Беларускі Чырвоны Крыж штодня дае справаздачы пра дапамогу ўкраінскім уцекачам. Паводле арганізацыі, па стане на 22 сакавіка яны аказалі дапамогу 626 украінцам. 437 чалавек нібыта паселеныя ў санаторыі пад Гомлем.
Беларускія валянтэры ўдакладнілі, што ўкраінцаў цяпер пасялілі ў санаторыях «Залатыя пяскі», «Чонкі» і «Машынабудаўнік».
Пэнсіянэрка Марыя (імя зьмененае дзеля бясьпекі) праседзела ў падвале 5-павярховага дому ў Гастомелі 24 дні.
«Каля нас аэрадром і ваенная частка. Ракеты сталі ляцець адразу, з 24 лютага. Пачаўся гэты жах, вусьціш. Ужо 25-га [лютага. — РС], здаецца, расейцы павесілі на аэрапорце свой сьцяг. Мы тым часам сядзелі ў падвале. Не было ўжо ані сьвятла, ані газу, анічога. Нас у падвале было спачатку чалавек 15, потым ужо было 8 чалавек. Падвал халодны, сядзелі ў цемры. Каб было нейкае асьвятленьне, у слоік налівалі алей, клалі вату і палілі. Таму мы былі ўсе чорныя, закураныя», — расказвае ўкраінка.
«Забралі тэлефоны, выламалі ўсе дзьверы, сказалі — „дзеля вашай бясьпекі“»
На каторысьці дзень у падвал зайшлі кадыраўцы.
«Яны зайшлі са зброяй, накіраванай на нас. І кажуць: „Ня бойцеся, мы прыйшлі вас абараняць“. Запатрабавалі аддаць ім усе тэлефоны і ключы ад кватэр. Патлумачылі, што гэта „для вашай бясьпекі“. Сказалі, што дзьверы павыломваюць — „для бясьпекі“. Мы там сядзелі і калаціліся — і дзеці, і мы. У цемры хлопец адзін, студэнт, спалохаўся і схапіўся за маю руку. Было страшна. І вось яны вартавалі потым нас са зброяй. Прыносілі ежу — відаць, разрабавалі нашы крамы. Мы практычна не былі на вуліцы, ня ведалі ніякіх навін.
Яны, калі выбілі дзьверы ў кватэрах, кампутары проста з вокнаў выкідалі — каб ніхто ні з кім не зьвязаўся, нікуды не напісаў. Мы неяк выйшлі на вуліцу зь іх дазволу і ўбачылі, што робіцца. Дамы разьбітыя, іншыя — гараць. Я набралася сьмеласьці і спыталася ў кадыраўцаў: „Ці можам мы пайсьці адсюль у якое сяло?“ Але яны нам не дазволілі. Потым у нашым падвале памерлі дзьве жанчыны. Мы іх пахавалі проста ў двары», — расказвае Марыя.
«Мы ім казалі „дзякуй“ — такая проста падзяка зь пекла»
Яна кажа, што 24 дні ў падвале не здымала абутку — баялася, што не пасьпее абуцца пры патрэбе.
«Калі яны аглядалі маю кватэру, то знайшлі мае ўзнагароды і пачалі крычаць, што я вайсковая. Але гэта ня так. Яны, можа, блага чытаюць. Але неяк супакоіліся. Потым кадыраўцы ўжо пакідалі горад і сказалі нам: „Мы вось добрыя, мы вам мір прынесьлі, а прыйдуць расейцы, і вам будзе хана“. Яшчэ яны казалі: „Мы вас разумеем, мы самі некалі сядзелі па падвалах“. І казалі рознае. Нібыта яны ехалі на вучэньні, і вось „так атрымалася“. Потым яны запісвалі зь людзьмі відэа, што нібыта людзі ім удзячныя, „што нас кармілі“. Жанчына адна адвярнулася і плакала. Мы запісалі тое відэа, каб людзі бачылі проста, што мы жывыя. Такі, ведаеце, „дзякуй“ — проста пякельная падзяка, проста зь пекла», — кажа ўкраінка.
«Беларусы дапамагалі і прасілі прабачэньня»
Потым, паводле Марыі, прыйшлі расейскія вайскоўцы. Яны сказалі людзям, што павязуць іх «у тыл, у Беларусь».
«Пад’ехалі на такіх белых браніраваных машынах, квадратных, кшталту невялікіх аўтобусаў. На іх былі надпісы „Дзеці“ і „Людзі“. І так „хутка, хутка, хутка“ на нас, і павезьлі. Ехалі праз Чарнобыльскую зону. Там так ціха. Забралі пашпарты. Тэлефонаў у нас і так не было — кадыраўцы ж адпачатку іх забралі. Мы клялі сябе, што не сышлі з Гастомеля ў першы дзень.
Прывезьлі на мяжу. Там ужо быў беларускі Чырвоны Крыж. Аддалі пашпарты. Ну, і потым нас усіх завезьлі ў санаторыі. Прыходзілі валянтэры, людзі розныя, беларусы, прыносілі дапамогу — і ежу, і вопратку, і ўсё пыталіся: „Чым дапамагчы?“. Некаторыя і плакалі разам з намі, і прасілі прабачэньня.
Мы проста пакуль адыходзім ад усяго перажытага. Мы хоць памыліся, бо былі чорныя ўсе. Ведаеце, якая моцная пайшла пераацэнка: цяпер ані грошы, ані дамы — нічога не каштоўна для нас», — дадала Марыя.
Яна кажа, што частка ўкраінцаў плянуюць паехаць у Польшчу, частка хоча вярнуцца ва Ўкраіну — таксама праз Польшчу.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
