Яшчэ год таму былое габрэйскае мястэчка Рубяжэвічы атрымала статус аграгарадка. Тутэйшы сельсавет адрапартаваў пра наяўнасьць школы, клюбу і дзьвюх крамаў. Старыя ж могілкі колішніх заснавальнікаў паселішча заставаліся разбуранымі. Цяпер іх аднаўляюць амэрыканскія студэнты. Старшыня сельсавету Ала Стралкоўская ўхваляе працу гасьцей з-за акіяну:
“Яны — вельмі добрыя. Учора езьдзіла і бачыла, што гэтыя студэнты ставяць новую агароджу і падымаюць камяні. Кусты ўсе высякаюць і выносяць. Словам, выконваюць усю чорную працу”.
Амэрыканскія студэнты жывуць у хатах вяскоўцаў. У тутэйшай гаспадыні Ніны Сабалеўскай пытаюся, ці ня сорамна перад чужымі дзецьмі за забытую памяць пра сваіх аднавяскоўцаў:
“Я лічу, што лепш пазьней, чым ніколі. Добра, што хоць цяпер аднаўляюць гэта ўсё”.
Гэта восьмыя могілкі ў Беларусі. Раней працавалі на Гарадзеншчыне. Там вельмі шмат адноўленых пагостаў. На гэта сабраны спэцыяльны грашовы фонд. Дзеці самі заплацілі за дарогу
“Такі дом толькі адзін застаўся. І яго цяпер рыхтуюць пад музэй. Гэта робяць менавіта амэрыканцы”.
Паводле ўнутраных правілаў студэнцкай групы амэрыканскіх валянтэраў, яны не адрываюцца ў свой працоўны час на гутаркі. Так тлумачыць перакладчыца Іна. Яна ж распавядае, што амэрыканцы прыяжджаюць працаваць у Беларусь восьмы год запар:
“Гэта восьмыя могілкі ў Беларусі. Раней працавалі на Гарадзеншчыне. Там вельмі шмат адноўленых пагостаў. На гэта сабраны спэцыяльны грашовы фонд. Дзеці самі заплацілі за дарогу. Працуюць тут яны зь вялікім задавальненьнем і энтузіязмам. Могільнік на вачох лепшае”.
Працоўны летнік амэрыканцаў у Рубяжэвічах будзе доўжыцца яшчэ адзін тыдзень.
Паводле энцыкляпэдычных зьвестак, Рубяжэвічы ў XVIII-XIX стагодзьдзях былі тыповым гандлёва-рамесьніцкім мястэчкам. Тут жылі й працавалі кавалі, ткачы, гарбары, цесьляры ды іншыя. Насельніцтва было да дзьвюх тысяч чалавек. Бальшыня зь іх — габрэі. Але ў 1939 годзе з-за прыходу Чырвонай арміі шмат хто з габрэяў выехаў на Захад. Тых, хто застаўся, расстралялі ў 1942 годзе фашысты.
Цяпер у Рубяжэвічах толькі 350 жыхароў.