядзецца мыць дарогі, як у 1986 годзе». Што адбываецца ў Чарнобылі пасьля адыходу расейскіх войскаў


Чарнобыльская АЭС, саркафаг над чацьвёртым блёкам
Чарнобыльская АЭС, саркафаг над чацьвёртым блёкам

Расейцы захапілі закрытую Чарнобыльскую атамную электрастанцыю ў першы дзень вайны, 24 лютага. За больш як месяц яны дазволілі толькі адну частковую зьмену пэрсаналу, а ў канцы сакавіка пачалі штурмаваць Славуціч — горад-спадарожнік станцыі.

Горад Славуціч удалося адстаяць, а расейцы пачалі «акопвацца» і ствараць фартыфікацыйныя спаруды ў найбольш небясьпечным у зоне адчужэньня месцы — у Рудым лесе, на які ў 1986 годзе выпала найбольш радыяактыўнага пылу.

Свабода сабрала інфармацыю пра тое, што адбываецца на станцыі і ў зоне адчужэньня пасьля адыходу расейскіх войскаў.

Расея выводзіць тэхніку з Чарнобыльскай зоны калёнамі

Увечары 31 сакавіка расейцы вырашылі пакінуць тэрыторыю Чарнобыльскай АЭС. Дакладна невядомая колькасьць вайсковай тэхнікі, якую Расея перакідвала зь Беларусі на ўкраінскую тэрыторыю зоны адчужэньня і станцыі.

Руды лес каля ЧАЭС
Руды лес каля ЧАЭС

Літаральна два дні таму віцэ-прэм’ерка Ўкраіны Ірына Верашчук заявіла аб назапашваньні ў зоне адчужэньня вялікага арсэналу расейскай зброі і выказала занепакоенасьць тым, што яна можа здэтанаваць.

Калёна тэхнікі каля ЧАЭС на поўначы Рудага лесу. 16 сакавіка 2022 году
Калёна тэхнікі каля ЧАЭС на поўначы Рудага лесу. 16 сакавіка 2022 году

Як бачна з фотаздымкаў, зробленых са спадарожніка 16 сакавіка, тэхніку ўводзілі вялікімі калёнамі. На здымках расейская калёна перамяшчаецца за 4 кілямэтры ад ЧАЭС на поўнач ад Рудога лесу.

Калёна тэхнікі каля ЧАЭС на поўначы Рудага лесу. 16 сакавіка 2022 году
Калёна тэхнікі каля ЧАЭС на поўначы Рудага лесу. 16 сакавіка 2022 году

Цяпер, як сьцьвярджаюць супрацоўнікі Чарнобыльскай АЭС, такія ж калёны рухаюцца на выезд у кірунку беларускай часткі Чарнобыльскай зоны.

«Яны ўвогуле не разумелі, куды трапілі і як варта паводзіцца на гэтай тэрыторыі»

Сябра грамадзкай рады пры Дзяржаўным агенцтве Ўкраіны для кіраваньня зонай адчужэньня Яраслаў Емяльяненка кажа, што ад моманту захопу станцыі і зоны адчужэньня расейцы не ўсьведамлялі небясьпечнасьць аб’екту.

«У Чарнобыльскай зоне можна перамяшчацца толькі асфальтаванымі дарогамі, адмыслова там пракладзенымі. Па дзеяньнях расейцаў мы бачым, што яны ўвогуле не разумелі, куды трапілі і як варта паводзіцца з гэтай тэрыторыяй. Яны сваёй браняванай тэхнікай разьмясілі радыеактыўную глебу з ужо стабілізаванымі радыянуклідамі ў чарнобыльскай зоне, забрудзілі тэхніку і самі гэтым надыхаліся», — паведаміў Яраслаў Емяльяненка ў эфіры ўсеўкраінскага тэлемаратону.

Руды лес ля ЧАЭС
Руды лес ля ЧАЭС

Паводле яго, сыстэма радыяцыйнага маніторынгу да таго, як расейцы яе адключылі і зламалі, фіксавала істотнае перавышэньне кантрольных паказьнікаў для гэтай тэрыторыі.

«А кантрольныя паказьнікі, паверце, там даволі высокія. Таму цяпер, як адыдуць усе гэтыя ваенізаваныя групоўкі ня толькі з самой атамнай электрастанцыі, як адбылося напярэдадні, але і з самой Чарнобыльскай зоны, дзе яны пакуль застаюцца, трэба будзе часткова рабіць такі самы працэс ліквідацыі, як у 1986 годзе, — змываць спэцыяльнымі рашчынамі дарогі, змываць увесь гэты бруд, часткова закопваць іхныя фартыфікацыйныя ўмацаваньні, якія яны зрабілі ў Рудым лесе», — удакладніў экспэрт.

Яраслаў Емяльяненка таксама будзе настойваць на тым, каб частку «расейскіх акопаў» захаваць для гісторыі — каб наведнікам чарнобыльскай зоны пасьля вайны можна было паказаць, што «вызваліцелі» рабілі, і дэманстраваць ім з дазымэтрам, у якіх узроўнях радыяцыі яны сядзелі.

«Яны наглыталіся гэтага радыяактыўнага пылу, ён трапіў у арганізм, і там ён іх цяпер выядае альфа- і бэта-часьцінкамі. А гэта ўжо просты шлях да анкалёгіі, інваліднасьці і да ўсяго іншага. Мяркую, што яны пра гэта ня думалі. У іх была задача захапіць гэта ўсё», — дадаў ён.

«Захапілі для аховы»

Перад выхадам з Чарнобыльскай АЭС расейцы прымусілі ўкраінскі пэрсанал станцыі падпісаць «Акт прыёму і перадачы аховы Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі». У ім падкрэсьлілі, што Нацыянальная гвардыя Расеі з 24 лютага па 31 сакавіка «забясьпечыла надзейную ахову і абарону» ЧАЭС і перадала ахову аб’екту пэрсаналу станцыі. Сярод падпісантаў быў і прадстаўнік кампаніі «Росатом».

«Гэта ўсё падпісвалася пад сілавым ціскам, умоўна кажучы, пад руляй аўтамата. І ўсе зьдзівіліся, што гэта быў не палон, а ахова. Цікава, што на гэтым дакумэнце ёсьць подпіс супрацоўніка „Росатома“, — гэта першы дакумэнт, які даказвае, што „Росатом“ удзельнічаў у тэрарыстычным акце, захопе Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі, і гэта, я мяркую, будзе разглядацца ў эўрапейскіх судах. Бо дагэтуль няма ніякіх санкцыяў супраць „Росатома“, які непасрэдна ўдзельнічаў у захопе як Чарнобыльскай, так і Запароскай станцыі», — паведаміў Яраслаў Емяльяненка.

«Забруджаная расейская тэхніка едзе ў Беларусь»

Сябра грамадзкай рады пры Дзяржаўным агенцтве Ўкраіны для кіраваньня зонай адчужэньня сьцьвярджае, што сыстэма бясьпекі на Чарнобыльскай станцыі функцыянуе нармальна.

«З радыяцыйным забруджаньнем, якое яны паднялі ў чарнобыльскай зоне, будзем разьбірацца пазьней, калі вайсковыя фармаваньні пакінуць тэрыторыю ня толькі станцыі, а і зоны. Пакуль яны там застаюцца, пакуль яшчэ ёсьць транзыт праз чарнобыльскую зону рашыстаў, якія адыходзяць і з Іванкава, і з Іванкаўскага раёну, яны ўсё роўна праходзяць на тэрыторыю Беларусі праз зону адчужэньня і нясуць з сабой пагрозу», — дадаў Яраслаў Емяльяненка.

Забралі палонных, а разам зь імі маёмасьць

Мэр Славуціча, гораду-спадарожніка Чарнобыльскай АЭС, Юры Фамічоў заявіў, што расейскія войскі, пакідаючы атамную станцыю, забралі з сабой як закладнікаў некалькіх вайскоўцаў Нацыянальнай гвардыі Ўкраіны.

«З Чарнобыльскай АЭС забралі нашых хлопцаў, якія зь першага дня былі ў палоне на атамнай станцыі, якія яе ахоўвалі. Іх забралі ў аўтамабілі і вывезьлі. Гэта было прагназавана, і мы разумелі, што абмену непасрэдна на станцыі ня будзе», — сказаў Юры Фамічоў.

Мэр Славуціча разьлічвае, што ўкраінскіх гвардзейцаў змогуць вярнуць ва Ўкраіну ў межах «вялікага абмену».

Разам з палоннымі расейцы прыхапілі і маёмасьць. Спачатку ў Чарнобылі раскралі і зьнішчылі новую лябараторыю, якая мела ўнікальны комплекс для абслугоўваньня ўсіх этапаў абыходжаньня з радыяактыўнымі адыходамі — ад кандыцыянаваньня паветра да ўтылізацыі адыходаў, а таксама для дасьледаваньняў і распрацоўкі тэхналёгіяў. На яе стварэньне патрацілі 6 мільёнаў эўра, а пры дапамозе інструмэнтаў добрасуседзтва Эўразьвязу яе ўдасканалілі і абсталявалі найсучаснымі тэхналёгіямі.

Кіраўнік Дзяржаўнага агенцтва Ўкраіны для кіраваньня зонай адчужэньня Яўген Крамарэнка дадаў, што з гатэлю ў Чарнобылі расейскія «ахоўнікі» скралі сэрвізы, відэльцы, лыжкі, талеркі, а з Чарнобыльскай станцыі — чайнікі, кававаркі і тэхніку.

Папярэдне, паводле Яўгена Крамарэнкі, чуйнікі, якія мусяць перадаваць інфармацыю ў сыстэму маніторынгу радыяцыйнага фону, засталіся, але пакуль не працуюць.

«Пакуль чуйнікі не працуюць і не перадаюць інфармацыю ў агульную сыстэму. У ручным рэжыме супрацоўнікі правяралі [радыяцыйны фон], перавышэньняў няма, але сыстэму давядзецца аднаўляць. Пакуль незразумела, чаму яна не працуе. Магчыма, сэрвэрнае абсталяваньне вывезьлі, а мо яно проста адключана. Пазьней будзем гэта высьвятляць», — патлумачыў Яўген Крамарэнка.

МАГАТЭ хоча накіраваць у Чарнобыль сваю інспэкцыю

Адразу пасьля паведамленьняў аб вывадзе расейскіх войскаў з Чарнобыльскай АЭС Міжнароднае агенцтва атамнай энэргіі пры ААН (МАГАТЭ) заявіла аб жаданьні накіраваць на гэтую станцыю сваю місію і пачала адпаведныя кансультацыі з украінскай уладай.

У той жа час генэральны дырэктар агенцтва Рафаэль Гросі заявіў, што МАГАТЭ пакуль не змагло пацьвердзіць паведамленьні, што расейскія войскі атрымалі высокія дозы ў Чарнобыльскай зоне.

«МАГАТЭ запытвае дадатковую інфармацыю для незалежнай ацэнкі сытуацыі», — гаворыцца ў заяве.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG