Тоҷикон Сталинро барои бераҳмиҳояш нисбат ба пешвоёни саркӯбшудаи худ, ки бештарашон то охирин нафас сталингаро моданд, бахшиданд.
Наметавон гуфт, ки таърихи солҳои фоҷиавии 1930 барои тоҷикон чандон аҳамият надорад. Аз соли 1957 дар Иттиҳоди Шӯравӣ (СССР) корҳои муайяни «сафедкунӣ» оғоз шуд, вале интихобӣ ва нопурра ва ноаён сурат гирифт. Он дар Тоҷикистон боз ноаёнтар анҷом шуд.
Тоҷикистон аз хати ҷанг чанд ҳазор километр дур буд, аммо пойи "абвер" то ҷумҳурии мо низ расид. Бино ба гузориши муовини раиси НКГБ ҶШС-и Тоҷикистон аз 8-уми сентябри соли 1945, барои гузаштан ба тарафи Олмон 20 нафар ва барои ҷосусӣ ба нафъи ин кишвар 29 каси дигар ҳабс шуданд.
Задухӯрди хунини Артиши Олмон (вермахт) бо Артиши Сурх дар тобистон ва тирамоҳи соли 1941 нақшаи ҳамлаи барқосои стратегҳои Гитлерро барбод дод. Аз ин рӯ, тасмим гирифтанд, аз қартаи ҷудоӣ андохтан миёни мардуми Шӯравӣ кор бигиранд.
Исломобод. Поизи соли 1999. Пас аз намози шом бо гурӯҳе аз дӯстон дар саҳни хобгоҳ машғули суҳбат будем. Хабари дастхуши таҳаввулоте шудани Покистонро шунидем. Дақиқ намедонистем, чӣ иттифоқе рӯй дода. Донишҷӯён гуруҳ-гуруҳ ҷамъ шуда, дар бораи кудето (табаддулот) суҳбат мекарданд.
Бо вуҷуди шаклҳои бераҳмонаи саркӯби ҳукуматӣ, идомаи ин рухдоди таърихиро бояд як пирӯзӣ ва дастоварди бузург барои насли шуҷоъ донист, ки бо дастони холӣ ба ҷанги ҳукумат ва низомиёну дастгоҳҳои махуфи амниятии он рафтааст.
Суғдиён дар муқоиса бо чиниҳо ва туркҳо мардуми он қадар бузурге нестанд. Онҳо на тавассути нерӯи лашкари худ ва ҳамлаҳои таҷовузкорона, балки тариқи ақлу хирад, заковат, чобукӣ ва малакаи муошират бо халқҳои дигар (бо забони худи онҳо) ба комёбӣ даст ёфтаанд.
Шаби 21-уми декабр шаби дарозтарини сол аст, ки ахтаршиносон ба он “инқилоби зимистонӣ” ва мардум “Шаби Ялдо” ё “Шаби Чилла” мегӯянд.
Оё мо бояд соли 722-умро ҳамчун соли хушбахтӣ ё баръакс, ҳамчун санаи ғамангез қабул кунем? Бо зуҳури арабу Ислом мо чиро аз даст додем ва чӣ бурд кардем? Суғдиён киҳо буданд ва бо фарҳанги хубу дини зардуштияшон куҷо шуданд?
Идомаи матлаби рӯзноманигор Нуралӣ Давлат дар бораи таъқиби сиёсии тоҷикон дар солҳои 30-юми қарни гузашта.
Абдуқодир Муҳиддиновро зуд ба ҳабс гирифта, рӯзи 31-уми май эъдом карданд.
Ёфтҳои бештар
