افغان ورزشکاره معصومه عليزاده چې فرانسه کې ژوند کوي، د المپیک په سږنیو سیالیو کې کډوالو د ټیم مشري کوي. هغه په ۲۰۲۰م کال د توکیو المپیک سیالیو کې د المپیک د نړیوالې کمېټې د کډوالو د ټیم غړې وه.
منیژه تلاش به سږ کال د پاریس په المپيک سیالیو کې د برېکډانس برخه کې ګډون کوي، خو د افغانستان استازیتوب نه کوي. هغه د المپیک کډوالو لوبډله کې شامله شوې ده. په افغانستان کې طالبان اجازه نه ورکوي څو ښځې سپورټي فعالیتونو کې برخه واخلي. د برېکډانس رشته د لومړي ځل لپاره د المپیکي سیالیو برخه ګرځېدلې.
اریا صدیقي او ایدا صدیقي هغه خویندې دي چې پر افغانستان د طالبانو د بیا واکمنېدو وروسته له زدهکړو محرومې شوې. خو هغوی هڅې پرېنهښودې او په دې جریان کې یې د شبکهکارۍ هنر زده کړ. په دې تصویري راپور کې د دې هنرمندو خویندو د کارونو یوه څنډه کتلی شئ:
۱۷ کلنه فصاحت عزیزي له هغو نجونو ده چې د طالبانو په بیا واکمنېدو سره له ښوونځي محرومه شوه. له پیدا شوې رواني ستونزې سره د مبارزې په موخه یې نقاشۍ ته مخه کړه. هغه وايي، نقاشي یې د خوښې رشته نه ده او غواړي چې اقتصاد ولولي. نن له شپږم ټولګي پورته د نجونو د ښوونځیو د بندېدو ۱۰۰۰ ورځې پوره شوې.
هما حشمت په خیبرپښتونخوا کې په ګوتو شمار یو له موټرسایکل چلونکو څخه ده. هغه وايي، د موټرسایکل چلول ورته د ازادۍ او خپلواکۍ حس ورکوي.
د طالبانو لوړو زدهکړو مرکزونو ته د محصلانو د جذب په موخه د کانکور ازموینې پیل کړې. خو بیا هم له شپږم ټولګي پورته پر زدهکړو د بندیز له کبله په ازموینو کې د نجونو ځای خالي دی. له هغې نجونې سره خبرې شوي چې درې کاله مخکې له دولسمه فارغه شوه، خو سږ کال بیا هم د کانکور ازموینه کې شامله نهشوه.
د کابل اوسېدونکې ۱۴ کلنه سومن د پلار له مړینې وروسته نابینا شوې ده. هغه هیله لري چې ښوونکې شي. د سومن کورنۍ وايي، د دې درملنه امکان لري، خو دوی د دې درملنې لپاره کافي امکانات په لاس کې نه لري.
د طالبانو له واکمنېدو وروسته لسګونه زره کسان په تېره هغه مېرمنې چې فکر یې کاوه ژوند یې په خطر کې دی، له هېواده ووتلې. له دې ډلې یو شمېر فعالانې د یوه خیریه بنسټ په مرسته اسټرالیا ته کډه شوې. دوی هلته هم هغه ښځې چې په هېواد کې دننه د طالبانو له محدودیتونو سره مخامخ دي نه دي هیرې کړي.
یوه افغانه نجلۍ هوسۍ رسولي په امریکا کې په خپلو رسامیو د افغانستان د ښځو وضعیت انځوروي. هغه وايي، په دې کار سره غواړي په ټولنه کې بدلون راولي. نوموړې وویل، هڅه کوي د افغان مېرمنو غږ نړیوالو ته ورسوي.
د باميانو له واورو ډکو غرونو کې په دې وروستيو کې د سکي سيالۍ شوي، خو د پخوانيو درېيو کلونو په څېر نجونو په کې ګډون نه درلود. طالبانو نجونې له ورزش منع کړي دي.
د هرات اوسېدونکې عایشه وايي، معلمه وه، خو اوس په نشهيي توکو اخته شوې ده. هغه له خپل مېړه او ماشومانو سره د هرات په سړکونو شپې او ورځې تېروي. نور په ویډیو کې:
د بشري حقونو په برخه کې د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بینېټ په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې له ثانوي او لوړو زدهکړو د نجونو او ښځو پر محرومیت سخته اندېښنه وښوده. هغه په نړیوال قانون کې د جنسیتي اپارټایډ د کلمې تدوین په تړاو وضاحت ورکړ. نور په ویډیو کې کتلی شئ:
نور راوښيه
