Тэлефанаваньне прэзыдэнта Францыі Эмануэля Макрона Аляксандру Лукашэнку стала пэўнай нечаканасьцю. Бо ў міжнароднай супольнасьці (ня толькі ў краінах Захаду) склалася ўтойлівае ўяўленьне, што Лукашэнка – гэта расейская марыянетка, васал Масквы, што ён несамастойны. Таму няма неабходнасьці зь ім аб чымсьці размаўляць.
Сьвет разглядае Беларусь як саўдзельніцу расейскай агрэсіі супраць Украіны. У заявах замежных палітыкаў РФ і Беларусь узгадваюцца праз коску, іх ставяць у адзін шэраг. І санкцыі супраць афіцыйнага Менску ўводзяцца таксама усьлед за санкцыямі супраць Масквы.
І тут раптам гэтае тэлефанаваньне. Яго ў значнай ступені можна патлумачыць асобай Эмануэля Макрона. Прэзыдэнт Францыі спрабуе ўзяць на сябе ролю галоўнай фігуры эўрапейскай палітыкі. Ён імкнецца гаварыць ад імя Эўропы.
Маштаб палітыкаў вызначаецца ў час вострага міжнароднага крызысу. Той зь іх, хто зможа ўнесьці вырашальны ўнёсак у яго вырашэньне, набывае статус гістарычнай фігуры. Менавіта на гэтую ролю цяпер прэтэндуе Макрон. Ён – фактычна адзіны, хто працягвае весьці перамовы і з Масквою, і зь Кіевам.
Лёгіка звароту прэзыдэнта Францыі да Лукашэнкі грунтуецца на тым, што падчас крызысу трэба размаўляць з усімі, інгнаруючы нейкія фармальныя рэчы. Маўляў, калі можна весьці перамовы з Пуціным, то чаму нельга з Лукашэнкам.
Менавіта на такой лёгіцы грунтавалася тэлефанаваньне Ангелы Меркель Аляксандру Лукашэнку ў 2021 годзе, у момант кульмінацыі міграцыйнага крызысу.
Тым больш, што цяпер абмяркоўваецца магчымасьць перамоваў паміж Масквою і Кіевам. А Макрон прэтэндуе на ролю пасярэдніка ў такіх перамовах. Як вядома, Расея настойвае на тым, каб гэтыя перамовы адбыліся ў Беларусі. Спачатку гаворка ішла пра Менск. Цяпер расейскія крыніцы паведамляюць, што нібыта афіцыйная дэлегацыя РФ прыбыла ў Гомель. Зразумела, згода на гэта патрэбна ад кіраўніцтва Беларусі.
Тэлефанаваньне Макрона (як і ў свой час тэлефанаваньне Меркель), а таксама магчымыя перамовы ў Беларусі падвышаюць статус Лукашэнкі ў ягоных уласных вачах. Для яго гэта псыхалягічна вельмі важна. Маўляў, са мной размаўляюць,-- значыць, прызнаюць дэ факта кіраўніком Беларусі.
І тут зьяўляецца спакуса вывесьці ўнівэрсальную формулу, з дапамогай якой можна прарваць міжнародную ізаляцыю. Для гэтага трэба штучна стварыць крызыс, які вельмі непрыемны для Захаду. Тады заходнія палітыкі будзе вымушаны калі не фармальна, то фактычна прызнаць Лукашэнку і зь ім размаўляць.
Таму такія кантакты заходніх палітыкаў без канкрэтных прапановаў ці выстаўленьне ўмоваў зьяўляюцца рызыкоўнай гульнёй, сам Лукашэнка разглядае іх як палітычны падарунак.
Думкі, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
